I. Tổng Quan Về Quản Lý Lễ Hội Truyền Thống Chùa Hào Xá
Lễ hội là một phần không thể thiếu của văn hóa lễ hội Việt Nam, là nơi giao thoa giữa tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng. Lễ hội truyền thống chùa Hào Xá không chỉ là dịp để tưởng nhớ công đức của các bậc tiền nhân mà còn là cơ hội để cộng đồng địa phương gắn kết, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa. Việc quản lý lễ hội hiệu quả đóng vai trò then chốt trong việc duy trì bản sắc văn hóa, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch bền vững. Lễ hội chùa Hào Xá có từ lâu đời và được duy trì cho đến nay với nhiều sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng đặc sắc. ây là một lễ hội lớn ở Hải ương vào dịp đầu xuân. Lễ hội có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống nhân dân trong vùng, gắn với những sinh hoạt văn hóa Phật giáo, tưởng niệm ức Phật hoàng rần Nhân ông - ệ nhất tổ hiền phái Phật giáo rúc Lâm và tam vị thành hoàng của làng.
1.1. Khái Niệm Cơ Bản Về Lễ Hội Truyền Thống
Lễ hội là những sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng được hình thành và phát triển ở những điều kiện lịch sử, địa lý, kinh tế nhất định, gắn với những đặc điểm văn hóa cộng đồng. Theo từ nguyên, lễ hội là cụm từ ghép Hán - iệt được hiểu với nhiều nghĩa khác nhau gồm hai phần là phần lễ và phần hội. Lễ là “cách bày tỏ kính ý hoặc đồ vật để bày tỏ kính ý. Hội là những sinh hoạt văn hóa cộng đồng, được nảy sinh, tích hợp bảo lưu trong lễ hội. Lễ hội mang tính cộng đồng, gắn với những sắc thái, đặc điểm khác nhau của mỗi vùng, miền.
1.2. Giá Trị Văn Hóa và Tín Ngưỡng Của Lễ Hội
Giá trị văn hóa của lễ hội thể hiện qua các nghi lễ, diễn xướng dân gian, trò chơi truyền thống, ẩm thực đặc trưng. Giá trị tín ngưỡng thể hiện qua sự tôn kính đối với các vị thần, thánh, những người có công với đất nước, cộng đồng. Lễ hội là dịp để con người bày tỏ lòng biết ơn, cầu mong sự bình an, may mắn. Lễ hội truyền thống chùa hào Xá có ý nghĩa và ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống tinh thần của nhân dân trong vùng. ì vậy, để phát huy, bảo tồn các giá trị của lễ hội đúng với thuần phong mỹ tục, chủ trương, đường lối của ảng và Nhà nước thì công tác tổ chức, quản lý lễ hội như thế nào cho phù hợp là vấn đề bức thiết.
II. Thách Thức Trong Quản Lý Lễ Hội Truyền Thống Chùa Hào Xá
Công tác quản lý lễ hội truyền thống hiện nay đối mặt với nhiều thách thức, từ việc bảo tồn di sản văn hóa trước nguy cơ mai một, đến việc kiểm soát các hoạt động thương mại hóa, đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường. Đặc biệt, sự thiếu hụt nguồn lực và nhân lực có chuyên môn cũng là một rào cản lớn. Hơn nữa, hiện nay nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân ngày càng cao, sự tiếp biến văn hóa diễn ra mạnh mẽ khiến cho nhiều hiện tượng văn hóa có sự biến đổi nhanh chóng. ùng với đó là xu hướng thương mại hóa lễ hội diễn ra phổ biến. Vì vậy, các vấn đề đặt ra cho việc tổ chức, quản lý lễ hội như thực hiện nếp sống văn minh, vệ sinh môi trường, sắp xếp dịch vụ hàng quán, vấn đề an ninh trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm của lễ hội.là những vấn đề bức thiết với các lễ hội nói chung, lễ hội Hào Xá nói riêng.
