Luận án tiến sĩ về tác động của dòng vốn nước ngoài đối với tăng trưởng kinh tế tại các nước đang phát triển

• Tác giả: Vũ Thái Minh
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Thái Tuyết Trinh
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Tác Động Của Dòng Vốn Nước Ngoài Đến Tăng Trưởng Kinh Tế Ở Các Nước Đang Phát Triển
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIẢI THÍCH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu và lý do chọn đề tài
• 1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Tổng quan phương pháp nghiên cứu
• 1.4. Những đóng góp của nghiên cứu
• 1.5. Kết quả đóng góp về lý thuyết
• 1.6. Kết quả đóng góp về thực tiễn
• 1.7. Tóm tắt chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tăng trưởng kinh tế và tác động của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng
• 2.2. Tăng trưởng kinh tế
• 2.3. Tác động của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế
• 2.3.1. FDI và tăng trưởng
• 2.3.2. FPI và tăng trưởng
• 2.3.3. Nợ nước ngoài và tăng trưởng
• 2.4. Ấn định, phát triển, và hội nhập tài chính với vai trò hấp thụ tác động của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng
• 2.4.1. Ấn định tài chính
• 2.4.2. Phát triển tài chính
• 2.4.3. Hội nhập tài chính
• 2.5. Các nghiên cứu thực nghiệm có liên quan
• 2.5.1. Nghiên cứu về ảnh hưởng của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế
• 2.5.1.1. Ảnh hưởng của FDI đến tăng trưởng kinh tế
• 2.5.1.2. Ảnh hưởng của FPI đến tăng trưởng kinh tế
• 2.5.1.3. Ảnh hưởng của nợ nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế
• 2.5.1.4. Ảnh hưởng hỗn hợp của FDI/FPI/nợ nước ngoài đến tăng trưởng
• 2.5.2. Nghiên cứu về vai trò của phát triển, ấn định và hội nhập tài chính
• 2.6. Tổng quan nghiên cứu
• 2.7. Tóm tắt chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Giá thuyết nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Các biến trong mô hình nghiên cứu và đo lường biến
• 3.4. Khung phân tích và quy trình nghiên cứu
• 3.5. Phương pháp ước lượng và kiểm định mô hình
• 3.6. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.7. Tóm tắt chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thực trạng tăng trưởng kinh tế, các dòng vốn nước ngoài, và các khía cạnh tài chính của các nước đang phát triển giai đoạn 2010-2022
• 4.1.1. Tăng trưởng kinh tế
• 4.1.2. Ấn định tài chính
• 4.1.3. Phát triển tài chính
• 4.1.4. Hội nhập tài chính
• 4.2. Thống kê mô tả các biến và tổng quan giữa các biến trong nghiên cứu
• 4.2.1. Thống kê mô tả các biến
• 4.2.2. Tổng quan giữa các biến
• 4.3. Phân tích ảnh hưởng của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng
• 4.3.1. Phân tích tác động của ấn định tài chính, phát triển tài chính và hội nhập tài chính đến ảnh hưởng của dòng vốn nước ngoài
• 4.3.2. Tác động của ấn định tài chính
• 4.3.3. Tác động của phát triển tài chính
• 4.3.4. Tác động của hội nhập tài chính
• 4.4. Phân tích ngưỡng ấn định tài chính, phát triển tài chính và hội nhập tài chính
• 4.4.1. Ngưỡng ấn định tài chính
• 4.4.2. Ngưỡng phát triển tài chính
• 4.4.3. Ngưỡng hội nhập tài chính
• 4.5. Kiểm định giả thuyết
• 4.6. Tóm tắt chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Các khuyến nghị và hàm ý chính sách
• 5.2. Liên quan đến trực tiếp khai thác tác động tích cực của các dòng vốn nước ngoài
• 5.3. Liên quan đến tạo lập các yếu tố tài chính giúp hấp thụ tác động tích cực của các dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng
• 5.3.1. Đối với ấn định tài chính
• 5.3.2. Đối với phát triển tài chính
• 5.3.3. Đối với hội nhập tài chính
• 5.4. Hạn chế của luận án và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.5. Tóm tắt chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tác động của dòng vốn nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế

Dòng vốn nước ngoài, bao gồm FDI (Đầu tư trực tiếp nước ngoài), FPI (Đầu tư danh mục nước ngoài) và nợ nước ngoài, có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở các nước đang phát triển. Nghiên cứu cho thấy rằng FDI thường có tác động tích cực đến tăng trưởng GDP, trong khi FPI và nợ nước ngoài có thể có tác động trái chiều. Cụ thể, FDI không chỉ cung cấp nguồn vốn mà còn chuyển giao công nghệ và kỹ năng, từ đó nâng cao năng suất lao động và cải thiện cơ sở hạ tầng. Ngược lại, FPI có thể dẫn đến sự biến động tài chính, ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định kinh tế. Theo nghiên cứu của Anetor (2020), các nước đang phát triển cần phải có chính sách khuyến khích FDI trong khi quản lý chặt chẽ FPI và nợ nước ngoài để đảm bảo tăng trưởng bền vững.

1.1. Vai trò của FDI trong tăng trưởng kinh tế

FDI được coi là một trong những nguồn vốn quan trọng nhất cho các nước đang phát triển. Nó không chỉ cung cấp vốn mà còn tạo ra việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế. Theo nghiên cứu của Reisen & Soto (2001), các nước này nên khuyến khích FDI để bù đắp cho thiếu hụt vốn trong nước. Hơn nữa, FDI còn giúp cải thiện khả năng cạnh tranh của nền kinh tế thông qua việc chuyển giao công nghệ và kỹ năng. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi mà các nước đang phát triển cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh để thu hút đầu tư. Tuy nhiên, để FDI phát huy tác dụng tích cực, các chính sách đầu tư cần phải được thiết lập một cách hợp lý, đảm bảo môi trường đầu tư ổn định và minh bạch.

1.2. Tác động của FPI và nợ nước ngoài

Mặc dù FPI có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho nền kinh tế, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các nghiên cứu cho thấy rằng FPI có thể dẫn đến sự biến động lớn trong thị trường tài chính, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Nợ nước ngoài, nếu không được quản lý tốt, có thể trở thành gánh nặng cho nền kinh tế, làm giảm khả năng chi tiêu cho các lĩnh vực quan trọng như giáo dục và y tế. Theo Baharumshah & cộng sự (2017), các nước đang phát triển cần phải có chiến lược rõ ràng để quản lý FPI và nợ nước ngoài, nhằm đảm bảo rằng các nguồn vốn này được sử dụng hiệu quả và không gây ra những tác động tiêu cực đến tăng trưởng bền vững.

II. Chính sách đầu tư nước ngoài và tác động kinh tế

Chính sách đầu tư nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút dòng vốn nước ngoài. Các nước đang phát triển cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng và minh bạch để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Theo OECD (1996), một môi trường đầu tư ổn định và minh bạch sẽ giúp tăng cường lòng tin của nhà đầu tư, từ đó thu hút nhiều FDI hơn. Hơn nữa, các chính sách khuyến khích đầu tư cần phải được thiết kế để đảm bảo rằng lợi ích từ dòng vốn nước ngoài được phân phối công bằng trong xã hội. Điều này không chỉ giúp tăng cường tăng trưởng kinh tế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

2.1. Khuyến khích FDI thông qua chính sách

Để thu hút FDI, các nước đang phát triển cần phải có các chính sách khuyến khích đầu tư hấp dẫn. Điều này bao gồm việc giảm thuế, cung cấp các ưu đãi về đất đai và cơ sở hạ tầng, cũng như tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi. Theo nghiên cứu của Khan & Reinhart (1995), các chính sách này không chỉ giúp thu hút FDI mà còn tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Hơn nữa, việc xây dựng các khu công nghiệp và khu chế xuất cũng là một trong những cách hiệu quả để thu hút FDI và tạo ra việc làm cho người dân.

2.2. Quản lý rủi ro từ FPI và nợ nước ngoài

Quản lý rủi ro từ FPI và nợ nước ngoài là một thách thức lớn đối với các nước đang phát triển. Các chính phủ cần phải có các biện pháp để kiểm soát dòng vốn vào và ra, nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính. Theo Debbiche (2020), việc thiết lập các quy định chặt chẽ về FPI và nợ nước ngoài sẽ giúp bảo vệ nền kinh tế khỏi những cú sốc từ bên ngoài. Hơn nữa, các nước này cũng cần phải tăng cường khả năng hấp thụ vốn, thông qua việc cải thiện cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, để có thể tận dụng tối đa lợi ích từ dòng vốn nước ngoài.