Khóa Luận Tốt Nghiệp: Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Cho Học Sinh Lớp 4 & 5 Thông Qua Dạy Học Đo Lường Thời Gian

• Tác giả: Nguyễn Thị Phương Anh
• Người hướng dẫn: ThS. Nguyễn Văn Hồng
• Trường học: Đại học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Giáo dục Tiểu học
• Đề tài: Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 4 và lớp 5 thông qua dạy học nội dung kiến thức đo lường về thời gian
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Lược sử vấn đề nghiên cứu
• 0.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.6. Phương pháp nghiên cứu
• 0.7. Giả thuyết khoa học
• 0.8. Đóng góp của luận văn
• 0.9. Cấu trúc đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Năng lực và năng lực giải quyết vấn đề
• 1.2. Một số vấn đề dạy học phát triển năng lực giải quyết vấn đề Toán học cho học sinh Tiểu học
• 1.3. Dạy học phát triển năng lực giải quyết vấn đề Toán học cho học sinh Tiểu học
• 1.4. Biểu hiện năng lực giải quyết vấn đề của học sinh
• 1.5. Các mức độ phát triển năng lực giải quyết vấn đề
• 1.6. Cơ sở thực tiễn. Mục tiêu dạy học nội dung kiến thức đo lường về thời gian ở lớp 4, 5
• 1.7. Nội dung dạy học kiến thức thời gian ở lớp 4, 5
• 1.8. Yêu cầu cần đạt khi dạy học kiến thức thời gian ở lớp 4, 5
• 1.9. Thực trạng việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh lớp 4, 5 trong chương trình dạy học Toán ở tiểu học
• 1.10. Đối tượng điều tra
• 1.11. Nội dung, mục đích điều tra
• 1.12. Thời gian, địa điểm điều tra
• 1.13. Phương pháp điều tra. Bảng câu hỏi phỏng vấn
• 1.14. Kết quả điều tra và phân tích
• 1.15. Phân tích thực tế
• 1.16. Năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp 4
• 1.17. Năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp 5
• 1.18. Phân tích dữ liệu khảo sát
• 1.19. Định hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh các lớp 4, 5 qua dạy học nội dung kiến thức đo lường về thời gian
• 1.20. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH LỚP 4 VÀ LỚP 5 THÔNG QUA DẠY HỌC NỘI DUNG KIẾN THỨC ĐO LƯỜNG VỀ THỜI GIAN
• 2.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp
• 2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
• 2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
• 2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ quả
• 2.6. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
• 2.7. Một số biện pháp phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho HS lớp 4 và lớp 5 thông qua dạy học nội dung kiến thức đo lường về thời gian
• 2.7.1. Biện pháp 1: Hướng dẫn học sinh liên tưởng, huy động tri thức nhằm tiếp cận, khai thác các tình huống để tiến tới nhận biết, phát hiện vấn đề
• 2.7.2. Biện pháp 2: Hướng dẫn HS phân tích, xác định mối quan hệ bên trong và những biểu hiện bên ngoài của vấn đề để tìm cách giải quyết cho dạng toán chuyển đổi đơn vị đo thời gian
• 2.7.3. Biện pháp 3: Tổ chức cho HS phát hiện quy tắc, luyện tập thực hành tính toán trên số đo thời gian
• 2.7.4. Biện pháp 4: Tập luyện cho HS diễn đạt vấn đề theo nhiều cách khác nhau cho việc giải quyết vấn đề
• 2.7.5. Biện pháp 5: Sử dụng hợp lí, đúng thời điểm các phương pháp, hình thức tổ chức và phương tiện dạy học để tạo thuận lời cho HS trong việc giải quyết vấn đề
• 2.8. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
• 3.2. Địa bàn, thời gian, đối tượng và nội dung thực nghiệm
• 3.3. Cách tiến hành
• 3.4. Kết quả thực nghiệm
• 3.5. Tiểu kết chương 3
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH ẢNH

I. Phát triển năng lực giải quyết vấn đề

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề là một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục hiện đại. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, việc chuyển từ phương pháp dạy học truyền thống sang phương pháp phát triển năng lực người học đang được chú trọng. Học sinh lớp 4 và học sinh lớp 5 là đối tượng chính của nghiên cứu này, với mục tiêu giúp các em hình thành và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua dạy học đo lường thời gian. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề trong giáo dục tiểu học, đặc biệt là trong môn Toán.

