Thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế và Vấn đề Gia nhập của Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Xuân Sơn
• Người hướng dẫn: Ts. Hoàng Ngọc Giao
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội Khoa Luật
• Chuyên ngành: Luật Quốc tế
• Đề tài: Thẩm Quyền Của Tòa Án Hình Sự Quốc Tế Và Vấn Đề Gia Nhập Của Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ luật học
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.3. Những vấn đề nghiên cứu của luận án
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THẨM QUYỀN XÉT XỬ HÌNH SỰ QUỐC TẾ
• 2.1. Khái niệm thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế
• 2.2. Định nghĩa thẩm quyền và thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế
• 2.3. Các đặc trưng cơ bản của thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế
• 2.4. Phân loại thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế
• 2.5. Thẩm quyền dựa trên sự chấp thuận và thẩm quyền bắt buộc
• 2.6. Thẩm quyền ưu tiên và thẩm quyền bổ sung
• 2.7. Thẩm quyền theo vụ việc (Ad hoc) và thẩm quyền thường trực
• 2.8. Lịch sử hình thành và phát triển của thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế
• 2.8.1. Giai đoạn trước Đại chiến Thế giới Thứ nhất
• 2.8.2. Giai đoạn từ Đại chiến Thế giới Thứ nhất đến Đại chiến Thế giới Thứ hai
• 2.8.3. Giai đoạn từ sau Đại chiến Thế giới Thứ hai đến trước khi chấm dứt Chiến tranh lạnh
• 2.8.4. Giai đoạn từ sau Chiến tranh lạnh đến trước khi xuất hiện TAHSQT
• 2.8.5. Giai đoạn từ khi có TAHSQT đến nay
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUY ĐỊNH VÀ THỰC THI THẨM QUYỀN CỦA TÒA ÁN HÌNH SỰ QUỐC TẾ
• 3.1. Các nguyên tắc cơ bản để xác lập và thực thi thẩm quyền của TAHSQT
• 3.2. Nguyên tắc thẩm quyền bổ sung
• 3.3. Nguyên tắc không xét xử hai lần (non bis in idem)
• 3.4. Nguyên tắc căn cứ vào tính nghiêm trọng của vụ việc
• 3.5. Phạm vi thẩm quyền của TAHSQT
• 3.5.1. Thẩm quyền theo lãnh thổ
• 3.5.2. Thẩm quyền theo thời gian
• 3.5.3. Thẩm quyền đối với cá nhân
• 3.5.4. Thẩm quyền đối với một số tội phạm xác định
• 3.6. Cơ sở thực hiện thẩm quyền của TAHSQT
• 3.6.1. TAHSQT thực hiện thẩm quyền trên cơ sở thông báo của quốc gia thành viên
• 3.6.2. TAHSQT thực hiện thẩm quyền trên cơ sở sáng kiến của công tố viên (proprio motu)
• 3.6.3. TAHSQT thực hiện thẩm quyền trên cơ sở Nghị quyết của HĐBA
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: VẤN ĐỀ GIA NHẬP QUY CHẾ RÔM CỦA VIỆT NAM
• 4.1. Những lợi ích của Việt Nam khi xem xét gia nhập Quy chế Rôm về TAHSQT
• 4.2. Những thuận lợi và thách thức chung của việc gia nhập Quy chế Rôm về TAHSQT
• 4.2.1. Những thuận lợi chung cần tính đến khi Việt Nam xem xét gia nhập Quy chế Rôm
• 4.2.2. Những thách thức chung mà các quốc gia phải tính đến khi xem xét gia nhập Quy chế Rôm
• 4.3. Những thuận lợi, thách thức đặc thù xuất phát từ những quy định và thực tiễn thực thi thẩm quyền của TAHSQT
• 4.4. Những thuận lợi và thách thức xuất phát từ nguyên tắc thẩm quyền bổ sung của TAHSQT
• 4.5. Sự tương thích của pháp luật Việt Nam với các quy định về thẩm quyền của TAHSQT, nghiên cứu kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới
• 4.6. Một số đề xuất, giải pháp
• 4.6.1. Đề xuất thời điểm và những điều kiện chính trị, xã hội cần thiết để Việt Nam gia nhập Quy chế Rôm
• 4.7. Một số vấn đề pháp lý liên quan đến việc gia nhập Quy chế Rôm và việc thực thi thẩm quyền của TAHSQT ở Việt Nam
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
• LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC LUẬN ÁN
• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN

I. Tổng quan về thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế

Tòa án Hình sự Quốc tế (TAHSQT) được thành lập theo Quy chế Rôm năm 1998, có thẩm quyền xét xử các tội phạm quốc tế nghiêm trọng như tội diệt chủng, tội phạm chiến tranh và tội chống nhân loại. Thẩm quyền của Tòa án không chỉ giới hạn trong các quốc gia thành viên mà còn có thể ảnh hưởng đến các quốc gia không tham gia. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về tính hợp pháp và hiệu quả của TAHSQT trong việc thực thi công lý quốc tế.

