Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới cơ chế quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, việc quản lý thu sự nghiệp trở thành một vấn đề cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và đảm bảo sự phát triển bền vững của các bệnh viện công lập. Theo báo cáo của ngành y tế, tỷ lệ tự đảm bảo kinh phí chi thường xuyên của các đơn vị sự nghiệp y tế công lập đạt khoảng 70-80%, cho thấy sự gia tăng đáng kể về khả năng tự chủ tài chính. Bệnh viện 19-8 Bộ Công an, với quy mô 600 giường bệnh và gần 1.000 cán bộ nhân viên, là một trong những đơn vị y tế công lập có vai trò quan trọng trong hệ thống y tế công cộng, phục vụ không chỉ cán bộ chiến sĩ Công an nhân dân mà còn người dân trên địa bàn Hà Nội và các vùng phụ cận.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng quản lý thu sự nghiệp tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an trong giai đoạn 2016-2018, đánh giá hiệu quả công tác lập dự toán, thực hiện dự toán, hạch toán và quyết toán nguồn thu sự nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm tăng cường quản lý thu sự nghiệp, đảm bảo cân đối tài chính và phát triển bền vững cho bệnh viện. Phạm vi nghiên cứu bao gồm phân tích các nguồn thu sự nghiệp, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu, cũng như so sánh kinh nghiệm quản lý thu sự nghiệp từ một số bệnh viện đầu ngành trong nước.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, cải thiện chất lượng dịch vụ y tế và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người bệnh trong điều kiện ngân sách nhà nước có xu hướng giảm.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý tài chính công và quản lý nguồn thu sự nghiệp trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Hai mô hình chính được áp dụng gồm:

  1. Mô hình quản lý thu sự nghiệp theo chu trình quản lý tài chính công: Bao gồm các bước lập dự toán, thực hiện dự toán, hạch toán và quyết toán, thanh tra kiểm tra và đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn thu. Mô hình này nhấn mạnh tính liên tục và có tổ chức trong quản lý nguồn thu nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ và sử dụng hiệu quả.

  2. Lý thuyết về tự chủ tài chính trong đơn vị sự nghiệp công lập: Tập trung vào quyền tự chủ trong việc huy động và sử dụng nguồn thu sự nghiệp, đồng thời chịu trách nhiệm về hiệu quả tài chính và chất lượng dịch vụ. Lý thuyết này làm rõ vai trò của cơ chế tự chủ tài chính trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị y tế công lập.

Các khái niệm chính bao gồm: đơn vị sự nghiệp y tế công lập, thu sự nghiệp, dự toán thu sự nghiệp, hạch toán và quyết toán nguồn thu, tự chủ tài chính, nguồn thu bảo hiểm y tế, nguồn thu dịch vụ y tế, hoạt động liên doanh liên kết, và quản lý tài chính y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập và phân tích số liệu thứ cấp từ Bệnh viện 19-8 Bộ Công an giai đoạn 2016-2018, bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo chuyên môn, các văn bản pháp luật liên quan và tài liệu khoa học chuyên ngành. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ số liệu thu thập được trong ba năm, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ.

Phương pháp phân tích chính là thống kê mô tả, so sánh và phân tích định tính. Số liệu được xử lý bằng phần mềm Excel để tính toán các chỉ tiêu như tỷ lệ thực hiện dự toán thu, tốc độ tăng trưởng nguồn thu, cơ cấu nguồn thu, và hiệu quả quản lý thu sự nghiệp. Các bảng biểu và biểu đồ được sử dụng để minh họa sự biến động và xu hướng của nguồn thu qua các năm.

Ngoài ra, phương pháp phân tích lý thuyết được áp dụng để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu sự nghiệp, đồng thời tổng hợp các kinh nghiệm quản lý từ các bệnh viện đầu ngành nhằm đề xuất giải pháp phù hợp cho Bệnh viện 19-8 Bộ Công an.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn thu sự nghiệp ổn định: Tổng nguồn thu sự nghiệp của Bệnh viện 19-8 Bộ Công an tăng trung bình khoảng 12% mỗi năm trong giai đoạn 2016-2018. Tỷ lệ thực hiện dự toán thu sự nghiệp đạt trên 95% mỗi năm, cho thấy công tác lập và thực hiện dự toán được thực hiện nghiêm túc và hiệu quả.

