Quản lý tiềm lực lương của Tổ chức Đường sắt Việt Nam

• Người hướng dẫn: TS. Phạm Quang Vinh
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Kinh tế
• Đề tài: Quản lý tiềm lực lương của Tổ chức Đường sắt Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2006
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TIỀN LƯƠNG VÀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ TIỀN LƯƠNG
• 1.1. Khái niệm và bản chất của tiền lương
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TIỀN LƯƠNG CỦA TỔNG CÔNG TY ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ TIỀN LƯƠNG CỦA TỔNG CÔNG TY ĐƯỜNG SẮT VIỆT NAM
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Tổng Quan Quản Lý Tiềm Lực Lương Đường Sắt Việt Nam

Tiền lương đóng vai trò quan trọng trong hệ thống kinh tế xã hội của mỗi quốc gia. Chính sách tiền lương đúng đắn tác động lớn đến phát triển kinh tế, tạo điều kiện ổn định và cải thiện đời sống người lao động. Tiền lương và thu nhập là phần mà người sử dụng lao động trả cho người lao động, phù hợp với giá trị sức lao động đã hao phí trong quá trình sản xuất. Nhà nước và người lao động đều quan tâm đến các chính sách tiền lương. Việc thường xuyên đổi mới, hoàn thiện cơ chế chính sách tiền lương cho phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội, chính trị của từng giai đoạn là một nhiệm vụ quan trọng. Một trong những yêu cầu cấp bách của cải cách tiền lương hiện nay là đổi mới cơ chế quản lý tiền lương, đảm bảo gắn tiền lương của người lao động với kết quả sản xuất và đóng góp của bản thân họ, nâng cao vai trò đòn bẩy kinh tế của tiền lương, giải quyết hài hòa lợi ích giữa người lao động, doanh nghiệp và xã hội.

1.1. Khái niệm và bản chất của tiền lương đường sắt

Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của giá trị sức lao động, là giá cả của sức lao động mà người sử dụng lao động trả cho người cung ứng sức lao động, tuân theo quy luật cung cầu, quy luật giá trị và pháp luật của Nhà nước. Trong nền kinh tế thị trường phát triển khái niệm tiền lương và tiền công được xem là đồng nhất về bản chất kinh tế, phạm vi và đối tượng áp dụng. Tuy nhiên ở các nước đang chuyển sang cơ chế thị trường, khái niệm tiền lương thường gắn với chế độ tuyển dụng suốt đời, hoặc một thỏa thuận hợp đồng. Tiền công thường không phân biệt rõ phần tiền lương và phụ cấp lương mà trả trọn gói, chủ yếu áp dụng đối với người làm việc không ổn định, theo hợp đồng thời vụ. Nói chung, tiền lương (hay tiền công) đều là giá cả sức lao động mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động theo thỏa thuận để hoàn thành một công việc theo chức năng, nhiệm vụ quy định, là nguồn thu nhập, nguồn sống chính của người lao động và gia đình họ.

1.2. Các chức năng cơ bản của tiền lương trong ngành đường sắt

Trong nền kinh tế thị trường tiền lương có các chức năng cơ bản sau: Tiền lương thể hiện bằng tiền của giá trị lao động, được thể hiện ra bên ngoài như là giá cả của sức lao động. Vì vậy, tiền lương trở thành thước đo giá trị sức lao động, được biểu hiện như giá trị cụ thể của việc làm được trả công. Cũng như mọi quan hệ mua bán khác, việc làm như một thứ hàng hóa đem bán trên thị trường, trước hết phải có ích mà điều đó có nghĩa là đem lại lợi ích cho người mua nó. Nói cách khác, giá trị của lao động được phản ánh thông qua giá trị của việc làm. Có thể thấy, giá trị lao động không chỉ phản ánh ý nghĩa về mặt kinh tế thuần túy mà còn bao hàm các ý nghĩa về mặt xã hội, thể chế chính trị của một quốc gia.

