Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Thuốc Ngoại Trú Tại Phòng Khám Đa Khoa Thanh - Nguyên, Kiên Giang Năm 2022

• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Song Hà
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược Sĩ Chuyên Khoa Cấp I
• Đề tài: Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Thuốc Ngoại Trú Tại Phòng Khám Đa Khoa Thanh - Nguyên, Kiên Giang Năm 2022
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Khái niệm đơn thuốc
• 1.2. Một số quy định về kê đơn thuốc điều trị ngoại trú
• 1.3. Một số chỉ số về kê đơn
• 1.4. Thực trạng kê đơn và sử dụng thuốc trong điều trị ngoại trú
• 1.4.1. Thực trạng kê đơn và sử dụng thuốc trên thế giới
• 1.4.2. Thực trạng kê đơn và sử dụng thuốc tại Việt Nam
• 1.5. Giới thiệu phòng khám Đa khoa Thanh – Nguyên, Tỉnh Kiên Giang
• 1.5.1. Một vài hình ảnh và địa chỉ của đơn vị
• 1.5.2. Chức năng, nhiệm vụ
• 1.6. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.1.3. Địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.2.3. Các biến số và chỉ số trong nghiên cứu
• 2.2.4. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
• 2.2.4.1. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.2.4.2. Phương pháp phân tích số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phân tích việc thực hiện quy định kê đơn thuốc điều trị ngoại trú tại Phòng khám Đa khoa Thanh-Nguyên
• 3.1.1. Thực hiện quy định về ghi đầy đủ thông tin chung
• 3.1.2. Ghi thông tin liên quan đến thủ tục hành chính của bệnh nhân
• 3.1.3. Thực hiện quy định về ghi thông tin của trẻ dưới 72 tháng tuổi
• 3.1.4. Thông tin liên quan đến thuốc
• 3.1.5. Thực hiện quy định ghi các thông tin liên quan đến thuốc và cách sử dụng thuốc
• 3.2. Phân tích các chỉ số kê đơn ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh – Nguyên Tỉnh Kiên Giang năm 2022
• 3.2.1. Phân bổ nhóm bệnh theo ICD. Cơ cấu thuốc được kê
• 3.2.2. Các chỉ số kê đơn cơ bản
• 3.2.3. Chi phí của một đơn thuốc
• 3.2.4. Tương tác, mức độ tương tác
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng thực hiện các qui định kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại Phòng Khám Đa Khoa Thanh-Nguyên, tỉnh Kiên Giang
• 4.2. Phân tích các chỉ số kê đơn thuốc ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên Tỉnh Kiên Giang năm 2022
• 4.3. Tỷ lệ đơn thuốc có tương tác
• 4.4. Hạn chế của đề tài
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Kê Đơn Thuốc Ngoại Trú Tầm Quan Trọng

Việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý là vấn đề quan trọng trên toàn cầu và tại Việt Nam. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng khoảng 50% bệnh nhân trên thế giới sử dụng thuốc không phù hợp. Việc sử dụng thuốc không hợp lý gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế, sức lao động, thời gian và sức khỏe người bệnh, đồng thời tạo áp lực lên hệ thống kinh tế - xã hội. Kê đơn thuốc của bác sĩ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng thuốc an toàn và hợp lý. Kê đơn là một khâu quan trọng trong chu trình sử dụng thuốc tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Bộ Y tế đã ban hành nhiều thông tư, hướng dẫn và văn bản chỉ đạo để thực hiện việc kê đơn thuốc tại các cơ sở y tế từ tuyến trung ương đến cơ sở. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đơn thuốc là một hướng dẫn dùng thuốc cho bệnh nhân của người kê đơn đối với người cấp và bán thuốc theo đơn.

1.1. Định Nghĩa và Vai Trò của Đơn Thuốc trong Y Học

Đơn thuốc là tài liệu chỉ định dùng thuốc của bác sỹ cho người bệnh, là căn cứ để bán thuốc, cấp phát thuốc, pha chế thuốc, cân thuốc, sử dụng thuốc và hướng dẫn sử dụng thuốc. Trong ngành y tế, đơn thuốc có ý nghĩa quan trọng về y khoa (chỉ định điều trị), kinh tế (căn cứ để tính chi phí điều trị) và pháp lý (căn cứ để giải quyết các khía cạnh pháp lý của hoạt động khám chữa bệnh và hành nghề dược, đặc biệt liên quan đến thuốc độc, thuốc gây nghiện).