1.1. Khái niệm và đặc trưng của thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế

Thẩm quyền xét xử hình sự quốc tế được hiểu là khả năng của TAHSQT trong việc xử lý các vụ án liên quan đến tội phạm quốc tế. Đặc trưng của thẩm quyền này bao gồm tính độc lập, tính bổ sung và khả năng áp dụng cho các cá nhân, không phân biệt quốc tịch.

1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của TAHSQT

TAHSQT ra đời từ những nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm xây dựng một cơ chế pháp lý mạnh mẽ để xử lý các tội phạm nghiêm trọng. Lịch sử hình thành của Tòa án gắn liền với các cuộc chiến tranh lớn và những nỗ lực nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm nhân quyền.

II. Vấn đề thách thức trong thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế

Mặc dù có thẩm quyền rộng lớn, TAHSQT vẫn đối mặt với nhiều thách thức trong việc thực thi công lý. Các vấn đề như sự không hợp tác từ các quốc gia, sự thiếu hụt nguồn lực và sự phức tạp trong việc thu thập chứng cứ là những rào cản lớn.

2.1. Sự không hợp tác từ các quốc gia thành viên

Nhiều quốc gia thành viên không thực hiện nghĩa vụ hợp tác với TAHSQT, dẫn đến việc Tòa án gặp khó khăn trong việc thu thập chứng cứ và thực hiện các quyết định của mình.

2.2. Thiếu hụt nguồn lực và nhân lực

TAHSQT thường xuyên phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn lực tài chính và nhân lực, điều này ảnh hưởng đến khả năng hoạt động hiệu quả của Tòa án.

III. Phương pháp giải quyết thách thức trong thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế

Để giải quyết các thách thức hiện tại, TAHSQT cần áp dụng các phương pháp hiệu quả nhằm tăng cường sự hợp tác từ các quốc gia và cải thiện quy trình xét xử.

3.1. Tăng cường hợp tác quốc tế

Việc xây dựng các mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với các quốc gia và tổ chức quốc tế có thể giúp TAHSQT thu thập chứng cứ và thực hiện các quyết định của mình một cách hiệu quả hơn.

3.2. Cải cách quy trình xét xử

Cải cách quy trình xét xử để đảm bảo tính minh bạch và công bằng sẽ giúp tăng cường niềm tin của cộng đồng quốc tế vào TAHSQT.

IV. Ứng dụng thực tiễn của thẩm quyền Tòa án Hình sự Quốc tế

Thẩm quyền của TAHSQT đã được áp dụng trong nhiều vụ án quan trọng, góp phần vào việc thực thi công lý quốc tế. Các vụ án này không chỉ mang lại công lý cho nạn nhân mà còn gửi đi thông điệp mạnh mẽ về việc không dung thứ cho các hành vi vi phạm nhân quyền.

4.1. Các vụ án tiêu biểu của TAHSQT

Một số vụ án nổi bật như vụ án chống lại các lãnh đạo quân sự ở Nam Tư cũ đã cho thấy khả năng của TAHSQT trong việc xử lý các tội phạm nghiêm trọng.

4.2. Tác động của các vụ án đến cộng đồng quốc tế

Các vụ án của TAHSQT không chỉ mang lại công lý cho nạn nhân mà còn tạo ra tiền lệ pháp lý cho các quốc gia khác trong việc xử lý các tội phạm quốc tế.

V. Kết luận về thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế và gia nhập của Việt Nam

Việc gia nhập Quy chế Rôm của Việt Nam sẽ mở ra nhiều cơ hội cho việc thực thi công lý quốc tế. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ lưỡng các thách thức và lợi ích trước khi quyết định.

5.1. Lợi ích của việc gia nhập Quy chế Rôm

Gia nhập Quy chế Rôm sẽ giúp Việt Nam khẳng định cam kết đối với hòa bình và công lý quốc tế, đồng thời nâng cao vị thế trong cộng đồng quốc tế.

5.2. Thách thức cần vượt qua

Việt Nam cần xem xét các thách thức pháp lý và chính trị liên quan đến việc gia nhập Quy chế Rôm, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp.