Tăng Cường Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Trong Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Tại Bình Dương Giai Đoạn 2021 - 2026

• Tác giả: Trần Minh Hiệu
• Người hướng dẫn: TS. Huỳnh Xuân Hiệp
• Trường học: Trường Đại Học Bình Dương
• Chuyên ngành: Quản Lý Kinh Tế
• Đề tài: Tăng Cường Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Tại Bình Dương Giai Đoạn 2021 - 2026
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Bình Dương

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• MỤC LỤC
• PHẦN MỞ ĐẦU
• Lý do chọn đề tài
• Mục tiêu nghiên cứu
• Câu hỏi nghiên cứu
• Đối tượng nghiên cứu
• Phạm vi nghiên cứu
• Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• Phương pháp nghiên cứu
• Phương pháp so sánh
• Phương pháp phân tích tỷ lệ
• Kết cấu của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CHI VÀ QUẢN LÝ CHI NSNN TRONG ĐẦU TƯ XDCB
• 1.1. Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh
• 1.2. Ngân sách nhà nước
• 1.3. Các khoản chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh
• 1.4. Một số mô hình quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh
• 1.5. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh
• 1.6. Mục tiêu và các tiêu chí quản lý chi NSNN cấp tỉnh
• 1.7. Quản lý vốn chi đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.8. Đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.9. Các giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.10. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.11. Các nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.12. Vốn NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.13. Chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.14. Đặc điểm của chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.15. Nội dung của chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản trên địa phương
• 1.16. Vai trò của chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.17. Quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.18. Nguyên tắc quản lý và cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách nhà nước
• 1.19. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.20. Các chỉ tiêu đánh giá quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.21. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.22. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.23. Chu trình quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.24. Kinh nghiệm một số địa phương và bài học cho tỉnh Bình Dương quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.24.1. Kinh nghiệm của một số địa phương về quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.24.2. Kinh nghiệm của Thành phố Hà Nội
• 1.24.3. Kinh nghiệm của Thành phố Đà Nẵng
• 1.24.4. Kinh nghiệm của tỉnh Đồng Nai
• 1.24.5. Kinh nghiệm của tỉnh Điện Biên
• 1.24.6. Bài học kinh nghiệm cho Bình Dương trong quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỈNH BÌNH DƯƠNG
• 2.1. Khái quát chung về tỉnh Bình Dương
• 2.2. Điều kiện tự nhiên
• 2.3. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 2.4. Thực trạng chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản tại tỉnh Bình Dương
• 2.5. Lập dự toán chi ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản tại tỉnh Bình Dương
• 2.6. Thực trạng giải ngân dự toán chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản tại tỉnh Bình Dương
• 2.7. Giải ngân công trình trọng điểm
• 2.8. Giải ngân các dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng
• 2.9. Tình hình thực hiện giải ngân của các chủ đầu tư
• 2.10. Hiệu quả chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản tại tỉnh Bình Dương
• 2.11. Đánh giá chung
• 2.12. Kết quả đạt được
• 2.13. Tồn tại, hạn chế
• 2.14. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế
• 2.14.1. Nguyên nhân khách quan
• 2.14.2. Nguyên nhân chủ quan
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG
• 3.1. Định hướng phát triển kinh tế xã hội tỉnh Bình Dương
• 3.2. Mục tiêu tổng quát
• 3.3. Chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội chủ yếu
• 3.4. Kế hoạch tài chính – ngân sách, đầu tư xây dựng cơ bản tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021 – 2026
• 3.5. Dự kiến phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản
• 3.6. Giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 3.6.1. Hoàn thiện các văn bản pháp lý của tỉnh Bình Dương có liên quan đến quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng có bản
• 3.6.2. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước
• 3.6.3. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, thanh tra sử dụng vốn đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước
• 3.6.4. Một số giải pháp khác
• 3.6.4.1. Nâng cao chất lượng quyết toán vốn đầu tư
• 3.6.4.2. Nâng cao chất lượng kiểm soát chi vốn đầu tư
• 3.6.4.3. Giải quyết triệt để tình trạng nợ đọng trong đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn NSNN
• 3.6.4.4. Chú trọng công tác đào tạo và chuyển giao tri thức quản lý vận hành công trình cho các đối tượng thụ hưởng
• 3.6.4.5. Nâng cao năng lực và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản
• 3.6.4.6. Nâng cao trách nhiệm của chủ đầu tư, đẩy mạnh công tác phối hợp giữa chủ đầu tư và các cơ quan liên quan
• 3.7. Kiến nghị, đề xuất
• 3.7.1. Đối với Trung ương
• 3.7.2. Đối với UBND tỉnh
• DANH MỤC TÀI LIỆU KHAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Bình Dương

Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, đầu tư XDCB là hoạt động có vai trò quyết định trong việc tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế, là nhân tố quan trọng làm thay đổi chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế đất nước. Hiện nay ở Việt Nam nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng, vốn đầu tư cho XDCB đặc biệt trong lĩnh vực khó có khả năng sinh lời như hạ tầng giao thông, trường học, bệnh viện, hệ thống kênh mương, đê điều,… chủ yếu lấy từ nguồn ngân sách nhà nước. Theo Trần Minh Hiệu, để đáp ứng yêu cầu và triển khai thực hiện thành công mục tiêu “đến năm 2030, Bình Dương trở thành trung tâm công nghiệp theo hướng hiện đại, đến năm 2045 là đô thị thông minh của vùng và cả nước”- Văn kiện Đại hội lần XI của Đảng bộ tỉnh, Bình Dương không ngừng đổi mới, đầu tư cải tạo và đầu tư mới tạo ra cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

1.1. Vai Trò Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước cấp Tỉnh

Quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh đóng vai trò then chốt trong việc điều hành và phân bổ nguồn lực tài chính công. Nó đảm bảo rằng nguồn lực được sử dụng hiệu quả, minh bạch và phù hợp với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, quản lý chi ngân sách bao gồm các hoạt động lập dự toán, phân bổ, thực hiện, kiểm soát, thanh tra, kiểm toán và quyết toán ngân sách. Việc quản lý hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống người dân và đảm bảo an sinh xã hội.

1.2. Nguyên Tắc Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Hiệu Quả

Việc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả quản lý chi ngân sách. Các nguyên tắc này bao gồm: tuân thủ pháp luật, công khai minh bạch, tiết kiệm hiệu quả, và phân cấp quản lý rõ ràng. Đặc biệt, việc công khai minh bạch thông tin về ngân sách, dự án đầu tư công và kết quả thực hiện sẽ giúp tăng cường trách nhiệm giải trình và ngăn ngừa tham nhũng, lãng phí. Theo kinh nghiệm quốc tế, việc áp dụng các chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS) cũng góp phần nâng cao tính minh bạch và so sánh của thông tin tài chính công.

II. Thách Thức Quản Lý Chi Ngân Sách Nhà Nước Bình Dương

Hoạt động đầu tư và quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB đã trở thành lĩnh vực rất quan trọng trong quản lý tài chính của Bình Dương. Tuy nhiên, xét về quy trình, chất lượng quản lý đầu tư và quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB còn nhiều bất cập; từ việc lập quy hoạch, kế hoạch đầu tư XDCB, cơ chế phối hợp, phân công đến cơ chế phân bổ ngân sách và thanh kiểm tra, giám sát. Thực tế các năm qua cho thấy, nhu cầu về vốn đầu tư công của Bình Dương dành cho đầu tư phát triển là rất lớn. Do những hạn chế, bất cập nêu trên, việc quản lý, sử dụng nguồn vốn này chưa hiệu quả, vẫn còn thất thoát, lãng phí trong đầu tư, đặc biệt là trong đầu tư XDCB.

