Luận án về đột biến gen atp7b trong gia đình bệnh nhân Wilson

• Tác giả: Nguyễn Thị Mai Hương
• Người hướng dẫn: GS. Tạ Thành Văn
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Y học
• Đề tài: Phát hiện đột biến gen atp7b ở gia đình bệnh nhân Wilson
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU BỆNH WILSON
• 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.1.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
• 1.2. DỊCH TỄ HỌC VÀ PHÂN LOẠI BỆNH WILSON
• 1.2.1. Dịch tễ học
• 1.2.2. Phân loại bệnh
• 1.3. CƠ SỞ DI TRUYỀN PHÂN TỬ BỆNH WILSON
• 1.3.1. Vị trí, cấu trúc phân tử gen ATP7B
• 1.3.2. Cấu trúc và chức năng protein ATP7B
• 1.3.3. Đặc điểm đột biến gen ATP7B
• 1.3.4. Cơ chế bệnh sinh bệnh Wilson
• 1.4. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG, TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ BỆNH WILSON
• 1.4.1. Đặc điểm lâm sàng
• 1.4.2. Đặc điểm cận lâm sàng, tiêu chuẩn chẩn đoán và điều trị bệnh Wilson
• 1.5. PHÁT HIỆN NGƯỜI MANG GEN ATP7B BỊ ĐỘT BIẾN VÀ CHẨN ĐOÁN TRƯỚC SINH BỆNH WILSON
• 1.5.1. Phát hiện người mang gen ATP7B bị đột biến
• 1.5.2. Chẩn đoán trước sinh bệnh Wilson
• 1.6. CÁC KỸ THUẬT SINH HỌC PHÂN TỬ ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH BỆNH WILSON
• 1.6.1. Giải trình tự gen bằng phương pháp Sanger
• 1.6.2. Một số phương pháp khác được dùng trong phát hiện đột biến gen ATP7B
• 1.6.3. Phương pháp phân tích đột biến mới
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Nhóm bệnh nhân và các thành viên trong gia đình
• 2.1.2. Nhóm chẩn đoán trước sinh
• 2.1.3. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.4. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.2. Hóa chất và thiết bị
• 2.2.1. Thiết bị và các loại tiêu hao
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Xây dựng phả hệ và thu thập mẫu
• 2.3.3. Phương pháp sử dụng trong phát hiện đột biến gen ATP7B cho bệnh nhân Wilson và các thành viên trong gia đình
• 2.3.4. Phương pháp sử dụng trong chẩn đoán trước sinh cho thai nhi
• 2.4. Đạo đức nghiên cứu
• 2.5. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Kết quả xác định đột biến gen ATP7B cho các thành viên trong gia đình bệnh nhân Wilson
• 3.1.1. Phát hiện đột biến gen ATP7B cho 78 bệnh nhân Wilson
• 3.1.2. Xác định đột biến gen ATP7B cho các thành viên gia đình 74 bệnh nhân Wilson
• 3.2. Chẩn đoán trước sinh bệnh Wilson
• 3.2.1. Kết quả tách DNA tổng số từ dòng tế bào ối và PCR
• 3.2.2. Kết quả chẩn đoán trước sinh bệnh Wilson
• 4. BÀN LUẬN KẾT QUẢ
• 4.1. Phát hiện đột biến gen ATP7B cho các thành viên trong gia đình bệnh nhân Wilson
• 4.2. Đặc điểm đột biến gen ATP7B của 78 bệnh nhân Wilson
• 4.3. Ý nghĩa của sàng lọc đột biến cho các thành viên gia đình bệnh nhân Wilson
• 4.4. Ý nghĩa của chẩn đoán trước sinh bệnh Wilson
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• NHỮNG CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• TÓM TẮT LUẬN ÁN BẰNG TIẾNG ANH
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về bệnh Wilson và gen ATP7B

Bệnh Wilson là một bệnh lý di truyền lặn hiếm gặp, có tỷ lệ mắc từ 1/5000 đến 1/30000 trẻ đẻ sống. Nguyên nhân chính của bệnh là do đột biến gen ATP7B, gen này mã hóa cho protein ATPase có chức năng vận chuyển đồng từ gan ra ngoài cơ thể. Rối loạn chức năng của protein này dẫn đến sự tích lũy đồng trong gan và các cơ quan khác, gây ra các triệu chứng liên quan đến gan, thần kinh và tâm thần. Việc phát hiện sớm đột biến gen ATP7B là rất quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh Wilson, giúp giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Theo nghiên cứu, bệnh nhân thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn do sự đa dạng trong biểu hiện lâm sàng. Do đó, việc áp dụng các phương pháp xét nghiệm di truyền để phát hiện gen di truyền là cần thiết nhằm nâng cao khả năng chẩn đoán và điều trị sớm cho bệnh nhân.

II. Đặc điểm đột biến gen ATP7B

Đột biến gen ATP7B có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau trong gen, dẫn đến các dạng bệnh lý khác nhau. Nghiên cứu cho thấy có nhiều loại đột biến di truyền như đột biến thay thế nucleotid, đột biến mất đoạn, và đột biến vô nghĩa. Đặc biệt, đột biến H1069Q là một trong những đột biến phổ biến nhất được phát hiện ở người châu Âu và Địa Trung Hải. Việc phân tích các đột biến gen này không chỉ giúp xác định người mang gen bệnh mà còn hỗ trợ trong việc chẩn đoán trước sinh cho các thai phụ có tiền sử gia đình mắc bệnh Wilson. Các phương pháp như PCR và giải trình tự gen đã được áp dụng để phát hiện các đột biến gen này, từ đó giúp xây dựng quy trình chẩn đoán hiệu quả hơn cho bệnh nhân và gia đình họ.

III. Ý nghĩa của việc phát hiện đột biến gen ATP7B

Việc phát hiện đột biến gen ATP7B có ý nghĩa quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh Wilson. Đầu tiên, nó giúp xác định người mang gen bệnh, từ đó có thể thực hiện tư vấn di truyền cho các thành viên trong gia đình. Thứ hai, việc phát hiện sớm các đột biến gen này có thể giúp bệnh nhân nhận được điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ phát triển các biến chứng nghiêm trọng như suy gan. Cuối cùng, xét nghiệm di truyền còn có vai trò quan trọng trong chẩn đoán trước sinh, giúp giảm tỷ lệ sinh con mắc bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho gia đình. Nghiên cứu này không chỉ có giá trị trong lĩnh vực y học mà còn góp phần nâng cao nhận thức về bệnh lý di truyền trong cộng đồng.