1.1. Cơ sở lý luận

Cơ sở lý luận của nghiên cứu dựa trên các quan điểm giáo dục hiện đại, trong đó năng lực giải quyết vấn đề được xem là một trong những năng lực cốt lõi. Các nghiên cứu quốc tế và trong nước đều chỉ ra rằng, việc phát triển năng lực này giúp học sinh trở nên chủ động, sáng tạo và có khả năng ứng phó với các tình huống thực tế. Giáo dục tiểu học đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nền tảng cho sự phát triển này.

1.2. Thực tiễn giáo dục

Thực tiễn giáo dục hiện nay cho thấy, việc dạy học theo phương pháp truyền thống vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc phát huy tính tích cực của học sinh. Phương pháp dạy học mới, tập trung vào việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề, đang được áp dụng để khắc phục những hạn chế này. Nghiên cứu này đề xuất các biện pháp cụ thể để cải thiện hiệu quả dạy học, đặc biệt là trong nội dung đo lường thời gian.

II. Dạy học đo lường thời gian

Dạy học đo lường thời gian là một nội dung quan trọng trong chương trình Toán tiểu học. Tuy nhiên, việc dạy học nội dung này thường gặp nhiều khó khăn do tính trừu tượng và sự phân bố không đồng đều trong chương trình. Nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển năng lực học sinh thông qua các phương pháp dạy học tích cực, giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn biết cách vận dụng vào thực tế.

2.1. Nội dung dạy học

Nội dung đo lường thời gian trong chương trình lớp 4 và lớp 5 bao gồm các khái niệm cơ bản về thời gian, cách chuyển đổi đơn vị đo, và các bài toán ứng dụng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc dạy học nội dung này cần chú trọng đến việc hình thành kỹ năng thực hành và khả năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các tình huống thực tế.

2.2. Phương pháp dạy học

Các phương pháp dạy học được đề xuất trong nghiên cứu bao gồm việc hướng dẫn học sinh liên tưởng, phân tích vấn đề, và thực hành tính toán. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển khả năng tư duy logic và sáng tạo. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng các phương tiện dạy học phù hợp để tạo hứng thú và thuận lợi cho học sinh trong quá trình học tập.

III. Giải quyết vấn đề trong giáo dục

Giải quyết vấn đề trong giáo dục là một kỹ năng quan trọng giúp học sinh không chỉ thành công trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày. Nghiên cứu này tập trung vào việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh thông qua các hoạt động dạy học cụ thể, đặc biệt là trong môn Toán. Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực giúp học sinh cải thiện đáng kể khả năng giải quyết vấn đề.

3.1. Kỹ năng giải quyết vấn đề

Kỹ năng giải quyết vấn đề bao gồm khả năng nhận biết, phân tích, và đưa ra giải pháp cho các vấn đề cụ thể. Nghiên cứu này đề xuất các biện pháp giúp học sinh phát triển kỹ năng này thông qua việc hướng dẫn các em cách tiếp cận và giải quyết các bài toán liên quan đến đo lường thời gian. Kết quả thực nghiệm cho thấy, học sinh được áp dụng các phương pháp này có khả năng giải quyết vấn đề tốt hơn so với các phương pháp truyền thống.

3.2. Ứng dụng thực tế

Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng giải quyết vấn đề vào thực tế. Các bài toán liên quan đến đo lường thời gian không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn giúp các em ứng dụng vào các tình huống thực tế trong cuộc sống. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả học tập mà còn giúp học sinh phát triển các kỹ năng sống cần thiết.