I. Tính cấp thiết của đề tài
Đề tài nghiên cứu về sinh kế bền vững cho cư dân vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng có tính cấp thiết cao. Theo Luật Lâm nghiệp, vùng đệm được định nghĩa là khu vực có tác dụng ngăn chặn các tác động tiêu cực đến khu rừng đặc dụng. Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, có ý nghĩa lớn đối với du lịch và nghiên cứu. Hàng năm, khu vực này thu hút hàng ngàn sinh viên và nhà nghiên cứu, tạo cơ hội cho việc phát triển bền vững. Tuy nhiên, cư dân vùng đệm chủ yếu phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên, với tỷ lệ nghèo cao. Điều này đặt ra thách thức lớn cho việc bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế. Các chương trình hỗ trợ từ năm 2008 đã giúp giảm tỷ lệ nghèo, nhưng nguồn lực sinh kế vẫn còn hạn chế. Do đó, việc nghiên cứu và đề xuất giải pháp cho sinh kế bền vững là cần thiết.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng sinh kế bền vững của cư dân vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Nghiên cứu sẽ hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn về sinh kế bền vững, đánh giá nguồn lực và kết quả hoạt động sinh kế của cư dân. Đặc biệt, nghiên cứu sẽ đo lường mức độ bền vững của sinh kế và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường sinh kế bền vững cho cư dân. Các câu hỏi nghiên cứu sẽ tập trung vào thực trạng nguồn lực, mức độ bền vững và các chiến lược sinh kế. Mục tiêu cuối cùng là giảm phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên và nâng cao đời sống cho cư dân.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là sinh kế của cư dân vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Phạm vi nghiên cứu bao gồm không gian, thời gian và nội dung. Về không gian, nghiên cứu tập trung vào vùng đệm của Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Về thời gian, dữ liệu sẽ được thu thập từ giai đoạn 2013-2018, với khảo sát thực trạng vào năm 2018. Nội dung nghiên cứu sẽ phân tích các hoạt động sinh kế điển hình, thực trạng nguồn lực và kết quả đạt được, từ đó đo lường mức độ bền vững của sinh kế cho các nhóm hộ khác nhau.
IV. Đóng góp của luận án
Luận án sẽ đóng góp vào việc hệ thống hóa và phát triển lý thuyết về sinh kế bền vững cho cư dân vùng đệm. Nghiên cứu sẽ xác định 30 chỉ tiêu phân tích nguồn lực và 33 chỉ tiêu đo lường sinh kế bền vững. Đặc biệt, yếu tố thể chế chính sách sẽ được xem là một trong bốn yếu tố quan trọng trong phân tích. Luận án cũng sẽ chỉ ra thực trạng nguồn lực và kết quả hoạt động sinh kế, đồng thời đề xuất 5 nhóm giải pháp nhằm phát triển sinh kế bền vững cho cư dân vùng đệm. Những kiến nghị này sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.
