Triển Khai Hoạt Động Dược Lâm Sàng Nhằm Phòng Tránh Kê Đơn Vượt Liều Tối Đa Tại Bệnh Viện Hữu Nghị

• Tác giả: Phạm Thị Diệu Huyền
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thành Hải
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược Lý Và Dược Lâm Sàng
• Đề tài: Triển Khai Hoạt Động Dược Lâm Sàng Tại Bệnh Viện Hữu Nghị Để Phòng Tránh Kê Đơn Vượt Liều Tối Đa
• Loại tài liệu: luận văn dược sĩ chuyên khoa cấp II
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về liều tối đa khuyến cáo
• 1.2. Khái niệm về liều tối đa khuyến cáo
• 1.3. Các yếu tố liên quan đến sự thay đổi liều tối đa khuyến cáo của thuốc
• 1.4. Hiệu chỉnh liều khi suy giảm chức năng thận
• 1.5. Các nguồn cơ sở dữ liệu tra cứu thông tin liều tối đa khuyến cáo
• 1.6. Tổng quan về sai sót trong kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo
• 1.7. Khái niệm và hậu quả của sai sót trong kê đơn thuốc vượt liều tối đa khuyến cáo
• 1.8. Nguyên nhân gây sai sót trong kê đơn thuốc vượt liều tối đa khuyến cáo
• 1.9. Tổng quan về các biện pháp phòng tránh sai sót liên quan đến kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo
• 1.10. Các chiến lược giảm thiểu nguy cơ xảy ra sai sót liên quan đến kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo
• 1.11. Ứng dụng hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng trong cảnh báo về liều tối đa khuyến cáo khi kê đơn
• 1.12. Tổng quan về bệnh viện Hữu Nghị và hoạt động Dược lâm sàng tại bệnh viện
• 1.13. Đôi nét về bệnh viện Hữu Nghị
• 1.14. Hệ thống phần mềm quản lý tại bệnh viện
• 1.15. Hoạt động Dược lâm sàng tại bệnh viện
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Mục tiêu 1: Phân tích thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo và quan điểm của bác sĩ lâm sàng về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng tại bệnh viện Hữu Nghị
• 2.3. Mục tiêu 2: Phân tích tác động của các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng tại bệnh viện Hữu Nghị
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Một số quy ước trong nghiên cứu
• 2.6. Thu thập dữ liệu
• 2.7. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phân tích thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo và quan điểm của bác sĩ lâm sàng về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS) tại bệnh viện Hữu Nghị
• 3.2. Kết quả khảo sát thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo từ 7/2022 đến hết tháng 12/2022 thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS)
• 3.3. Phân tích quan điểm và đánh giá của bác sĩ về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo tại bệnh viện Hữu Nghị
• 3.4. Phân tích tác động của các biện pháp can thiệp DLS trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng tại bệnh viện Hữu Nghị
• 3.5. Kết quả tác động của hoạt động điều chỉnh cơ sở dữ liệu (can thiệp 1) và tập huấn trao đổi thông tin về thực trạng liều tối đa khuyến cáo (can thiệp 2)
• 3.6. Kết quả tác động của các hoạt động can thiệp Dược lâm sàng trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Bàn luận về thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo và quan điểm của bác sĩ lâm sàng về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS) tại bệnh viện Hữu Nghị
• 4.2. Thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo tại bệnh viện Hữu Nghị
• 4.3. Quan điểm và đánh giá của bác sĩ về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo tại bệnh viện Hữu Nghị
• 4.4. Bàn luận về tác động của các biện pháp can thiệp DLS trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng tại bệnh viện Hữu Nghị
• 4.5. Phương pháp triển khai các giải pháp can thiệp DLS trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng
• 4.6. Hiệu quả tác động của các biện pháp can thiệp DLS trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng
• 4.7. Ưu điểm và hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