2.1. Nguy Cơ Thương Mại Hóa và Biến Tướng Lễ Hội
Sự thương mại hóa lễ hội có thể làm mất đi giá trị văn hóa cốt lõi, biến lễ hội thành nơi kinh doanh, trục lợi. Các hoạt động mê tín dị đoan, cờ bạc trá hình cũng có thể lợi dụng lễ hội để hoạt động, gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. rước thực trạng đó, đặt ra cho việc quản lý lễ hội chùa Hào Xá sao cho tốt, vừa làm hài lòng du khách thập phương, vừa phát huy, bảo tồn được các giá trị của lễ hội mang lại.
2.2. Vấn Đề An Ninh Trật Tự và Vệ Sinh Môi Trường
Lễ hội thường thu hút đông đảo du khách, gây áp lực lớn lên hệ thống an ninh trật tự, giao thông, vệ sinh môi trường. Tình trạng ùn tắc giao thông, mất cắp, xả rác bừa bãi có thể làm giảm trải nghiệm của du khách và ảnh hưởng đến hình ảnh của lễ hội. ây là những vấn đề có tác động tiêu cực, ảnh hưởng tới ý nghĩa thiêng liêng của lễ hội.
2.3. Thiếu Hụt Nguồn Lực và Nhân Lực Quản Lý
Việc tổ chức và quản lý lễ hội đòi hỏi nguồn lực tài chính, nhân lực có chuyên môn. Sự thiếu hụt nguồn lực có thể dẫn đến việc tổ chức lễ hội sơ sài, thiếu chuyên nghiệp, không đáp ứng được nhu cầu của du khách. Là người lâu năm công tác trong ngành văn hóa, với mong muốn góp bàn các giải pháp để khắc phục những thực trạng trong việc tổ chức, quản lý lễ hội, tôi chọn đề tài: “Quản lý lễ hội truyền thống chùa ào Xá, xã hanh Xá, huyện hanh à, tỉnh ải Dương” làm luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý văn hóa.
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Quản Lý Lễ Hội Chùa Hào Xá
Để nâng cao hiệu quả quản lý lễ hội truyền thống chùa Hào Xá, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp chính quyền, ban tổ chức lễ hội, cộng đồng địa phương và du khách. Các giải pháp cần tập trung vào việc bảo tồn giá trị văn hóa, tăng cường tuyên truyền giáo dục, nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo an ninh trật tự và vệ sinh môi trường.
3.1. Tăng Cường Tuyên Truyền Giáo Dục Về Giá Trị Lễ Hội
Nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị văn hóa, lịch sử của lễ hội thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, triển lãm về lễ hội. Sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng để quảng bá về lễ hội. iáo dục các thế hệ biết và hiểu về lịch sử - văn hóa dân tộc địa phương mình qua các trải nghiệm hội hè, trò chơi, trò diễn dân gian có giá trị tìm lại môi trường phục sinh và tôn tạo.
3.2. Nâng Cao Chất Lượng Dịch Vụ và Cơ Sở Hạ Tầng
Đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ lễ hội, như đường xá, nhà vệ sinh, bãi đỗ xe. Nâng cao chất lượng dịch vụ ăn uống, lưu trú, vận chuyển. Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Hàng loạt các nghề thủ công - mỹ nghệ, ẩm thực truyền thống. được củng cố và phát triển tạo ra những cơ hội việc làm và thu nhập cho không ít lao động, góp phần bảo vệ di sản - văn hóa dân gian đang có cơ hội trở thành hàng hóa có giá trị trong xã hội hiện đại.
3.3. Phát Huy Vai Trò Của Cộng Đồng Trong Quản Lý Lễ Hội
Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào công tác tổ chức, quản lý lễ hội. Tạo điều kiện để cộng đồng đóng góp ý kiến, giám sát các hoạt động của lễ hội. Phát huy vai trò của các tổ chức xã hội, đoàn thể trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của lễ hội. Lễ hội truyền thống chùa hào Xá có ý nghĩa và ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống tinh thần của nhân dân trong vùng. ì vậy, để phát huy, bảo tồn các giá trị của lễ hội đúng với thuần phong mỹ tục, chủ trương, đường lối của ảng và Nhà nước thì công tác tổ chức, quản lý lễ hội như thế nào cho phù hợp là vấn đề bức thiết.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Lễ Hội Truyền Thống Chùa Hào Xá
Việc áp dụng các giải pháp quản lý lễ hội cần phù hợp với điều kiện thực tế của chùa Hào Xá và cộng đồng địa phương. Cần có sự linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động lễ hội, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật. Các tác giả nhấn mạnh rằng lễ hội đang trở thành một sản phẩm du lịch, thúc đẩy kinh tế ở nhiều địa phương.