1.2. Các Văn Bản Pháp Quy Điều Chỉnh Kê Đơn Thuốc Điều Trị Ngoại Trú

Việc kê đơn thuốc điều trị ngoại trú được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp quy, bao gồm: Thông tư 52/2017/TT-BYT về quy định đơn thuốc và việc kê đơn thuốc hóa dược, sinh phẩm trong điều trị ngoại trú; Thông tư 18/2018/TT-BYT sửa đổi Thông tư 52/2017/TT-BYT; và Thông tư 21/2013/TT-BYT quy định về tổ chức và hoạt động của Hội đồng thuốc và điều trị trong bệnh viện.

II. Thực Trạng Kê Đơn Thuốc Ngoại Trú Tại Phòng Khám

Hiện nay, tình trạng kê đơn thuốc không đúng quy chế, kê quá nhiều thuốc trong một đơn, lạm dụng kháng sinh, vitamin, kê đơn không phải thuốc thiết yếu… là vấn đề khó kiểm soát tại nhiều cơ sở điều trị. Điều này làm tăng chi phí cho người bệnh, tăng nguy cơ xảy ra ADR, tương tác thuốc. Do vậy, việc giám sát quản lý, sử dụng thuốc chặt chẽ là ưu tiên hàng đầu trong kê đơn thuốc điều trị ngoại trú. Bộ Y tế đã ban hành thông tư số 52/2017/TT-BYT về quy chế kê đơn thuốc điều trị ngoại trú. Theo các số liệu khảo sát, có đến 50% bệnh nhân không biết cách uống thuốc theo đơn đã kê, uống thuốc không đều hoặc không uống thuốc. Lý do chính là bệnh nhân không tuân thủ điều trị, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

2.1. Vấn Đề Lạm Dụng Kháng Sinh và Vitamin trong Kê Đơn

Việc lạm dụng kháng sinh và vitamin trong kê đơn đang là một vấn đề nhức nhối. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý dẫn đến kháng kháng sinh, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng chi phí y tế. Tương tự, việc sử dụng vitamin không đúng chỉ định có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.

2.2. Ảnh Hưởng của Tuân Thủ Điều Trị Đến Hiệu Quả Điều Trị

Việc tuân thủ điều trị đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả điều trị. Bệnh nhân không tuân thủ điều trị có thể dẫn đến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian điều trị và tăng nguy cơ biến chứng. Do đó, việc tư vấn và giáo dục bệnh nhân về tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị là rất cần thiết.

2.3. Chi phí điều trị và gánh nặng kinh tế cho người bệnh

Việc kê đơn thuốc quá mức cần thiết, kê những thuốc đắt tiền không phù hợp với khả năng kinh tế của người bệnh gây gánh nặng chi phí lên người bệnh. Đồng thời làm tăng chi phí bảo hiểm y tế, giảm khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng cho người dân.

III. Phân Tích Thực Trạng Kê Đơn Tại Phòng Khám Thanh Nguyên Kiên Giang

Phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được Sở Y tế tỉnh Kiên Giang cấp Giấy phép hoạt động từ năm 2021, có nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân trong địa bàn tỉnh Kiên Giang. Trong thời gian qua phòng khám đã tạo được sự tin tưởng của nhân dân về chất lượng khám và chữa bệnh, sử dụng, kê đơn thuốc cho người bệnh. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể về thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú tại phòng khám này. Do đó, việc thực hiện đề tài “Phân tích thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên tỉnh Kiên Giang năm 2022” là rất cần thiết.

3.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Quy Chế Kê Đơn

Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích thực trạng thực hiện các quy định kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên năm 2022 và phân tích các chỉ số kê đơn trong điều trị ngoại trú. Từ đó đưa ra một số đề xuất, kiến nghị đối với phòng khám và cơ quan quản lý, nhằm góp phần thực hiện tốt quy chế kê đơn, hướng tới sử dụng thuốc an toàn, hợp lý.

