Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm và Hướng Nghiệp Tại Trường Trung Học Cơ Sở Ở Hoài Nhơn, Bình Định

• Tác giả: Hoàng Thị Việt Hường
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Quốc Tuấn
• Trường học: Trường Đại Học Quy Nhơn
• Chuyên ngành: Quản Lý Giáo Dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm và Hướng Nghiệp Tại Trường Trung Học Cơ Sở Ở Hoài Nhơn, Bình Định
• Loại tài liệu: Đề Án Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Bình Định

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Các khái niệm chính của đề án. Khái niệm quản lý, trải nghiệm, hướng nghiệp
• 1.3. Khái niệm hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
• 1.4. Khái niệm quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
• 1.5. Lý luận về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.6. Mục tiêu, yêu cầu của hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.7. Nội dung hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.8. Phương thức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.9. Điều kiện thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.10. Kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.11. Lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở với việc quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
• 1.12. Chức năng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.13. Nội dung quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.14. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 1.15. Tiểu kết Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HOÀI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
• 2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng
• 2.2. Mục đích khảo sát
• 2.3. Nội dung khảo sát
• 2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.5. Đối tượng khảo sát
• 2.6. Tiêu chí và thang đánh giá
• 2.7. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định
• 2.8. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội
• 2.9. Khái quát về tình hình giáo dục
• 2.10. Thực trạng hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định
• 2.11. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp
• 2.12. Thực trạng thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh ở trường trung học cơ sở
• 2.13. Thực trạng lực lượng tham gia thực hiện hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.14. Thực trạng thực hiện các hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.15. Thực trạng điều kiện cơ sở vật chất tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh trung học cơ sở
• 2.16. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.17. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định
• 2.18. Thực trạng quản lý lập kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.19. Thực trạng quản lý tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.20. Thực trạng quản lý chỉ đạo hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.21. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường trung học cơ sở
• 2.22. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở thị xã Hoài Nhơn
• 2.23. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định
• 2.24. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, HƯỚNG NGHIỆP Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ HOÀI NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp
• 3.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 3.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
• 3.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
• 3.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả. Các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định
• 3.6. Tổ chức nâng cao nhận thức cho các lực lượng tham gia hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của nhà trường
• 3.7. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đúng quy định, phù hợp với chương trình và điều kiện thực tế của nhà trường
• 3.8. Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên của nhà trường
• 3.9. Phối hợp các lực lượng xã hội tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh
• 3.10. Tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh
• 3.11. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý đề xuất
• 3.12. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.13. Mục tiêu khảo nghiệm
• 3.14. Nội dung khảo nghiệm
• 3.15. Quy trình khảo nghiệm
• 3.16. Cách đánh giá mẫu phiếu
• 3.17. Kết quả khảo nghiệm
• 3.18. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp
• 3.19. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp
• 3.20. Tiểu kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Hoạt Động Trải Nghiệm Hướng Nghiệp THCS 55 ký tự

Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp THCS (TN, HN) là một nội dung mới trong chương trình GDPT 2018 của Việt Nam. Trên thế giới có rất ít tài liệu nghiên cứu tổng hợp về nội dung này, phần lớn ở nước ngoài chỉ tìm thấy các nghiên cứu có tính độc lập ở từng nội dung: giáo dục hướng nghiệp hoặc hoạt động trải nghiệm. Ở Việt Nam, vấn đề HN, TN ở trường phổ thông đã được Đảng và Chính phủ quan tâm từ rất sớm. Chúng ta đã ban hành các văn bản pháp lý chỉ đạo và định hướng cho công tác giáo dục HN, TN như Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 do Chính phủ phê duyệt. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT” chỉ rõ định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Chương trình GDPT 2018 chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức. Hoạt động TN, HN giúp nhà trường gắn liền với cuộc sống, xã hội; giúp học sinh phát triển hài hòa. Phạm Tất Dong nghiên cứu tỉ mỉ về hứng thú nghề nghiệp, nội dung và phương pháp hướng nghiệp.

