Vấn đề mà người học tiếng Việt gặp phải trong việc học nghe IELTS

• Người hướng dẫn: PTS. Dương Thị Nữ
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi
• Chuyên ngành: Methodology
• Đề tài: Vấn Đề Của Người Học Việt Nam Khi Học Nghe IELTS
• Loại tài liệu: Thesis
• Năm xuất bản: 2009
• Địa điểm: Hà Nội

• 1. CHƯƠNG 1: INTRODUCTION
• 1.1. Rationale
• 1.2. Aims of the study
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. Method of the study
• 1.6. Design of the study
• 2. CHƯƠNG 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. What is listening?
• 2.2. What is listening comprehension?
• 2.3. The importance of listening
• 2.4. Listening as the final goal of learning a language
• 2.5. Listening as a means of acquiring a language
• 2.6. What make listening difficult?
• 2.6.1. The linguistic factors
• 2.6.1.1. The type of language input
• 2.6.1.2. Pronunciation, rhythm and intonation
• 2.6.2. The non-linguistic factors
• 2.6.2.1. Listener’s ability to concentrate
• 2.6.2.2. Listener’s background knowledge
• 3. CHƯƠNG 3: THE STUDY
• 3.1. Data collection
• 3.2. Data analysis and discussion
• 3.2.1. The questionnaire report - Part 1: General information about learners
• 3.2.2. The questionnaire report - Part 2: The learning and difficulties of IELTS
• 3.2.3. Data analysis of the class observation and discussion
• 3.3. Findings and conclusion
• 4. CHƯƠNG 4: RECOMMENDATIONS TO IMPROVE LISTENING SCORES IN IELTS TESTS
• 4.1. To the IELTS learners
• 4.1.1. Learning to become efficient listeners
• 4.1.2. Practicing listening skill regularly and developing learning autonomy
• 4.2. To the IELTS teacher
• 4.2.1. Providing learners with necessary listening strategies
• 4.2.2. Developing listening materials and improving teaching techniques
• 4.2.3. Designing an intensive IELTS listening course for Vietnamese learners
• 5. CHƯƠNG 5: CONCLUSION

I. Giới thiệu về vấn đề

Vấn đề của người học Việt Nam khi học kỹ năng nghe IELTS là một chủ đề quan trọng trong bối cảnh giáo dục hiện nay. Nhiều học viên gặp phải khó khăn khi học nghe do sự khác biệt giữa ngôn ngữ mẹ đẻ và tiếng Anh. Người học IELTS Việt Nam thường thiếu kinh nghiệm trong việc tiếp xúc với ngôn ngữ nói, dẫn đến việc không thể hiểu được nội dung bài thi nghe. Theo nghiên cứu, việc thiếu tài liệu luyện nghe IELTS phù hợp và không có chiến lược học tập hiệu quả là những nguyên nhân chính gây ra khó khăn này. Hơn nữa, áp lực từ việc thi cử cũng làm tăng thêm sự lo lắng cho người học, ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu thông tin.

1.1. Tầm quan trọng của kỹ năng nghe

Kỹ năng nghe đóng vai trò quan trọng trong việc học ngoại ngữ. Nó không chỉ giúp người học hiểu được nội dung mà còn là cơ sở để phát triển các kỹ năng khác như nói, đọc và viết. Kỹ năng nghe IELTS là một phần không thể thiếu trong bài thi, yêu cầu người học phải có khả năng hiểu và phân tích thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Việc cải thiện kỹ năng nghe không chỉ giúp người học đạt điểm cao trong kỳ thi mà còn nâng cao khả năng giao tiếp trong cuộc sống hàng ngày.

II. Các khó khăn chính khi học nghe IELTS

Người học thường gặp phải nhiều khó khăn khi học nghe IELTS, bao gồm tốc độ nói nhanh của người bản ngữ, sự đa dạng trong cách phát âm và ngữ điệu. Chiến lược nghe IELTS không hiệu quả có thể dẫn đến việc người học không thể nắm bắt được thông tin chính. Một số lỗi thường gặp khi nghe bao gồm việc không nhận diện được từ vựng quan trọng và không hiểu được ngữ cảnh của bài nghe. Theo nghiên cứu, việc thiếu kinh nghiệm học nghe IELTS cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả học tập.