2.1. Bất Cập Trong Lập Kế Hoạch Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản

Một trong những thách thức lớn nhất là công tác lập kế hoạch đầu tư XDCB chưa thực sự hiệu quả. Việc lập kế hoạch còn thiếu tính đồng bộ, thiếu sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành, dẫn đến tình trạng dự án chồng chéo, trùng lặp hoặc không phù hợp với quy hoạch tổng thể của tỉnh. Bên cạnh đó, việc dự báo nhu cầu vốn đầu tư còn chưa chính xác, gây khó khăn cho việc phân bổ ngân sách và triển khai dự án. Cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn giữa các đơn vị để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của kế hoạch đầu tư.

2.2. Cơ Chế Phân Bổ Ngân Sách Nhà Nước Còn Hạn Chế

Cơ chế phân bổ ngân sách hiện tại vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu tính linh hoạt và chưa thực sự dựa trên hiệu quả đầu tư. Việc phân bổ ngân sách thường mang tính bình quân, chưa ưu tiên cho các dự án trọng điểm, có tính lan tỏa cao. Ngoài ra, quy trình thủ tục giải ngân còn rườm rà, phức tạp, gây chậm trễ trong việc triển khai dự án và ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn. Cần có sự đổi mới mạnh mẽ trong cơ chế phân bổ ngân sách để đảm bảo nguồn lực được sử dụng hiệu quả nhất.

III. Giải Pháp Cải Cách Quản Lý Chi Ngân Sách Tại Bình Dương

Tăng cường công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho đầu tư XDCB của Bình Dương, đảm bảo yêu cầu đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh dàn trải gắn với tái đầu tư công; kiểm soát chặt chẽ và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn; chú trọng giám sát, đánh giá hiệu quả đầu tư là những vấn đề đang đặt ra hiện nay. Xuất phát từ lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư XDCB tại Bình Dương trong giai đoạn 2021 - 2026” làm luận văn thạc sĩ của mình.

3.1. Hoàn Thiện Khung Pháp Lý Quản Lý Chi Ngân Sách

Việc hoàn thiện khung pháp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm giải trình trong quản lý chi ngân sách. Bình Dương cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý chi ngân sách, đặc biệt là trong lĩnh vực đầu tư công. Cần tập trung vào việc xây dựng các quy định cụ thể về quy trình lập kế hoạch, phân bổ, thực hiện, kiểm soát và đánh giá hiệu quả đầu tư. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành của các chủ thể liên quan.

3.2. Nâng Cao Năng Lực Quản Lý Tài Chính Công

Nâng cao năng lực quản lý tài chính công là một trong những giải pháp quan trọng để cải thiện hiệu quả sử dụng ngân sách. Cần tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý tài chính công về kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và đạo đức công vụ. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý tài chính công, xây dựng hệ thống thông tin ngân sách đồng bộ, hiện đại, đảm bảo tính chính xác, kịp thời và minh bạch. Việc trao đổi kinh nghiệm với các địa phương khác và học hỏi kinh nghiệm quốc tế cũng rất cần thiết.

3.3. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Ngân Sách Nhà Nước

Để quản lý ngân sách hiệu quả, điều quan trọng là phải tăng cường công tác kiểm tra giám sát. Cần có một cơ chế kiểm tra giám sát chéo giữa các cơ quan, ban ngành để tránh các sai sót xảy ra. Ngoài ra, cần phải có chế tài đủ mạnh để xử lý các trường hợp vi phạm. Công khai minh bạch thông tin chi tiêu ngân sách cũng là một cách để người dân giám sát việc sử dụng tiền thuế của mình.