1.1. Lịch Sử Phát Triển Hoạt Động Hướng Nghiệp Việt Nam

Ở Việt Nam, vấn đề hướng nghiệp và trải nghiệm ở trường phổ thông đã được Đảng và Chính phủ quan tâm từ rất sớm. Các văn bản pháp lý đã được ban hành nhằm chỉ đạo và định hướng cho công tác giáo dục hướng nghiệp và trải nghiệm, bao gồm cả Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020. Đặc biệt, Nghị quyết số 29-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT” nhấn mạnh định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Những nỗ lực này thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến việc trang bị cho thế hệ trẻ những kỹ năng và kiến thức cần thiết để họ có thể tự định hướng và phát triển trong tương lai. Điều này rất quan trọng trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển và yêu cầu cao về nguồn nhân lực.

1.2. Vai Trò Của Hoạt Động Trải Nghiệm Trong GDPT 2018

Chương trình GDPT 2018 nhấn mạnh việc thực hành và vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống. Hoạt động trải nghiệm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh gắn liền kiến thức với thực tế cuộc sống, xã hội, cũng như phát triển hài hòa giữa thể chất và tinh thần. Theo tài liệu gốc, trước đây, hoạt động TN, HN được xem là một phương thức tổ chức ngoài giờ lên lớp của nhà trường và việc triển khai thực hiện còn nhiều bất cập, hạn chế. Từ khi áp dụng Chương trình GDPT 2018 ở trường THCS, hoạt động TN, HN là hoạt động giáo dục bắt buộc được thực hiện theo chương trình quy định. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau, việc quản lý hoạt động TN, HN ở các trường phổ thông nói chung, THCS nói riêng theo Chương trình GDPT 2018 còn nhiều lúng túng, chưa được thực hiện đúng theo yêu cầu của chương trình, chất lượng đạt được còn thấp.

II. Thách Thức Quản Lý Hướng Nghiệp THCS tại Hoài Nhơn 59 ký tự

Trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn, trong 2 năm học 2021 - 2022 và 2022 - 2023, việc quản lý hoạt động TN, HN theo Chương trình GDPT 2018 ở các trường THCS Hoài Nhơn đã được chú ý quan tâm thực hiện, tuy nhiên còn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập về nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức, năng lực của đội ngũ giáo viên (ĐNGV), cơ sở vật chất (CSVC). Cần có những biện pháp, cách thức tổ chức, quản lý phù hợp hơn để hoạt động TN, HN theo Chương trình GDPT 2018 phù hợp với đặc điểm tâm lý, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, đáp ứng được yêu cầu đổi mới.

2.1. Thực trạng đội ngũ giáo viên và CSVC tại Hoài Nhơn

Việc triển khai chương trình hướng nghiệp và trải nghiệm tại các trường THCS Hoài Nhơn đang đối mặt với nhiều thách thức. Theo nghiên cứu, trong giai đoạn 2021-2023, việc quản lý hoạt động này mặc dù đã được quan tâm nhưng vẫn gặp khó khăn về nội dung, phương pháp, tổ chức, năng lực của đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có các biện pháp tổ chức và quản lý phù hợp hơn để đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, phù hợp với đặc điểm tâm lý của học sinh và góp phần phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của các em. Điều này nhấn mạnh vai trò của việc nâng cao năng lực giáo viên và cải thiện cơ sở vật chất.

2.2. Các vấn đề về nội dung và phương pháp hướng nghiệp THCS

Nghiên cứu cũng chỉ ra những bất cập trong nội dung và phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp tại các trường THCS ở Hoài Nhơn. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự thiếu hụt về tài liệu hướng dẫn, sự đa dạng về nhu cầu và khả năng của học sinh, cũng như sự hạn chế về nguồn lực và kinh nghiệm của giáo viên. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự đầu tư vào việc phát triển nội dung chương trình phù hợp, đa dạng hóa phương pháp giảng dạy và tạo điều kiện cho giáo viên được học hỏi và trao đổi kinh nghiệm. Đồng thời, cần có sự tham gia của cộng đồng, phụ huynh và các chuyên gia trong lĩnh vực hướng nghiệp để đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả của chương trình.

III. Giải Pháp Quản Lý Hoạt Động Trải Nghiệm Hiệu Quả 54 ký tự

Để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp và tổ chức hoạt động trải nghiệm tại các trường THCS Hoài Nhơn, cần có những giải pháp quản lý đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giáo viên, phối hợp với các lực lượng xã hội và tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá. Theo tài liệu gốc, cần có những biện pháp, cách thức tổ chức, quản lý phù hợp hơn để hoạt động TN, HN theo Chương trình GDPT 2018 của các nhà trường phù hợp với đặc điểm tâm lý, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh , đáp ứng được yêu cầu đổi mới hiện nay.

