I. Cơ sở lý luận của sử dụng phương pháp nêu vấn đề
Phương pháp nêu vấn đề (PPNVĐ) trong dạy học là một trong những phương pháp dạy học tích cực, giúp sinh viên phát huy tính chủ động và sáng tạo. PPNVĐ không chỉ đơn thuần là việc truyền đạt kiến thức mà còn là quá trình tạo ra các tình huống có vấn đề, từ đó kích thích sinh viên tìm kiếm giải pháp. Theo nghiên cứu, việc áp dụng PPNVĐ trong môn học Công tác quốc phòng, an ninh tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh - Đại học Thái Nguyên đã cho thấy những kết quả tích cực. Sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi mà yêu cầu về năng lực của sinh viên ngày càng cao.
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Lịch sử nghiên cứu về PPNVĐ đã có từ lâu, với nhiều nhà giáo dục nổi tiếng đã đóng góp vào lý thuyết này. Các nhà tư tưởng như Socrates và Khổng Tử đã sử dụng phương pháp này để khơi gợi tư duy của học trò. Tuy nhiên, đến đầu thế kỷ XX, PPNVĐ mới được áp dụng rộng rãi trong giáo dục. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng PPNVĐ không chỉ giúp sinh viên tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Điều này cho thấy sự cần thiết phải áp dụng PPNVĐ trong giảng dạy môn Công tác quốc phòng, an ninh tại Đại học Thái Nguyên.
1.2. Quan niệm về phương pháp dạy học
PPNVĐ được hiểu là phương pháp dạy học trong đó giáo viên tạo ra các tình huống có vấn đề, từ đó sinh viên sẽ tự tìm ra giải pháp. Phương pháp này không chỉ giúp sinh viên tiếp thu kiến thức mà còn rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề. Theo các nghiên cứu, việc áp dụng PPNVĐ trong dạy học Công tác quốc phòng, an ninh đã giúp sinh viên phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi mà yêu cầu về năng lực của sinh viên ngày càng cao.
II. Thực trạng sử dụng phương pháp nêu vấn đề
Thực trạng sử dụng PPNVĐ trong dạy học tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh - Đại học Thái Nguyên cho thấy nhiều kết quả khả quan. Sinh viên đã có sự hứng thú hơn trong học tập, nhờ vào việc áp dụng các tình huống có vấn đề trong giảng dạy. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong việc áp dụng PPNVĐ, như thiếu sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ phía giảng viên và chưa có sự đồng bộ trong việc triển khai phương pháp này. Việc khảo sát ý kiến sinh viên cho thấy họ đánh giá cao tính hiệu quả của PPNVĐ, nhưng cũng chỉ ra rằng cần có sự cải tiến trong cách thức tổ chức và thực hiện.
2.1. Kết quả đạt được
Kết quả khảo sát cho thấy sinh viên đánh giá cao việc áp dụng PPNVĐ trong dạy học. Họ cảm thấy hứng thú hơn với môn học và có khả năng tiếp thu kiến thức tốt hơn. Nhiều sinh viên cho biết họ đã phát triển được kỹ năng tư duy phản biện và khả năng làm việc nhóm thông qua các hoạt động học tập. Điều này cho thấy PPNVĐ đã góp phần nâng cao chất lượng dạy học tại Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và An ninh - Đại học Thái Nguyên.
2.2. Hạn chế và nguyên nhân
Mặc dù có nhiều kết quả tích cực, nhưng việc áp dụng PPNVĐ vẫn gặp phải một số hạn chế. Một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu chuẩn bị từ phía giảng viên trong việc xây dựng các tình huống có vấn đề phù hợp. Ngoài ra, một số sinh viên vẫn còn ngại ngùng trong việc tham gia thảo luận và trình bày ý kiến. Điều này cho thấy cần có sự cải tiến trong cách thức tổ chức và thực hiện PPNVĐ để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp này.
III. Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp nêu vấn đề
Để nâng cao hiệu quả sử dụng PPNVĐ trong dạy học Công tác quốc phòng, an ninh, cần thực hiện một số biện pháp cụ thể. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức cho giảng viên và sinh viên về vai trò của PPNVĐ trong dạy học. Thứ hai, xây dựng quy trình sử dụng PPNVĐ theo định hướng năng lực, giúp sinh viên phát huy tính tích cực và chủ động trong học tập. Cuối cùng, cần đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trong quá trình học tập.
3.1. Nâng cao nhận thức
Nâng cao nhận thức cho giảng viên và sinh viên về vai trò của PPNVĐ là một trong những biện pháp quan trọng. Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo để giảng viên hiểu rõ hơn về phương pháp này và cách áp dụng hiệu quả trong giảng dạy. Đồng thời, sinh viên cũng cần được trang bị kiến thức về PPNVĐ để họ có thể chủ động tham gia vào quá trình học tập.
3.2. Xây dựng quy trình sử dụng PPNVĐ
Xây dựng quy trình sử dụng PPNVĐ theo định hướng năng lực sẽ giúp sinh viên phát huy tính tích cực và chủ động trong học tập. Quy trình này cần được thiết kế sao cho phù hợp với từng bài học, giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận và giải quyết các tình huống có vấn đề. Điều này sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên tham gia thảo luận và chia sẻ ý kiến.
