TRÁCH NHIỆM KỶ LUẬT CÔNG CHỨC Ở VIỆT NAM VÀ TRUNG QUỐC

Thuật ngữ trách nhiệm kỷ luật công chức đề cập đến các nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý mà công chức phải tuân thủ trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Việc vi phạm các quy định và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp có thể dẫn đến các hình thức kỷ luật khác nhau. Trách nhiệm kỷ luật là một yếu tố quan trọng để đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả của bộ máy nhà nước. Theo Hồ Đức Hiệp chủ nhiệm đề tài nghiên cứu khoa học cấp học viện “Trách nhiệm kỷ luật công chức ở Việt Nam và Trung Quốc” thì việc nghiên cứu cần làm rõ lý luận CC và TN KL công chức. Việc phân tích thực trạng pháp luật về TN KLCC ở Việt Nam và Trung Quốc, những điểm giống nhau và khác nhau là rất cần thiết. Từ đó đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về TN KL công chức.

Kỷ luật công chức đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng một bộ máy nhà nước vững mạnh và hiệu quả. Nó giúp đảm bảo sự tuân thủ pháp luật, đạo đức công vụ và các quy tắc ứng xử. Kỷ luật công chức góp phần phòng ngừa tham nhũng, lãng phí và các hành vi tiêu cực khác. Đồng thời, nó thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, tận tụy phục vụ nhân dân và nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc tăng cường kỷ luật công chức là một yếu tố quan trọng để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Nguyên nhân của tình trạng vi phạm kỷ luật rất đa dạng và phức tạp. Một phần đến từ sự thiếu hụt về đạo đức công vụ, sự cám dỗ của vật chất, và sự buông lỏng quản lý. Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, chế tài chưa đủ mạnh cũng là một nguyên nhân quan trọng. Ngoài ra, môi trường làm việc thiếu minh bạch, thiếu sự giám sát và kiểm tra cũng tạo điều kiện cho các hành vi vi phạm kỷ luật xảy ra. Để giải quyết vấn đề này, cần có một cách tiếp cận toàn diện, giải quyết cả nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Vi phạm kỷ luật của công chức gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Nó làm suy giảm lòng tin của người dân vào bộ máy nhà nước, gây mất ổn định xã hội. Vi phạm kỷ luật có thể dẫn đến tham nhũng, lãng phí, gây thiệt hại về kinh tế và tài sản của nhà nước. Nó cũng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước, làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Do đó, việc phòng ngừa và xử lý vi phạm kỷ luật là vô cùng quan trọng.

Ở Việt Nam, Luật Cán bộ, Công chức và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định về trách nhiệm kỷ luật của công chức. Các hình thức kỷ luật bao gồm khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Ở Trung Quốc, Luật Công chức và các quy định liên quan cũng quy định về trách nhiệm kỷ luật. Theo báo Insider, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã kỷ luật 627.000 quan chức vì vi phạm kỷ luật và quy tắc. Cả hai nước đều có các cơ quan chức năng để kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm kỷ luật. Điểm khác biệt nằm ở cơ chế kiểm soát quyền lực và mức độ công khai minh bạch trong quá trình xử lý.

Luật Cán bộ, Công chức của Việt Nam quy định rõ về kỷ luật công chức, bao gồm các hình thức kỷ luật và quy trình xử lý. Tuy nhiên, một số quy định còn chung chung, chưa cụ thể, gây khó khăn trong quá trình thực thi. Chế tài xử phạt chưa đủ mạnh để răn đe, phòng ngừa. Cần có những sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện hệ thống pháp luật về kỷ luật công chức của Việt Nam, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả.

Luật Công chức của Trung Quốc có những quy định chặt chẽ về kỷ luật công chức, với nhiều hình thức kỷ luật khác nhau. Quy trình xử lý được quy định rõ ràng, đảm bảo tính nghiêm minh. Trung Quốc có kinh nghiệm trong việc xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm kỷ luật hiệu quả. Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc hoàn thiện hệ thống kỷ luật công chức của mình, đặc biệt là trong việc tăng cường chế tài xử phạt và nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát.

Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, trong 6 tháng đầu năm 2024, có 1.338 cán bộ, công chức, viên chức bị kỷ luật. Đảng Cộng sản Trung Quốc đã kỷ luật 627.000 quan chức vì vi phạm kỷ luật và quy tắc. Cả hai nước đều có các cơ quan chức năng để kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm kỷ luật. Điểm khác biệt nằm ở cơ chế kiểm soát quyền lực và mức độ công khai minh bạch trong quá trình xử lý. Cần có những sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện hệ thống pháp luật về kỷ luật công chức của Việt Nam.

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về trách nhiệm kỷ luật công chức, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả. Cần cụ thể hóa các hành vi vi phạm kỷ luật, quy định rõ chế tài xử phạt đối với từng hành vi. Cần xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả, đảm bảo việc thực thi pháp luật được nghiêm minh. Cần hoàn thiện chế định trách nhiệm công chức trong bộ máy hành chính nhà nước.

Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm kỷ luật hiệu quả. Trung Quốc có kinh nghiệm trong việc xử lý các vụ việc tham nhũng, lãng phí, gây thiệt hại lớn cho nhà nước. Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, vững mạnh, tận tụy phục vụ nhân dân. Một số nội dung cần tham khảo kinh nghiệm xử lý trách nhiệm kỷ luật công chức của Trung Quốc.

Đạo đức công vụ là nền tảng của kỷ luật công chức. Cần tăng cường giáo dục, bồi dưỡng đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, giúp họ nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với nhà nước và nhân dân. Cần xây dựng môi trường làm việc trong sạch, lành mạnh, tạo điều kiện cho cán bộ, công chức phát huy năng lực, phẩm chất, tận tụy phục vụ nhân dân. Bổ sung nguyên tắc áp dụng pháp luật về trách nhiệm kỷ luật. Quy định biện pháp xác định mức độ ảnh hưởng của hành vi vi phạm.

Nghiên cứu chỉ ra những tồn tại và hạn chế trong hệ thống kỷ luật công chức ở Việt Nam, đồng thời đề xuất những giải pháp để khắc phục. Kết quả nghiên cứu là cơ sở quan trọng để các cơ quan nhà nước xây dựng chính sách và giải pháp phù hợp. Sửa đổi quy định về xác định thời hiệu xử lý kỷ luật là hai năm. Bổ sung công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu là đối tượng điều chỉnh của Luật Cán bộ, công chức.

Các giải pháp được đề xuất trong nghiên cứu mang tính thực tiễn cao, có thể áp dụng vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Tuy nhiên, việc thực hiện các giải pháp này đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực của các cơ quan nhà nước, cũng như sự ủng hộ của toàn xã hội. Quy định chế tài bổ sung đối với cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu bị xử lý kỷ luật. Sửa đổi thuật ngữ “chức trách” thay bằng thuật ngữ trách nhiệm và phân định trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm tập thể.

Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường kiểm tra, giám sát, nâng cao đạo đức công vụ. Cần ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và giám sát hoạt động của công chức. Cần xây dựng cơ chế khuyến khích cán bộ, công chức sáng tạo, đổi mới, nâng cao hiệu quả công việc. Cần hoàn thiện pháp luật trách nhiệm kỷ luật công chức.

Kỷ luật công chức là một yếu tố quan trọng để xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, minh bạch và phục vụ nhân dân. Khi công chức có ý thức trách nhiệm cao, tuân thủ pháp luật và đạo đức công vụ, nền hành chính sẽ hoạt động hiệu quả hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội. Một số nội dung cần tham khảo kinh nghiệm xử lý trách nhiệm kỷ luật công chức của Trung Quốc. Cần hoàn thiện chế định trách nhiệm công chức trong bộ máy hành chính nhà nước.