3.1. Nâng cao nhận thức về vai trò của Hướng Nghiệp THCS

Nâng cao nhận thức cho các lực lượng tham gia hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp của nhà trường là yếu tố then chốt. Cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin về tầm quan trọng của công tác này đối với sự phát triển toàn diện của học sinh. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh được tiếp cận với các kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm liên quan đến hướng nghiệp và trải nghiệm. Theo tài liệu gốc, việc quản lý hoạt động TN, HN ở các trường phổ thông nói chung, THCS nói riêng theo Chương trình GDPT 2018 còn nhiều lúng túng, chưa được thực hiện đúng theo yêu cầu của chương trình, chất lượng đạt được còn thấp.

3.2. Xây dựng kế hoạch Hoạt Động Trải Nghiệm phù hợp

Chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp đúng quy định, phù hợp với chương trình và điều kiện thực tế của nhà trường là một giải pháp quan trọng. Kế hoạch cần được xây dựng một cách khoa học, chi tiết và cụ thể, bao gồm các mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, nguồn lực và tiêu chí đánh giá. Đồng thời, kế hoạch cần được điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng với những thay đổi của tình hình thực tế. Theo tài liệu gốc, cần có những biện pháp, cách thức tổ chức, quản lý phù hợp hơn để hoạt động TN, HN theo Chương trình GDPT 2018 của các nhà trường phù hợp với đặc điểm tâm lý, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh , đáp ứng được yêu cầu đổi mới hiện nay.

IV. Bồi Dưỡng Năng Lực Giáo Viên Hướng Nghiệp THCS 59 ký tự

Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên của nhà trường là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng công tác này. Cần tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, cũng như được học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp và chuyên gia. Cần chú trọng bồi dưỡng cho giáo viên các kỹ năng về tư vấn hướng nghiệp, khám phá bản thân, định hướng nghề nghiệp, kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm, và kỹ năng đánh giá.

4.1. Đào tạo kỹ năng tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên

Giáo viên cần được trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết để có thể tư vấn hướng nghiệp hiệu quả cho học sinh. Điều này bao gồm việc hiểu rõ về thị trường lao động, các ngành nghề phổ biến, các yêu cầu về kỹ năng và trình độ, cũng như các phương pháp đánh giá năng lực và sở thích của học sinh. Giáo viên cần có khả năng lắng nghe, thấu hiểu và đưa ra những lời khuyên phù hợp với từng học sinh.

4.2. Phát triển kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Để tổ chức hoạt động trải nghiệm một cách hiệu quả, giáo viên cần có những kỹ năng sáng tạo và linh hoạt. Điều này bao gồm việc thiết kế các hoạt động hấp dẫn, phù hợp với lứa tuổi và sở thích của học sinh, tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia của học sinh. Giáo viên cũng cần có khả năng quản lý thời gian, nguồn lực và các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình tổ chức hoạt động.

V. Ứng Dụng Thực Tế Tại Trường THCS Hoài Nhơn 57 ký tự

Phối hợp các lực lượng xã hội tham gia tổ chức các hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh là một giải pháp quan trọng để tăng cường tính thực tiễn và đa dạng của công tác này. Cần xây dựng mối quan hệ hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức, cơ sở đào tạo nghề, các chuyên gia và người lao động trong các lĩnh vực khác nhau. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho học sinh được tham gia các hoạt động tham quan, thực tập, giao lưu và học hỏi kinh nghiệm từ những người thành công trong nghề nghiệp.

5.1. Mời chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm nghề nghiệp

Mời các chuyên gia từ các lĩnh vực khác nhau đến chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức về nghề nghiệp của họ có thể mang lại những thông tin thực tế và hữu ích cho học sinh. Điều này giúp học sinh hiểu rõ hơn về yêu cầu, cơ hội và thách thức của từng ngành nghề, từ đó có thể đưa ra những quyết định lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bản thân. Các chuyên gia có thể chia sẻ về con đường sự nghiệp của họ, những kỹ năng cần thiết để thành công và những lời khuyên hữu ích cho học sinh.

