Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng, các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ cả trong và ngoài nước. Theo báo cáo của ngành, việc tổ chức kế toán khoa học và hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả quản lý doanh nghiệp. Công ty cổ phần 26, hoạt động trong lĩnh vực dệt may, da giày xuất khẩu và sản xuất các sản phẩm phục vụ quốc phòng, với quy mô vốn đầu tư lớn và đa dạng sản phẩm, cần một hệ thống kế toán hoàn chỉnh để cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời phục vụ quản lý và ra quyết định.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa lý luận, khảo sát và đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Công ty cổ phần 26 từ năm 2021 đến nay, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kế toán, đáp ứng yêu cầu phát triển của công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến tổ chức kế toán, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp. Qua đó, giúp công ty tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, tăng cường tính minh bạch và chính xác của thông tin kế toán, hỗ trợ các nhà quản trị đưa ra quyết định đúng đắn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết tổ chức kế toán trong doanh nghiệp và mô hình tổ chức bộ máy kế toán. Lý thuyết tổ chức kế toán nhấn mạnh vai trò của kế toán trong việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế tài chính phục vụ quản lý và ra quyết định. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán được phân loại thành ba dạng chính: mô hình tập trung, mô hình phân tán và mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán, mỗi mô hình có ưu nhược điểm riêng phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.

Các khái niệm trọng tâm bao gồm: tổ chức bộ máy kế toán, tổ chức thu nhận thông tin kế toán, tổ chức xử lý và cung cấp thông tin kế toán, tổ chức kiểm tra kế toán, và ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán. Ngoài ra, luận văn phân tích các nguyên tắc tổ chức kế toán như tuân thủ luật kế toán, phù hợp với đặc điểm doanh nghiệp, đảm bảo tính khoa học, hiệu quả và tiết kiệm.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu nghiên cứu bao gồm dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật như Thông tư 200/2014/TT-BTC, Thông tư 133/2016/TT-BTC, các tài liệu chuyên ngành, giáo trình, báo cáo ngành và tài liệu nội bộ của Công ty cổ phần 26. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp các phòng ban trong công ty, quan sát thực tế hoạt động kế toán.

Phương pháp phân tích dữ liệu chủ yếu là thống kê mô tả, so sánh giữa lý thuyết và thực tiễn, phân tích tổng hợp các số liệu tài chính như cơ cấu tổng doanh thu, chi phí, lợi nhuận của công ty trong giai đoạn 2021-2022. Cỡ mẫu khảo sát bao gồm toàn bộ các phòng ban liên quan đến công tác kế toán trong công ty, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2021 đến 2023, với các bước thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu theo trình tự khoa học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán chưa khoa học: Công ty áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán, tuy nhiên, cơ cấu nhân sự chưa đồng đều về trình độ chuyên môn, đặc biệt là kế toán quản trị. Theo khảo sát, khoảng 40% nhân viên kế toán chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu chuyên môn, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác kế toán.

  2. Ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế: Mặc dù công ty đã triển khai phần mềm kế toán và hóa đơn điện tử, nhưng việc tích hợp và sử dụng công nghệ trong xử lý thông tin kế toán chưa đồng bộ, dẫn đến chậm trễ trong cung cấp báo cáo tài chính. Tỷ lệ xử lý chứng từ điện tử đạt khoảng 65%, thấp hơn so với các doanh nghiệp cùng ngành.

  3. Chế độ kế toán chủ yếu tập trung vào kế toán tài chính: Công tác kế toán quản trị chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến thiếu hụt thông tin phục vụ quản lý nội bộ. Báo cáo kế toán quản trị chưa đầy đủ, chưa kịp thời, ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định của ban lãnh đạo.

  4. Kiểm tra, giám sát kế toán chưa chặt chẽ: Việc kiểm tra chứng từ và kiểm soát nội bộ còn nhiều bất cập, tỷ lệ sai sót trong chứng từ kế toán được phát hiện chiếm khoảng 8%, gây ảnh hưởng đến tính chính xác của báo cáo tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc tổ chức bộ máy kế toán chưa phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động đa ngành của công ty. So với một số nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ nhân viên kế toán chưa đạt chuẩn chuyên môn tại Công ty cổ phần 26 cao hơn khoảng 15%, cho thấy cần có chính sách đào tạo và tuyển dụng hiệu quả hơn. Việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ cũng là điểm yếu chung của nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành dệt may và da giày.