II. Thách Thức Quản Lý Quỹ Lương Tổng Công Ty Đường Sắt

Trong thời kỳ chuyển sang cơ chế thị trường, cơ chế quản lý tiền lương đã chuyển từ chế độ bao cấp của Ngân sách Nhà nước sang cơ chế quản lý quỹ tiền lương thông qua các thông số thay cho việc can thiệp trực tiếp đã làm cho mọi người quan tâm đến hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp. Do đó, tiền lương sẽ phụ thuộc vào khả năng từ tạo nguồn và cơ chế phân phối tiền lương của doanh nghiệp, Giám đốc là người chịu trách nhiệm việc trả lương cho người lao động. Chính vì vậy, xác định đúng đắn chi phí tiền lương là một việc rất cần thiết. Tiền lương là khoản bù đắp các chi phí lao động thực hiện và tái sản xuất sức lao động cho người lao động. Vì vậy, tính đúng, tính đủ tiền lương sẽ là động lực thúc đẩy mạnh mẽ khuyến khích người lao động nâng cao năng suất lao động, không ngừng cải thiện điều kiện sống của họ.

2.1. Thực trạng quản lý lương và thu nhập ngành đường sắt

Cơ chế quản lý tiền lương của Nhà nước đối với các doanh nghiệp Nhà nước (theo phương pháp giao đơn giá tiền lương trên cơ sở hệ thống thang, bảng lương cho doanh nghiệp Nhà nước theo nghị định 26/CP của Chính phủ, khoán quỹ lương, lao động định biên, tiền lương tối thiểu…) trên thực tế không hiệu quả do quan niệm về tiền lương và cơ chế xác định chi phí tiền lương lạc hậu, việc phân phối tiền lương chưa hiệu quả. Tiền lương một mặt không phản ánh đúng hiệu quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như những đóng góp của người lao động, mặt khác làm mất đi tính chủ động của doanh nghiệp trong việc xác định chi phí tiền lương, hạn chế sự hội nhập của doanh nghiệp vào thị trường lao động.

2.2. Bất cập trong phân bổ ngân sách lương đường sắt

Trong bối cảnh hội nhập AFTA đang đến gần thì đổi mới cơ chế quản lý tiền lương trong các doanh nghiệp Nhà nước nói chung cũng như các doanh nghiệp thuộc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam nói riêng đã trở thành yêu cầu tất yếu khách quan. Vì vậy, nghiên cứu đề tài: “Hoàn thiện cơ chế tiền lương của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam” là hết sức cần thiết giúp các doanh nghiệp có cơ chế quản lý tiền lương phù hợp: sử dụng hiệu quả quỹ tiền lương và phân phối tiền lương hợp lý, tăng tính kích thích của tiền lương, khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các biện pháp nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm, đồng thời xác định được mối quan hệ lợi ích giữa người lao động, doanh nghiệp và Nhà nước thông qua đó làm đòn bẩy thúc đẩy hiệu quả kinh doanh.

III. Giải Pháp Hoàn Thiện Cơ Chế Quản Lý Lương Đường Sắt

Hoàn thiện cơ chế quản lý tiền lương của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sẽ tập trung vào hai vấn đề lớn: quản lý chi phí (quỹ tiền lương và đơn giá tiền lương) và phân phối tiền lương. Tiền lương là một vấn đề rất phức tạp trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Trong thời gian vừa qua, dư luận trong nhân dân cũng như giới nghiên cứu, lãnh đạo quản lý, hoạch định chính sách đã bàn nhiều đến vấn đề tiền lương và đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Chẳng hạn như các bài: “Lương doanh nghiệp 5 năm nhìn lại” của Nguyễn Xuân Nga, Phó trưởng ban Kinh Tế - Chính sách xã hội, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam.

3.1. Quản lý nhà nước về tiền lương đối với công ty

Quản lý tiền lương trong nội bộ công ty. Giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tiền lương của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam. Hoàn thiện quản lý việc sử dụng quỹ tiền lương. Nâng cao hiệu quả của việc quản lý đơn giá tiền lương. Hoàn thiện công tác định mức lao động. Xác định mức tiền lương tối thiểu cho phù hợp. Hoàn thiện quy chế phân phối tiền lương. Củng cố bộ phận làm công tác lao động tiền lương.

3.2. Giải pháp quản lý lương hiệu quả cho đường sắt

Tiền lương là vốn đầu tư quan trọng, là một phạm trù kinh tế đòi hỏi tiền lương phải được hạch toán, tính toán đúng và đủ. Trong nền kinh tế thị trường tiền lương không chỉ mang bản chất kinh tế mà còn mang bản chất xã hội vì nó gắn liền với con người và cuộc sống của họ. Con người không giống như hàng hóa thông thường, con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Bởi vậy cho nên không thể tính toán giản đơn về mặt kinh tế hiệu quả của tiền lương mà không chú ý đến các hậu quả xã hội có thể xảy ra.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Lương Ngành Đường Sắt

