Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam, việc phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý nhà nước ngày càng được quan tâm. Hội Liên hiệp Phụ nữ (Hội LHPN) Việt Nam, với hơn 19 triệu hội viên, chiếm hơn 70% tổng số phụ nữ từ 18 tuổi trở lên, là một trong sáu tổ chức chính trị - xã hội quan trọng, đóng vai trò cầu nối giữa phụ nữ và các cơ quan quản lý nhà nước. Luận văn tập trung nghiên cứu vai trò của Hội LHPN trong quản lý nhà nước tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk, giai đoạn 2011-2019, nhằm đánh giá thực trạng, xác định những hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tham gia quản lý nhà nước của Hội.

Huyện Krông Pắc có hơn 35.000 hội viên trong tổng số hơn 59.000 phụ nữ từ 18 tuổi trở lên, với hệ thống tổ chức Hội gồm 17 cơ sở và 284 chi hội. Nghiên cứu nhằm làm rõ vai trò của Hội trong các hoạt động xây dựng luật pháp, tuyên truyền vận động, tổ chức thực hiện chính sách, cũng như giám sát và phản biện xã hội. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội LHPN huyện Krông Pắc mà còn cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách, phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý nhà nước tại các địa phương khác.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý nhà nước. Khung lý thuyết tập trung vào:

  • Khái niệm Hội và tổ chức chính trị - xã hội: Hội là tổ chức tự nguyện, không vì lợi nhuận, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hội viên, trong đó Hội LHPN Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội đại diện cho phụ nữ, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
  • Quản lý nhà nước: Hoạt động thực thi quyền lực nhà nước nhằm phục vụ lợi ích chung, duy trì ổn định xã hội, được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước với sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội.
  • Vai trò của Hội LHPN trong quản lý nhà nước: Tham gia xây dựng luật pháp, tuyên truyền vận động, tổ chức thực hiện chính sách, giám sát và phản biện xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực bình đẳng giới và quyền lợi phụ nữ.
  • Các yếu tố ảnh hưởng: Thể chế chính trị, chính sách pháp luật, nhận thức của cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương, năng lực đội ngũ cán bộ Hội, nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất, cũng như tác động của khoa học công nghệ và hội nhập quốc tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

  • Phân tích, tổng hợp tài liệu thứ cấp: Thu thập và hệ thống hóa các văn bản pháp luật, nghị quyết, báo cáo, tài liệu liên quan đến vai trò của Hội LHPN trong quản lý nhà nước.
  • Phương pháp thống kê: Thu thập số liệu về cơ cấu tổ chức, trình độ cán bộ, số lượng hội viên, các hoạt động của Hội tại huyện Krông Pắc từ năm 2011 đến 2019.
  • Phương pháp đối chiếu so sánh: So sánh thực trạng hoạt động của Hội LHPN huyện Krông Pắc với các quy định pháp luật và các nghiên cứu tương tự.
  • Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: Đánh giá kết quả hoạt động, những thuận lợi và khó khăn trong quá trình tham gia quản lý nhà nước của Hội.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ 17 cơ sở Hội và 284 chi hội tại huyện Krông Pắc, với sự phối hợp cung cấp số liệu từ các cấp Hội và UBND huyện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2011 đến tháng 12/2019, đảm bảo tính cập nhật và toàn diện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Vai trò trong xây dựng luật pháp, chính sách: Hội LHPN huyện Krông Pắc đã chủ động tham gia góp ý xây dựng các văn bản pháp luật, chính sách liên quan đến quyền lợi phụ nữ và bình đẳng giới. Tỷ lệ các cơ sở Hội phối hợp xây dựng quy chế hoạt động với UBND đạt 100%, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia quản lý nhà nước.

  2. Tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách: Trong giai đoạn 2011-2019, Hội tổ chức hơn 42 lớp tuyên truyền về Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân và Gia đình, thu hút hơn 8.500 lượt hội viên tham gia. Các hoạt động tuyên truyền đã góp phần nâng cao nhận thức của phụ nữ về quyền và nghĩa vụ công dân, thúc đẩy thực hiện các chính sách của Nhà nước.

  3. Tham gia tổ chức thực hiện và quản lý xã hội: Hội phối hợp với các ngành chức năng tổ chức các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống. Tỷ lệ cán bộ nữ tham gia cấp ủy cơ sở đạt 28%, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện đạt 25%, tuy chưa đạt mục tiêu đề ra nhưng có xu hướng tăng qua các nhiệm kỳ.

