Luận án tiến sĩ: Phát triển dòng thuần phục vụ chọn giống ngô lai cho điều kiện canh tác nhờ nước trời miền Bắc Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Hân
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Văn Cương
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Di truyền và Chọn giống cây trồng
• Đề tài: Phát triển các dòng thuần phục vụ chọn giống ngô lai cho điều kiện canh tác nhờ nước trời của miền Bắc, Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu của đề tài
• 1.3. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Những đóng góp mới của đề tài
• 1.5. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN
• 2.1. Sản xuất ngô trên thế giới và Việt Nam
• 2.2. Đa dạng nguồn gen và di truyền chịu hạn ở ngô
• 2.3. Các phương pháp phát triển dòng thuần cho tạo giống ngô ưu thế lai chịu hạn
• 2.4. Các nghiên cứu về khả năng kết hợp và chọn giống ngô lai
• 2.5. Các nghiên cứu chọn tạo giống ngô chống chịu hạn
• 3. PHẦN 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 3.2. Vật liệu nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp thí nghiệm
• 3.5. Chỉ tiêu theo dõi các thí nghiệm
• 3.6. Phương pháp phân tích số liệu
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Kết quả đánh giá 32 dòng tự phối đời thấp (vật liệu)
• 4.2. Đánh giá đặc điểm nông sinh học và đa dạng di truyền 30 dòng ngô tự phối (S6 – S8) vụ xuân 2014
• 4.3. Đánh giá 6 dòng bố mẹ và 15 THL vụ xuân 2015 tại Gia Lâm, Hà Nội. Khảo nghiệm 8 THL ưu tú tại Mai Sơn, Sơn La
• 4.4. Phát triển dòng bằng kích tạo đơn bội
• 5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.2. Kiến nghị
• Danh mục công trình đã công bố
• Tài liệu tham khảo
• Phụ lục

I. Phát triển giống ngô

Nghiên cứu tập trung vào phát triển giống ngô thích hợp với điều kiện canh tác nhờ nước trời tại miền Bắc Việt Nam. Các dòng ngô tự phối đời S3-S4 được đánh giá về đặc điểm nông sinh học, khả năng chống chịu và năng suất. Kết quả cho thấy 15 dòng có tiềm năng cao trong việc chọn tạo giống ngô lai chịu hạn. Phương pháp kích tạo đơn bội cũng được áp dụng để phát triển dòng thuần nhanh hơn, mang lại hiệu quả trong việc tạo giống ngô ưu thế lai.

1.1. Đánh giá dòng tự phối

32 dòng ngô tự phối đời S3-S4 được đánh giá về đặc điểm giống ngô, bao gồm chiều cao cây, số bắp/cây, và khả năng chống chịu sâu bệnh. Các dòng này được chọn lọc dựa trên khả năng chịu hạn và năng suất cao. Kết quả cho thấy 15 dòng có năng suất ngô vượt trội và khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện thời tiết miền Bắc.

1.2. Kích tạo đơn bội

Phương pháp kích tạo đơn bội được sử dụng để phát triển dòng thuần nhanh chóng. Dòng UH400 được sử dụng làm vật liệu kích tạo, cho tỷ lệ đơn bội kép cao. Các dòng đơn bội kép được đánh giá về đặc điểm nông sinh học và khả năng chống chịu, mang lại hiệu quả trong việc tạo giống ngô ưu thế lai.

II. Canh tác ngô nhờ nước trời

Nghiên cứu tập trung vào canh tác ngô trong điều kiện nước trời miền Bắc, nơi có lượng mưa không đều và thường xuyên xảy ra hạn hán. Các dòng ngô được đánh giá về khả năng chịu hạn thông qua thí nghiệm trong chậu vại và nhà có mái che. Kết quả cho thấy các dòng có khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện canh tác nhờ nước trời.

2.1. Thí nghiệm chịu hạn

Các dòng ngô được đánh giá về khả năng chịu hạn thông qua thí nghiệm trong chậu vại và nhà có mái che. Các chỉ tiêu đánh giá bao gồm chiều dài rễ, khối lượng thân khô, và tỷ lệ sống sót. Kết quả cho thấy các dòng có khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện thời tiết miền Bắc.

2.2. Điều kiện canh tác

Nghiên cứu đã xác định các điều kiện canh tác ngô phù hợp với điều kiện nhờ nước trời tại miền Bắc. Các dòng ngô được chọn lọc dựa trên khả năng chịu hạn và năng suất cao, mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân.

III. Chọn giống ngô lai

Nghiên cứu tập trung vào chọn giống ngô lai có năng suất cao và khả năng chịu hạn tốt. Các dòng ngô tự phối đời S6-S8 được đánh giá về khả năng kết hợp chung và riêng, tạo ra các tổ hợp lai ưu tú. Kết quả cho thấy 8 tổ hợp lai có năng suất vượt trội và khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện canh tác nhờ nước trời tại miền Bắc.

3.1. Khả năng kết hợp

Các dòng ngô tự phối đời S6-S8 được đánh giá về khả năng kết hợp chung và riêng. Kết quả cho thấy 6 dòng có khả năng kết hợp chung dương, phù hợp để tạo các tổ hợp lai ưu tú. Các tổ hợp lai này được đánh giá về năng suất và khả năng chịu hạn, mang lại hiệu quả cao trong sản xuất ngô.

3.2. Tổ hợp lai ưu tú

8 tổ hợp lai ưu tú được đánh giá về năng suất và khả năng chịu hạn trong điều kiện canh tác nhờ nước trời tại miền Bắc. Kết quả cho thấy các tổ hợp lai này có năng suất vượt trội và khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với điều kiện thời tiết miền Bắc.