Tổng quan nghiên cứu

Tài sản cố định (TSCĐ) đóng vai trò then chốt trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Theo ước tính, TSCĐ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản của các doanh nghiệp xây dựng, góp phần nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Công ty cổ phần Licogi 15, hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, đã ghi nhận sự tăng trưởng ổn định trong giai đoạn 2016-2017, tuy nhiên công tác kế toán TSCĐ tại đây còn tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt trong quản lý sửa chữa lớn và sử dụng tài sản chưa hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là khảo sát, đánh giá thực trạng kế toán TSCĐ tại Công ty cổ phần Licogi 15 trong giai đoạn 2016-2017, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán TSCĐ trên cả hai phương diện kế toán tài chính và kế toán quản trị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp quản lý chặt chẽ nguồn vốn đầu tư, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS 16, IAS 38) và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS 03, VAS 04) để làm rõ khái niệm, đặc điểm và phân loại TSCĐ. Theo đó, TSCĐ được chia thành hai loại chính: TSCĐ hữu hình (nhà cửa, máy móc, thiết bị) và TSCĐ vô hình (quyền sử dụng đất, bản quyền, phần mềm). Các khái niệm quan trọng bao gồm nguyên giá TSCĐ, khấu hao, giá trị còn lại, giá trị hợp lý và thời gian sử dụng hữu ích. Mô hình kế toán TSCĐ được xây dựng trên nguyên tắc ghi nhận, xác định nguyên giá, trích khấu hao và xử lý các nghiệp vụ tăng giảm tài sản. Ngoài ra, luận văn áp dụng lý thuyết quản trị tài sản cố định nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng và quản lý TSCĐ trong doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu, kết hợp với khảo sát thực tế tại Công ty cổ phần Licogi 15 trong hai năm 2016 và 2017. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu kế toán TSCĐ của công ty trong giai đoạn này, cùng với phỏng vấn các cán bộ phòng Tài chính – Kế toán và các bộ phận liên quan. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, tập trung vào đối tượng nghiên cứu đặc thù. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, sử dụng bảng biểu, sơ đồ để minh họa biến động TSCĐ, hiệu suất sử dụng và khấu hao. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2016 đến tháng 12/2017, bao gồm thu thập số liệu, phân tích thực trạng, đánh giá hạn chế và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tuân thủ quy định kế toán TSCĐ: Công ty cổ phần Licogi 15 đã cơ bản tuân thủ các quy định hiện hành về kế toán TSCĐ theo VAS 03 và VAS 04, với nguyên giá TSCĐ hữu hình năm 2017 đạt khoảng 120 tỷ đồng, tăng 15% so với năm 2016. Tuy nhiên, việc xác định nguyên giá và phân bổ chi phí đầu tư xây dựng cơ bản còn chưa đồng bộ, dẫn đến sai lệch trong báo cáo tài chính.

  2. Hiệu quả sử dụng TSCĐ: Qua phân tích hiệu suất sử dụng TSCĐ, tỷ lệ sử dụng tài sản hữu hình đạt khoảng 78%, trong đó máy móc thiết bị chiếm 45% tổng giá trị TSCĐ hữu hình. TSCĐ chưa sử dụng hoặc chờ thanh lý chiếm khoảng 12%, cho thấy tiềm năng lãng phí tài sản chưa được khai thác hiệu quả.

  3. Công tác sửa chữa lớn TSCĐ: Việc quản lý sửa chữa lớn chưa được chú trọng đúng mức, chi phí sửa chữa lớn năm 2017 chỉ chiếm 3% tổng giá trị TSCĐ, thấp hơn mức trung bình ngành xây dựng là 5%. Điều này ảnh hưởng đến năng lực hoạt động và tuổi thọ của tài sản.

  4. Kế toán quản trị TSCĐ: Công tác kế toán quản trị TSCĐ tại công ty còn hạn chế, chưa có hệ thống báo cáo chi tiết về chi phí khấu hao và sửa chữa phân theo bộ phận sử dụng, gây khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản và ra quyết định đầu tư.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do hệ thống kế toán TSCĐ chưa được hoàn thiện đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban trong quản lý tài sản. So với một số nghiên cứu trong ngành xây dựng, tỷ lệ sử dụng TSCĐ và chi phí sửa chữa lớn của Licogi 15 còn thấp, phản ánh việc chưa khai thác tối đa nguồn lực tài sản. Việc chưa áp dụng đầy đủ các phương pháp kế toán quản trị làm giảm khả năng kiểm soát chi phí và hiệu quả đầu tư. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu TSCĐ theo loại hình và bảng phân tích hiệu suất sử dụng tài sản, giúp minh họa rõ ràng hơn về tình hình quản lý tài sản hiện tại. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống kế toán TSCĐ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường xây dựng ngày càng khốc liệt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống kế toán TSCĐ: Cần xây dựng và áp dụng quy trình kế toán TSCĐ đồng bộ, chính xác, bao gồm việc xác định nguyên giá, phân bổ chi phí đầu tư xây dựng cơ bản và trích khấu hao theo đúng chuẩn mực kế toán hiện hành. Mục tiêu nâng cao độ chính xác số liệu kế toán trong vòng 12 tháng, do phòng Tài chính – Kế toán chủ trì thực hiện.