5.2. Tổ chức các buổi tham quan thực tế tại doanh nghiệp

Tham quan thực tế tại các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất có thể giúp học sinh hình dung rõ hơn về môi trường làm việc và các hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này giúp học sinh có cái nhìn trực quan và sinh động về các ngành nghề khác nhau, từ đó có thể đánh giá xem mình có phù hợp với ngành nghề đó hay không. Các buổi tham quan cũng là cơ hội để học sinh đặt câu hỏi và giao lưu với những người đang làm việc trong ngành, giúp họ có thêm thông tin và động lực để định hướng nghề nghiệp.

VI. Đánh Giá Hiệu Quả Hướng Nghiệp Tại THCS 55 ký tự

Tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh là một giải pháp quan trọng để đảm bảo chất lượng công tác này. Cần xây dựng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, cụ thể và phù hợp với mục tiêu và nội dung của chương trình. Đồng thời, cần sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng và khách quan, bao gồm đánh giá của giáo viên, học sinh, phụ huynh và các chuyên gia. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh và cải thiện chương trình, cũng như để cung cấp thông tin cho học sinh và phụ huynh về sự phát triển của học sinh.

6.1. Xây dựng tiêu chí đánh giá khách quan và minh bạch

Việc xây dựng các tiêu chí đánh giá khách quan và minh bạch là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính công bằng và chính xác của quá trình đánh giá. Các tiêu chí này cần được xây dựng dựa trên mục tiêu và nội dung của chương trình, đồng thời phải phù hợp với lứa tuổi và trình độ của học sinh. Các tiêu chí cần được công khai và giải thích rõ ràng cho tất cả các bên liên quan, bao gồm giáo viên, học sinh và phụ huynh.

6.2. Sử dụng đa dạng các phương pháp đánh giá kỹ năng

Sử dụng đa dạng các phương pháp đánh giá có thể giúp thu thập thông tin toàn diện và chính xác về sự phát triển của học sinh. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm đánh giá của giáo viên dựa trên quan sát và theo dõi, đánh giá của học sinh thông qua tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng, đánh giá của phụ huynh thông qua phản hồi và ý kiến đóng góp, và đánh giá của các chuyên gia thông qua các bài kiểm tra và phỏng vấn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013, hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp (TN, HN) được xác định là nội dung giáo dục bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018. Tại thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, với hơn 17 trường trung học cơ sở (THCS) và gần 4.000 học sinh, việc quản lý hoạt động TN, HN đang gặp nhiều thách thức do hạn chế về nội dung, phương pháp tổ chức, năng lực đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động TN, HN ở các trường THCS trên địa bàn từ năm 2021 đến 2023, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, nâng cao chất lượng giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, đồng thời hỗ trợ công tác phân luồng học sinh sau THCS, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương và hội nhập quốc tế. Qua khảo sát 120 cán bộ quản lý, 92 giáo viên, 120 phụ huynh và 419 học sinh, nghiên cứu cung cấp số liệu cụ thể về nhận thức, thực trạng tổ chức và quản lý hoạt động TN, HN, làm cơ sở khoa học cho các đề xuất chính sách và giải pháp quản lý hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và tâm lý học phát triển, bao gồm:

• Lý thuyết quản lý: Quản lý được hiểu là tác động có tổ chức, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng nhằm đạt mục tiêu đề ra. Trong bối cảnh giáo dục, quản lý hoạt động TN, HN bao gồm lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá các hoạt động nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.

• Lý thuyết học trải nghiệm của David Kolb: Nhấn mạnh quá trình học tập thông qua trải nghiệm thực tế, phản ánh và áp dụng kiến thức vào thực tiễn, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực học sinh trong hoạt động TN, HN.

• Lý thuyết phát triển tâm lý của Piaget và Maslow: Giúp hiểu đặc điểm tâm sinh lý học sinh THCS (11-15 tuổi), từ đó xây dựng nội dung và phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp, phát huy tính tích cực, sáng tạo và khả năng tự nhận thức của học sinh.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý, hoạt động trải nghiệm, hoạt động hướng nghiệp, quản lý hoạt động TN, HN, năng lực học sinh, và các phương thức tổ chức hoạt động như khám phá, thể nghiệm, cống hiến và nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ khảo sát 120 cán bộ quản lý, 92 giáo viên, 120 phụ huynh và 419 học sinh tại các trường THCS trên địa bàn thị xã Hoài Nhơn trong giai đoạn 2021-2023.

