Quản Lý Dạy Học Môn Ngữ Văn Lớp 7 Theo Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Các Trường Trung Học Cơ Sở Huyện Đan Phượng Thành Phố Hà Nội

Môn Ngữ văn trong chương trình GDPT 2018 không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức về văn học và ngôn ngữ, mà còn tập trung vào phát triển các năng lực cốt lõi của học sinh, bao gồm năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và năng lực sáng tạo. Theo tài liệu nghiên cứu, chương trình mới nhấn mạnh vào việc hình thành các kỹ năng và năng lực đặc thù của bộ môn. Đây là nền tảng quan trọng để học sinh thích ứng với sự thay đổi của xã hội và hội nhập quốc tế.

Việc triển khai chương trình Ngữ văn 7 mới tại các trường THCS huyện Đan Phượng đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm: tư duy dạy học truyền thống còn nặng nề, nhận thức chưa đầy đủ của phụ huynh và học sinh về vai trò của môn Ngữ văn, sự thiếu đồng bộ về cơ sở vật chất và trình độ giáo viên giữa các trường. Theo luận văn của Nguyễn Thị Diệp năm 2024, điều kiện kinh tế và cơ sở vật chất không đồng đều giữa các trường, do đó, công tác quản lý dạy học môn Ngữ văn lớp 7 càng trở nên khó khăn và đầy thách thức. Những thách thức này đòi hỏi các nhà quản lý giáo dục cần có những giải pháp linh hoạt và sáng tạo.

Cần đánh giá khách quan năng lực của đội ngũ giáo viên Ngữ văn, bao gồm trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm, khả năng áp dụng phương pháp dạy học mới và sự nhiệt huyết với nghề. Khảo sát cũng cần tập trung vào việc giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích sự tham gia của học sinh và tạo môi trường học tập sáng tạo. Một yếu tố quan trọng là xem xét việc giáo viên đã thực sự hiểu rõ về chương trình Ngữ văn 7 mới và cách thức triển khai nó một cách hiệu quả hay chưa.

Việc phân tích kết quả học tập của học sinh không chỉ dừng lại ở điểm số, mà còn cần xem xét đến mức độ phát triển các năng lực như đọc hiểu, viết, nói và nghe. Bên cạnh đó, cần đánh giá mức độ hứng thú của học sinh đối với môn Ngữ văn, tìm hiểu những yếu tố khiến học sinh yêu thích hoặc chán ghét môn học này. Sự hứng thú của học sinh là động lực quan trọng để nâng cao hiệu quả học tập.

Cơ sở vật chất đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng dạy và học. Cần đánh giá mức độ đáp ứng của cơ sở vật chất, bao gồm phòng học, trang thiết bị dạy học, thư viện và các tài liệu tham khảo. Việc thiếu thốn cơ sở vật chất có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình dạy học Ngữ văn và phát triển năng lực học sinh.

Kế hoạch bài dạy cần thể hiện rõ các mục tiêu về kiến thức, kỹ năng và năng lực mà học sinh cần đạt được sau mỗi bài học. Kế hoạch cần chú trọng đến việc tạo cơ hội cho học sinh thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tế và phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, hợp tác, tư duy phản biện. Kế hoạch bài dạy cũng cần linh hoạt, phù hợp với trình độ và khả năng của từng học sinh.

Việc theo dõi và đánh giá quá trình thực hiện mục tiêu dạy học là rất quan trọng để đảm bảo rằng học sinh đang tiến bộ và đạt được những kết quả mong muốn. Cần sử dụng nhiều hình thức đánh giá khác nhau, bao gồm đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ và đánh giá tổng kết. Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh kế hoạch dạy học và hỗ trợ học sinh phát triển.

Các phương pháp dạy học tích cực như dạy học theo dự án, dạy học hợp tác, dạy học khám phá và dạy học dựa trên vấn đề cần được khuyến khích áp dụng rộng rãi trong môn Ngữ văn. Các phương pháp này giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức, phát triển kỹ năng tư duy và giải quyết vấn đề. Giáo viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để sử dụng hiệu quả các phương pháp này.

Việc tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, nơi giáo viên có thể chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau và cùng nhau giải quyết những khó khăn trong quá trình dạy học là rất quan trọng. Có thể tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, sinh hoạt chuyên môn để giáo viên có cơ hội trao đổi và nâng cao trình độ chuyên môn.

Ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) có thể làm cho giờ học Ngữ văn trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Giáo viên có thể sử dụng các phần mềm, ứng dụng, trang web để trình chiếu hình ảnh, video, âm thanh và tạo ra các bài tập tương tác. Cần có sự đầu tư về trang thiết bị CNTT và đào tạo giáo viên về kỹ năng sử dụng CNTT trong dạy học. Theo tài liệu, việc ứng dụng CNTT trong quản lý và dạy học lớp 7 đem lại hiệu quả cao.

Cần đa dạng hóa hình thức kiểm tra, không chỉ sử dụng các bài kiểm tra viết truyền thống mà còn sử dụng các hình thức kiểm tra như thuyết trình, đóng vai, làm dự án, viết báo cáo. Phương pháp đánh giá cũng cần thay đổi, không chỉ đánh giá kết quả cuối cùng mà còn đánh giá quá trình học tập và sự tiến bộ của học sinh. Cần có sự hướng dẫn cụ thể cho giáo viên về cách thức đánh giá năng lực học sinh.

Kết quả đánh giá cần được sử dụng để điều chỉnh kế hoạch dạy học, điều chỉnh phương pháp dạy học và hỗ trợ học sinh phát triển. Cần có sự phản hồi kịp thời cho học sinh về kết quả đánh giá, giúp học sinh nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu của mình và có hướng khắc phục.

Cần xây dựng một cộng đồng học tập Ngữ văn, nơi giáo viên, học sinh, phụ huynh và các chuyên gia có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau. Cộng đồng này có thể hoạt động trực tuyến hoặc trực tiếp, tạo ra một môi trường học tập tích cực và sáng tạo.

Cần tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các mô hình dạy học tiên tiến trên thế giới vào môn Ngữ văn, như dạy học theo chủ đề, dạy học tích hợp và dạy học trải nghiệm. Các mô hình này giúp học sinh kết nối kiến thức với thực tế và phát triển các năng lực một cách toàn diện.