I. Tổng Quan Phát Triển Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Thái Thụy
Hợp tác xã (HTX) là mô hình kinh tế tập thể quan trọng, được khuyến khích phát triển tại Việt Nam. HTX nông nghiệp (HTXNN) đóng vai trò thúc đẩy kinh tế hộ, tăng trưởng kinh tế nông nghiệp, và ổn định chính trị xã hội thông qua tạo việc làm và giảm nghèo. Phát triển HTXNN không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế hộ phát triển, thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn mà còn góp phần tạo sự ổn định về chính trị - xã hội trên địa bàn thông qua tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, xóa đói, giảm nghèo. Tại Thái Bình, các hình thức liên kết sản xuất được thúc đẩy để gia tăng giá trị nông sản, trong đó có việc thành lập HTX. Tính đến năm 2021, tỉnh có 338 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, cho thấy tiềm năng lớn. Thái Thụy là huyện ven biển với sản xuất nông nghiệp và khai thác thủy sản đặc trưng của tỉnh Thái Bình. Theo thống kê toàn huyện hiện đang có 59 HTXNN hoạt động có hiệu quả, các HTX đang là những mắt xích tích cực giúp kết nối sản phẩm với thị trường và đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tập thể hiện nay. Các HTX đã tạo ra việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương tạo mức lương từ 5 triệu đồng - 7 triệu đồng/ tháng.
1.1. Vai trò của hợp tác xã nông nghiệp ở Thái Bình
Hợp tác xã nông nghiệp Thái Bình đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết sản xuất, cung cấp dịch vụ và tạo ra chuỗi giá trị cho nông sản. Các HTX giúp nông dân tiếp cận thị trường, nâng cao năng lực sản xuất và tăng thu nhập. Tỉnh Thái Bình đã thúc đẩy các hình thức liên kết sản xuất, trong đó có hình thức thúc đẩy thành lập các HTX. Tính đến hết năm 2021 trên địa bàn tỉnh có 338 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp (bao gồm 317 HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp tổng hợp, 4 HTX Nuôi trồng thủy sản, 6 HTX lĩnh vực chăn nuôi; 11 HTX lĩnh vực trồng trọt) với 32 HTX xếp loại tốt, chiếm 9,97%; 231 HTX xếp loại khá, chiếm 71,6%; 55 HTX xếp loại trung bình, chiếm 17,43% và có 3 HTX xếp loại yếu.
1.2. Thực trạng hoạt động của HTX nông nghiệp Thái Thụy
Mặc dù có tiềm năng, nhiều HTX nông nghiệp Thái Thụy vẫn đối mặt với thách thức như vốn ít, năng lực quản lý hạn chế, liên kết lỏng lẻo và cơ sở vật chất nghèo nàn. Các HTX trên địa bàn vẫn trong tình trạng tài sản vốn, quỹ ít, năng lực trình độ quản lý điều hành, hiệu quả hoạt động của các HTX còn thấp theo Luật HTX năm 2012; sự liên kết, hợp tác của các HTX chưa chặt chẽ, cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn, kỹ năng quản trị cho đội ngũ quản lý HTX, hiệu quả sản xuất - kinh doanh còn hạn chế. Cần có giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX này.
II. Thách Thức và Hạn Chế Phát Triển HTXNN Tại Thái Thụy
Các HTX sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp ở huyện Thái Thụy vẫn chưa phát huy hết các tiềm năng và lợi thế của mình. Các HTX trên địa bàn vẫn trong tình trạng tài sản vốn, quỹ ít, năng lực trình độ quản lý điều hành, hiệu quả hoạt động của các HTX còn thấp theo Luật HTX năm 2012; sự liên kết, hợp tác của các HTX chưa chặt chẽ, cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn, kỹ năng quản trị cho đội ngũ quản lý HTX, hiệu quả sản xuất - kinh doanh còn hạn chế. Để tìm hiểu thực trạng hoạt động của các HTX sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp trên địa bàn huyện Thái Thụy như thế nào? Các giải pháp nào cho các HTX sản xuất và kinh doanh dịch vụ nông nghiệp nâng cao hiệu quả? Từ những bất cập trên trên tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển HTX nông nghiệp trên địa bàn huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình".