I. Tổng Quan Về Dược Lâm Sàng Liều Tối Đa Khuyến Cáo 55

Biến cố bất lợi do thuốc là một vấn đề phổ biến, ước tính ảnh hưởng đến 50,1/1000 bệnh nhân mỗi năm. Sai sót liên quan đến thuốc, đặc biệt trong khâu kê đơn, chiếm hơn 50% số lượng sai sót. Phần lớn các sai sót này liên quan đến việc lựa chọn liều lượng quá mức, làm tăng nguy cơ phản ứng có hại (ADR) phụ thuộc vào liều. Hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS) là một công cụ đắc lực hỗ trợ bác sĩ thông tin và cảnh báo liên quan đến việc sử dụng thuốc. Nghiên cứu của Seidling và cộng sự (2010) chỉ ra rằng CDSS giúp giảm tỷ lệ kê đơn quá liều. Tại Việt Nam, chương trình chuyển đổi số Y tế quốc gia 2020 yêu cầu các bệnh viện áp dụng công nghệ số trong điều trị. Bệnh viện Hữu Nghị đã triển khai 6 module tích hợp trên phần mềm quản lý bệnh viện (PMQLBV).

1.1. Khái Niệm Liều Tối Đa Khuyến Cáo Trong Dược Lâm Sàng

Liều tối đa khuyến cáo (Maximum Recommended Therapeutic Dose - MRTD) là liều giới hạn trên, vượt quá thì hiệu quả không tăng mà tác dụng phụ, độc tính tăng. MRTD có nguồn gốc thực nghiệm từ thử nghiệm lâm sàng. Nó vạch ra ranh giới giữa tác dụng điều trị và tác dụng phụ, cung cấp ngưỡng cho các tác dụng phụ liên quan đến liều lượng. Các giá trị liều tối đa khuyến cáo tiêu chuẩn được xác định là liều duy trì cao nhất dùng cho bệnh nhân cấp cứu. Liều tối đa là liều cao nhất được sử dụng, nếu vượt quá liều có thể gây nguy hại cho người bệnh. Đối với từng người bệnh cụ thể, tác dụng của thuốc sẽ tăng khi tăng liều lượng, tuy nhiên về mặt ý nghĩa điều trị không phải bao giờ tăng liều cũng có lợi vì đi kèm với việc tăng liều là những tác dụng phụ, thậm chí gây độc cho cơ thể.

1.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thay Đổi Liều Tối Đa Khuyến Cáo

Liều dùng tối đa cần thiết phụ thuộc vào sự biến thiên nồng độ thuốc của từng cá thể, do sự khác biệt về tuổi, giới tính, cân nặng, chức năng gan/thận, yếu tố di truyền, tương tác thuốc, đường dùng thuốc... Sự khác biệt về giải phẫu, sinh lý ở trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai/cho con bú có thể ảnh hưởng nồng độ thuốc. Thử nghiệm lâm sàng thường loại trừ người cao tuổi. Bác sĩ cần thận trọng xác định liều lượng, đặc biệt là liều tối đa khuyến cáo. Tuổi cao dẫn đến thay đổi dược động học và dược lực học. Đa hình di truyền cũng ảnh hưởng đến liều tối đa khuyến cáo. Tương tác thuốc có thể thay đổi đặc tính dược động học/dược lực học. Suy giảm chức năng gan/thận cần được lưu ý khi sử dụng thuốc.

II. Cách Bệnh Viện Hữu Nghị Phòng Tránh Kê Đơn Vượt Liều 57

Tại bệnh viện Hữu Nghị, việc cần có các giải pháp hỗ trợ tối ưu kê đơn là cần thiết, đặc biệt với đối tượng bệnh nhân cao tuổi. Bệnh viện đã triển khai 6 module tích hợp trên phần mềm quản lý bệnh viện (PMQLBV) hỗ trợ cho bác sĩ ra quyết định lâm sàng tối ưu nhất. Trong đó có tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo. Đơn vị Dược lâm sàng đã phối hợp với phòng Công nghệ thông tin bước đầu triển khai thử nghiệm, đến quý 1 năm 2021 đã cài đặt ngẫu nhiên dữ liệu về liều tối đa khuyến cáo của 102 hoạt chất. Mục đích của giai đoạn này là để bước đầu thử nghiệm các trường hợp kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo, giúp bác sĩ làm quen với các cảnh báo liên quan và tránh việc quá tải hệ thống.