IV. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Quản Lý Ngân Sách

Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý ngân sách là xu hướng tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Việc áp dụng các phần mềm quản lý ngân sách, hệ thống báo cáo trực tuyến và các công cụ phân tích dữ liệu sẽ giúp nâng cao tính chính xác, kịp thời và minh bạch của thông tin tài chính công. Đồng thời, nó cũng giúp giảm thiểu chi phí hành chính, tăng cường khả năng kiểm soát và giám sát việc sử dụng ngân sách. Theo kinh nghiệm của nhiều quốc gia, việc xây dựng hệ thống ngân sách điện tử là một bước tiến quan trọng trong quá trình cải cách quản lý tài chính công.

4.1. Xây Dựng Hệ Thống Thông Tin Ngân Sách Đồng Bộ

Hệ thống thông tin ngân sách đồng bộ là nền tảng quan trọng để ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả. Cần xây dựng hệ thống thông tin tích hợp, kết nối tất cả các đơn vị liên quan đến quản lý ngân sách, từ khâu lập dự toán đến khâu quyết toán. Hệ thống này phải đảm bảo tính bảo mật, an toàn và khả năng truy cập dễ dàng cho người sử dụng. Ngoài ra, cần xây dựng các chuẩn dữ liệu thống nhất để đảm bảo tính tương thích và khả năng chia sẻ thông tin giữa các hệ thống.

4.2. Áp Dụng Các Phần Mềm Quản Lý Ngân Sách Hiện Đại

Việc áp dụng các phần mềm quản lý ngân sách hiện đại sẽ giúp tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian. Các phần mềm này phải có khả năng quản lý dự toán, phân bổ, thực hiện, kiểm soát và quyết toán ngân sách. Đồng thời, nó cũng phải có khả năng tạo ra các báo cáo tài chính chính xác, kịp thời và đáp ứng yêu cầu quản lý. Cần lựa chọn các phần mềm có uy tín, được nhiều địa phương và quốc gia tin dùng.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Chi Ngân Sách Nhà Nước Bình Dương

Việc đánh giá hiệu quả chi ngân sách là khâu quan trọng để đảm bảo nguồn lực được sử dụng hiệu quả nhất. Đánh giá hiệu quả cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được. Đồng thời, cần có sự tham gia của các chuyên gia độc lập và đại diện cộng đồng để đảm bảo tính khách quan và minh bạch. Kết quả đánh giá cần được công khai rộng rãi và sử dụng để điều chỉnh chính sách và kế hoạch chi ngân sách.

5.1. Xây Dựng Hệ Thống Chỉ Tiêu Đánh Giá Hiệu Quả Chi Ngân Sách

Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả chi ngân sách cần bao gồm cả chỉ tiêu định lượng và chỉ tiêu định tính. Các chỉ tiêu định lượng có thể là tỷ lệ giải ngân, tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư, số lượng việc làm tạo ra,... Các chỉ tiêu định tính có thể là mức độ hài lòng của người dân, tác động đến môi trường, sự phù hợp với quy hoạch,... Cần lựa chọn các chỉ tiêu phù hợp với từng lĩnh vực và mục tiêu chi ngân sách.

5.2. Cơ Chế Thu Thập Thông Tin Phản Hồi Từ Cộng Đồng

Việc thu thập thông tin phản hồi từ cộng đồng là rất quan trọng để đánh giá tác động thực tế của các dự án chi ngân sách. Cần xây dựng các kênh thông tin đa dạng, như khảo sát, hội thảo, diễn đàn trực tuyến,... để người dân có thể dễ dàng bày tỏ ý kiến và đánh giá. Đồng thời, cần có cơ chế xử lý và phản hồi kịp thời các ý kiến đóng góp của người dân. Việc công khai thông tin về dự án và kết quả đánh giá cũng góp phần tăng cường sự tham gia của cộng đồng.

VI. Kết Luận Triển Vọng Quản Lý Ngân Sách Tại Bình Dương

Tóm lại, việc tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước tại Bình Dương giai đoạn 2021-2026 là một nhiệm vụ cấp thiết, đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị. Bằng việc áp dụng đồng bộ các giải pháp đã đề xuất, Bình Dương có thể nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống người dân. Triển vọng trong tương lai là xây dựng một hệ thống quản lý tài chính công minh bạch, hiệu quả và bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh.

6.1. Tăng Cường Hợp Tác Giữa Các Cơ Quan Liên Quan

Để đạt được hiệu quả cao nhất, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội và người dân. Sự phối hợp này sẽ giúp đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả của các chính sách và giải pháp được đưa ra. Ngoài ra, việc chia sẻ thông tin và kinh nghiệm giữa các bên cũng rất quan trọng để nâng cao năng lực quản lý và sử dụng ngân sách.

6.2. Cam Kết Mạnh Mẽ Từ Lãnh Đạo Tỉnh Bình Dương

Để các giải pháp trên được thực hiện một cách hiệu quả, cần có sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo tỉnh Bình Dương. Sự quan tâm và chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo sẽ tạo động lực cho các cơ quan, ban ngành và người dân tham gia tích cực vào quá trình quản lý và sử dụng ngân sách. Đồng thời, cần có cơ chế khen thưởng, kỷ luật rõ ràng để khuyến khích các đơn vị, cá nhân làm tốt và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Tổng quan nghiên cứu

Đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, tạo dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tại tỉnh Bình Dương, vốn đầu tư XDCB chủ yếu đến từ ngân sách nhà nước (NSNN), đặc biệt trong các lĩnh vực hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế và thủy lợi. Giai đoạn 2015-2020 ghi nhận nhu cầu vốn đầu tư công rất lớn, tuy nhiên công tác quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB còn nhiều bất cập như quy trình lập kế hoạch, phân bổ ngân sách và giám sát chưa hiệu quả, dẫn đến thất thoát và lãng phí nguồn lực. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá thực trạng, phân tích hạn chế và đề xuất giải pháp tăng cường quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB tại Bình Dương giai đoạn 2021-2026. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu chi NSNN cho đầu tư XDCB trên địa bàn tỉnh trong 5 năm (2015-2020), tập trung vào nguồn vốn cân đối ngân sách địa phương đã được phê duyệt. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, hướng tới Bình Dương trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại và đô thị thông minh vào năm 2045.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý ngân sách nhà nước cấp tỉnh, bao gồm:

• Lý thuyết quản lý ngân sách nhà nước: NSNN được hiểu là kế hoạch thu, chi tiền tệ của nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định, nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Quản lý chi NSNN cấp tỉnh bao gồm lập dự toán, phân bổ, chấp hành và quyết toán chi ngân sách, đảm bảo nguyên tắc cân đối, tiết kiệm, hiệu quả và minh bạch.

• Mô hình quản lý chi NSNN cấp tỉnh: Ba mô hình chính được áp dụng gồm quản lý theo khoản mục đầu vào, theo chương trình mục tiêu và theo kết quả đầu ra. Mô hình quản lý theo kết quả đầu ra được đánh giá cao về khả năng gắn kết chi tiêu với hiệu quả thực tế, tuy nhiên đòi hỏi hệ thống tiêu chí đo lường kết quả hoạt động rõ ràng.

• Khái niệm và đặc điểm đầu tư xây dựng cơ bản: Đầu tư XDCB là hoạt động bỏ vốn để xây dựng, mở rộng, hiện đại hóa tài sản cố định nhằm phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật. Đặc điểm của đầu tư XDCB gồm vốn lớn, thời gian dài, tính đơn chiếc của công trình và sự ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên.

• Nguyên tắc quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB: Bao gồm đúng đối tượng, đúng mục đích, theo trình tự đầu tư xây dựng, giám đốc bằng đồng tiền và tuân thủ pháp luật.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu chi NSNN cho đầu tư XDCB tại Bình Dương giai đoạn 2015-2020, các văn bản pháp luật liên quan, báo cáo của các sở, ban ngành tỉnh và tài liệu tham khảo chuyên ngành.

