Luận văn thạc sĩ: Vai trò của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế ở Việt Nam

• Tác giả: Phạm Văn Khá
• Người hướng dẫn: Tiến Sỹ Lê Thanh Vân
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật học
• Đề tài: Vai trò của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế ở Việt Nam hiện nay
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ CỦA QUỐC HỘI TRONG VIỆC HOÀN THIỆN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VỀ KINH TẾ
• 1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế
• 1.1.1. Khái niệm hệ thống pháp luật về kinh tế
• 1.1.2. Cơ sở thực tiễn của việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế
• 1.1.3. Vai trò của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế
• 1.1.3.1. Vai trò của Quốc hội trong việc quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội
• 1.1.3.2. Vai trò của Quốc hội trong hoạt động giám sát tối cao đối với lĩnh vực kinh tế
• 1.1.3.3. Sự tác động giữa các mặt hoạt động của Quốc hội tới việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế
• 1.1.4. Thẩm quyền lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực kinh tế
• 1.1.4.1. Khái niệm thẩm quyền lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực kinh tế
• 1.1.4.2. Nội dung thẩm quyền lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực kinh tế
• 1.1.4.2.1. Thẩm quyền của Quốc hội quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh
• 1.1.4.2.2. Thẩm quyền của Quốc hội trong quá trình soạn thảo, thông qua dự án luật, pháp lệnh thuộc lĩnh vực kinh tế
• 1.1.5. Vai trò của Ủy ban thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội trong hoạt động lập pháp đối với lĩnh vực kinh tế
• 1.1.5.1. Vai trò của Ủy ban thường vụ Quốc hội
• 1.1.5.2. Vai trò của Ủy ban Kinh tế
• 1.1.5.3. Vai trò của Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội
• 1.1.6. Vai trò của Quốc hội đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế trong bối cảnh hội nhập và sau tác động suy thoái kinh tế toàn cầu
• 1.1.6.1. Vai trò của Quốc hội đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế trong bối cảnh hội nhập
• 1.1.6.2. Vai trò của Quốc hội đối với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế sau tác động suy thoái kinh tế toàn cầu
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG LẬP PHÁP CỦA QUỐC HỘI TRONG VIỆC HOÀN THIỆN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VỀ KINH TẾ
• 2.1. Thực trạng hoạt động lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực kinh tế
• 2.1.1. Giai đoạn trước thời kỳ đổi mới từ năm 1945 đến 1986
• 2.1.2. Giai đoạn đổi mới toàn diện đất nước từ năm 1986 đến nay
• 2.1.3. Những kết quả đạt được
• 2.1.4. Những hạn chế và nguyên nhân
• 2.2. Đánh giá về chương trình, quy trình lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực kinh tế
• 2.2.1. Về lập chương trình xây dựng luật, pháp lệnh
• 2.2.1.1. Những kết quả đạt được
• 2.2.1.2. Những hạn chế và nguyên nhân
• 2.2.2. Về quy trình thẩm tra dự án luật, pháp lệnh
• 2.2.2.1. Những kết quả đạt được
• 2.2.2.2. Những hạn chế và nguyên nhân
• 2.2.3. Về quy trình thông qua luật, pháp lệnh
• 2.2.3.1. Những kết quả đạt được
• 2.2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân
• 2.3. Vai trò tổ chức hoạt động các cơ quan của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế
• 2.3.1. Vai trò tổ chức các hoạt động của Ủy ban thường vụ Quốc hội
• 2.3.1.1. Những kết quả đạt được
• 2.3.1.2. Những hạn chế và nguyên nhân
• 2.3.2. Vai trò phối hợp hoạt động của Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội
• 2.3.3. Vai trò tổ chức hoạt động của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội
• 2.3.4. Vai trò của Bộ máy giúp việc
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG VAI TRÒ CỦA QUỐC HỘI TRONG VIỆC HOÀN THIỆN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VỀ KINH TẾ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
• 3.1. Các quan điểm chỉ đạo và phương hướng hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế ở Việt Nam hiện nay
• 3.1.1. Đối với lĩnh vực quản lý, tổ chức và hoạt động của các doanh nghiệp. Đối với lĩnh vực đầu tư
• 3.1.2. Đối với hệ thống pháp luật giao dịch dân sự, kinh tế thương mại, cạnh tranh chống độc quyền, giải quyết tranh chấp về kinh tế
• 3.1.3. Đối với lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai
• 3.1.4. Đối với lĩnh vực tài chính – tiền tệ
• 3.2. Các giải pháp tăng cường vai trò của Quốc hội trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về kinh tế ở Việt Nam hiện nay
• 3.2.1. Nâng cao chất lượng dự báo trong chương trình xây dựng pháp luật về kinh tế
• 3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện quy trình lập pháp
• 3.2.3. Đảm bảo tính thống nhất của các văn bản luật, pháp lệnh về kinh tế
• 3.2.4. Đảm bảo tiến độ ban hành luật, pháp lệnh
• 3.2.5. Hoàn thiện về cơ cấu tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội
• 3.2.5.1. Nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, tăng cường đại biểu chuyên trách
• 3.2.5.2. Tăng cường năng lực tổ chức và hoạt động của Ủy ban thường vụ Quốc hội
• 3.2.5.3. Tăng cường năng lực tổ chức và hoạt động của Ủy ban Kinh tế
• 3.2.5.4. Thực hiện tốt vai trò tổ chức, điều hòa phối hợp giữa các cơ quan của Quốc hội với các cơ quan nhà nước
• 3.2.5.5. Kiện toàn bộ máy tổ chức, tăng cường năng lực của đội ngũ cán bộ, chuyên viên bộ máy giúp việc các cơ quan của Quốc hội
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về vai trò của Quốc hội trong pháp luật kinh tế