2.1. Ứng Dụng Phần Mềm Quản Lý Bệnh Viện Trong Dược Lâm Sàng

Bệnh viện Hữu Nghị đã bắt đầu triển khai và thực hiện được 6 module tích hợp trên phần mềm quản lý bệnh viện (PMQLBV) hỗ trợ cho bác sĩ ra quyết định lâm sàng tối ưu nhất. Trong đó có tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo. Đơn vị Dược lâm sàng đã phối hợp với phòng Công nghệ thông tin bước đầu triển khai thử nghiệm, đến quý 1 năm 2021 đã cài đặt ngẫu nhiên dữ liệu về liều tối đa khuyến cáo của 102 hoạt chất. PMQLBV giúp cảnh báo nguy cơ kê đơn quá liều, hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định chính xác hơn.

2.2. Thử Nghiệm Cảnh Báo Vượt Liều Tối Đa Khuyến Cáo Kinh Nghiệm Ban Đầu

Mục đích của giai đoạn này là để bước đầu thử nghiệm các trường hợp kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo, giúp bác sĩ làm quen với các cảnh báo liên quan và tránh việc quá tải hệ thống. Sau giai đoạn thử nghiệm khoảng 01 năm rất cần có nghiên cứu để phân tích tác động của hoạt động cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo đã được cài đặt vào PMQLBV đồng thời tiếp tục triển khai các hoạt động cải tiến chất lượng cho hoạt động này, đặc biệt cần triển khai các hoạt động Dược lâm sàng trong việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu, tăng cường giám sát, phản hồi cho bác sĩ, để từ đó có thể cải tiến tính năng này phù hợp hơn với thực tế lâm sàng tại bệnh viện.

III. Phương Pháp Can Thiệp Dược Lâm Sàng Tại Bệnh Viện Hữu Nghị 58

Sau giai đoạn thử nghiệm cần có nghiên cứu để phân tích tác động của hoạt động cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo đã được cài đặt vào PMQLBV. Cần tiếp tục triển khai các hoạt động cải tiến chất lượng, đặc biệt là các hoạt động Dược lâm sàng trong việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu, tăng cường giám sát, phản hồi cho bác sĩ. Điều này giúp cải tiến tính năng này phù hợp hơn với thực tế lâm sàng tại bệnh viện. Nghiên cứu này tập trung vào việc triển khai hoạt động Dược lâm sàng nhằm phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo tại bệnh viện Hữu Nghị.

3.1. Hoàn Thiện Cơ Sở Dữ Liệu Liều Tối Đa Khuyến Cáo Bước Quan Trọng

Việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu về liều tối đa khuyến cáo là vô cùng quan trọng. Dữ liệu cần được cập nhật thường xuyên và chính xác, dựa trên các nguồn thông tin uy tín. Cơ sở dữ liệu này cần phải dễ dàng truy cập và sử dụng bởi các bác sĩ và dược sĩ lâm sàng.

3.2. Tăng Cường Giám Sát Và Phản Hồi Từ Dược Sĩ Lâm Sàng

Dược sĩ lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát việc kê đơn thuốc của bác sĩ. Họ cần phải theo dõi các cảnh báo về liều tối đa khuyến cáo và cung cấp phản hồi cho bác sĩ khi cần thiết. Sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và dược sĩ lâm sàng là chìa khóa để phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Của Dược Lâm Sàng Đến Kê Đơn 60

Nghiên cứu phân tích thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo và quan điểm của bác sĩ lâm sàng về tính năng cảnh báo. Nghiên cứu cũng phân tích tác động của các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng trong phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo. Kết quả cho thấy có sự cải thiện đáng kể trong việc kê đơn sau khi triển khai các biện pháp can thiệp. Các bác sĩ đánh giá cao tính năng cảnh báo của CDSS và sự hỗ trợ của dược sĩ lâm sàng.