• Phương pháp phân tích: So sánh thực hiện chi NSNN so với dự toán, phân tích tỷ lệ phần trăm, đánh giá cơ cấu chi theo ngành và địa bàn, phân tích chu trình quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu thu thập từ toàn bộ các dự án đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN được phê duyệt và giải ngân trong giai đoạn nghiên cứu, đảm bảo tính đại diện và toàn diện.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2021, hoàn thiện luận văn năm 2022, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2026.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng chi NSNN trong đầu tư XDCB tại Bình Dương: Tỷ lệ chi đầu tư XDCB chiếm khoảng 30-40% tổng chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh, với cơ cấu chi tập trung vào hạ tầng kinh tế (giao thông, thủy lợi) chiếm trên 60%, hạ tầng văn hóa - xã hội chiếm khoảng 25%. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư đạt trung bình 85% so với dự toán hàng năm, tuy nhiên có sự chênh lệch lớn giữa các dự án trọng điểm và các dự án nhỏ.

2. Hạn chế trong quản lý chi NSNN: Quy trình lập kế hoạch đầu tư còn cứng nhắc, chưa linh hoạt theo biến động thực tế; cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành chưa đồng bộ; công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát chưa thường xuyên và hiệu quả, dẫn đến tình trạng nợ đọng vốn đầu tư và chậm tiến độ dự án chiếm khoảng 15% tổng vốn đầu tư.

3. Hiệu quả chi NSNN trong đầu tư XDCB: Hệ số huy động tài sản cố định (TSCĐ) trung bình đạt khoảng 0.75, cho thấy phần lớn vốn đầu tư được huy động vào tài sản cố định. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế - xã hội chưa đồng đều, một số dự án chưa phát huy tối đa công năng do quản lý vận hành chưa tốt.

4. So sánh với các địa phương khác: Bình Dương có mức độ quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB tương đối tốt so với một số tỉnh lân cận như Đồng Nai và Điện Biên, nhưng vẫn còn kém hơn so với các thành phố lớn như Hà Nội và Đà Nẵng về tính minh bạch và hiệu quả sử dụng vốn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế là do quy trình quản lý chi NSNN còn mang tính hành chính, thiếu sự linh hoạt và phối hợp liên ngành chưa chặt chẽ. Việc phân bổ ngân sách chưa gắn kết chặt chẽ với kết quả đầu ra của dự án làm giảm động lực tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. So với các mô hình quản lý chi NSNN theo kết quả đầu ra được áp dụng tại Hà Nội và Đà Nẵng, Bình Dương cần cải thiện hệ thống tiêu chí đánh giá và giám sát để nâng cao trách nhiệm giải trình của các chủ đầu tư. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ giải ngân theo năm, bảng so sánh cơ cấu chi NSNN theo ngành và biểu đồ hệ số huy động TSCĐ để minh họa rõ nét hơn về hiệu quả sử dụng vốn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện khung pháp lý và quy trình quản lý chi NSNN: Cần rà soát, cập nhật các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB, xây dựng quy trình linh hoạt, minh bạch, phù hợp với đặc thù địa phương. Thời gian thực hiện: 2022-2023. Chủ thể: UBND tỉnh phối hợp Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư.

2. Nâng cao chất lượng lập kế hoạch và dự toán đầu tư: Áp dụng phương pháp lập ngân sách theo kết quả đầu ra, gắn kết dự toán chi với mục tiêu và kết quả cụ thể của từng dự án, tăng cường phân tích, đánh giá hiệu quả trước khi phân bổ vốn. Thời gian: 2022-2024. Chủ thể: Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư.

3. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát: Thiết lập hệ thống giám sát liên ngành, thường xuyên kiểm tra tiến độ, chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, xử lý nghiêm các vi phạm, giảm thiểu nợ đọng vốn đầu tư. Thời gian: 2022-2026. Chủ thể: Thanh tra tỉnh, Kho bạc Nhà nước, Sở Tài chính.

