Luận án tiến sĩ về quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trong bối cảnh tự chủ tài chính

• Tác giả: Nguyễn Đồng Anh Xuân
• Người hướng dẫn: Trần Thị Hà
• Trường học: Học viện Tài chính
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP TRONG ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH
• 1.1. Trường đại học công lập trong hệ thống giáo dục đại học
• 1.2. Khái niệm trường đại học công lập
• 1.3. Đặc điểm của trường đại học công lập
• 1.4. Vai trò của trường đại học công lập trong hệ thống giáo dục đại học
• 1.5. Quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.5.1. Khái niệm quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.5.2. Mục tiêu quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.5.3. Nội dung quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.5.4. Công cụ quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.6. Cơ chế tự chủ tài chính và tác động của nó đến quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.6.1. Cơ chế tự chủ tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.6.2. Tác động của cơ chế tự chủ tài chính đến quản lý tài chính tại các trường đại học công lập
• 1.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính
• 1.7.1. Nhóm nhân tố khách quan
• 1.7.2. Nhóm nhân tố chủ quan
• 1.8. Kinh nghiệm quốc tế về quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính
• 1.8.1. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ
• 1.8.2. Kinh nghiệm của Nhật Bản
• 1.8.3. Kinh nghiệm của Hàn Quốc
• 1.8.4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP TRỰC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH
• 2.1. Khái quát về các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương và quá trình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính
• 2.1.1. Các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương
• 2.1.2. Quá trình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương
• 2.2. Thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương trong điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tài chính
• 2.2.1. Thực trạng quản lý nguồn thu, mức thu
• 2.2.2. Thực trạng quản lý sử dụng nguồn tài chính
• 2.2.3. Thực trạng quản lý tài sản
• 2.2.4. Đánh giá thực trạng cơ chế tự chủ tài chính và quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương
• 2.2.4.1. Những kết quả đạt được
• 2.2.4.2. Những tồn tại, hạn chế
• 2.2.4.3. Nguyên nhân hạn chế, tồn tại
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP TRỰC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH
• 3.1. Bối cảnh, mục tiêu, quan điểm phát triển giáo dục đại học và hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương trong điều kiện tự chủ tài chính
• 3.1.1. Bối cảnh phát triển giáo dục đại học Việt Nam
• 3.1.2. Mục tiêu, quan điểm phát triển giáo dục đại học Việt Nam
• 3.1.3. Mục tiêu, quan điểm hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương trong điều kiện tự chủ tài chính
• 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập trực thuộc Bộ Công Thương trong điều kiện tự chủ tài chính
• 3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý nguồn thu, mức thu
• 3.2.2. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý sử dụng nguồn tài chính
• 3.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý kết quả tài chính trong năm và các quỹ cơ quan
• 3.2.4. Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý tài sản
• 3.2.5. Nhóm giải pháp hoàn thiện công cụ quản lý tài chính
• 3.2.6. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực quản lý tài chính
• 3.2.7. Một số kiến nghị đối với Nhà nước
• 3.2.7.1. Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính đối với các trường đại học công lập
• 3.2.7.2. Đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách nhà nước đối với các trường đại học công lập
• 3.2.7.3. Hoàn thiện chính sách học phí, chính sách hỗ trợ tài chính cho sinh viên
• 3.2.7.4. Hoàn thiện chính sách xã hội hóa nguồn tài chính đầu tư phát triển giáo dục đại học
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại các trường đại học công lập

Quản lý tài chính tại các trường đại học công lập là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục. Quản lý tài chính không chỉ bao gồm việc quản lý ngân sách mà còn liên quan đến việc quản lý nguồn lực và chi phí giáo dục. Mục tiêu chính của quản lý tài chính là đảm bảo sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục. Trong bối cảnh tự chủ tài chính, các trường đại học cần có chiến lược rõ ràng để tối ưu hóa nguồn thu và chi tiêu. Theo nghiên cứu, chi phí giáo dục ngày càng tăng, đòi hỏi các trường phải có kế hoạch tài chính bền vững. Việc áp dụng các công cụ quản lý tài chính hiện đại sẽ giúp các trường đại học công lập nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính.