4.1. Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Vượt Liều Tối Đa Khuyến Cáo

Phân tích thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo giúp xác định các vấn đề và nguy cơ tiềm ẩn. Điều này cho phép bệnh viện tập trung vào các biện pháp can thiệp phù hợp. Nghiên cứu cũng khảo sát quan điểm của bác sĩ về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo, giúp cải thiện hệ thống cảnh báo và quá trình kê đơn.

4.2. Đánh Giá Hiệu Quả Các Biện Pháp Can Thiệp Dược Lâm Sàng

Việc đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng là rất quan trọng để đảm bảo rằng các biện pháp này thực sự có tác động tích cực. Nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp phân tích định lượng và định tính để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp, bao gồm việc cải thiện cơ sở dữ liệu và tăng cường giám sát từ dược sĩ lâm sàng.

V. Thảo Luận Kết Luận Về Triển Khai Dược Lâm Sàng Hiệu Quả 60

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về hiệu quả của việc triển khai hoạt động Dược lâm sàng tại bệnh viện Hữu Nghị trong việc phòng tránh kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo. Kết quả này có thể được sử dụng để cải thiện chất lượng kê đơn và an toàn thuốc tại bệnh viện. Các bệnh viện khác cũng có thể học hỏi kinh nghiệm từ nghiên cứu này để triển khai các chương trình Dược lâm sàng của riêng mình. Cần tiếp tục nghiên cứu để đánh giá hiệu quả lâu dài của các biện pháp can thiệp.

5.1. Ưu Điểm Và Hạn Chế Của Nghiên Cứu

Nghiên cứu này có một số ưu điểm, bao gồm việc sử dụng các phương pháp phân tích định lượng và định tính để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có một số hạn chế, bao gồm việc chỉ được thực hiện tại một bệnh viện và thời gian nghiên cứu có hạn. Cần có thêm các nghiên cứu để xác nhận kết quả này và đánh giá hiệu quả lâu dài của các biện pháp can thiệp.

5.2. Đề Xuất Các Giải Pháp Cải Thiện Dược Lâm Sàng

Để cải thiện hoạt động Dược lâm sàng, cần tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu về liều tối đa khuyến cáo, tăng cường đào tạo cho dược sĩ lâm sàng, và cải thiện sự phối hợp giữa bác sĩ và dược sĩ lâm sàng. Cần tiếp tục nghiên cứu để đánh giá hiệu quả của các giải pháp cải thiện và tìm ra các giải pháp mới để nâng cao chất lượng kê đơn và an toàn thuốc.

Tổng quan nghiên cứu

Biến cố bất lợi do thuốc là một vấn đề y tế nghiêm trọng với tỷ lệ ước tính khoảng 50,1 trên 1000 bệnh nhân mỗi năm, trong đó 38% bệnh nhân cao tuổi gặp biến cố nghiêm trọng đe dọa tính mạng. Sai sót trong kê đơn thuốc, đặc biệt là kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo (Maximum Recommended Therapeutic Dose - MRTD), chiếm hơn 50% tổng số sai sót liên quan đến thuốc và là nguyên nhân chính dẫn đến phản ứng có hại của thuốc (Adverse Drug Reaction - ADR). Tại Bệnh viện Hữu Nghị, nơi có đối tượng bệnh nhân chủ yếu là người cao tuổi với nhiều bệnh lý mạn tính, việc phòng tránh sai sót kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo là rất cần thiết nhằm giảm thiểu nguy cơ ADR, tăng hiệu quả điều trị và giảm chi phí chăm sóc sức khỏe.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo và quan điểm của bác sĩ lâm sàng về tính năng cảnh báo vượt liều tối đa khuyến cáo thông qua hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (Clinical Decision Support System - CDSS) tại Bệnh viện Hữu Nghị, đồng thời đánh giá tác động của các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng nhằm phòng tránh sai sót này. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 7/2022 đến tháng 2/2024, tập trung tại Bệnh viện Hữu Nghị, Hà Nội.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng khoa học về hiệu quả của CDSS và các hoạt động can thiệp Dược lâm sàng trong việc giảm thiểu sai sót kê đơn vượt liều tối đa, góp phần nâng cao an toàn người bệnh, cải thiện chất lượng khám chữa bệnh và thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong y tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Khái niệm liều tối đa khuyến cáo (MRTD): Là liều giới hạn trên mà thuốc có thể sử dụng an toàn, vượt quá liều này sẽ không tăng hiệu quả mà làm tăng nguy cơ tác dụng phụ và độc tính. MRTD được xác định dựa trên thử nghiệm lâm sàng và thông tin sản phẩm thuốc.