2.1. Khó khăn về vốn và nguồn lực tài chính cho HTX
Một trong những thách thức lớn nhất là thiếu vốn đầu tư cho hợp tác xã. Vốn cho hợp tác xã nông nghiệp còn hạn chế, gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô sản xuất, nâng cấp cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ mới. Các HTX trên địa bàn vẫn trong tình trạng tài sản vốn, quỹ ít, năng lực trình độ quản lý điều hành, hiệu quả hoạt động của các HTX còn thấp theo Luật HTX năm 2012.
2.2. Yếu kém về năng lực quản lý và điều hành HTX
Năng lực quản lý và điều hành của cán bộ HTX còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và khả năng cạnh tranh. Kỹ năng quản trị cho đội ngũ quản lý HTX, hiệu quả sản xuất - kinh doanh còn hạn chế.
2.3. Thiếu liên kết và hợp tác giữa các HTX nông nghiệp
Sự liên kết, hợp tác giữa các HTX chưa chặt chẽ, gây khó khăn cho việc chia sẻ kinh nghiệm, nguồn lực và mở rộng thị trường. Sự liên kết, hợp tác của các HTX chưa chặt chẽ, cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn.
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả HTX Nông Nghiệp Thái Thụy
Để phát triển HTX nông nghiệp tại Thái Thụy cần có giải pháp đồng bộ từ nâng cao năng lực quản lý, tiếp cận vốn, mở rộng liên kết, và ứng dụng công nghệ. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, HĐND - UBND huyện và sự phối kết hợp của các sở, ban, ngành, tình hình phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn huyện đã có những chuyển biến tích cực, công tác quản lý tài chính tại các HTX được nâng cao và chú trọng, nhiều HTX vốn quỹ được tăng thêm, tư cách xã viên được xác lập. Kết luận: HTXNN của huyện Thái Thụy đã bước đầu phát triển cả về số lượng và chất lượng, từng bước tiếp cận theo hướng bền vững. Để thúc đẩy phát triển HTXNN tại huyện Thái Thụy theo hướng bền vững, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp một cách cụ thể.
3.1. Đào tạo và nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ HTX
Tổ chức các khóa đào tạo nguồn nhân lực cho hợp tác xã, bồi dưỡng về quản lý, tài chính, marketing, và kỹ năng sản xuất kinh doanh cho cán bộ HTX. Cần nâng cao trình độ lao động của các HTXNN trên địa bàn huyện Thái Thụy.
3.2. Hỗ trợ tiếp cận vốn và các nguồn lực tài chính khác
Tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác xã vay vốn ưu đãi từ các ngân hàng và quỹ tín dụng, đồng thời khuyến khích các nhà đầu tư tham gia góp vốn vào HTX. Bảng 3. Số lượng các HTXNN được vay vốn trên địa bàn huyện Thái Thụy.
3.3. Thúc đẩy liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản
Xây dựng các chuỗi giá trị nông sản bền vững, tăng cường liên kết giữa HTX với doanh nghiệp chế biến, phân phối và thị trường tiêu thụ. Tăng cường liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản.
IV. Ứng Dụng Công Nghệ Cao vào HTX Nông Nghiệp Thái Thụy
Việc ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của HTX. Với những chủ trương, quan điểm mới của Đảng và nhà nước hiện nay, đặc biệt là chủ trương khuyến khích tích tụ ruộng đất là điều kiện tiền đề để hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn theo hướng sản xuất hàng hóa, là điều kiện thuận lợi cho việc liên kết liên doanh sản xuất hàng hóa quy mô lớn; nhiều HTX đã bắt nhịp được cơ chế thị trường, chủ động thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm đã vươn ra làm thêm một số dịch vụ khác (ngoài 4 khâu dịch vụ bắt buộc) như dịch vụ tín dụng nội bộ, cung ứng vật tư phân bón, con, cây giống, dịch vụ làm đất, dịch vụ thu hoạch cho thành viên, xã viên HTX, chủ động tìm kiếm thị trường, đối tác ngoài tỉnh để ký kết hợp đồng đầu ra cho sản phẩm đã đem lại hiệu quả bước đầu cho tập thể và có phần tăng thu nhập cho cán bộ HTX như (Thụy Ninh, Thụy Sơn, Thụy Thanh, Thụy Văn, Thụy Bình, Thụy An, Thụy Lương, Thụy Dũng, Thái Giang, Thái Hà, Thái Thịnh, Thái Thọ, Thái Thành, Thái Học, Mỹ Lộc, Thái Hòa,…).
