Tổng quan nghiên cứu

Theo số liệu thống kê đến ngày 31/12/2019, quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội có một lượng lớn người có công với cách mạng, trong đó có nhiều đối tượng đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng. Việc thực thi chính sách đối với người có công là một nhiệm vụ quan trọng, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực thi chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Cầu Giấy từ năm 2011 đến nay, nhằm phân tích các kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách trong thời gian tới. Mục tiêu nghiên cứu là đảm bảo người có công có mức sống không thấp hơn mức trung bình của người dân địa phương, đồng thời phát huy truyền thống cách mạng, góp phần ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách và cán bộ thực thi chính sách tại địa phương, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người có công và gia đình họ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về chính sách công và thực thi chính sách công. Trước hết, khái niệm chính sách công được hiểu là các định hướng hành động do nhà nước lựa chọn nhằm giải quyết các vấn đề xã hội, được thể hiện qua các văn bản pháp luật, chương trình và dự án thực thi. Thực thi chính sách công là quá trình chuyển các quyết định chính sách thành các hoạt động cụ thể nhằm đạt mục tiêu đề ra. Ngoài ra, luận văn áp dụng lý thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách, bao gồm yếu tố khách quan như chủ trương, pháp luật, nguồn lực tài chính, truyền thống văn hóa; và yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ, sự phối hợp giữa các cơ quan. Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chính sách công, thực thi chính sách, người có công với cách mạng, chính sách ưu đãi người có công, và quản lý nhà nước về chính sách.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp phân tích tài liệu, thống kê và điều tra xã hội học. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các văn bản pháp luật, báo cáo của các cơ quan quản lý nhà nước, số liệu thống kê về người có công trên địa bàn quận Cầu Giấy, cùng kết quả khảo sát ý kiến của 85 người có công và 42 cán bộ, công chức thực thi chính sách. Cỡ mẫu được chọn dựa trên phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp tổng hợp, so sánh tỷ lệ phần trăm và đánh giá định tính. Thời gian nghiên cứu tập trung từ năm 2011 đến năm 2021, nhằm phản ánh thực trạng và xu hướng thực thi chính sách trong giai đoạn gần đây.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả thực thi chính sách: Quận Cầu Giấy đã thực hiện nghiêm túc các chế độ ưu đãi đối với người có công, với hơn 2.000 đối tượng đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng. Việc chi trả trợ cấp được thực hiện đúng thời gian, đảm bảo quyền lợi cho người có công.

  2. Công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách: Khoảng 70% người có công được khảo sát cho biết họ biết về các chính sách ưu đãi thông qua các kênh tuyên truyền của địa phương. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 30% chưa tiếp cận đầy đủ thông tin, ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền lợi.

  3. Năng lực cán bộ thực thi chính sách: Đội ngũ cán bộ, công chức tại Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận có trình độ chuyên môn nghiệp vụ tương đối tốt, với 85% cán bộ được đào tạo bài bản. Tuy nhiên, một số cán bộ trẻ, chưa có kinh nghiệm và không phải người địa phương gặp khó khăn trong việc xác định đối tượng thụ hưởng chính sách.

  4. Sự phối hợp giữa các cơ quan: Việc phối hợp giữa các phòng ban liên quan như Nội vụ, Y tế, Xây dựng và Thuế được đánh giá là chưa đồng bộ, dẫn đến một số thủ tục hành chính còn rườm rà, gây khó khăn cho người có công khi làm hồ sơ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do hệ thống văn bản pháp luật còn chồng chéo, chưa thống nhất, cùng với việc phổ biến chính sách chưa sâu rộng. So với kinh nghiệm của quận Hoàn Kiếm và Bắc Từ Liêm, quận Cầu Giấy cần tăng cường công tác tuyên truyền và cải cách thủ tục hành chính để nâng cao hiệu quả thực thi. Việc nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường phối hợp liên ngành là yếu tố then chốt để khắc phục các tồn tại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ người có công biết và chưa biết chính sách, bảng so sánh năng lực cán bộ giữa các quận, và sơ đồ quy trình phối hợp giữa các phòng ban để minh họa các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông như hội nghị, phát thanh, pano, mạng xã hội để nâng cao nhận thức của người có công và cộng đồng về các chính sách ưu đãi. Mục tiêu đạt 90% người có công được tiếp cận thông tin trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

  2. Nâng cao năng lực cán bộ thực thi chính sách: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, đặc biệt là cán bộ trẻ và mới vào nghề, nhằm nâng cao kỹ năng xác định đối tượng và xử lý hồ sơ. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 100% cán bộ trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội quận phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia.

