Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động kinh doanh các ngành, nghề có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa tại Việt Nam, đặc biệt trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, đã và đang được quan tâm phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa của nhân dân và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Theo số liệu năm 2022, tỉnh Tây Ninh đón khoảng 4,5 triệu lượt khách du lịch, tăng 207% so với năm 2021, với doanh thu du lịch đạt 1.465 tỷ đồng, tăng 140,7%. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển các ngành nghề kinh doanh dịch vụ văn hóa có điều kiện như tổ chức biểu diễn nghệ thuật, dịch vụ karaoke, trò chơi điện tử không kết nối mạng.

Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước (QLNN) đối với các hoạt động kinh doanh này còn tồn tại nhiều khó khăn, đặc biệt là các ngành nghề dễ phát sinh tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến an ninh trật tự. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng QLNN đối với hoạt động kinh doanh các ngành, nghề có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn 2018-2022, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, góp phần phát triển kinh tế - văn hóa bền vững, đồng thời bảo vệ an ninh, trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh Tây Ninh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế và văn hóa, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước là sự tác động bằng quyền lực nhà nước nhằm định hướng, điều hành hoạt động kinh tế - xã hội, trong đó có hoạt động kinh doanh các ngành nghề có điều kiện. Quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa đòi hỏi tính tổ chức cao, mệnh lệnh đơn phương và sử dụng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật làm công cụ chính.

  • Mô hình quản lý điều kiện kinh doanh: Điều kiện kinh doanh là các yêu cầu bắt buộc mà tổ chức, cá nhân phải đáp ứng để được phép kinh doanh trong các ngành nghề có điều kiện, nhằm bảo đảm an ninh, trật tự, đạo đức xã hội và sức khỏe cộng đồng.

  • Khái niệm chính: Kinh doanh, đầu tư kinh doanh, ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, điều kiện kinh doanh, quản lý nhà nước về kinh tế, phương pháp quản lý nhà nước (hành chính, kinh tế, giáo dục).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh, các văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu nghiên cứu khoa học, cùng số liệu thống kê từ năm 2018 đến 2022.

  • Phương pháp phân tích: Kết hợp phương pháp định tính và định lượng, bao gồm khảo sát, phỏng vấn chuyên gia, phân tích thống kê, so sánh, đối chiếu và tổng hợp dữ liệu.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào các cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, tổ chức biểu diễn nghệ thuật, trò chơi điện tử không kết nối mạng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, với số liệu cụ thể như: hơn 200 cơ sở karaoke, 50 cơ sở tổ chức biểu diễn nghệ thuật và khoảng 30 cơ sở trò chơi điện tử không kết nối mạng.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2018-2022, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp trong năm 2023-2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng hoạt động kinh doanh: Tỉnh Tây Ninh có khoảng 250 cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, 60 cơ sở tổ chức biểu diễn nghệ thuật và 35 cơ sở trò chơi điện tử không kết nối mạng hoạt động ổn định. Tỷ lệ cơ sở đáp ứng đầy đủ điều kiện kinh doanh đạt khoảng 75% đối với dịch vụ karaoke và 80% đối với tổ chức biểu diễn nghệ thuật.

  2. Công tác quản lý nhà nước: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh đã tổ chức hơn 20 đợt tập huấn, tuyên truyền văn bản quy phạm pháp luật cho các cơ sở kinh doanh trong giai đoạn 2018-2022. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm còn hạn chế với tỷ lệ vi phạm được phát hiện và xử lý chỉ chiếm khoảng 60% số vụ vi phạm thực tế.

  3. Nhân tố tác động đến hiệu quả quản lý: Các nhân tố khách quan như vị trí địa lý, điều kiện kinh tế xã hội, đặc biệt là sự phát triển du lịch văn hóa với 4,5 triệu lượt khách năm 2022 đã tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nhân tố chủ quan như hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, đội ngũ công chức quản lý còn thiếu về số lượng và năng lực chuyên môn cũng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

  4. Vấn đề tồn tại: Một số cơ sở kinh doanh vẫn hoạt động không phép hoặc vi phạm điều kiện kinh doanh, đặc biệt trong lĩnh vực karaoke và biểu diễn nghệ thuật. Việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ, dẫn đến khó khăn trong kiểm tra, xử lý vi phạm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những tồn tại trên xuất phát từ sự chưa hoàn chỉnh của hệ thống pháp luật và quy định về điều kiện kinh doanh, cũng như hạn chế về nguồn lực quản lý nhà nước. So sánh với kinh nghiệm tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi có hơn 590 cơ sở karaoke và 6 vũ trường, công tác quản lý được tăng cường qua lực lượng kiểm tra liên ngành và các biện pháp xử lý nghiêm minh, cho thấy Tây Ninh cần học hỏi để nâng cao hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ cơ sở kinh doanh đáp ứng điều kiện kinh doanh theo từng ngành nghề, bảng thống kê số vụ vi phạm và xử lý trong giai đoạn nghiên cứu, giúp minh họa rõ nét thực trạng và hiệu quả quản lý.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của công tác QLNN trong việc tạo môi trường kinh doanh văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững và bảo vệ an ninh trật tự địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật: Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa, đặc biệt là các ngành nghề dễ phát sinh tệ nạn xã hội, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Tây Ninh.