3.2. Phương Pháp Nghiên Cứu và Thu Thập Dữ Liệu Kê Đơn

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích thống kê mô tả để đánh giá thực trạng kê đơn thuốc. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án và đơn thuốc của bệnh nhân điều trị ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên trong năm 2022. Các biến số được thu thập bao gồm thông tin về bệnh nhân, chẩn đoán, thuốc được kê, liều dùng, đường dùng, thời gian điều trị và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Đánh Giá Chi Tiết Kê Đơn Thuốc 2022

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc thực hiện quy định kê đơn thuốc điều trị ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh-Nguyên còn một số hạn chế. Cụ thể, việc ghi đầy đủ thông tin chung, thông tin liên quan đến thủ tục hành chính của bệnh nhân và thông tin liên quan đến thuốc và cách sử dụng thuốc chưa được thực hiện đầy đủ. Ngoài ra, một số chỉ số kê đơn cơ bản chưa đạt yêu cầu, như tỷ lệ đơn thuốc có kháng sinh, vitamin và tỷ lệ kê đơn thuốc generic.

4.1. Phân Tích Tỷ Lệ Kê Đơn Kháng Sinh Vitamin và Thuốc Generic

Phân tích cho thấy tỷ lệ kê đơn kháng sinh và vitamin tại phòng khám Thanh-Nguyên còn cao hơn so với khuyến cáo của Bộ Y tế. Điều này cho thấy tình trạng lạm dụng kháng sinh và vitamin vẫn còn tồn tại. Ngược lại, tỷ lệ kê đơn thuốc generic còn thấp, cho thấy tiềm năng cải thiện trong việc sử dụng thuốc hiệu quả về chi phí.

4.2. Đánh Giá Mức Độ Tuân Thủ Quy Định Về Ghi Thông Tin Đơn Thuốc

Việc đánh giá mức độ tuân thủ quy định về ghi thông tin đơn thuốc cho thấy nhiều thiếu sót trong việc ghi đầy đủ và chính xác các thông tin cần thiết. Điều này có thể gây khó khăn cho việc sử dụng thuốc của bệnh nhân, tăng nguy cơ sai sót trong điều trị và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

V. Giải Pháp Cải Thiện Thực Trạng Kê Đơn Thuốc Tại Kiên Giang

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có các giải pháp đồng bộ để cải thiện thực trạng kê đơn thuốc tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên và các cơ sở y tế khác trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Các giải pháp này bao gồm tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức cho bác sĩ về sử dụng thuốc hợp lý, kiểm soát chặt chẽ việc kê đơn thuốc, đặc biệt là kháng sinh và vitamin, đẩy mạnh việc sử dụng thuốc generic, tăng cường tư vấn và giáo dục bệnh nhân về sử dụng thuốc đúng cách và tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện quy chế kê đơn.

5.1. Đề Xuất Về Đào Tạo và Cập Nhật Kiến Thức Cho Bác Sĩ

Cần tổ chức các khóa đào tạo và hội thảo chuyên đề về sử dụng thuốc hợp lý cho các bác sĩ, đặc biệt là về sử dụng kháng sinh, vitamin và thuốc generic. Các chương trình đào tạo cần tập trung vào các bằng chứng khoa học mới nhất và các khuyến cáo của các tổ chức y tế uy tín.

5.2. Tăng Cường Giám Sát Kê Đơn và Thực Thi Quy Định

Cần tăng cường giám sát và kiểm tra việc thực hiện quy chế kê đơn thuốc tại các cơ sở y tế. Việc kiểm tra cần tập trung vào việc tuân thủ các quy định về ghi thông tin đơn thuốc, sử dụng thuốc hợp lý và kê đơn thuốc generic. Các vi phạm cần được xử lý nghiêm minh để đảm bảo tính răn đe.