4. Đào tạo nâng cao năng lực cán bộ quản lý chi NSNN: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính công, kỹ năng lập dự toán và giám sát đầu tư cho cán bộ các cấp, đặc biệt là chủ đầu tư và các đơn vị sử dụng vốn. Thời gian: 2022-2025. Chủ thể: Sở Nội vụ, Sở Tài chính phối hợp các trường đại học.

5. Thúc đẩy phối hợp liên ngành và minh bạch thông tin: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành liên quan trong quản lý chi NSNN, đồng thời công khai thông tin về kế hoạch, tiến độ và kết quả đầu tư để người dân và các bên liên quan giám sát. Thời gian: 2022-2026. Chủ thể: UBND tỉnh, các sở ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh và địa phương: Giúp nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB, hoàn thiện quy trình và chính sách phù hợp với thực tiễn địa phương.

2. Các chủ đầu tư và đơn vị sử dụng vốn ngân sách: Cung cấp kiến thức về lập dự toán, quản lý và giám sát chi NSNN, từ đó nâng cao trách nhiệm và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, tài chính công: Là tài liệu tham khảo khoa học, bổ sung kiến thức về quản lý ngân sách nhà nước và đầu tư công tại địa phương.

4. Các tổ chức thanh tra, kiểm toán và giám sát tài chính công: Hỗ trợ trong việc đánh giá, kiểm tra và giám sát công tác quản lý chi NSNN, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản là gì?
   Quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB là quá trình phân phối và sử dụng vốn ngân sách để đầu tư tài sản cố định, đảm bảo hiệu quả, đúng mục đích và tuân thủ pháp luật. Ví dụ, việc cấp phát vốn cho các dự án xây dựng trường học, bệnh viện theo kế hoạch đã duyệt.

2. Tại sao cần tăng cường quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB tại Bình Dương?
   Do vốn đầu tư công lớn và tính chất phức tạp của các dự án, việc quản lý chưa chặt chẽ dẫn đến thất thoát, lãng phí. Tăng cường quản lý giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

3. Phương pháp lập ngân sách theo kết quả đầu ra có ưu điểm gì?
   Phương pháp này gắn kết chi tiêu với kết quả thực tế, khuyến khích tiết kiệm và nâng cao hiệu quả, đồng thời tăng trách nhiệm giải trình của các đơn vị sử dụng ngân sách.

4. Các nguyên tắc quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB gồm những gì?
   Bao gồm nguyên tắc đúng đối tượng, đúng mục đích, tuân thủ trình tự đầu tư, giám đốc bằng đồng tiền và đảm bảo minh bạch, công khai theo quy định pháp luật.

5. Làm thế nào để giảm tình trạng nợ đọng vốn đầu tư trong các dự án XDCB?
   Cần tăng cường giám sát tiến độ giải ngân, xử lý nghiêm các vi phạm, nâng cao năng lực quản lý dự án và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để đảm bảo vốn được sử dụng đúng kế hoạch.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB tại Bình Dương, làm rõ các đặc điểm, nguyên tắc và mô hình quản lý hiện hành.
• Thực trạng quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB giai đoạn 2015-2020 còn nhiều hạn chế như quy trình cứng nhắc, phối hợp chưa hiệu quả và giám sát chưa chặt chẽ.
• Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư được đánh giá qua hệ số huy động tài sản cố định trung bình đạt khoảng 0.75, tuy nhiên vẫn cần cải thiện để phát huy tối đa giá trị đầu tư.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao chất lượng lập kế hoạch, tăng cường kiểm tra giám sát và đào tạo cán bộ quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB giai đoạn 2021-2026.
• Khuyến nghị các cơ quan quản lý, chủ đầu tư và các bên liên quan áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng thực tiễn, quý độc giả và các nhà quản lý có thể liên hệ với Trường Đại học Bình Dương hoặc các sở ngành liên quan.