  2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý nhà nước: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ công chức quản lý ngành nghề kinh doanh có điều kiện, tập trung vào kỹ năng kiểm tra, xử lý vi phạm và ứng dụng công nghệ thông tin. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh.

  3. Tăng cường quản lý điều kiện kinh doanh: Áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử về các cơ sở kinh doanh, thực hiện kiểm tra hậu kiểm thường xuyên và đột xuất nhằm phát hiện kịp thời vi phạm. Thời gian: 2024-2025. Chủ thể: UBND tỉnh Tây Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

  4. Củng cố công tác kiểm tra, xử lý vi phạm: Thành lập lực lượng kiểm tra liên ngành văn hóa - xã hội chuyên trách, phối hợp chặt chẽ với công an và các ngành liên quan để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đặc biệt trong lĩnh vực karaoke và biểu diễn nghệ thuật. Thời gian: 2024. Chủ thể: UBND tỉnh Tây Ninh, Công an tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa: Giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý, xây dựng chính sách phù hợp với thực tiễn địa phương.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực dịch vụ văn hóa: Hướng dẫn tuân thủ các điều kiện kinh doanh, nâng cao nhận thức pháp luật, giảm thiểu rủi ro vi phạm.

  3. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo về quản lý kinh tế và văn hóa: Cung cấp tài liệu tham khảo về quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh tế văn hóa, phục vụ giảng dạy và nghiên cứu.

  4. Cơ quan thực thi pháp luật và kiểm tra liên ngành: Hỗ trợ xây dựng kế hoạch kiểm tra, xử lý vi phạm hiệu quả, góp phần bảo vệ an ninh trật tự xã hội.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa là gì?
    Quản lý nhà nước là sự tác động bằng quyền lực nhà nước nhằm điều hành, kiểm soát hoạt động kinh doanh các ngành nghề có điều kiện để đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ an ninh trật tự.

  2. Các ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa gồm những loại hình nào?
    Bao gồm tổ chức biểu diễn nghệ thuật, dịch vụ karaoke, vũ trường và trò chơi điện tử không kết nối mạng, trong đó một số ngành nghề cần giấy phép, một số tự đáp ứng điều kiện và chịu kiểm tra hậu kiểm.

  3. Những khó khăn chính trong công tác quản lý nhà nước tại Tây Ninh là gì?
    Bao gồm hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, nguồn lực quản lý hạn chế, sự phối hợp giữa các cơ quan chưa chặt chẽ, và các cơ sở kinh doanh vi phạm điều kiện kinh doanh.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các ngành nghề này?
    Cần hoàn thiện chính sách pháp luật, nâng cao năng lực đội ngũ quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, và tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm.

  5. Tại sao việc quản lý các ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa lại quan trọng?
    Bởi các ngành nghề này có thể ảnh hưởng đến an ninh trật tự, đạo đức xã hội và sức khỏe cộng đồng, đồng thời góp phần phát triển kinh tế - văn hóa bền vững nếu được quản lý hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh các ngành, nghề có điều kiện trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2018-2022.
  • Phân tích cho thấy các ngành nghề như dịch vụ karaoke, biểu diễn nghệ thuật và trò chơi điện tử không kết nối mạng có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - văn hóa địa phương nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh trật tự.
  • Công tác quản lý nhà nước còn nhiều hạn chế do hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh, nguồn lực quản lý hạn chế và sự phối hợp giữa các cơ quan chưa hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách, nâng cao năng lực quản lý, ứng dụng công nghệ và tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.
  • Khuyến nghị các cơ quan chức năng và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ để xây dựng môi trường kinh doanh văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh Tây Ninh.

Luận văn mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo về ứng dụng công nghệ số trong quản lý nhà nước lĩnh vực văn hóa và đánh giá tác động của các giải pháp đề xuất trong thực tiễn. Đề nghị các cơ quan quản lý và doanh nghiệp quan tâm nghiên cứu, áp dụng để nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển bền vững.