VI. Kết Luận Hướng Tới Kê Đơn Thuốc An Toàn Hợp Lý Tại Kiên Giang

Nghiên cứu đã cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú tại phòng khám đa khoa Thanh - Nguyên tỉnh Kiên Giang năm 2022. Kết quả nghiên cứu cho thấy vẫn còn nhiều thách thức trong việc đảm bảo kê đơn thuốc an toàn, hợp lý. Tuy nhiên, với các giải pháp đồng bộ và sự nỗ lực của các bên liên quan, hoàn toàn có thể cải thiện tình hình và hướng tới việc sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả và kinh tế cho người dân.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Trong Cải Thiện Chất Lượng Điều Trị

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng điều trị và sử dụng thuốc hợp lý. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách và can thiệp nhằm cải thiện thực hành kê đơn thuốc và nâng cao sức khỏe cho người dân.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Đánh Giá Hiệu Quả Can Thiệp

Các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các can thiệp nhằm cải thiện thực hành kê đơn thuốc. Các nghiên cứu này cần sử dụng các phương pháp đánh giá khách quan và toàn diện để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả.

Tổng quan nghiên cứu

Việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý là một vấn đề toàn cầu và cũng là thách thức lớn tại Việt Nam. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 50% bệnh nhân trên thế giới sử dụng thuốc không đúng cách, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, hiệu quả điều trị và tăng chi phí y tế. Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản quy định nhằm kiểm soát việc kê đơn thuốc, đặc biệt là Thông tư 52/2017/TT-BYT và Thông tư 18/2018/TT-BYT về kê đơn thuốc điều trị ngoại trú. Tuy nhiên, thực trạng kê đơn thuốc tại các cơ sở y tế, đặc biệt là phòng khám đa khoa, vẫn còn nhiều tồn tại như kê đơn quá nhiều thuốc, lạm dụng kháng sinh, vitamin và thuốc tiêm, gây tốn kém và nguy cơ tương tác thuốc.

Luận văn tập trung phân tích thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú tại Phòng khám Đa khoa Thanh-Nguyên, tỉnh Kiên Giang trong năm 2022. Phòng khám này là một trong những cơ sở y tế tư nhân có quy mô lớn tại địa phương, với hơn 162.000 lượt khám bệnh trong năm 2022, phục vụ đa dạng các nhóm bệnh theo mã ICD-10. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá việc thực hiện quy định kê đơn thuốc, phân tích các chỉ số kê đơn và từ đó đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng kê đơn, góp phần sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 400 đơn thuốc ngoại trú được chọn ngẫu nhiên từ tổng số hơn 42.000 đơn thuốc BHYT tại phòng khám trong năm 2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giám sát, đánh giá và cải thiện công tác kê đơn thuốc tại các phòng khám đa khoa, góp phần giảm thiểu sai sót, lạm dụng thuốc và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết sử dụng thuốc hợp lý: Theo WHO, sử dụng thuốc hợp lý là việc bệnh nhân nhận được thuốc phù hợp với chẩn đoán, liều lượng đúng, thời gian điều trị thích hợp và chi phí hợp lý. Việc kê đơn thuốc là bước then chốt trong chu trình sử dụng thuốc hợp lý.

• Mô hình đánh giá chỉ số kê đơn thuốc: Các chỉ số kê đơn chủ yếu bao gồm số thuốc trung bình trong một đơn, tỷ lệ thuốc kê theo tên chung quốc tế (INN), tỷ lệ đơn có kháng sinh, thuốc tiêm, vitamin, và tỷ lệ thuốc trong danh mục thuốc thiết yếu. Đây là các chỉ số được WHO và Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo sử dụng để đánh giá thực trạng kê đơn.

• Khái niệm về tương tác thuốc: Tương tác thuốc là hiện tượng khi hai hoặc nhiều thuốc cùng sử dụng ảnh hưởng lẫn nhau về tác dụng hoặc độc tính, có thể làm giảm hiệu quả hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ.

• Khung pháp lý về kê đơn thuốc ngoại trú: Thông tư 52/2017/TT-BYT và Thông tư 18/2018/TT-BYT quy định chi tiết về nội dung, hình thức và nguyên tắc kê đơn thuốc trong điều trị ngoại trú, nhằm đảm bảo an toàn và hợp lý trong sử dụng thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thu thập và phân tích dữ liệu từ các đơn thuốc ngoại trú BHYT tại Phòng khám Đa khoa Thanh-Nguyên trong năm 2022.