  2. Tăng cường quản lý sửa chữa lớn: Thiết lập kế hoạch sửa chữa lớn định kỳ, dự toán chi phí và giám sát chặt chẽ quá trình sửa chữa nhằm kéo dài tuổi thọ tài sản và giảm thiểu chi phí phát sinh không cần thiết. Mục tiêu tăng tỷ lệ chi phí sửa chữa lớn lên ít nhất 5% tổng giá trị TSCĐ trong 2 năm tới, do Ban Quản lý dự án phối hợp với phòng Kế toán thực hiện.

  3. Phát triển kế toán quản trị TSCĐ: Xây dựng hệ thống báo cáo chi tiết về chi phí khấu hao, sửa chữa phân theo bộ phận sử dụng tài sản, giúp ban lãnh đạo đánh giá hiệu quả sử dụng và ra quyết định đầu tư hợp lý. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống báo cáo trong 6 tháng, do phòng Kế toán quản trị đảm nhiệm.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán TSCĐ và quản lý tài sản cho cán bộ kế toán và quản lý tài sản nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hiện công tác kế toán TSCĐ. Mục tiêu hoàn thành đào tạo trong vòng 9 tháng, do phòng Nhân sự phối hợp với phòng Tài chính – Kế toán tổ chức.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ kế toán doanh nghiệp xây dựng: Giúp hiểu rõ các quy định và phương pháp kế toán TSCĐ, từ đó áp dụng hiệu quả trong quản lý tài sản cố định tại đơn vị mình.

  2. Quản lý tài sản và đầu tư: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch quản lý, sửa chữa và đầu tư TSCĐ phù hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp.

  3. Giảng viên và sinh viên ngành kế toán – kiểm toán: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy về kế toán tài sản cố định, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về kế toán và tài chính: Hỗ trợ đánh giá thực trạng áp dụng chuẩn mực kế toán TSCĐ tại doanh nghiệp, từ đó hoàn thiện chính sách và hướng dẫn thực hiện.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán tài sản cố định là gì?
    Kế toán TSCĐ là công tác ghi chép, phản ánh và quản lý các nghiệp vụ liên quan đến tài sản cố định của doanh nghiệp nhằm cung cấp thông tin chính xác cho quản lý và báo cáo tài chính.

  2. Nguyên giá tài sản cố định được xác định như thế nào?
    Nguyên giá TSCĐ là tổng chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra để có được tài sản đến thời điểm đưa vào sử dụng, bao gồm giá mua, chi phí vận chuyển, lắp đặt và các chi phí liên quan trực tiếp khác.

  3. Phương pháp trích khấu hao tài sản cố định phổ biến?
    Ba phương pháp chính là khấu hao đường thẳng, khấu hao theo số dư giảm dần và khấu hao theo số lượng sản phẩm, được lựa chọn dựa trên đặc điểm tài sản và mục tiêu thu hồi vốn.

  4. Tại sao cần quản lý sửa chữa lớn tài sản cố định?
    Sửa chữa lớn giúp khôi phục năng lực hoạt động của tài sản, kéo dài tuổi thọ và đảm bảo hiệu quả sử dụng, đồng thời tránh chi phí phát sinh không kiểm soát.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định?
    Bằng cách hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị, tăng cường kiểm kê, lập kế hoạch sửa chữa và đào tạo nhân sự quản lý tài sản, doanh nghiệp có thể sử dụng tài sản hiệu quả hơn, giảm lãng phí.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực trạng kế toán tài sản cố định tại Công ty cổ phần Licogi 15 trong giai đoạn 2016-2017.
  • Phát hiện các hạn chế trong quản lý nguyên giá, khấu hao và sửa chữa lớn tài sản cố định, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng tài sản.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống kế toán TSCĐ, tăng cường quản lý sửa chữa lớn và phát triển kế toán quản trị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản.
  • Khuyến nghị doanh nghiệp thực hiện các giải pháp trong vòng 1-2 năm để cải thiện công tác kế toán và quản lý tài sản.
  • Mời các nhà quản lý, kế toán và chuyên gia trong ngành xây dựng tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.