  4. Kiểm tra, giám sát và phản biện xã hội: Hội LHPN huyện đã tổ chức các đoàn giám sát việc thực hiện chính sách liên quan đến phụ nữ và trẻ em, góp phần phát hiện và đề xuất giải pháp khắc phục các tồn tại. Việc ban hành Nghị định 56/2012/NĐ-CP đã tạo điều kiện rõ ràng hơn cho Hội trong hoạt động giám sát và phối hợp với các cơ quan nhà nước.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Hội LHPN huyện Krông Pắc đã phát huy vai trò tích cực trong quản lý nhà nước, đặc biệt trong các hoạt động xây dựng chính sách, tuyên truyền vận động và giám sát thực thi pháp luật. Sự phối hợp chặt chẽ với UBND và các ngành liên quan là nhân tố quan trọng giúp Hội thực hiện hiệu quả chức năng của mình.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như năng lực cán bộ Hội chưa đồng đều, cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính còn hạn chế, đặc biệt tại cấp cơ sở. Nhận thức của một số cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương về vai trò của Hội chưa đầy đủ, dẫn đến việc hỗ trợ hoạt động chưa kịp thời và toàn diện. So sánh với các nghiên cứu khác cho thấy tình trạng này không chỉ riêng tại Krông Pắc mà còn phổ biến ở nhiều địa phương khác.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động Hội đã được triển khai nhưng chưa đồng bộ, gây khó khăn trong truyền thông và tổ chức các hoạt động trực tuyến. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ cán bộ nữ tham gia cấp ủy và trình độ chuyên môn qua các nhiệm kỳ có thể minh họa rõ xu hướng phát triển đội ngũ cán bộ Hội.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Hội: Nâng cao trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và kỹ năng quản lý cho đội ngũ cán bộ Hội cấp huyện và cơ sở. Thời gian thực hiện trong 2 năm tới, do Hội LHPN huyện phối hợp với Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện tổ chức.

  2. Đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước: Thiết lập cơ chế phối hợp thường xuyên, hiệu quả giữa Hội và UBND, các phòng ban liên quan để nâng cao vai trò tham gia xây dựng và giám sát chính sách. Thực hiện ngay trong năm 2024, do Ban Thường vụ Hội LHPN huyện chủ trì.

  3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin: Cải thiện điều kiện làm việc tại các cơ sở Hội, trang bị máy tính, kết nối internet để hỗ trợ công tác tuyên truyền và tổ chức hoạt động trực tuyến. Kế hoạch triển khai trong 3 năm, phối hợp với UBND huyện và các nhà tài trợ.

  4. Nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng và chính quyền về vai trò của Hội: Tổ chức các hội nghị, tọa đàm nhằm nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận và hỗ trợ cho hoạt động của Hội. Thời gian thực hiện trong năm 2024, do Ban Thường vụ Hội phối hợp với Ban Tuyên giáo Huyện ủy.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước các cấp: Nghiên cứu giúp hiểu rõ vai trò và cách thức phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Hội LHPN, trong quản lý nhà nước.

  2. Lãnh đạo và cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ: Tăng cường nhận thức, nâng cao năng lực và áp dụng các giải pháp thực tiễn để phát huy vai trò trong quản lý nhà nước.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, chính trị học: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của tổ chức chính trị - xã hội trong quản lý nhà nước tại địa phương.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội khác: Tham khảo kinh nghiệm phối hợp, phát huy vai trò trong quản lý nhà nước, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức mình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hội Liên hiệp Phụ nữ có vai trò gì trong quản lý nhà nước?
    Hội tham gia xây dựng luật pháp, tuyên truyền vận động, tổ chức thực hiện chính sách và giám sát, phản biện xã hội, đặc biệt liên quan đến quyền lợi phụ nữ và bình đẳng giới.

  2. Tại sao nghiên cứu tập trung vào huyện Krông Pắc?
    Krông Pắc là địa phương có đặc điểm dân cư đa dạng, có hệ thống Hội LHPN phát triển, phản ánh thực trạng và thách thức điển hình trong việc phát huy vai trò Hội tại cấp huyện và cơ sở.

  3. Những khó khăn chính của Hội LHPN trong quản lý nhà nước là gì?
    Bao gồm năng lực cán bộ chưa đồng đều, hạn chế về cơ sở vật chất, nguồn lực tài chính, và nhận thức chưa đầy đủ của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương.

  4. Nghị định 56/2012/NĐ-CP có ý nghĩa thế nào đối với Hội LHPN?
    Nghị định quy định rõ trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc bảo đảm cho Hội LHPN tham gia quản lý nhà nước, tạo điều kiện pháp lý và thực tiễn để Hội phát huy vai trò.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội LHPN trong quản lý nhà nước?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý, đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin và nâng cao nhận thức của các cấp lãnh đạo về vai trò của Hội.

Kết luận

  • Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Krông Pắc đóng vai trò quan trọng trong xây dựng, tuyên truyền và giám sát chính sách liên quan đến phụ nữ và bình đẳng giới.
  • Thực trạng cho thấy Hội đã đạt nhiều kết quả tích cực nhưng còn tồn tại hạn chế về năng lực cán bộ, nguồn lực và sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương.
  • Nghị định 56/2012/NĐ-CP và các văn bản pháp luật tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho Hội tham gia quản lý nhà nước hiệu quả hơn.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp, cải thiện cơ sở vật chất và nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát huy vai trò của Hội LHPN trong quản lý nhà nước, góp phần xây dựng huyện Krông Pắc phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cấp Hội và chính quyền địa phương cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn phát triển.