• Nguồn dữ liệu: 400 đơn thuốc ngoại trú được chọn ngẫu nhiên hệ thống từ tổng số 42.446 đơn thuốc trong năm 2022. Cỡ mẫu được tính toán theo công thức xác định tỷ lệ trong quần thể lớn với mức ý nghĩa 0,05, sai số 0,05 và tỷ lệ ước đoán 0,5.

• Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên hệ thống với khoảng cách mẫu k=106, bắt đầu từ đơn thuốc thứ 21, tiếp tục chọn các đơn thuốc theo công thức i + nk.

• Các biến số nghiên cứu: Bao gồm các biến về thông tin hành chính bệnh nhân (họ tên, tuổi, giới tính, địa chỉ), thông tin kê đơn (ngày kê đơn, tên bác sĩ, chẩn đoán), thông tin thuốc (tên thuốc, hàm lượng, số lượng, đường dùng, liều dùng), các chỉ số kê đơn (số thuốc trung bình, tỷ lệ thuốc INN, tỷ lệ đơn có kháng sinh, vitamin, thuốc tiêm), chi phí thuốc, và tương tác thuốc.

• Phương pháp xử lý và phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm Microsoft Excel để tính toán tỷ trọng, giá trị trung bình và tỷ lệ phần trăm. Tỷ lệ phần trăm được tính theo công thức:

$$ \text{Tỷ lệ %} = \frac{a}{A} \times 100% $$

trong đó $a$ là số đơn thuốc hoặc lượt thuốc có đặc điểm cần tính, $A$ là tổng số đơn thuốc hoặc lượt thuốc khảo sát.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ 01/01/2022 đến 31/12/2022, phân tích và báo cáo kết quả trong năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực hiện quy định ghi thông tin chung và thủ tục hành chính: 100% đơn thuốc được kê bằng phần mềm, đúng mẫu đơn ngoại trú, ghi đầy đủ thông tin phòng khám, ngày kê đơn, họ tên và chữ ký bác sĩ. Tuy nhiên, chỉ có 72,7% đơn thuốc ghi đầy đủ địa chỉ bệnh nhân và 75% ghi số điện thoại liên lạc.

2. Ghi thông tin trẻ dưới 72 tháng tuổi: Trong 50 đơn thuốc cho trẻ dưới 72 tháng tuổi, 100% ghi đầy đủ số tháng tuổi, 22% ghi tên bố/mẹ hoặc người đưa trẻ đi khám, nhưng không đơn nào ghi cân nặng trẻ.

3. Cơ cấu thuốc kê đơn: Tổng cộng 2.116 lượt thuốc được kê, trong đó thuốc tân dược đơn thành phần chiếm 77,3%, thuốc đa thành phần 14%, thuốc y học cổ truyền 8,6%. Tỷ lệ thuốc nội chiếm 75,6%, thuốc ngoại 24,4%. Đường dùng chủ yếu là đường uống (75,6%), không có thuốc tiêm cho ngoại trú.

4. Chỉ số kê đơn cơ bản: Số thuốc trung bình trong một đơn là 5,3, cao hơn mức khuyến cáo của WHO (1,5-2 thuốc). Tỷ lệ đơn thuốc có 3-4 thuốc chiếm 58,5%. Tỷ lệ đơn thuốc có kháng sinh là khoảng 30-40% (theo ước tính từ các số liệu liên quan), tỷ lệ đơn có vitamin cũng chiếm tỷ lệ đáng kể.

5. Hướng dẫn sử dụng thuốc: Gần 100% đơn thuốc ghi rõ liều dùng, 94,5% ghi rõ đường dùng và thời điểm dùng thuốc.

6. Tương tác thuốc: Tỷ lệ đơn thuốc có tương tác thuốc được phát hiện qua phần mềm tra cứu, tuy nhiên mức độ tương tác nặng rất thấp, chủ yếu là tương tác nhẹ và trung bình.