  2. Cơ cấu nguồn thu đa dạng nhưng phụ thuộc lớn vào BHYT: Nguồn thu từ bảo hiểm y tế chiếm khoảng 65-70% tổng nguồn thu sự nghiệp, tiếp theo là nguồn thu từ dịch vụ y tế không có thẻ BHYT chiếm khoảng 20%, còn lại là các nguồn thu từ hoạt động liên doanh liên kết và tài trợ. Sự phụ thuộc lớn vào nguồn thu BHYT đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút và giữ chân người bệnh.

  3. Công tác hạch toán và quyết toán được thực hiện đầy đủ: Bệnh viện đã áp dụng chế độ kế toán theo Thông tư 107/2017/TT-BTC, đảm bảo ghi chép, cập nhật số liệu kịp thời và chính xác. Báo cáo quyết toán thu sự nghiệp được lập đúng thời hạn, cung cấp thông tin minh bạch cho cơ quan quản lý cấp trên.

  4. Hạn chế trong công tác kiểm tra, giám sát và ứng dụng công nghệ thông tin: Mặc dù có quy chế chi tiêu nội bộ, công tác thanh tra, kiểm tra nguồn thu sự nghiệp chưa được thực hiện thường xuyên và toàn diện. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và kiểm soát nguồn thu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Bệnh viện 19-8 Bộ Công an đã đạt được những thành tựu quan trọng trong quản lý thu sự nghiệp, đặc biệt là trong việc lập và thực hiện dự toán thu, cũng như hạch toán và quyết toán nguồn thu. Tỷ lệ thực hiện dự toán trên 95% phản ánh sự chủ động và trách nhiệm của ban lãnh đạo và phòng Tài chính kế toán trong công tác quản lý tài chính.

So sánh với các bệnh viện đầu ngành như Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 19-8 còn hạn chế trong việc đa dạng hóa nguồn thu và ứng dụng công nghệ thông tin. Các bệnh viện này đã đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại và xây dựng hệ thống quản lý tài chính thông minh, góp phần tăng nguồn thu và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Nguyên nhân hạn chế của Bệnh viện 19-8 chủ yếu do đặc thù hoạt động trong lực lượng Công an nhân dân, nguồn lực đầu tư còn hạn chế và chưa phát huy hết tiềm năng xã hội hóa, liên doanh liên kết. Việc chưa thường xuyên kiểm tra, giám sát cũng làm giảm hiệu quả quản lý nguồn thu, tiềm ẩn nguy cơ thất thoát.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tốc độ tăng trưởng nguồn thu sự nghiệp, cơ cấu nguồn thu theo từng năm, và bảng so sánh tỷ lệ thực hiện dự toán thu qua các năm để minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác lập dự toán thu sự nghiệp: Ban lãnh đạo bệnh viện cần chỉ đạo phòng Tài chính kế toán xây dựng dự toán thu sát với thực tế, dựa trên phân tích số liệu quá khứ và dự báo nhu cầu dịch vụ. Mục tiêu là đạt tỷ lệ thực hiện dự toán trên 98% trong vòng 2 năm tới.

  2. Mở rộng và đa dạng hóa nguồn thu sự nghiệp: Tăng cường phát triển các dịch vụ y tế chất lượng cao, dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu, và đẩy mạnh hoạt động liên doanh liên kết. Mục tiêu tăng tỷ trọng nguồn thu ngoài BHYT lên ít nhất 30% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là ban giám đốc phối hợp với các phòng chuyên môn.

  3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ chặt chẽ: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ và đột xuất nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót, thất thoát nguồn thu. Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ phù hợp, cập nhật hàng năm. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng Tài chính kế toán chủ trì.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Đầu tư hệ thống phần mềm quản lý tài chính hiện đại, tích hợp quản lý thu chi, báo cáo và phân tích số liệu tự động. Đào tạo cán bộ tài chính kế toán sử dụng thành thạo công nghệ mới. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng, do ban giám đốc phối hợp với phòng CNTT thực hiện.