Bên cạnh đó, việc tập trung chủ yếu vào kế toán tài chính mà bỏ qua kế toán quản trị làm giảm khả năng cung cấp thông tin chiến lược cho quản lý, điều này không phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ xử lý chứng từ điện tử và tỷ lệ sai sót chứng từ kế toán giữa Công ty cổ phần 26 và các doanh nghiệp cùng ngành sẽ minh họa rõ nét hơn những điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Tái cấu trúc bộ máy kế toán theo hướng phân công rõ ràng, tăng cường đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ kế toán, đặc biệt là kế toán quản trị. Mục tiêu đạt 90% nhân viên kế toán đạt chuẩn chuyên môn trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng nhân sự.

  2. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Đầu tư nâng cấp phần mềm kế toán, tích hợp hệ thống hóa đơn điện tử và tự động hóa quy trình xử lý chứng từ để nâng tỷ lệ xử lý chứng từ điện tử lên 95% trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và phòng kế toán.

  3. Phát triển kế toán quản trị: Xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị đầy đủ, kịp thời phục vụ quản lý nội bộ, giúp ban lãnh đạo ra quyết định chính xác. Thời gian triển khai trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán và ban giám đốc.

  4. Nâng cao công tác kiểm tra, giám sát: Thiết lập quy trình kiểm tra chứng từ chặt chẽ, áp dụng kiểm toán nội bộ định kỳ để giảm tỷ lệ sai sót chứng từ xuống dưới 3% trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kiểm soát nội bộ và phòng kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong tổ chức kế toán, từ đó xây dựng chiến lược phát triển hệ thống kế toán phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động.

  2. Phòng kế toán và tài chính: Áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kế toán, đặc biệt trong việc tổ chức bộ máy, ứng dụng công nghệ và phát triển kế toán quản trị.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kế toán: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến tổ chức kế toán trong doanh nghiệp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức kiểm toán: Hiểu rõ thực trạng tổ chức kế toán tại doanh nghiệp, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và kiểm soát phù hợp nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức kế toán lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Tổ chức kế toán khoa học giúp cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, hỗ trợ quản lý ra quyết định, kiểm soát tài sản và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với công ty quy mô lớn?
    Mô hình kết hợp vừa tập trung vừa phân tán hoặc mô hình hỗn hợp có phân định kế toán tài chính và kế toán quản trị thường phù hợp với doanh nghiệp quy mô lớn, đa ngành.

  3. Làm thế nào để nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ kế toán?
    Doanh nghiệp cần tổ chức đào tạo chuyên sâu, cập nhật kiến thức mới, đồng thời tuyển dụng nhân sự có trình độ phù hợp để đảm bảo chất lượng công tác kế toán.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán có lợi ích gì?
    Giúp tự động hóa quy trình, giảm sai sót, tăng tốc độ xử lý thông tin, nâng cao tính chính xác và kịp thời của báo cáo tài chính.

  5. Kế toán quản trị khác gì so với kế toán tài chính?
    Kế toán quản trị tập trung cung cấp thông tin phục vụ quản lý nội bộ, hỗ trợ ra quyết định chiến lược, trong khi kế toán tài chính chủ yếu phục vụ báo cáo cho các đối tượng bên ngoài theo quy định pháp luật.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa lý luận và phân tích thực trạng tổ chức kế toán tại Công ty cổ phần 26 từ năm 2021 đến nay, chỉ rõ ưu điểm và hạn chế.
  • Phát hiện chính bao gồm tổ chức bộ máy kế toán chưa khoa học, ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, kế toán quản trị chưa phát triển đầy đủ và công tác kiểm tra chưa chặt chẽ.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy, nâng cao trình độ nhân sự, ứng dụng công nghệ và phát triển kế toán quản trị nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao năng lực quản lý tài chính và hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp theo thực tế hoạt động của doanh nghiệp.

Quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp trong luận văn để nâng cao hiệu quả tổ chức kế toán, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường hiện nay.