Thảo luận kết quả

• Việc 100% đơn thuốc được kê bằng phần mềm giúp giảm sai sót về hình thức và thông tin kê đơn, phù hợp với xu hướng áp dụng công nghệ thông tin trong y tế hiện nay. Tuy nhiên, việc ghi thiếu địa chỉ và số điện thoại bệnh nhân ở khoảng 25-27% đơn thuốc có thể ảnh hưởng đến việc theo dõi và chăm sóc sau điều trị.

• Ghi thông tin trẻ dưới 72 tháng tuổi chưa đầy đủ, đặc biệt không ghi cân nặng, có thể làm giảm hiệu quả và an toàn trong kê đơn thuốc cho nhóm đối tượng này, do cân nặng là yếu tố quan trọng để tính liều thuốc.

• Số thuốc trung bình trong một đơn cao hơn khuyến cáo của WHO cho thấy có hiện tượng kê đơn nhiều thuốc, có thể do đặc điểm bệnh tật đa dạng tại phòng khám hoặc thói quen kê đơn. Điều này tiềm ẩn nguy cơ tương tác thuốc và tăng chi phí điều trị.

• Tỷ lệ sử dụng thuốc nội cao (75,6%) là điểm tích cực, góp phần giảm chi phí và thúc đẩy phát triển dược phẩm trong nước. Đường dùng chủ yếu là đường uống phù hợp với điều trị ngoại trú, không có thuốc tiêm giúp giảm nguy cơ biến chứng.

• Việc ghi hướng dẫn sử dụng thuốc chi tiết giúp nâng cao tuân thủ điều trị của bệnh nhân, giảm sai sót trong sử dụng thuốc.

• Tỷ lệ tương tác thuốc trong đơn thuốc tuy có nhưng chủ yếu là mức độ nhẹ và trung bình, cho thấy cần tiếp tục giám sát và đào tạo để giảm thiểu rủi ro.

• So sánh với các nghiên cứu tại các bệnh viện khác trong nước, kết quả tương đồng về số thuốc trung bình trong đơn và tỷ lệ kê kháng sinh, vitamin, phản ánh thực trạng chung trong kê đơn thuốc ngoại trú tại Việt Nam.

• Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố số thuốc trong đơn, tỷ lệ thuốc theo nhóm dược lý, biểu đồ tròn tỷ lệ thuốc nội - ngoại, và bảng thống kê tỷ lệ ghi thông tin bệnh nhân để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo và giám sát việc ghi thông tin bệnh nhân: Đặc biệt chú trọng ghi đầy đủ địa chỉ, số điện thoại và cân nặng trẻ dưới 72 tháng tuổi để nâng cao chất lượng kê đơn và theo dõi điều trị. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng tới. Chủ thể: Ban lãnh đạo phòng khám và bộ phận dược.

2. Kiểm soát số lượng thuốc kê trong một đơn: Áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn về số thuốc tối đa trong đơn, ưu tiên thuốc đơn chất và thuốc generic để giảm nguy cơ tương tác và chi phí. Thời gian: 12 tháng. Chủ thể: Hội đồng thuốc và điều trị phòng khám.

3. Tăng cường sử dụng phần mềm hỗ trợ kê đơn có cảnh báo tương tác thuốc: Nâng cấp phần mềm hiện tại để tự động cảnh báo các tương tác thuốc mức độ nặng và trung bình, giúp bác sĩ điều chỉnh kịp thời. Thời gian: 6 tháng. Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin và ban chuyên môn.

4. Tuyên truyền, hướng dẫn bệnh nhân tuân thủ sử dụng thuốc theo đơn: Phát triển tài liệu hướng dẫn sử dụng thuốc đơn giản, dễ hiểu, đặc biệt cho nhóm bệnh nhân ngoại trú và trẻ em. Thời gian: 3 tháng. Chủ thể: Bộ phận dược và điều dưỡng.

5. Định kỳ đánh giá và báo cáo thực trạng kê đơn thuốc: Thiết lập quy trình đánh giá hàng quý về các chỉ số kê đơn thuốc để kịp thời phát hiện và xử lý các sai sót. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban quản lý phòng khám.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ và dược sĩ tại các phòng khám đa khoa: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tế và phân tích chi tiết về thực trạng kê đơn thuốc ngoại trú, giúp cải thiện quy trình kê đơn và sử dụng thuốc an toàn.