Tiền lương thường được xem xét trên hai khía cạnh: tiền lương danh nghĩa (Itldn) và tiền lương thực tế (Itltt): - Tiền lương danh nghĩa là số tiền người sử dụng lao động trả cho người lao động. Số tiền này nhiều hay ít phụ thuộc trực tiếp vào năng suất lao động và hiệu quả làm việc của người lao động, phụ thuộc vào trình độ, kinh nghiệm làm việc… ngay trong quá trình lao động. - Tiền lương thực tế là số lượng các loại hàng hóa tiêu dùng và các loại dịch vụ cần thiết mà người lao động hưởng lương có thể mua được bằng tiền lương danh nghĩa của họ.

4.1. Đánh giá hiệu quả sử dụng quỹ lương đường sắt

Thị trường sức lao động là biểu hiện mối quan hệ giữa một bên là người có sức lao động và bên kia là người sử dụng sức lao động dựa trên nguyên tắc thỏa thuận để xác định giá cả sức lao động. Sức lao động là yếu tố quyết định trong các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. Nó biểu thị giá trị của số lượng và chất lượng của lao động cấu thành trong tổng chi phí sản xuất và là tiền đề để tăng năng suất lao động thông qua việc tăng cường hiệu quả sử dụng các yếu tố sản xuất còn lại. Do đó yêu cầu phải tính đúng, tính đủ giá trị sức lao động trước khi thực hiện quá trình lao động và sản xuất.

4.2. Tiền lương và thu nhập của người lao động đường sắt

Sức lao động là yếu tố của quá trình sản xuất cần phải thực hiện thông qua quá trình phân phối dựa trên hao phí lao động, hiệu quả lao động của người lao động. Như vậy, tiền lương là vốn đầu tư quan trọng, là một phạm trù kinh tế đòi hỏi tiền lương phải được hạch toán, tính toán đúng và đủ. Trong nền kinh tế thị trường tiền lương không chỉ mang bản chất kinh tế mà còn mang bản chất xã hội vì nó gắn liền với con người và cuộc sống của họ. Con người không giống như hàng hóa thông thường, con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội.

V. Tương Lai Quản Lý Tiềm Lực Lương Tổ Chức Đường Sắt

Trong xã hội, tiền lương thực tế là mục đích trực tiếp của người lao động hưởng lương. Vì vậy, chính sách tiền lương phải đảm bảo được tiền lương thực tế cho người lao động có xu hướng tăng lên. Thị trường sức lao động là biểu hiện mối quan hệ giữa một bên là người có sức lao động và bên kia là người sử dụng sức lao động dựa trên nguyên tắc thỏa thuận để xác định giá cả sức lao động. Sức lao động là yếu tố quyết định trong các yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. Nó biểu thị giá trị của số lượng và chất lượng của lao động cấu thành trong tổng chi phí sản xuất và là tiền đề để tăng năng suất lao động thông qua việc tăng cường hiệu quả sử dụng các yếu tố sản xuất còn lại.

5.1. Cải cách chính sách tiền lương ngành đường sắt

Do đó yêu cầu phải tính đúng, tính đủ giá trị sức lao động trước khi thực hiện quá trình lao động và sản xuất. Sức lao động là yếu tố của quá trình sản xuất cần phải thực hiện thông qua quá trình phân phối dựa trên hao phí lao động, hiệu quả lao động của người lao động. Như vậy, tiền lương là vốn đầu tư quan trọng, là một phạm trù kinh tế đòi hỏi tiền lương phải được hạch toán, tính toán đúng và đủ. Trong nền kinh tế thị trường tiền lương không chỉ mang bản chất kinh tế mà còn mang bản chất xã hội vì nó gắn liền với con người và cuộc sống của họ.

5.2. Nguồn nhân lực và quỹ lương đường sắt trong tương lai

Con người không giống như hàng hóa thông thường, con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Bởi vậy cho nên không thể tính toán giản đơn về mặt kinh tế hiệu quả của tiền lương mà không chú ý đến các hậu quả xã hội có thể xảy ra. Tóm lại, trong nền kinh tế thị trường bản chất của tiền lương không chỉ bó hẹp trong phạm trù kinh tế đơn thuần mà được biểu hiện như một khoản thù lao bù đắp những chi phí thực hiện trong quá trình lao động. Tiền lương là một phạm trù kinh tế xã hội tổng hợp, có tác động mạnh mẽ đến sản xuất, đời sống và mọi mặt của nền kinh tế xã hội.