• Phương pháp thu thập dữ liệu: Điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn sâu các nhà quản lý, giáo viên, học sinh và phụ huynh; khảo nghiệm các biện pháp quản lý đề xuất.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả (tính điểm trung bình, tỷ lệ phần trăm) qua phần mềm Microsoft Excel để đánh giá nhận thức, thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động TN, HN. Phân tích SWOT được áp dụng trong xây dựng kế hoạch quản lý.

• Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực trạng từ tháng 12/2022 đến tháng 4/2023, phân tích và đề xuất biện pháp trong năm 2023.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động TN, HN trong các trường THCS địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về vai trò, ý nghĩa hoạt động TN, HN: Hơn 87% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá hoạt động TN, HN rất quan trọng trong việc giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn và phát huy tiềm năng sáng tạo. Tuy nhiên, chỉ khoảng 69% học sinh nhận thức đúng về vai trò này, còn lại có 19% chưa cần thiết và 8,8% không cần thiết.

2. Mức độ cần thiết của hoạt động TN, HN: 83,3% cán bộ quản lý và 78,3% giáo viên cho rằng hoạt động TN, HN rất cần thiết hoặc cần thiết. Trong khi đó, chỉ 29,2% phụ huynh đồng thuận, còn đa số phụ huynh (70,8%) chưa nhận thức đúng hoặc không cần thiết, phản ánh sự thiếu thông tin và phối hợp giữa nhà trường và gia đình.

3. Thực trạng tổ chức hoạt động TN, HN: Các trường THCS có đủ phòng học, phòng máy tính và kết nối internet, nhưng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động TN, HN như nhà đa chức năng, thiết bị thực hành còn hạn chế. Việc tổ chức hoạt động còn mang tính hình thức, chưa phát huy hết tiềm năng sáng tạo và kỹ năng thực hành của học sinh.

4. Quản lý hoạt động TN, HN: Hiệu trưởng giữ vai trò trung tâm trong lập kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Tuy nhiên, năng lực quản lý và sự phối hợp giữa các bộ phận còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động TN, HN chưa được thực hiện thường xuyên và đa dạng về hình thức.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động TN, HN tương đối đồng thuận và tích cực, phù hợp với các văn bản pháp luật như Nghị quyết số 29-NQ/TW và Quyết định số 522/QĐ-TTg. Tuy nhiên, sự thiếu đồng thuận từ phía phụ huynh và một bộ phận học sinh phản ánh khoảng cách thông tin và sự phối hợp chưa hiệu quả giữa nhà trường và gia đình. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự tham gia tích cực của học sinh trong các hoạt động.

Cơ sở vật chất và điều kiện tổ chức còn hạn chế là nguyên nhân chính khiến hoạt động TN, HN chưa phát huy tối đa hiệu quả. So với các nghiên cứu trong ngành quản lý giáo dục, việc đầu tư trang thiết bị và bồi dưỡng năng lực giáo viên là yếu tố quyết định nâng cao chất lượng hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp.

Việc quản lý hoạt động TN, HN cần được tăng cường về mặt chuyên môn và tổ chức, đặc biệt là vai trò của hiệu trưởng trong việc xây dựng kế hoạch, giám sát và đánh giá. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của các nhóm đối tượng về vai trò và mức độ cần thiết của hoạt động TN, HN, cũng như bảng tổng hợp đánh giá thực trạng cơ sở vật chất và tổ chức hoạt động.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho các lực lượng tham gia: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh về vai trò và ý nghĩa của hoạt động TN, HN. Mục tiêu đạt 90% cán bộ và giáo viên nhận thức đúng trong vòng 6 tháng, do Phòng GD&ĐT phối hợp với các trường thực hiện.

2. Xây dựng và chỉ đạo kế hoạch hoạt động TN, HN phù hợp: Hiệu trưởng cần chủ động xây dựng kế hoạch chi tiết, phù hợp với điều kiện thực tế của trường và địa phương, tích hợp nội dung TN, HN vào chương trình giảng dạy. Thời gian thực hiện trong năm học 2023-2024, với sự giám sát của Phòng GD&ĐT.

3. Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động cho giáo viên: Tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng tổ chức, phương pháp giáo dục trải nghiệm và hướng nghiệp cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm và giáo viên chuyên môn. Mục tiêu 80% giáo viên được đào tạo trong năm học tới, do các trường phối hợp với Sở GD&ĐT thực hiện.