2. Cơ quan quản lý y tế và Bộ Y tế: Thông tin về việc thực hiện quy định kê đơn thuốc tại cơ sở y tế tư nhân, làm cơ sở để điều chỉnh chính sách, ban hành hướng dẫn và giám sát hiệu quả.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành dược, y học: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang, phân tích chỉ số kê đơn và đánh giá thực trạng sử dụng thuốc tại Việt Nam.

4. Nhà quản lý bệnh viện và phòng khám: Giúp xây dựng kế hoạch đào tạo, nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, đặc biệt trong công tác kê đơn và quản lý thuốc.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao số thuốc trung bình trong một đơn tại phòng khám cao hơn khuyến cáo của WHO?
   Số thuốc trung bình là 5,3, cao hơn mức 1,5-2 thuốc của WHO, có thể do đặc điểm bệnh tật đa dạng, thói quen kê đơn hoặc nhu cầu điều trị phức tạp tại phòng khám. Việc này cần được kiểm soát để tránh lạm dụng thuốc và tương tác không mong muốn.

2. Việc ghi thiếu cân nặng trẻ dưới 72 tháng tuổi ảnh hưởng thế nào đến kê đơn?
   Cân nặng là yếu tố quan trọng để tính liều thuốc chính xác cho trẻ nhỏ. Không ghi cân nặng có thể dẫn đến kê liều không phù hợp, gây nguy cơ quá liều hoặc thiếu liều, ảnh hưởng đến hiệu quả và an toàn điều trị.

3. Tỷ lệ thuốc nội sử dụng cao có lợi ích gì?
   Thuốc nội thường có giá thành thấp hơn thuốc ngoại, giúp giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân và hệ thống y tế. Đồng thời, thúc đẩy phát triển ngành dược trong nước và đảm bảo nguồn cung thuốc ổn định.

4. Phần mềm kê đơn có vai trò gì trong việc giảm sai sót?
   Phần mềm kê đơn giúp chuẩn hóa mẫu đơn, giảm sai sót về hình thức, tự động nhập thông tin bệnh nhân, cảnh báo tương tác thuốc và hỗ trợ bác sĩ trong việc lựa chọn thuốc phù hợp, nâng cao an toàn sử dụng thuốc.

5. Làm thế nào để giảm tỷ lệ kê đơn vitamin không cần thiết?
   Cần tăng cường đào tạo bác sĩ về chỉ định vitamin đúng chỉ định, nâng cao nhận thức bệnh nhân về việc sử dụng vitamin hợp lý, đồng thời giám sát và đánh giá định kỳ tỷ lệ kê vitamin tại cơ sở y tế.

Kết luận

• 100% đơn thuốc ngoại trú tại Phòng khám Đa khoa Thanh-Nguyên được kê bằng phần mềm, đảm bảo đầy đủ thông tin hành chính và kê đơn theo quy định.
• Số thuốc trung bình trong một đơn là 5,3, cao hơn khuyến cáo của WHO, cho thấy cần kiểm soát việc kê đơn để tránh lạm dụng thuốc.
• Tỷ lệ thuốc nội chiếm 75,6%, chủ yếu là thuốc tân dược đơn thành phần, phù hợp với chính sách sử dụng thuốc trong nước.
• Việc ghi thông tin trẻ dưới 72 tháng tuổi chưa đầy đủ, đặc biệt không ghi cân nặng, cần được cải thiện để đảm bảo an toàn điều trị.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng kê đơn, tăng cường đào tạo, giám sát và ứng dụng công nghệ thông tin nhằm hướng tới sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong 6-12 tháng tới, đồng thời thực hiện đánh giá định kỳ để theo dõi tiến độ và hiệu quả cải thiện.

Call to action: Các cơ sở y tế và cán bộ y tế cần phối hợp chặt chẽ trong việc nâng cao chất lượng kê đơn thuốc, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sử dụng nguồn lực y tế hiệu quả.