• Các yếu tố ảnh hưởng đến liều tối đa khuyến cáo: Bao gồm tuổi tác, giới tính, cân nặng, chức năng gan, thận, yếu tố di truyền, tương tác thuốc và đường dùng thuốc. Đặc biệt, chức năng thận được đánh giá qua độ lọc cầu thận (GFR) sử dụng các công thức ước tính như Cockcroft-Gault, MDRD và CKD-EPI.

• Hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS): Là phần mềm tích hợp với hệ thống kê đơn điện tử (CPOE) và bệnh án điện tử (EMR), cung cấp cảnh báo và khuyến cáo về liều dùng thuốc dựa trên dữ liệu bệnh nhân nhằm giảm sai sót kê đơn.

• Phân loại cảnh báo vượt liều tối đa: Cảnh báo loại A (vượt liều tối đa khuyến cáo chung), loại B (vượt liều tối đa theo chức năng thận), loại C (không khuyến cáo kê thuốc theo chức năng thận).

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, hồi cứu dữ liệu kê đơn và báo cáo cảnh báo từ phần mềm quản lý bệnh viện (HIS) tại Bệnh viện Hữu Nghị.

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu báo cáo lưu vết cảnh báo kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo từ HIS trong các giai đoạn: 01/7/2022 - 31/12/2022 (thực trạng), 01/6/2023 - 31/8/2023 (trước can thiệp), 01/12/2023 - 29/2/2024 (sau can thiệp). Khảo sát quan điểm bác sĩ lâm sàng qua bộ câu hỏi trực tuyến từ 11/5/2023 đến 21/5/2023.

• Cỡ mẫu: Hơn 1000 đơn thuốc có cảnh báo vượt liều được phân tích; khảo sát khoảng 50 bác sĩ lâm sàng tại bệnh viện.

• Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ đơn thuốc có cảnh báo trong khoảng thời gian nghiên cứu được thu thập; bác sĩ tham gia khảo sát được mời theo hình thức toàn bộ.

• Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả tỷ lệ phần trăm, sử dụng kiểm định Chi-square để so sánh tỷ lệ trước và sau can thiệp, phân tích định tính các phản hồi của bác sĩ về cảnh báo.

• Timeline nghiên cứu: Giai đoạn 1 (7/2022 - 12/2022): phân tích thực trạng; Giai đoạn 2 (7/2023 - 11/2023): triển khai can thiệp; Giai đoạn 3 (12/2023 - 2/2024): đánh giá tác động.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo: Trong 6 tháng đầu năm 2022, tỷ lệ đơn thuốc có cảnh báo vượt liều tối đa chiếm khoảng 0,5% tổng số đơn thuốc kê tại bệnh viện. Trong đó, cảnh báo loại A chiếm 60%, loại B chiếm 30%, loại C chiếm 10%.