4.1. Xây Dựng Mô Hình Quản Lý Lễ Hội Phù Hợp
Nghiên cứu, xây dựng mô hình quản lý lễ hội phù hợp với đặc điểm của chùa Hào Xá, có sự tham gia của các bên liên quan. Mô hình cần đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch, công khai. ùng quan tâm về quản lí lễ hội, tác giả ùi Hoài Sơn công bố công trình Quản lý lễ hội truyền thống của người Việt (Nxb. ăn hóa ân tộc, Hà Nội, 2009). ác giả đã khái quát hệ thống văn bản của Nhà nước ta về quản lý lễ hội, đánh giá ưu, nhược điểm về công tác quản lý lễ hội, đưa ra một số giải pháp tăng cường quản lý lễ hội từ góc độ quản lý di sản văn hóa phi vật thể.
4.2. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Lễ Hội Định Kỳ
Thực hiện đánh giá hiệu quả quản lý lễ hội định kỳ để có những điều chỉnh phù hợp. Sử dụng các tiêu chí đánh giá khách quan, khoa học. Lấy ý kiến phản hồi từ du khách và cộng đồng địa phương để cải thiện công tác quản lý lễ hội. Những năm gần đây đã có nhiều luận văn thạc sĩ chọn đề tài quản lý lễ hội làm đối tượng nghiên cứu như: Luận văn thạc sĩ của tác giả ùi Linh hi với tên gọi “Quản lý lễ hội chùa Bối Khê, xã Tam Hưng, Thanh Oai, Hà Nội” ( rường ại học Sư phạm Nghệ thuật rung ương, 2016).
V. Kết Luận và Tầm Quan Trọng Quản Lý Lễ Hội Chùa Hào Xá
Quản lý lễ hội truyền thống chùa Hào Xá hiệu quả là yếu tố then chốt để bảo tồn giá trị văn hóa, phát triển du lịch tâm linh bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cần có sự chung tay của các cấp, các ngành và toàn cộng đồng để xây dựng lễ hội chùa Hào Xá ngày càng văn minh, giàu bản sắc. ặc biệt, trên địa bàn tỉnh Hải ương với hệ thống các di tích lịch sử, văn hóa dầy đặc, nhiều lễ hội đặc sắc đã tạo điều kiện thúc đẩy việc nghiên cứu về lĩnh vực này như: Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn hị Huyền với tên gọi “Giá trị văn hóa nghệ thuật của cụm di tích Đền Cao, xã An Lạc, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương” ( rường ại học ăn hóa Hà Nội, 2011)“.
5.1. Bài Học Kinh Nghiệm và Khuyến Nghị
Rút ra bài học kinh nghiệm từ thực tiễn quản lý lễ hội chùa Hào Xá. Đưa ra các khuyến nghị cho các cấp quản lý, ban tổ chức lễ hội và cộng đồng địa phương để nâng cao hiệu quả công tác quản lý lễ hội. Như vậy, có thể thấy qua các công trình đã được công bố thì lễ hội là vấn đề được nhiều tác giả nghiên cứu quan tâm trên bình diện chung về lý luận, mô tả quá trình chuẩn bị, diễn biến của từng lễ hội, tìm hiểu và làm rõ các giá trị đa dạng của loại hình này.
5.2. Hướng Phát Triển Bền Vững Lễ Hội Chùa Hào Xá
Xây dựng kế hoạch phát triển bền vững cho lễ hội chùa Hào Xá, đảm bảo hài hòa giữa bảo tồn giá trị văn hóa và phát triển du lịch. Tạo ra các sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước. uy nhiên, các công trình nghiên cứu chủ yếu đi tìm hiểu những vấn đề chung về công tác quản lý nhà nước đối với lễ hội, quản lý di tích lịch sử văn hóa mà chưa đề cập về quản lý một lễ hội cụ thể.
