I. Giới thiệu về WebQuest
WebQuest là một phương pháp dạy học hiện đại, được phát triển từ năm 1995 bởi Bernie Dodge. Phương pháp này giúp học sinh (HS) tiếp cận thông tin một cách có hệ thống và có chọn lọc. Thay vì tìm kiếm thông tin một cách ngẫu nhiên trên internet, HS sẽ được hướng dẫn đến những nguồn tài liệu đáng tin cậy. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn nâng cao khả năng phân tích và đánh giá thông tin của HS. Theo nghiên cứu của Becta (2003), việc sử dụng WebQuest trong dạy học không chỉ làm cho quá trình học tập trở nên thú vị mà còn giúp HS phát triển các kỹ năng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Việc tích hợp WebQuest vào giảng dạy hóa học, đặc biệt là phần phi kim, sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích HS chủ động tìm kiếm và khám phá kiến thức mới.
1.1. Lợi ích của WebQuest trong dạy học
WebQuest mang lại nhiều lợi ích cho cả giáo viên (GV) và HS. Đầu tiên, nó giúp GV dễ dàng thiết kế các bài học hấp dẫn và có tính tương tác cao. HS không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy phản biện. Hơn nữa, WebQuest còn giúp HS nâng cao năng lực ICT, một yếu tố quan trọng trong giáo dục 4.0. Theo tài liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), năng lực ICT là một trong những năng lực cốt lõi mà HS cần có sau khi hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Việc áp dụng WebQuest trong dạy học hóa học sẽ giúp HS không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng cần thiết cho tương lai.
II. Phát triển năng lực ICT cho học sinh
Năng lực ICT là khả năng sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông một cách hiệu quả trong học tập và cuộc sống. Việc phát triển năng lực này cho HS là rất cần thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0. Theo nghiên cứu, HS có năng lực ICT tốt sẽ có khả năng tiếp cận thông tin nhanh chóng và chính xác hơn. Điều này không chỉ giúp HS trong học tập mà còn trong công việc sau này. Việc áp dụng WebQuest trong dạy học hóa học sẽ tạo cơ hội cho HS thực hành và phát triển năng lực ICT thông qua các hoạt động học tập tích cực. Hơn nữa, việc sử dụng công nghệ trong dạy học sẽ giúp HS hình thành thói quen tự học và khám phá kiến thức mới.
2.1. Các phương pháp phát triển năng lực ICT
Để phát triển năng lực ICT cho HS, cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như học tập hợp tác, học tập dự án và đặc biệt là WebQuest. Những phương pháp này không chỉ giúp HS tiếp cận kiến thức một cách chủ động mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện. Theo tài liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc phát triển năng lực ICT cho HS không chỉ là trách nhiệm của GV mà còn cần sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội. Hơn nữa, việc đánh giá năng lực ICT của HS cũng cần được thực hiện một cách thường xuyên và liên tục để đảm bảo HS có thể phát triển toàn diện.
III. Thực trạng dạy học bằng phương pháp WebQuest
Thực trạng dạy học bằng phương pháp WebQuest ở một số trường THPT tại TP. Hồ Chí Minh cho thấy rằng phương pháp này chưa được áp dụng rộng rãi. Nhiều GV vẫn còn e ngại về việc sử dụng công nghệ trong giảng dạy do thiếu kiến thức và kỹ năng. Theo khảo sát, chỉ một số ít GV đã từng sử dụng WebQuest trong dạy học. Điều này cho thấy cần có sự hỗ trợ và đào tạo cho GV về phương pháp này. Hơn nữa, việc phát triển năng lực ICT cho HS cũng gặp nhiều khó khăn do nội dung sách giáo khoa chưa được biên soạn theo định hướng phát triển năng lực. Do đó, việc áp dụng WebQuest trong dạy học hóa học là một giải pháp cần thiết để nâng cao chất lượng dạy học.
3.1. Đánh giá thực trạng
Đánh giá thực trạng dạy học bằng phương pháp WebQuest cho thấy rằng nhiều GV chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển năng lực ICT cho HS. Họ vẫn chủ yếu sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống như thuyết trình và gợi mở vấn đáp. Điều này dẫn đến việc HS không được khuyến khích phát triển các kỹ năng cần thiết cho tương lai. Theo kết quả khảo sát, HS cũng cho rằng việc học tập qua WebQuest sẽ giúp họ tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng và thú vị hơn. Do đó, cần có những biện pháp cụ thể để khuyến khích GV áp dụng WebQuest trong dạy học.
