Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực thương mại và sản xuất, các doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và yêu cầu nâng cao hiệu quả kinh doanh. Công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho nhà quản trị nhằm đưa ra các quyết định đúng đắn. Tại Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Lợi Đông, hoạt động kinh doanh chủ yếu tập trung vào lĩnh vực nội thất văn phòng và gia đình, với doanh thu năm 2019 đạt khoảng 137 tỷ đồng, giảm 6% so với năm 2018. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại công ty trong quý IV năm 2019 và quý I năm 2020, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào hoạt động kế toán tài chính và quản trị trong lĩnh vực thương mại nội thất tại công ty, với ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng thông tin kế toán, hỗ trợ quản lý và phát triển bền vững doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các chuẩn mực kế toán Việt Nam, đặc biệt là Chuẩn mực số 14 về doanh thu và thu nhập khác, cùng với Chuẩn mực số 01 về chi phí. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết kế toán doanh thu: Doanh thu được định nghĩa là tổng giá trị lợi ích kinh tế thu được trong kỳ kế toán từ hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu được ghi nhận khi doanh nghiệp chuyển giao rủi ro và lợi ích liên quan đến sản phẩm cho khách hàng, đồng thời đảm bảo tính chắc chắn về lợi ích kinh tế thu được.

  • Lý thuyết kế toán chi phí và kết quả kinh doanh: Chi phí là tổng các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán, bao gồm chi phí sản xuất kinh doanh và các chi phí khác. Kết quả kinh doanh được xác định dựa trên sự chênh lệch giữa tổng doanh thu và tổng chi phí, phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Các khái niệm chính bao gồm: doanh thu thuần, chi phí giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, lợi nhuận gộp, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh, và các khoản thu nhập, chi phí khác. Ngoài ra, luận văn còn áp dụng mô hình phân tích chi phí – khối lượng – lợi nhuận để đánh giá mối quan hệ giữa các yếu tố này trong quá trình ra quyết định quản trị.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp và quan sát quy trình kế toán tại phòng kế toán Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Lợi Đông. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các báo cáo tài chính, sổ sách kế toán, chứng từ liên quan đến doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong quý IV năm 2019 và quý I năm 2020.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ số liệu kế toán của công ty trong khoảng thời gian trên, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ. Phương pháp phân tích sử dụng bao gồm phân tích định lượng số liệu tài chính, so sánh các chỉ tiêu kinh doanh qua các năm, và phân tích định tính các quy trình, thủ tục kế toán. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2019 đến tháng 3/2020, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích thông tin, cũng như đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Doanh thu và lợi nhuận giảm sút: Năm 2019, doanh thu thuần của công ty đạt khoảng 134,7 tỷ đồng, giảm 6,13% so với năm 2018 (142,9 tỷ đồng). Lợi nhuận gộp giảm mạnh 38,52%, từ 23 tỷ đồng xuống còn 16,65 tỷ đồng. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh chỉ đạt 527 triệu đồng, giảm tới 79,5% so với năm trước (2,58 tỷ đồng).

  2. Chi phí được kiểm soát nhưng vẫn cao: Chi phí tài chính giảm 23,96%, chủ yếu do giảm chi phí lãi vay từ 6,73 tỷ đồng xuống 5,43 tỷ đồng. Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp cũng giảm lần lượt 28,55% và 23,96%, tuy nhiên tỷ trọng chi phí so với doanh thu vẫn còn cao, ảnh hưởng đến lợi nhuận cuối kỳ.

  3. Tăng các khoản giảm trừ doanh thu: Các khoản giảm trừ doanh thu như chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và hàng bán bị trả lại tăng 8,49%, làm giảm doanh thu thuần và ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh.

  4. Thu nhập và chi phí khác biến động lớn: Thu nhập khác tăng 21,51%, trong khi chi phí khác giảm gần 100%, tuy nhiên tổng lợi nhuận kế toán trước thuế vẫn giảm 302,6%, cho thấy sự ảnh hưởng tiêu cực từ hoạt động kinh doanh chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự giảm sút doanh thu và lợi nhuận là do lượng khách hàng giảm, cùng với việc cạnh tranh gay gắt trên thị trường nội thất. Việc tăng các khoản giảm trừ doanh thu phản ánh chính sách chiết khấu và giảm giá nhằm giữ chân khách hàng nhưng lại làm giảm doanh thu thuần. Mặc dù chi phí tài chính và chi phí quản lý được kiểm soát tốt hơn, nhưng mức giảm doanh thu lớn đã khiến lợi nhuận thuần giảm sâu.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của các doanh nghiệp thương mại nội thất trong nước chịu ảnh hưởng bởi biến động thị trường và chi phí đầu vào tăng. Việc phân tích chi phí – khối lượng – lợi nhuận cho thấy công ty cần tối ưu hóa chi phí biến đổi và tăng doanh thu để đạt điểm hòa vốn và cải thiện lợi nhuận.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh doanh thu, chi phí và lợi nhuận qua các năm, cũng như bảng phân tích tỷ trọng chi phí trên doanh thu để minh họa rõ ràng hơn về hiệu quả hoạt động tài chính của công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý doanh thu và mở rộng thị trường: Đẩy mạnh hoạt động marketing, quảng cáo và phát triển kênh phân phối nhằm tăng lượng khách hàng và doanh thu. Mục tiêu tăng doanh thu tối thiểu 10% trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng marketing.

