I. Tính cấp thiết của đề tài
Tư tưởng tự do của F.M. Dostoevsky là một chủ đề quan trọng trong bối cảnh hiện đại. Trong thời đại mà tự do tinh thần và vấn đề tự do của con người trở thành vấn đề cốt lõi, việc nghiên cứu tư tưởng này càng trở nên cần thiết. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật, đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ 4.0, đã làm thay đổi sâu sắc đời sống tinh thần của con người. Nhu cầu kinh tế và điều kiện vật chất thường lấn át đời sống tinh thần, dẫn đến khủng hoảng trong nhận thức và giá trị sống. Việc lựa chọn giá trị đúng đắn và phù hợp với thời đại là một thách thức lớn. Nghiên cứu tư tưởng tự do không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có giá trị thực tiễn cho mỗi cá nhân và xã hội. Tại Việt Nam, nghiên cứu về tư tưởng triết học liên quan đến tự do đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Việc hiểu đúng bản chất và tầm quan trọng của tự do là cần thiết để xây dựng đời sống tinh thần trong xã hội hiện đại.
II. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận án này nhằm nghiên cứu và phân tích tư tưởng tự do của Dostoevsky từ góc độ triết học. Mục đích chính là làm rõ những nội dung chủ yếu của tư tưởng tự do và rút ra những giá trị của nó. Để đạt được mục đích này, luận án sẽ thực hiện các nhiệm vụ như tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành tư tưởng tự do của Dostoevsky, và khái quát những nội dung chủ yếu trong tư tưởng này. Việc rút ra những giá trị cơ bản của tư tưởng tự do sẽ giúp làm rõ hơn vai trò của nó trong triết học và trong sự phát triển của các khoa học liên ngành. Tư tưởng của Dostoevsky không chỉ có giá trị lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc xây dựng và phát triển con người Việt Nam.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là tư tưởng tự do của Dostoevsky, được thể hiện qua nhiều khía cạnh và nội dung khác nhau. Luận án sẽ tập trung vào tư tưởng tự do từ góc độ triết học, thông qua các tác phẩm văn chương và tài liệu về tiểu sử của ông. Các tác phẩm tiêu biểu như "Bút ký dưới hầm", "Lũ người quỷ ám", và "Anh em nhà Caramazov" sẽ được phân tích để làm rõ tư tưởng tự do của Dostoevsky. Phạm vi nghiên cứu sẽ giới hạn trong các lĩnh vực triết học, văn học và tâm lý học, nhằm làm nổi bật những giá trị và ý nghĩa của tư tưởng tự do trong bối cảnh xã hội Nga thế kỷ XIX.
IV. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Phương pháp nghiên cứu sẽ bao gồm phương pháp liên ngành, phương pháp văn học, và phương pháp lịch sử. Phương pháp liên ngành sẽ giúp phân tích tư tưởng triết học qua các tác phẩm văn học của Dostoevsky. Phương pháp văn học sẽ tập trung vào việc phân tích hình tượng nhân vật và tư tưởng trong các tác phẩm của ông. Phương pháp lịch sử sẽ nghiên cứu bối cảnh lịch sử và xã hội ảnh hưởng đến sự hình thành tư tưởng tự do của Dostoevsky. Sự kết hợp của các phương pháp này sẽ giúp làm rõ nội dung và giá trị của tư tưởng tự do trong triết học và văn học.
V. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Luận án đã phân tích và làm rõ những yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành tư tưởng tự do của Dostoevsky, bao gồm yếu tố lịch sử - xã hội Nga thế kỷ XIX và các tư tưởng lý luận đương thời. Luận án cũng đã khái quát được một số nội dung chủ yếu của tư tưởng tự do, như sự giằng xé trong việc lựa chọn các giá trị và con đường đạt tới tự do. Những giá trị quan trọng của tư tưởng tự do của Dostoevsky đã được rút ra, góp phần vào sự phát triển nhận thức về tự do và sự tiến bộ xã hội. Luận án không chỉ làm phong phú thêm tư tưởng triết học của Dostoevsky mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới cho các lĩnh vực liên quan.
VI. Ý nghĩa của luận án
Luận án có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Về lý luận, luận án đã làm rõ và phong phú thêm tư tưởng triết học của Dostoevsky, khẳng định giá trị tư tưởng đặc sắc của ông. Về thực tiễn, luận án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và học tập. Việc nghiên cứu tư tưởng tự do của Dostoevsky không chỉ giúp nâng cao nhận thức về con đường phát triển đời sống tinh thần mà còn gợi mở phương pháp luận cho việc nghiên cứu văn hóa và triết học trong bối cảnh hiện đại.