4.1. Sử dụng giống cây trồng và vật nuôi có năng suất cao
Lựa chọn và sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt và phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương. Cần chú trọng đến chất lượng nông sản.
4.2. Áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến và bền vững
Áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến như VietGAP, GlobalGAP để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường. Phát triển bền vững nông nghiệp là mục tiêu quan trọng.
4.3. Ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý nông nghiệp
Sử dụng các phần mềm quản lý nông nghiệp, hệ thống thông tin địa lý (GIS) và các công cụ trực tuyến để quản lý sản xuất, theo dõi thị trường và kết nối với khách hàng.
V. Chính Sách Hỗ Trợ Phát Triển HTXNN Huyện Thái Thụy
Nhà nước và địa phương cần có các chính sách hỗ trợ thiết thực để tạo điều kiện thuận lợi cho HTX phát triển. Với những chủ trương, quan điểm mới của Đảng và nhà nước hiện nay, đặc biệt là chủ trương khuyến khích tích tụ ruộng đất là điều kiện tiền đề để hình thành các vùng sản xuất tập trung quy mô lớn theo hướng sản xuất hàng hóa, là điều kiện thuận lợi cho việc liên kết liên doanh sản xuất hàng hóa quy mô lớn; nhiều HTX đã bắt nhịp được cơ chế thị trường, chủ động thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm đã vươn ra làm thêm một số dịch vụ khác (ngoài 4 khâu dịch vụ bắt buộc) như dịch vụ tín dụng nội bộ, cung ứng vật tư phân bón, con, cây giống, dịch vụ làm đất, dịch vụ thu hoạch cho thành viên, xã viên HTX, chủ động tìm kiếm thị trường, đối tác ngoài tỉnh để ký kết hợp đồng đầu ra cho sản phẩm đã đem lại hiệu quả bước đầu cho tập thể và có phần tăng thu nhập cho cán bộ HTX.
5.1. Tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho HTX
Rà soát và hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan đến HTX, đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện cho HTX hoạt động hiệu quả.
5.2. Hỗ trợ về tài chính và tín dụng cho HTX
Cung cấp các khoản vay ưu đãi, trợ cấp lãi suất và bảo lãnh tín dụng cho HTX để giúp HTX có đủ vốn đầu tư và phát triển.
5.3. Hỗ trợ về kỹ thuật và công nghệ cho HTX
Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo và chuyển giao công nghệ cho HTX để nâng cao năng lực sản xuất và kinh doanh.
VI. Tương Lai Phát Triển Bền Vững HTXNN Tại Thái Thụy
Phát triển HTX nông nghiệp bền vững là mục tiêu quan trọng để nâng cao đời sống nông dân và phát triển kinh tế địa phương. HTXNN của huyện Thái Thụy đã bước đầu phát triển cả về số lượng và chất lượng, từng bước tiếp cận theo hướng bền vững. Để thúc đẩy phát triển HTXNN tại huyện Thái Thụy theo hướng bền vững, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp một cách cụ thể.
6.1. Xây dựng thương hiệu nông sản Thái Thụy
Phát triển các thương hiệu nông sản Thái Thụy có uy tín và chất lượng, giúp nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.
6.2. Phát triển du lịch nông nghiệp gắn với HTX
Khuyến khích phát triển du lịch nông nghiệp gắn với HTX, tạo thêm nguồn thu nhập cho nông dân và giới thiệu các sản phẩm nông sản đặc trưng của địa phương.
6.3. Bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp hữu cơ
Áp dụng các biện pháp canh tác thân thiện với môi trường, giảm thiểu sử dụng hóa chất và phát triển nông nghiệp hữu cơ để đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.