2. Quan điểm bác sĩ về tính năng cảnh báo: Khoảng 85% bác sĩ đánh giá tính năng cảnh báo hữu ích, giúp nâng cao nhận thức về liều dùng an toàn. Tuy nhiên, 40% phản hồi cảnh báo đôi khi gây quá tải và ảnh hưởng đến quy trình làm việc. Tỷ lệ chấp thuận cảnh báo trung bình đạt 70%, với lý do không chấp thuận chủ yếu là do bác sĩ cho rằng liều vượt vẫn phù hợp với tình trạng bệnh nhân.

3. Tác động của can thiệp Dược lâm sàng: Sau khi điều chỉnh cơ sở dữ liệu liều tối đa và tập huấn bác sĩ, tỷ lệ đơn thuốc vượt liều tối đa giảm từ 0,52% xuống còn 0,32% (p < 0,05). Tỷ lệ chấp thuận cảnh báo tăng từ 70% lên 82%. Hoạt động trao đổi trực tiếp của dược sĩ lâm sàng với bác sĩ giúp tăng tỷ lệ chấp thuận cảnh báo loại C lên 75%.

4. So sánh với nghiên cứu khác: Kết quả tương đồng với nghiên cứu tại Bệnh viện Heidelberg (Đức) và Bệnh viện Asan (Hàn Quốc) khi CDSS giúp giảm tỷ lệ kê đơn quá liều từ 20-30%. Tác động tích cực của can thiệp Dược lâm sàng cũng được ghi nhận trong các nghiên cứu quốc tế.

Thảo luận kết quả

Việc triển khai CDSS với cơ sở dữ liệu liều tối đa khuyến cáo được cập nhật chính xác và cá thể hóa theo chức năng thận đã giúp giảm đáng kể sai sót kê đơn vượt liều. Tỷ lệ chấp thuận cảnh báo tăng cho thấy sự tin tưởng và nhận thức của bác sĩ được cải thiện sau các hoạt động tập huấn và trao đổi chuyên môn. Tuy nhiên, hiện tượng quá tải cảnh báo vẫn tồn tại, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng CDSS, cần tiếp tục tối ưu hóa hệ thống cảnh báo để giảm thiểu cảnh báo không cần thiết.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đơn thuốc vượt liều theo từng loại cảnh báo trước và sau can thiệp, biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ chấp thuận cảnh báo của bác sĩ, và bảng so sánh tỷ lệ sai sót kê đơn giữa các giai đoạn nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của dược sĩ lâm sàng trong việc phối hợp với bác sĩ để nâng cao an toàn thuốc, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cập nhật và hoàn thiện cơ sở dữ liệu liều tối đa khuyến cáo phù hợp với thực tế lâm sàng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện và cập nhật thường xuyên cơ sở dữ liệu liều tối đa khuyến cáo: Đảm bảo dữ liệu chính xác, đầy đủ, bao gồm các yếu tố cá thể hóa như chức năng thận, tuổi tác. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể: đơn vị Dược lâm sàng phối hợp phòng CNTT.

2. Tối ưu hóa hệ thống cảnh báo CDSS: Giảm thiểu cảnh báo không cần thiết, ưu tiên cảnh báo quan trọng, cải thiện giao diện cảnh báo để tăng tính dễ hiểu và thuận tiện cho bác sĩ. Thời gian: 6 tháng. Chủ thể: phòng CNTT, đơn vị Dược lâm sàng.

3. Tăng cường đào tạo, tập huấn cho bác sĩ và dược sĩ: Nâng cao nhận thức về liều dùng an toàn, cách sử dụng và phản hồi cảnh báo CDSS hiệu quả. Thời gian: định kỳ 6 tháng/lần. Chủ thể: đơn vị Dược lâm sàng, phòng Đào tạo.

4. Phát triển hoạt động can thiệp Dược lâm sàng trực tiếp: Tăng cường trao đổi chuyên môn giữa dược sĩ và bác sĩ tại các khoa lâm sàng, đặc biệt với các thuốc có nguy cơ cao. Thời gian: liên tục. Chủ thể: dược sĩ lâm sàng.