4. Phối hợp các lực lượng xã hội tham gia tổ chức hoạt động: Tăng cường hợp tác với các tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp, cộng đồng để tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế, tạo môi trường học tập đa dạng cho học sinh. Thời gian triển khai từ quý 3 năm 2023, do Ban Giám hiệu các trường chủ trì.

5. Tăng cường giám sát, kiểm tra và đánh giá kết quả hoạt động: Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá cụ thể, đa dạng hình thức kiểm tra (tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng, đánh giá của phụ huynh và giáo viên). Thực hiện đánh giá định kỳ hàng học kỳ, làm cơ sở điều chỉnh và nâng cao chất lượng hoạt động TN, HN.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp hiểu rõ về quản lý hoạt động TN, HN, từ đó xây dựng kế hoạch và chính sách phù hợp với đặc điểm địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục.

2. Hiệu trưởng và giáo viên các trường THCS: Cung cấp kiến thức và giải pháp thực tiễn để tổ chức, chỉ đạo và đánh giá hoạt động TN, HN hiệu quả, phát triển năng lực học sinh theo chương trình GDPT 2018.

3. Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo: Là tài liệu tham khảo để xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng và hướng dẫn chuyên môn về hoạt động TN, HN, đồng thời giám sát và hỗ trợ các trường trong việc triển khai.

4. Phụ huynh học sinh và các tổ chức xã hội: Giúp nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động TN, HN trong phát triển toàn diện học sinh, từ đó phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong công tác giáo dục hướng nghiệp và trải nghiệm.

Câu hỏi thường gặp

1. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là gì và tại sao quan trọng?
   Hoạt động TN, HN là quá trình giáo dục giúp học sinh tiếp cận thực tế, phát triển kỹ năng và định hướng nghề nghiệp phù hợp. Nó giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn, phát huy sáng tạo và chuẩn bị cho tương lai nghề nghiệp.

2. Ai chịu trách nhiệm quản lý hoạt động TN, HN trong trường THCS?
   Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính trong việc lập kế hoạch, chỉ đạo, tổ chức và kiểm tra đánh giá hoạt động TN, HN, phối hợp với giáo viên và các lực lượng liên quan để đảm bảo hiệu quả.

3. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động TN, HN hiện nay là gì?
   Khó khăn gồm hạn chế về cơ sở vật chất, năng lực tổ chức của giáo viên, nhận thức chưa đồng đều của phụ huynh và học sinh, cũng như thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động TN, HN?
   Cần nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực giáo viên, xây dựng kế hoạch phù hợp, tăng cường phối hợp xã hội hóa và áp dụng đa dạng phương pháp tổ chức, đồng thời kiểm tra, đánh giá thường xuyên.

5. Phụ huynh có thể tham gia hỗ trợ hoạt động TN, HN như thế nào?
   Phụ huynh có thể phối hợp với nhà trường trong việc theo dõi, động viên học sinh tham gia hoạt động, cung cấp thông tin phản hồi và tham gia các chương trình giáo dục hướng nghiệp, tạo môi trường hỗ trợ học sinh phát triển.

Kết luận

• Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là nội dung giáo dục bắt buộc, góp phần phát triển phẩm chất và năng lực học sinh THCS theo chương trình GDPT 2018.
• Thực trạng quản lý hoạt động TN, HN tại các trường THCS thị xã Hoài Nhơn còn nhiều hạn chế về nhận thức, cơ sở vật chất và năng lực tổ chức.
• Hiệu trưởng giữ vai trò trung tâm trong quản lý, cần nâng cao năng lực và phối hợp chặt chẽ với giáo viên, phụ huynh và các tổ chức xã hội.
• Các biện pháp đề xuất tập trung vào nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch phù hợp, bồi dưỡng giáo viên, phối hợp xã hội hóa và tăng cường kiểm tra, đánh giá.
• Giai đoạn tiếp theo (2023-2024) cần triển khai đồng bộ các giải pháp, giám sát chặt chẽ và đánh giá hiệu quả để hoàn thiện công tác quản lý hoạt động TN, HN, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục địa phương.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng giáo dục trải nghiệm và hướng nghiệp cho thế hệ tương lai!