Tổng quan nghiên cứu
Công ty Điện lực Cao Bằng, với hơn 40 năm phát triển, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện năng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cao Bằng. Đến năm 2019, công ty quản lý 1.539 trạm biến áp, tổng công suất đường dây trung thế đạt 248.322,23 km và hơn 3.510,4 km đường dây hạ thế, phục vụ gần 48.000 khách hàng với sản lượng điện ước đạt khoảng 525 triệu kWh. Tuy nhiên, các dự án đầu tư xây dựng của công ty thường gặp phải tình trạng chậm tiến độ do điều kiện địa chất phức tạp, hạn chế về nhân lực, vật lực và tài lực. Đặc biệt, các dự án chống quá tải đường dây (ĐZ), trạm biến áp (TBA) và lắp đặt thiết bị nâng cao độ tin cậy cung cấp điện là những dự án chiến lược, cần nguồn vốn lớn và thời gian dài, chủ yếu sử dụng ngân sách nhà nước và ngân sách tỉnh.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý các dự án đầu tư xây dựng của Công ty Điện lực Cao Bằng, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn, nâng cao tiến độ và chất lượng dự án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2019, với các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh, giải pháp đề xuất hướng tới năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án, góp phần phát triển hạ tầng điện lực, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn vận dụng các lý thuyết quản lý dự án đầu tư xây dựng, trong đó có:
Lý thuyết quản lý dự án: Quản lý dự án được hiểu là quá trình tác động, điều khiển các hoạt động nhằm đạt mục tiêu dự án về thời gian, chi phí, chất lượng và an toàn. Quản lý dự án bao gồm các chức năng lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát.
Mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng: Gồm 4 giai đoạn chính: xác định và tổ chức dự án, lập kế hoạch, thực hiện dự án và kết thúc dự án. Mô hình này giúp phân tích chi tiết các bước quản lý, từ việc phân bổ nguồn lực đến giám sát tiến độ và nghiệm thu.
Khái niệm dự án đầu tư xây dựng: Theo Luật Xây dựng 62/2020/QH14, dự án đầu tư xây dựng là tập hợp các đề xuất sử dụng vốn để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình nhằm phát triển, duy trì và nâng cao chất lượng công trình trong thời hạn và chi phí xác định.
Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý dự án: Bao gồm yếu tố môi trường vĩ mô (pháp luật, chính sách, kinh tế quốc tế, vai trò chính quyền địa phương), yếu tố nhà đầu tư (năng lực tài chính, nhân lực, công nghệ), và yếu tố nhà thầu (năng lực tài chính, kỹ thuật, tiến độ).
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, kết hợp phân tích lý thuyết và thực trạng quản lý dự án tại Công ty Điện lực Cao Bằng.
Nguồn dữ liệu: Toàn bộ số liệu thu thập là dữ liệu thứ cấp từ Phòng Quản lý Đầu tư (PCCB), Phòng Nhân sự và các phòng ban liên quan của công ty, bao gồm kế hoạch vốn, nhân sự, tiến độ và chi phí các dự án giai đoạn 2017-2019.
Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Excel 2016 để xử lý số liệu, phân tích xu hướng tăng giảm các chỉ tiêu qua từng năm, đánh giá thực trạng quản lý dự án về tiến độ, chi phí, chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn.
Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung nghiên cứu các dự án chống quá tải ĐZ, TBA và lắp đặt thiết bị nâng cao độ tin cậy cung cấp điện, là các dự án trọng điểm, có quy mô lớn và tính đặc thù ngành điện, được quản lý trực tiếp bởi Phòng Quản lý Đầu tư.
Timeline nghiên cứu: Đánh giá thực trạng giai đoạn 2017-2019, đề xuất giải pháp đến năm 2025 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Bộ máy quản lý dự án còn hạn chế: Mặc dù Phòng Quản lý Đầu tư đã phân công công việc cho các tổ chuyên môn, nhưng các tổ chưa thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án. Ví dụ, trong giai đoạn 2017-2019, một số dự án bị chậm tiến độ do thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ.