Quốc hội Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế. Là cơ quan đại diện cao nhất của nhân dân, Quốc hội không chỉ thực hiện quyền lập pháp mà còn giám sát việc thực thi pháp luật. Điều này giúp đảm bảo rằng các quy định pháp luật phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế của đất nước. Quốc hội có trách nhiệm ban hành các luật, nghị quyết liên quan đến kinh tế, từ đó tạo ra khung pháp lý cho các hoạt động kinh tế diễn ra một cách hiệu quả và minh bạch.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của pháp luật kinh tế

Pháp luật kinh tế là hệ thống các quy định pháp lý điều chỉnh các quan hệ kinh tế trong xã hội. Nó bao gồm các văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội ban hành, nhằm tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế. Việc hoàn thiện pháp luật kinh tế không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các chủ thể kinh doanh mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

1.2. Vai trò của Quốc hội trong việc xây dựng pháp luật kinh tế

Quốc hội có trách nhiệm xây dựng và ban hành các luật liên quan đến kinh tế, từ đó tạo ra khung pháp lý cho các hoạt động kinh tế. Quốc hội cũng giám sát việc thực thi các luật này, đảm bảo rằng chúng được áp dụng một cách công bằng và hiệu quả. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước.

II. Thách thức trong việc hoàn thiện pháp luật kinh tế ở Việt Nam

Việc hoàn thiện pháp luật kinh tế ở Việt Nam hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế thị trường đã tạo ra nhiều vấn đề mới mà hệ thống pháp luật hiện tại chưa kịp thời điều chỉnh. Các quan hệ kinh tế ngày càng phức tạp, đòi hỏi sự linh hoạt và kịp thời trong việc ban hành các quy định pháp luật.

2.1. Những vấn đề phát sinh từ thực tiễn kinh tế

Sự phát triển của các hình thức kinh doanh mới, sự gia tăng của các doanh nghiệp tư nhân và nước ngoài đã tạo ra nhiều thách thức cho hệ thống pháp luật hiện tại. Nhiều quy định pháp luật chưa theo kịp với thực tiễn, dẫn đến tình trạng thiếu minh bạch và công bằng trong các quan hệ kinh tế.

2.2. Hạn chế trong quy trình lập pháp của Quốc hội

Quy trình lập pháp của Quốc hội còn nhiều hạn chế, từ việc thiếu sự tham gia của các chuyên gia đến việc chưa có sự đồng bộ giữa các văn bản pháp luật. Điều này dẫn đến việc các quy định pháp luật không được áp dụng hiệu quả, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật.

III. Phương pháp cải cách pháp luật kinh tế hiệu quả

Để hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế, cần có những phương pháp cải cách hiệu quả. Quốc hội cần nâng cao chất lượng quy trình lập pháp, đảm bảo rằng các quy định pháp luật được xây dựng dựa trên thực tiễn và nhu cầu của xã hội. Đồng thời, cần tăng cường sự tham gia của các chuyên gia và cộng đồng trong quá trình xây dựng pháp luật.

3.1. Nâng cao chất lượng quy trình lập pháp

Quốc hội cần cải cách quy trình lập pháp để đảm bảo rằng các quy định pháp luật được xây dựng một cách khoa học và hợp lý. Việc này bao gồm việc tổ chức các hội thảo, tọa đàm để thu thập ý kiến từ các chuyên gia và cộng đồng.

3.2. Tăng cường giám sát và thực thi pháp luật

Quốc hội cần tăng cường vai trò giám sát trong việc thực thi pháp luật kinh tế. Điều này không chỉ giúp phát hiện kịp thời các vi phạm mà còn đảm bảo rằng các quy định pháp luật được áp dụng một cách công bằng và hiệu quả.

IV. Ứng dụng thực tiễn của pháp luật kinh tế trong phát triển kinh tế

Pháp luật kinh tế không chỉ là công cụ quản lý mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Các quy định pháp luật giúp bảo vệ quyền lợi của các chủ thể kinh doanh, tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp. Quốc hội cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật kinh tế để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

4.1. Tác động của pháp luật kinh tế đến doanh nghiệp

Pháp luật kinh tế có tác động lớn đến hoạt động của các doanh nghiệp. Các quy định pháp luật giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, đồng thời tạo ra môi trường cạnh tranh công bằng. Điều này thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp và nền kinh tế.

4.2. Vai trò của pháp luật trong hội nhập kinh tế quốc tế

Pháp luật kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hội nhập kinh tế quốc tế. Các quy định pháp luật giúp đảm bảo rằng các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào thị trường quốc tế một cách hiệu quả và bền vững.

V. Kết luận và hướng đi tương lai cho pháp luật kinh tế

Việc hoàn thiện pháp luật kinh tế là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Quốc hội cần tiếp tục nâng cao vai trò và trách nhiệm của mình trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

5.1. Tầm quan trọng của việc hoàn thiện pháp luật kinh tế

Hoàn thiện pháp luật kinh tế không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các chủ thể kinh doanh mà còn tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế. Quốc hội cần tiếp tục nỗ lực trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế.

5.2. Hướng đi tương lai cho Quốc hội trong lĩnh vực pháp luật kinh tế

Quốc hội cần tiếp tục cải cách quy trình lập pháp, tăng cường sự tham gia của các chuyên gia và cộng đồng trong việc xây dựng pháp luật. Điều này sẽ giúp đảm bảo rằng các quy định pháp luật được xây dựng dựa trên thực tiễn và nhu cầu của xã hội.