  2. Tối ưu hóa chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp: Rà soát và cắt giảm các khoản chi phí không cần thiết, áp dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả quản lý. Mục tiêu giảm chi phí bán hàng và quản lý ít nhất 15% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán và phòng hành chính.

  3. Hoàn thiện quy trình kế toán doanh thu và chi phí: Áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế và quy định hiện hành để đảm bảo tính chính xác, kịp thời của thông tin kế toán, phục vụ tốt hơn cho công tác quản trị. Thời gian thực hiện: 3 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán.

  4. Xây dựng dự toán và phân tích kế toán quản trị định kỳ: Lập dự toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh hàng quý, phân tích biến động và đưa ra cảnh báo sớm các rủi ro tài chính. Mục tiêu nâng cao chất lượng thông tin quản trị trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán quản trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp thương mại và sản xuất nội thất: Giúp hiểu rõ về công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và ra quyết định chiến lược.

  2. Chuyên viên kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quy trình, phương pháp kế toán doanh thu và chi phí theo chuẩn mực Việt Nam, hỗ trợ công tác kiểm tra, đánh giá báo cáo tài chính.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán – tài chính: Là tài liệu tham khảo thực tiễn quý giá về ứng dụng lý thuyết kế toán trong doanh nghiệp thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực nội thất.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tư vấn tài chính: Hỗ trợ đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách, giải pháp nâng cao chất lượng công tác kế toán doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kế toán doanh thu được ghi nhận theo nguyên tắc nào?
    Doanh thu được ghi nhận khi doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích liên quan đến sản phẩm cho khách hàng, đồng thời có thể xác định chắc chắn lợi ích kinh tế thu được, theo nguyên tắc dồn tích và chuẩn mực kế toán Việt Nam số 14.

  2. Chi phí trong doanh nghiệp thương mại được phân loại như thế nào?
    Chi phí được phân loại theo nhiều tiêu chí, bao gồm chi phí giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí biến đổi, chi phí cố định, chi phí trực tiếp và gián tiếp, nhằm phục vụ cho quản lý và ra quyết định.

  3. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh được tính như thế nào?
    Lợi nhuận thuần = Lợi nhuận gộp từ bán hàng và cung cấp dịch vụ + (Doanh thu hoạt động tài chính – Chi phí tài chính) – (Chi phí bán hàng + Chi phí quản lý doanh nghiệp).

  4. Tại sao cần lập dự toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh?
    Dự toán giúp doanh nghiệp hoạch định kế hoạch tài chính, kiểm soát chi phí, đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra các quyết định quản trị kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  5. Các giải pháp nào giúp hoàn thiện công tác kế toán doanh thu, chi phí tại doanh nghiệp?
    Bao gồm tăng cường quản lý doanh thu, tối ưu hóa chi phí, hoàn thiện quy trình kế toán theo chuẩn mực, và xây dựng hệ thống dự toán, phân tích kế toán quản trị định kỳ để hỗ trợ ra quyết định.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại, làm rõ các khái niệm, phân loại và phương pháp kế toán theo chuẩn mực Việt Nam.
  • Thực trạng tại Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Lợi Đông cho thấy doanh thu và lợi nhuận giảm sút đáng kể trong năm 2019, trong khi chi phí vẫn còn cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.
  • Các hạn chế trong công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh được xác định, đặc biệt là việc áp dụng chưa đồng bộ các chuẩn mực kế toán và quản trị chi phí.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác kế toán, tăng cường quản lý tài chính và nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty trong thời gian tới.
  • Khuyến nghị công ty triển khai các bước tiếp theo trong vòng 6-12 tháng để áp dụng các giải pháp, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả nhằm phát triển bền vững.

Mời quý độc giả và các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm nghiên cứu và áp dụng các kết quả, giải pháp trong luận văn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kế toán và kinh doanh.