  5. Nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ tài chính kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kế toán, quản lý tài chính và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin. Mục tiêu nâng cao năng lực quản lý, giảm thiểu sai sót trong công tác thu chi. Thời gian thực hiện liên tục hàng năm, do phòng Tổ chức cán bộ phối hợp với phòng Tài chính kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các bệnh viện công lập: Nhận diện các vấn đề quản lý thu sự nghiệp, tham khảo các giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính, từ đó xây dựng chiến lược phát triển bền vững cho đơn vị mình.

  2. Phòng Tài chính kế toán các đơn vị sự nghiệp y tế công lập: Áp dụng các phương pháp lập dự toán, hạch toán và quyết toán nguồn thu sự nghiệp, đồng thời nâng cao năng lực quản lý tài chính qua việc ứng dụng công nghệ thông tin.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài chính: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định về cơ chế tự chủ tài chính và quản lý nguồn thu sự nghiệp tại các đơn vị y tế công lập.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, quản lý y tế: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến quản lý tài chính công và y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý thu sự nghiệp là gì và tại sao quan trọng?
    Quản lý thu sự nghiệp là quá trình lập kế hoạch, thu, hạch toán và kiểm soát các nguồn thu từ hoạt động dịch vụ y tế tại đơn vị sự nghiệp công lập. Đây là yếu tố then chốt giúp bệnh viện đảm bảo cân đối tài chính, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển bền vững.

  2. Các nguồn thu sự nghiệp chính tại bệnh viện công lập gồm những gì?
    Nguồn thu chính bao gồm thu từ bảo hiểm y tế (chiếm khoảng 65-70%), thu viện phí trực tiếp từ người bệnh không có thẻ BHYT (khoảng 20%), thu từ hoạt động liên doanh liên kết, tài trợ và các dịch vụ khác. Việc đa dạng hóa nguồn thu giúp giảm sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước.

  3. Làm thế nào để lập dự toán thu sự nghiệp hiệu quả?
    Lập dự toán dựa trên phân tích số liệu thực tế các năm trước, dự báo nhu cầu dịch vụ, căn cứ vào các tiêu chuẩn, định mức chi tiêu của Nhà nước và điều kiện thực tế của bệnh viện. Dự toán cần sát thực tế, linh hoạt và có cơ sở khoa học để đảm bảo khả thi khi thực hiện.

  4. Những khó khăn thường gặp trong quản lý thu sự nghiệp tại bệnh viện công lập?
    Khó khăn bao gồm việc kiểm soát nguồn thu chưa chặt chẽ, hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin, thiếu đội ngũ cán bộ tài chính có trình độ cao, và sự phụ thuộc lớn vào nguồn thu bảo hiểm y tế. Ngoài ra, việc cân đối giữa chất lượng dịch vụ và khả năng chi trả của người bệnh cũng là thách thức.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý thu sự nghiệp?
    Các giải pháp gồm hoàn thiện công tác lập dự toán, đa dạng hóa nguồn thu, tăng cường kiểm tra giám sát, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính, và nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ tài chính. Đồng thời, xây dựng mối quan hệ tốt với người bệnh để tăng uy tín và thu hút nguồn thu.

Kết luận

  • Bệnh viện 19-8 Bộ Công an đã đạt được kết quả tích cực trong quản lý thu sự nghiệp với tốc độ tăng trưởng nguồn thu khoảng 12% mỗi năm và tỷ lệ thực hiện dự toán trên 95%.
  • Cơ cấu nguồn thu chủ yếu dựa vào bảo hiểm y tế, cần đa dạng hóa để giảm rủi ro tài chính và nâng cao hiệu quả hoạt động.
  • Công tác hạch toán và quyết toán được thực hiện đầy đủ, minh bạch, tuy nhiên công tác kiểm tra, giám sát và ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu sự nghiệp bao gồm nâng cao công tác lập dự toán, mở rộng nguồn thu, tăng cường kiểm tra giám sát, ứng dụng công nghệ thông tin và đào tạo cán bộ tài chính.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển bền vững.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để hoàn thiện hơn công tác quản lý thu sự nghiệp tại các đơn vị y tế công lập khác.

Call to action: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan tại Bệnh viện 19-8 Bộ Công an cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và nâng cao năng lực quản lý nhằm phát huy tối đa hiệu quả nguồn thu sự nghiệp.