1.1 Khái niệm và vai trò của trường đại học công lập

Trường đại học công lập đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục đại học. Chúng không chỉ cung cấp kiến thức mà còn góp phần vào phát triển kinh tế xã hội. Tự chủ tài chính tại các trường đại học công lập giúp tăng cường khả năng tự quyết định trong việc sử dụng nguồn lực. Điều này không chỉ tạo ra sự linh hoạt trong quản lý mà còn nâng cao trách nhiệm của các trường đối với chất lượng giáo dục. Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, vì vậy việc quản lý tài chính hiệu quả tại các trường đại học công lập là rất cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

1.2 Nội dung và công cụ quản lý tài chính

Nội dung quản lý tài chính tại các trường đại học công lập bao gồm việc lập kế hoạch ngân sách, theo dõi và đánh giá chi tiêu. Các công cụ quản lý tài chính như phần mềm quản lý ngân sách, báo cáo tài chính định kỳ giúp các trường có cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính. Việc quản lý ngân sách hiệu quả không chỉ giúp các trường tối ưu hóa chi phí mà còn đảm bảo nguồn lực được phân bổ hợp lý. Theo nghiên cứu, việc áp dụng các công cụ hiện đại trong quản lý tài chính sẽ giúp các trường đại học công lập nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên.

II. Thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập thuộc Bộ Công Thương

Thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập thuộc Bộ Công Thương cho thấy nhiều thách thức trong việc thực hiện tự chủ tài chính. Các trường gặp khó khăn trong việc huy động nguồn thu từ các hoạt động ngoài ngân sách. Theo báo cáo, tỷ lệ chi phí giáo dục tăng cao trong khi nguồn ngân sách nhà nước cấp cho các trường vẫn hạn chế. Điều này dẫn đến việc các trường phải tìm kiếm các nguồn thu khác để đảm bảo hoạt động. Việc quản lý nguồn thu và chi phí chưa được thực hiện một cách đồng bộ, gây ra tình trạng lãng phí và không hiệu quả trong sử dụng tài chính. Cần có các giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình này.

2.1 Đánh giá thực trạng quản lý tài chính

Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại các trường đại học công lập cho thấy nhiều tồn tại. Nguồn thu chủ yếu vẫn phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, trong khi các nguồn thu khác chưa được khai thác triệt để. Việc quản lý ngân sách còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng chi tiêu không hợp lý. Các trường cần có kế hoạch cụ thể để tăng cường quản lý nguồn lực và tối ưu hóa chi phí. Theo nghiên cứu, việc áp dụng các phương pháp quản lý tài chính hiện đại sẽ giúp các trường cải thiện tình hình tài chính và nâng cao chất lượng giáo dục.

2.2 Những tồn tại và hạn chế

Những tồn tại trong quản lý tài chính tại các trường đại học công lập bao gồm việc thiếu minh bạch trong sử dụng ngân sách và chưa có cơ chế kiểm soát hiệu quả. Nhiều trường chưa có chiến lược rõ ràng trong việc huy động nguồn thu từ các hoạt động ngoài ngân sách. Điều này dẫn đến việc quản lý ngân sách không hiệu quả, gây khó khăn trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Cần có các giải pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế này, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các trường đại học công lập.

III. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập

Để hoàn thiện quản lý tài chính tại các trường đại học công lập, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Trước hết, cần xây dựng một hệ thống quản lý ngân sách minh bạch và hiệu quả. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính sẽ giúp các trường theo dõi và đánh giá tình hình tài chính một cách chính xác. Ngoài ra, cần tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý tài chính. Theo nghiên cứu, việc cải thiện quản lý nguồn lực và tối ưu hóa chi phí sẽ giúp các trường nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên.

3.1 Nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý nguồn thu

Giải pháp hoàn thiện quản lý nguồn thu bao gồm việc đa dạng hóa các nguồn thu từ các hoạt động ngoài ngân sách. Các trường cần xây dựng các chương trình hợp tác với doanh nghiệp để tăng cường nguồn thu. Việc tổ chức các hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ cũng là một trong những giải pháp hiệu quả. Theo nghiên cứu, việc tăng cường quản lý tài chính sẽ giúp các trường nâng cao khả năng tự chủ tài chính và đảm bảo chất lượng giáo dục.

3.2 Nhóm giải pháp nâng cao năng lực quản lý tài chính

Nâng cao năng lực quản lý tài chính là một trong những giải pháp quan trọng. Cần tổ chức các khóa đào tạo cho cán bộ quản lý tài chính về các phương pháp và công cụ quản lý hiện đại. Việc áp dụng các phần mềm quản lý tài chính sẽ giúp các trường theo dõi và đánh giá tình hình tài chính một cách hiệu quả. Theo nghiên cứu, việc nâng cao năng lực quản lý sẽ giúp các trường cải thiện tình hình tài chính và nâng cao chất lượng giáo dục.