Lập và phê duyệt dự án còn nhiều thiếu sót: Công tác lập kế hoạch chưa lường hết các yếu tố khách quan, chất lượng thẩm định thiết kế và dự toán còn sai sót. Khoảng 20% dự án được đánh giá có sai lệch về dự toán chi phí so với thực tế thi công.
Tổ chức đấu thầu mang tính thủ tục hành chính: Mặc dù các nhà thầu trúng thầu đáp ứng yêu cầu năng lực, nhưng quy trình đấu thầu còn nặng về hành chính, hạn chế sự cạnh tranh công bằng. Điều này làm giảm hiệu quả lựa chọn nhà thầu và có thể ảnh hưởng đến chất lượng thi công.
Kiểm tra, giám sát và nghiệm thu chưa phát huy hiệu quả: Hoạt động kiểm tra, giám sát và nghiệm thu dự án còn mang tính hình thức, chưa thực sự kiểm soát được chi phí và chất lượng công trình. Khoảng 15% dự án có hiện tượng nghiệm thu không đúng chất lượng cam kết.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân các hạn chế trên xuất phát từ nhiều yếu tố. Về môi trường vĩ mô, sự thay đổi chính sách, quy định pháp luật và vai trò phối hợp của chính quyền địa phương chưa đồng bộ gây khó khăn cho công tác quản lý. Về phía công ty, năng lực quản lý và nguồn nhân lực còn hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu chuyên môn và kỹ thuật. Nhà thầu cũng gặp khó khăn trong việc đáp ứng tiến độ và chất lượng do điều kiện địa hình phức tạp của tỉnh Cao Bằng.
So sánh với một số công ty điện lực khác, Công ty Điện lực Cao Bằng có điểm mạnh là đội ngũ cán bộ quản lý có trình độ, tuy nhiên cần nâng cao hơn nữa năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý dự án. Việc áp dụng các công cụ quản lý hiện đại như phần mềm quản lý dự án, biểu đồ GANTT, sơ đồ mạng còn hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát tiến độ và chi phí.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thanh ngang thể hiện tiến độ thực hiện các dự án giai đoạn 2017-2019, bảng so sánh chi phí dự toán và chi phí thực tế, cũng như sơ đồ cấu trúc phân việc của Phòng Quản lý Đầu tư để minh họa phân công nhiệm vụ.
Đề xuất và khuyến nghị
Hoàn thiện bộ máy quản lý dự án: Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chuyên môn trong Phòng Quản lý Đầu tư, đồng thời tăng cường đào tạo, tuyển dụng nhân lực có chuyên môn cao. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý dự án trong vòng 2 năm tới, do Ban Lãnh đạo Công ty và Phòng Quản lý Đầu tư chủ trì.
Nâng cao chất lượng lập và phê duyệt dự án: Xây dựng quy trình lập kế hoạch chi tiết, có khả năng cập nhật và điều chỉnh linh hoạt, đồng thời tăng cường thẩm định kỹ thuật và tài chính dự án. Thực hiện trong giai đoạn 2021-2023, phối hợp với các cơ quan chuyên môn và tư vấn độc lập.
Tổ chức đấu thầu công khai, minh bạch và cạnh tranh công bằng: Áp dụng các quy trình đấu thầu theo chuẩn mực quốc tế, công bố rộng rãi thông tin mời thầu để thu hút nhiều nhà thầu có năng lực tham gia. Thời gian thực hiện từ 2021, do Phòng Quản lý Đầu tư phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Cao Bằng.
Tăng cường kiểm tra, giám sát và nghiệm thu dự án: Thiết lập hệ thống giám sát chặt chẽ, sử dụng công nghệ thông tin để theo dõi tiến độ và chi phí, đồng thời thuê đơn vị kiểm định độc lập trong nghiệm thu. Mục tiêu giảm thiểu sai sót và nâng cao chất lượng công trình, thực hiện liên tục đến năm 2025.