2.1. Tốc độ và cách phát âm

Tốc độ nói của người bản ngữ thường nhanh hơn so với khả năng nghe của người học. Điều này khiến cho người học cảm thấy bị áp lực và không thể theo kịp nội dung. Hơn nữa, sự khác biệt trong cách phát âm giữa các vùng miền cũng gây khó khăn cho người học trong việc nhận diện từ ngữ. Việc không quen với các dạng bài nghe IELTS cũng làm cho người học dễ bị lúng túng và không thể hiểu được thông điệp chính.

III. Chiến lược cải thiện kỹ năng nghe

Để cải thiện kỹ năng nghe IELTS, người học cần áp dụng các phương pháp cải thiện kỹ năng nghe hiệu quả. Việc luyện tập thường xuyên với các bài nghe từ nhiều nguồn khác nhau sẽ giúp người học nâng cao khả năng tiếp thu. Sử dụng tài liệu luyện nghe IELTS phong phú và đa dạng cũng là một cách hiệu quả để người học làm quen với các dạng bài thi. Hơn nữa, việc tham gia các lớp học chuyên sâu về kỹ năng nghe cũng giúp người học có được những kiến thức và kỹ năng cần thiết để vượt qua kỳ thi.

3.1. Luyện tập thường xuyên

Luyện tập thường xuyên là chìa khóa để cải thiện kỹ năng nghe IELTS. Người học nên dành thời gian hàng ngày để nghe các bài nghe từ nhiều nguồn khác nhau như podcast, video, và các bài thi mẫu. Việc này không chỉ giúp người học làm quen với tốc độ nói mà còn giúp họ hiểu rõ hơn về ngữ điệu và cách phát âm của người bản ngữ. Hơn nữa, việc ghi chú lại các từ vựng và cụm từ mới sẽ giúp người học củng cố kiến thức và nâng cao khả năng nghe.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, nhu cầu học tiếng Anh để du học, làm việc tại các quốc gia nói tiếng Anh ngày càng tăng. IELTS (International English Language Testing System) trở thành một trong những chứng chỉ quan trọng để đánh giá năng lực tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nghe – một trong bốn kỹ năng cơ bản của bài thi. Theo khảo sát với 50 học viên tại các trung tâm ngoại ngữ ở Hà Nội, 90% người học đánh giá kỹ năng nghe rất quan trọng nhưng gần 95% cho rằng kỹ năng này rất khó, trong đó 20% nhận định là rất khó khăn. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng học kỹ năng nghe IELTS của người Việt, xác định những khó khăn gặp phải và nhu cầu, kỳ vọng của học viên trong quá trình học tập. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào học viên tham gia các khóa luyện thi IELTS tại các trung tâm ngoại ngữ ở Hà Nội trong khoảng thời gian gần đây. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy và học tập kỹ năng nghe IELTS, góp phần nâng cao điểm số và hiệu quả học tập của người học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về kỹ năng nghe và nghe hiểu trong ngôn ngữ thứ hai. Theo Bentley và Bacon (1996), nghe là quá trình chủ động xây dựng ý nghĩa từ tín hiệu âm thanh. Rost (2002) nhấn mạnh nghe hiểu là quá trình nhận, xây dựng và phản hồi ý nghĩa thông qua sự tham gia, tưởng tượng và đồng cảm. Các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng nghe được phân thành hai nhóm chính: yếu tố ngôn ngữ (vốn từ vựng, ngữ pháp, phát âm, trọng âm, ngữ điệu, tốc độ nói, giọng điệu) và yếu tố phi ngôn ngữ (khả năng tập trung, kiến thức nền văn hóa, chủ đề nghe). Mô hình IELTS Listening gồm 4 phần với các dạng bài đa dạng như điền từ, chọn đáp án, nối ý, hoàn thành bảng biểu, đòi hỏi người học vận dụng nhiều chiến lược nghe khác nhau.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu chính được thu thập qua bảng hỏi với 50 học viên luyện thi IELTS tại các trung tâm Language Link, Equest và lớp học riêng tại Hà Nội. Cỡ mẫu được chọn ngẫu nhiên, đa dạng về độ tuổi (15-35 tuổi), nghề nghiệp và kinh nghiệm học tiếng Anh (từ 2 đến trên 10 năm). Bảng hỏi gồm hai phần: thông tin cá nhân và khảo sát về thói quen học nghe, khó khăn gặp phải, nhu cầu học tập. Ngoài ra, dữ liệu được bổ sung từ quan sát lớp học, phỏng vấn không chính thức và thảo luận với giáo viên, học viên khác. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, biểu đồ và bảng biểu để minh họa các phát hiện chính.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thái độ và thói quen học nghe: Hơn 90% học viên nhận thức kỹ năng nghe rất quan trọng, 44% luyện nghe từ 8-10 năm, 36% luyện nghe hàng ngày hoặc 2-3 lần/tuần, trung bình mỗi lần 30 phút. Tuy nhiên, 58% gặp khó khăn trong việc tập trung khi nghe, 54% cảm thấy căng thẳng, 48% bị nhầm lẫn thông tin.

2. Khó khăn trong kỹ năng nghe IELTS: 84% học viên gặp khó khăn với chủ đề nghe không quen thuộc, 66% gặp vấn đề với từ vựng và cấu trúc mới, 54% bị ảnh hưởng bởi tốc độ nói nhanh của người nói, 52% gặp khó khăn với các giọng khác nhau, 44% hạn chế về kiến thức nền. Các phần 3 và 4 của bài nghe IELTS được đánh giá khó nhất (48% và 34%).

3. Hoạt động nghe gây khó khăn: 22% học viên cho rằng dạng bài trả lời nhiều đáp án là khó nhất, tiếp theo là điền từ (18%), hoàn thành bảng biểu (18%), mô tả và làm theo hướng dẫn (12%). 46% học viên tích cực tham gia tất cả hoạt động nghe, nhưng 28% chỉ tập trung vào hoạt động yêu thích, 10% cảm thấy mệt mỏi, không tập trung.

4. Nhu cầu và kỳ vọng: 58% mong muốn được trang bị chiến lược nghe hiệu quả, 42% muốn các bài tập phù hợp với trình độ và sở thích, 36% cần tài liệu bổ trợ ngoài giờ học, 32% yêu cầu giáo viên giải thích kỹ hơn sau mỗi bài tập, 22% mong muốn phương pháp giảng dạy linh hoạt hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kỹ năng nghe IELTS là thách thức lớn đối với người học Việt Nam do nhiều nguyên nhân: chủ đề nghe xa lạ, vốn từ hạn chế, tốc độ nói nhanh và giọng điệu đa dạng. Các khó khăn này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về yếu tố ngôn ngữ và phi ngôn ngữ ảnh hưởng đến nghe hiểu. Việc học viên cảm thấy căng thẳng, mất tập trung cũng phản ánh nhu cầu cải thiện kỹ thuật và chiến lược nghe. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, học viên Việt Nam còn thiếu tài liệu và phương pháp giảng dạy chuyên biệt cho kỹ năng nghe IELTS. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tròn về tỷ lệ khó khăn theo chủ đề, bảng thống kê mức độ khó khăn từng dạng bài nghe, biểu đồ cột thể hiện tần suất luyện nghe và cảm xúc khi nghe.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường trang bị chiến lược nghe cho học viên: Giáo viên cần hướng dẫn kỹ thuật đọc câu hỏi trước khi nghe, dự đoán nội dung, tập trung vào ý chính, nhận biết tín hiệu ngôn ngữ và phi ngôn ngữ, ghi chú nhanh. Mục tiêu nâng cao khả năng xử lý thông tin trong bài nghe, áp dụng ngay trong các buổi học, theo dõi tiến độ qua bài kiểm tra định kỳ.

2. Phát triển tài liệu nghe đa dạng, phù hợp: Thiết kế bài nghe với chủ đề gần gũi, đa dạng từ chính trị, tôn giáo đến khoa học, công nghệ, giúp học viên mở rộng vốn từ và kiến thức nền. Tài liệu cần có nhiều dạng bài tập tương tác, phù hợp trình độ và sở thích học viên. Trung tâm ngoại ngữ và giáo viên nên phối hợp cập nhật tài liệu mới hàng quý.

3. Tổ chức khóa học luyện nghe chuyên sâu: Xây dựng khóa học kéo dài 8-12 tuần, 4 giờ/tuần, tập trung vào kỹ năng nghe IELTS với các chủ đề và dạng bài đa dạng. Khóa học trang bị chiến lược nghe, kiến thức nền, từ vựng chuyên ngành, đồng thời phát triển kỹ năng tự học. Khóa học nên được triển khai tại các trung tâm ngoại ngữ lớn và lớp học trực tuyến.

4. Cải tiến phương pháp giảng dạy: Giáo viên cần linh hoạt tổ chức hoạt động nghe, tạo môi trường thoải mái, khuyến khích học viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm. Tăng cường giải thích chi tiết sau mỗi bài tập, cung cấp phản hồi cá nhân hóa. Đào tạo giáo viên về kỹ thuật giảng dạy kỹ năng nghe IELTS để nâng cao hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Học viên luyện thi IELTS: Nắm bắt được những khó khăn phổ biến và cách khắc phục, từ đó xây dựng kế hoạch học tập hiệu quả, tăng điểm kỹ năng nghe.

2. Giáo viên tiếng Anh và IELTS: Hiểu rõ các vấn đề học viên gặp phải, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy, lựa chọn tài liệu phù hợp và phát triển kỹ năng hỗ trợ học viên.

3. Trung tâm ngoại ngữ và tổ chức đào tạo: Dựa trên kết quả nghiên cứu để thiết kế khóa học chuyên sâu, cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy kỹ năng nghe IELTS.

4. Nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục: Tham khảo dữ liệu thực tiễn về khó khăn học tập kỹ năng nghe IELTS của người Việt, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp giảng dạy và học tập ngoại ngữ.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao kỹ năng nghe IELTS lại khó đối với người học Việt Nam?
   Nguyên nhân chính là do chủ đề nghe thường không quen thuộc, tốc độ nói nhanh, giọng điệu và phát âm đa dạng, cùng với vốn từ vựng và kiến thức nền hạn chế. Ví dụ, 84% học viên gặp khó khăn với chủ đề không quen thuộc như chính trị, tôn giáo.

2. Học viên nên làm gì để cải thiện kỹ năng nghe hiệu quả?
   Học viên cần luyện tập nghe đều đặn hàng ngày, sử dụng đa dạng nguồn nghe như radio, TV, phim, và thực hành kỹ thuật như đọc câu hỏi trước khi nghe, ghi chú nhanh, dự đoán nội dung. Việc này giúp tăng khả năng tập trung và xử lý thông tin.

3. Giáo viên có thể hỗ trợ học viên như thế nào trong việc học nghe?
   Giáo viên nên cung cấp chiến lược nghe phù hợp với từng dạng bài, giải thích kỹ sau mỗi bài tập, tạo môi trường học tập tích cực và linh hoạt tổ chức các hoạt động nghe đa dạng để tăng hứng thú và hiệu quả học tập.

4. Tài liệu luyện nghe IELTS nên có những đặc điểm gì?
   Tài liệu cần đa dạng về chủ đề, phù hợp trình độ học viên, bao gồm nhiều dạng bài tập khác nhau như điền từ, chọn đáp án, nối ý, hoàn thành bảng biểu. Ngoài ra, tài liệu nên cung cấp từ vựng và kiến thức nền liên quan để hỗ trợ hiểu bài.

5. Làm thế nào để học viên tự học kỹ năng nghe hiệu quả ngoài lớp học?
   Học viên nên chủ động luyện nghe qua các kênh truyền thông tiếng Anh, đọc thêm tài liệu mở rộng từ vựng và kiến thức nền, tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh hoặc giao tiếp với người bản ngữ để nâng cao khả năng nghe hiểu trong thực tế.

Kết luận

• Người học Việt Nam đánh giá kỹ năng nghe IELTS rất quan trọng nhưng gặp nhiều khó khăn do chủ đề không quen, từ vựng hạn chế, tốc độ nói nhanh và giọng điệu đa dạng.
• Học viên có thái độ tích cực, tự luyện tập đều đặn nhưng thiếu chiến lược nghe hiệu quả và tài liệu phù hợp.
• Giáo viên cần cải tiến phương pháp giảng dạy, cung cấp chiến lược nghe, tài liệu đa dạng và tạo môi trường học tập tích cực.
• Thiết kế khóa học luyện nghe chuyên sâu, phù hợp đặc điểm người học Việt Nam là cần thiết để nâng cao hiệu quả học tập.
• Nghiên cứu mở ra hướng phát triển các giải pháp hỗ trợ học viên và giáo viên, đồng thời đề xuất các nghiên cứu tiếp theo về kỹ năng nghe và các kỹ năng khác trong IELTS.

Học viên, giáo viên và các trung tâm đào tạo được khuyến khích áp dụng các khuyến nghị này để nâng cao chất lượng học và dạy kỹ năng nghe IELTS, góp phần đạt được mục tiêu học tập và thi cử hiệu quả hơn.