  3. Cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin: Đơn giản hóa quy trình giải quyết hồ sơ, triển khai phần mềm quản lý hồ sơ người có công để giảm thời gian xử lý và tăng tính minh bạch. Mục tiêu giảm 30% thời gian xử lý hồ sơ trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND quận phối hợp với các phòng ban liên quan.

  4. Tăng cường phối hợp liên ngành: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban như Nội vụ, Y tế, Xây dựng, Thuế và Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội để giải quyết nhanh chóng các thủ tục liên quan đến người có công. Mục tiêu thiết lập quy chế phối hợp trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: UBND quận.

  5. Huy động nguồn lực xã hội hóa: Khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân tham gia xây dựng quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, hỗ trợ nhà ở, điều dưỡng cho người có công. Mục tiêu tăng nguồn xã hội hóa lên 20% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Mặt trận Tổ quốc quận và các tổ chức chính trị - xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức thực thi chính sách: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn giúp nâng cao năng lực, cải tiến quy trình làm việc, từ đó nâng cao hiệu quả thực thi chính sách đối với người có công.

  2. Nhà hoạch định chính sách công: Các nhà quản lý cấp cao có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh, hoàn thiện chính sách ưu đãi người có công, đảm bảo phù hợp với thực tiễn địa phương.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và phi chính phủ: Tài liệu giúp các tổ chức này hiểu rõ hơn về vai trò, trách nhiệm trong việc phối hợp thực thi chính sách và vận động xã hội hóa hỗ trợ người có công.

  4. Người có công và gia đình: Giúp họ hiểu rõ quyền lợi, chính sách được hưởng, từ đó chủ động tham gia và giám sát việc thực thi chính sách tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách ưu đãi người có công gồm những nội dung chính nào?
    Chính sách bao gồm trợ cấp hàng tháng, trợ cấp tuất, điều dưỡng, phụ cấp người phục vụ, ưu đãi về y tế, giáo dục, nhà ở và các chế độ khác nhằm đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần cho người có công.

  2. Ai là chủ thể thực thi chính sách đối với người có công tại địa phương?
    Chủ thể chính là UBND các cấp, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, cùng các phòng ban liên quan như Nội vụ, Y tế, Xây dựng, Thuế và các tổ chức chính trị - xã hội.

  3. Những khó khăn thường gặp trong thực thi chính sách đối với người có công là gì?
    Khó khăn gồm thủ tục hành chính phức tạp, sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan, năng lực cán bộ hạn chế và công tác tuyên truyền chưa sâu rộng.

  4. Làm thế nào để người có công biết được quyền lợi của mình?
    Thông qua các hình thức tuyên truyền như hội nghị, phát thanh, pano, mạng xã hội và đối thoại trực tiếp với người có công do các cơ quan chức năng tổ chức.

  5. Tại sao cần huy động nguồn lực xã hội hóa trong thực thi chính sách?
    Nguồn lực xã hội hóa giúp bổ sung ngân sách nhà nước, tạo điều kiện hỗ trợ thêm về nhà ở, điều dưỡng, chăm sóc sức khỏe, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người có công.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng thực thi chính sách đối với người có công trên địa bàn quận Cầu Giấy, chỉ ra những kết quả tích cực và hạn chế cần khắc phục.
  • Nghiên cứu làm rõ vai trò của các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi chính sách.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách trong thời gian tới, tập trung vào tuyên truyền, nâng cao năng lực cán bộ, cải cách thủ tục hành chính và phối hợp liên ngành.
  • Kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở tham khảo cho các nhà quản lý, cán bộ thực thi chính sách và các tổ chức liên quan.
  • Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiến hành đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo quyền lợi người có công được thực hiện đầy đủ và hiệu quả.

Hành động ngay hôm nay để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người có công và phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.