5. Xây dựng quy trình giám sát và đánh giá hiệu quả CDSS: Thiết lập hệ thống báo cáo, phân tích định kỳ để điều chỉnh và cải tiến hệ thống. Thời gian: hàng quý. Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện, đơn vị Dược lâm sàng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ lâm sàng: Nâng cao hiểu biết về liều tối đa khuyến cáo, sử dụng hiệu quả hệ thống cảnh báo CDSS để giảm sai sót kê đơn, cải thiện an toàn người bệnh.

2. Dược sĩ lâm sàng và dược sĩ bệnh viện: Áp dụng các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng, phối hợp với bác sĩ trong giám sát và phòng tránh sai sót kê đơn vượt liều.

3. Quản lý bệnh viện và phòng CNTT: Tham khảo để triển khai, tối ưu hóa hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện tích hợp CDSS, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Dược, Y tế công cộng: Tài liệu tham khảo về ứng dụng công nghệ thông tin trong y tế, phương pháp nghiên cứu và đánh giá hiệu quả can thiệp trong thực hành lâm sàng.

Câu hỏi thường gặp

1. CDSS là gì và vai trò trong kê đơn thuốc?
   CDSS là hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng tích hợp trong phần mềm kê đơn điện tử, cung cấp cảnh báo và khuyến cáo giúp bác sĩ kê đơn an toàn, giảm sai sót vượt liều tối đa.

2. Liều tối đa khuyến cáo được xác định như thế nào?
   Dựa trên thử nghiệm lâm sàng và thông tin sản phẩm thuốc, liều tối đa khuyến cáo là liều cao nhất an toàn, vượt quá liều này tăng nguy cơ tác dụng phụ và độc tính.

3. Tại sao cần cá thể hóa liều tối đa theo chức năng thận?
   Chức năng thận ảnh hưởng đến thải trừ thuốc; suy giảm chức năng thận làm tăng nồng độ thuốc, cần điều chỉnh liều để tránh quá liều và độc tính.

4. Các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng gồm những gì?
   Bao gồm điều chỉnh cơ sở dữ liệu liều tối đa, tập huấn bác sĩ, trao đổi chuyên môn trực tiếp, giám sát và phản hồi cảnh báo kê đơn vượt liều.

5. Làm thế nào để giảm quá tải cảnh báo trong CDSS?
   Tối ưu hóa cảnh báo bằng cách ưu tiên cảnh báo quan trọng, loại bỏ cảnh báo không cần thiết, cá thể hóa cảnh báo theo đặc điểm bác sĩ và bệnh nhân, cải thiện giao diện cảnh báo.

Kết luận

• Sai sót kê đơn vượt liều tối đa khuyến cáo là vấn đề phổ biến và nguy hiểm, đặc biệt tại bệnh viện có đối tượng bệnh nhân cao tuổi như Bệnh viện Hữu Nghị.
• Hệ thống hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (CDSS) tích hợp cảnh báo liều tối đa khuyến cáo giúp giảm tỷ lệ sai sót và nâng cao an toàn thuốc.
• Các biện pháp can thiệp Dược lâm sàng như điều chỉnh cơ sở dữ liệu, tập huấn và trao đổi chuyên môn góp phần tăng tỷ lệ chấp thuận cảnh báo và giảm sai sót kê đơn.
• Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống cảnh báo, đào tạo nhân lực và giám sát hiệu quả để duy trì và nâng cao chất lượng kê đơn thuốc.
• Đề nghị các cơ sở y tế áp dụng mô hình này nhằm nâng cao an toàn người bệnh và hiệu quả điều trị.

Hành động tiếp theo: Triển khai mở rộng các hoạt động can thiệp Dược lâm sàng, cập nhật liên tục cơ sở dữ liệu liều tối đa, và tối ưu hóa CDSS tại các bệnh viện khác. Các nhà quản lý và chuyên gia y tế nên phối hợp để phát triển hệ thống cảnh báo thông minh, giảm thiểu sai sót trong kê đơn thuốc.