Khuyến khích áp dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại: Đào tạo cán bộ sử dụng phần mềm quản lý dự án, biểu đồ GANTT, sơ đồ mạng để nâng cao hiệu quả điều phối và kiểm soát dự án. Thực hiện trong 3 năm tới, do Phòng Quản lý Đầu tư phối hợp với Trung tâm đào tạo nội bộ.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Công ty Điện lực Cao Bằng: Giúp nâng cao năng lực quản lý dự án, tối ưu hóa sử dụng nguồn vốn và nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng.
Phòng Quản lý Đầu tư và các phòng ban liên quan: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để cải tiến quy trình quản lý, lập kế hoạch, đấu thầu và giám sát dự án.
Các nhà thầu và tư vấn xây dựng ngành điện: Hiểu rõ yêu cầu quản lý, tiến độ và chất lượng dự án, từ đó nâng cao năng lực thi công và phối hợp với chủ đầu tư.
Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định và hỗ trợ công tác quản lý đầu tư xây dựng ngành điện trên địa bàn.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao quản lý dự án đầu tư xây dựng của Công ty Điện lực Cao Bằng còn nhiều hạn chế?
Nguyên nhân chính là do bộ máy quản lý chưa hoàn thiện, quy trình lập kế hoạch và phê duyệt dự án còn thiếu sót, cùng với việc tổ chức đấu thầu và giám sát mang tính hành chính, chưa thực sự hiệu quả.Các dự án đầu tư xây dựng của công ty chủ yếu thuộc nhóm nào?
Các dự án chủ yếu thuộc nhóm B trở lên, có quy mô lớn, thời gian thực hiện dài và yêu cầu kỹ thuật cao, như dự án chống quá tải đường dây và trạm biến áp, lắp đặt thiết bị nâng cao độ tin cậy cung cấp điện.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, thu thập dữ liệu thứ cấp từ các phòng ban công ty, phân tích số liệu bằng phần mềm Excel để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý dự án?
Giải pháp bao gồm hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng lập kế hoạch, tổ chức đấu thầu công khai, tăng cường kiểm tra giám sát, nghiệm thu và áp dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại.Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này đối với ngành điện lực?
Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng, đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, nâng cao chất lượng công trình, đáp ứng nhu cầu phát triển hạ tầng điện lực, góp phần phát triển kinh tế xã hội địa phương.
Kết luận
- Công ty Điện lực Cao Bằng quản lý nhiều dự án đầu tư xây dựng quan trọng, nhưng còn tồn tại hạn chế về bộ máy quản lý, lập kế hoạch và giám sát dự án.
- Các dự án chủ yếu thuộc nhóm B trở lên, có quy mô lớn, thời gian dài và yêu cầu kỹ thuật cao, sử dụng nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách nhà nước và tỉnh.
- Nghiên cứu đã phân tích chi tiết thực trạng quản lý dự án giai đoạn 2017-2019, chỉ ra các điểm mạnh và hạn chế, đồng thời so sánh với kinh nghiệm của các công ty điện lực khác.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao chất lượng lập kế hoạch, tổ chức đấu thầu minh bạch, tăng cường kiểm tra giám sát và áp dụng công nghệ quản lý hiện đại đến năm 2025.
- Khuyến nghị các bên liên quan, từ công ty, nhà thầu đến cơ quan quản lý nhà nước, phối hợp thực hiện để nâng cao hiệu quả quản lý dự án, góp phần phát triển bền vững ngành điện lực tỉnh Cao Bằng.
Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà quản lý, chuyên gia và các bên liên quan trong lĩnh vực quản lý dự án đầu tư xây dựng ngành điện, đồng thời là cơ sở để tiếp tục nghiên cứu và phát triển các giải pháp quản lý hiệu quả hơn trong tương lai.