PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC ĐÃ SỬ DỤNG TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN NINH HẢI - TỈNH NINH THUẬN NĂM 2022

• Tác giả: Trần Công Thiên An
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Thị Song Hà
• Trường học: Trường Đại học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Tổ chức Quản lý Dược
• Đề tài: Phân Tích Danh Mục Thuốc Đã Sử Dụng Tại Trung Tâm Y Tế Huyện Ninh Hải - Tỉnh Ninh Thuận Năm 2022
• Loại tài liệu: Luận văn dược sĩ chuyên khoa cấp I
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về danh mục thuốc sử dụng và các quy định về sử dụng thuốc trong cơ sở khám chữa bệnh
• 1.2. Khái niệm danh mục thuốc
• 1.3. Một số văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu đề tài
• 1.4. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
• 1.5. Thực trạng sử dụng thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh hiện nay
• 1.6. Về cơ cấu thuốc sử dụng theo một số chỉ tiêu
• 1.7. Về cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC, VEN
• 1.8. Khái quát về Trung tâm y tế Ninh Hải và tính cấp thiết của đề tài
• 1.8.1. Tổng quan về Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải
• 1.8.2. Mô hình bệnh tật
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.3.3. Phương pháp thu thập số liệu. Biến số nghiên cứu
• 2.3.4. Xử lý và phân tích số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận năm 2022
• 3.2. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo phân loại thuốc hóa dược và thuốc đông y, thuốc từ dược liệu
• 3.3. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý và y lý
• 3.4. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu
• 3.5. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo thuốc đơn thành phần, thuốc đa thành phần
• 3.6. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo generic và thuốc biệt dược gốc
• 3.7. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo đường dùng
• 3.8. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải năm 2022 theo phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN
• 3.8.1. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng theo phương pháp ABC
• 3.8.2. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý và y lý hạng A
• 3.8.3. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng theo phương pháp VEN
• 3.8.4. Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN
• 3.8.5. Phân tích cơ cấu các thuốc thuộc phân nhóm AN
• 3.8.6. Phân tích cơ cấu các thuốc thuộc phân nhóm BN
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận năm 2022
• 4.2. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo phân loại thuốc hóa dược và thuốc đông y, thuốc từ dược liệu
• 4.3. Cơ cấu danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý và y lý
• 4.4. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo nhóm kháng sinh
• 4.5. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu
• 4.6. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo thuốc đơn thành phần, thuốc đa thành phần
• 4.7. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo generic và thuốc biệt dược gốc
• 4.8. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo đường dùng
• 4.9. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải năm 2022 theo phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN
• 4.9.1. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng theo phương pháp ABC
• 4.9.2. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý và y lý hạng A
• 4.9.3. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng theo phương pháp VEN
• 4.9.4. Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN
• 4.9.5. Phân tích danh mục các thuốc thuộc phân nhóm AN, BN
• 4.10. Một số hạn chế của đề tài
• 4.11. Về cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận năm 2022
• 4.12. Về phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận theo phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Danh Mục Thuốc 2022 Ninh Hải

Nghiên cứu danh mục thuốc sử dụng tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải năm 2022 có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả. Việc phân tích này giúp đánh giá thực trạng sử dụng thuốc, từ đó đưa ra các giải pháp tối ưu hóa chi phí thuốc, nâng cao chất lượng điều trị cho bệnh nhân. Hiện nay, thị trường thuốc ngày càng đa dạng, việc xây dựng danh mục thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị và khả năng chi trả là một thách thức lớn đối với các cơ sở y tế. Nghiên cứu này cung cấp thông tin chi tiết về cơ cấu sử dụng thuốc, giúp Hội đồng thuốc và điều trị đưa ra quyết định chính xác hơn.

1.1. Khái niệm và vai trò của danh mục thuốc thiết yếu

Danh mục thuốc (DMT) là danh sách các thuốc được sử dụng thực tế hàng năm tại bệnh viện. DMT phản ánh chính xác nhất thực trạng sử dụng thuốc thực tế. Một DMT hiệu quả sẽ đem lại lợi ích lớn trong công tác khám chữa bệnh, giúp mua sắm, lưu trữ, đảm bảo chất lượng, cấp phát và kê đơn thuốc dễ dàng hơn, đồng thời giảm chi phí thuốc.

1.2. Các văn bản pháp luật liên quan đến quản lý thuốc

Nghiên cứu này tuân thủ các quy định của Bộ Y tế về quản lý và sử dụng thuốc, bao gồm Thông tư 22/2011/TT-BYT về tổ chức và hoạt động của khoa Dược, Thông tư 21/2013/TT-BYT về tổ chức và hoạt động của HĐT&ĐT, Thông tư 23/2011/TT-BYT về hướng dẫn sử dụng thuốc trong cơ sở y tế có giường bệnh, Thông tư 30/2018/TT-BYT về thuốc bảo hiểm y tế, Thông tư 05/2015/TT-BYT về thuốc đông y, thuốc từ dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT và Thông tư 19/2018/TT-BYT về danh mục thuốc thiết yếu.

II. Thách Thức Quản Lý Danh Mục Thuốc Tại TTYT Ninh Hải

Mặc dù việc xây dựng danh mục thuốc hợp lý là rất quan trọng, nhiều bệnh viện, đặc biệt là các trung tâm y tế tuyến huyện, chưa thực sự quan tâm đến việc đánh giá và tối ưu hóa danh mục thuốc. Điều này có thể dẫn đến tình trạng sử dụng thuốc không hợp lý, lãng phí ngân sách và ảnh hưởng đến chất lượng điều trị. Tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải, việc chưa có nghiên cứu chuyên sâu về thực trạng sử dụng thuốc cũng là một thách thức lớn, đòi hỏi cần có các giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình.

2.1. Thực trạng sử dụng thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh

Trên thực tế, tại các cơ sở khám chữa bệnh trừ bệnh viện y học cổ truyền thì tỷ lệ sử dụng các thuốc đông y, thuốc từ dược liệu vẫn thấp hơn rất nhiều so với thuốc hóa dược. Thuốc hóa dược vẫn được ưu tiên lựa chọn vì một trong những lý do đó là thuốc hóa dược tác dụng và hiệu quả điều trị đã có nghiên cứu và chứng minh rõ ràng.

2.2. Sự cần thiết của phân tích ABC VEN trong quản lý thuốc

Phân tích ABC, VEN là các công cụ quan trọng giúp nhà quản lý xác định ưu tiên cho hoạt động mua sắm và tồn trữ thuốc. Phân tích ABC giúp xác định những thuốc chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách, từ đó có thể lựa chọn những thuốc thay thế có chi phí thấp hơn. Phân tích VEN giúp phân loại thuốc theo mức độ cần thiết (Vital, Essential, Non-Essential), từ đó ưu tiên mua sắm và dự trữ các thuốc quan trọng.

2.3. Các phương pháp phân tích sử dụng thuốc

Phương pháp phân tích cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý là phương pháp phân tích việc sử dụng thuốc dựa vào đánh giá số lượng sử dụng và giá trị tiền thuốc của các nhóm có cùng tác dụng dược lý. Giúp xác định các nhóm thuốc có cùng tác dụng dược lý có lượng tiêu thụ, chi phí cao nhất.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Danh Mục Thuốc Tại Ninh Hải

Để thực hiện nghiên cứu này, cần áp dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học, bao gồm thu thập dữ liệu về danh mục thuốc sử dụng tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải năm 2022, phân tích cơ cấu thuốc theo các tiêu chí khác nhau, và đánh giá hiệu quả sử dụng thuốc. Các phương pháp phân tích ABC và VEN cũng sẽ được sử dụng để xác định các thuốc quan trọng và có chi phí cao, từ đó đưa ra các khuyến nghị về quản lý danh mục thuốc.

3.1. Đối tượng thời gian và địa điểm nghiên cứu

Nghiên cứu này tập trung vào danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải trong năm 2022. Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ bệnh án, sổ sách thống kê dược và các báo cáo liên quan. Thời gian thực hiện nghiên cứu từ tháng ... đến tháng ... năm 2023.

3.2. Thiết kế nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang để đánh giá cơ cấu danh mục thuốc và thực trạng sử dụng thuốc. Cỡ mẫu được chọn dựa trên ... và đảm bảo tính đại diện cho toàn bộ danh mục thuốc sử dụng tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải.

3.3. Phương pháp thu thập xử lý và phân tích số liệu

Dữ liệu được thu thập thông qua việc rà soát hồ sơ, phỏng vấn cán bộ dược, và sử dụng các phần mềm thống kê để xử lý. Các phương pháp phân tích thống kê mô tả được sử dụng để tính toán tỷ lệ, tần suất và các chỉ số khác liên quan đến danh mục thuốc.

IV. Kết Quả Phân Tích Danh Mục Thuốc TTYT Ninh Hải 2022

Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung Tâm Y Tế Ninh Hải năm 2022 cho thấy cơ cấu thuốc theo các nhóm tác dụng dược lý và y lý, tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước và nhập khẩu, tỷ lệ thuốc generic và biệt dược gốc, và các đường dùng thuốc phổ biến. Phân tích ABC và VEN cũng giúp xác định các thuốc chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách và các thuốc thiết yếu cần được ưu tiên.

4.1. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân loại và nhóm tác dụng

Kết quả cho thấy tỷ lệ thuốc hóa dược chiếm ưu thế so với thuốc đông y và thuốc từ dược liệu. Về nhóm tác dụng, các thuốc điều trị bệnh ... và bệnh ... chiếm tỷ lệ cao nhất trong danh mục thuốc.

4.2. Phân tích ABC về chi phí sử dụng thuốc

Phân tích ABC cho thấy ... thuốc chiếm 80% tổng chi phí thuốc, trong đó có các thuốc ... Điều này cho thấy cần tập trung quản lý và đánh giá hiệu quả sử dụng của các thuốc này.

4.3. Phân tích VEN về mức độ thiết yếu của thuốc

Phân tích VEN xác định ... thuốc thuộc nhóm Vital, ... thuốc thuộc nhóm Essential và ... thuốc thuộc nhóm Non-Essential. Cần đảm bảo dự trữ đầy đủ các thuốc Vital và Essential, đồng thời xem xét cắt giảm các thuốc Non-Essential.

V. Bàn Luận Và Đề Xuất Giải Pháp Về Sử Dụng Thuốc

Kết quả nghiên cứu này cung cấp cơ sở để Trung Tâm Y Tế Ninh Hải đưa ra các giải pháp cải thiện quản lý thuốc và sử dụng thuốc hợp lý. Cần tăng cường công tác dược lâm sàng, đánh giá định kỳ danh mục thuốc, và xây dựng các hướng dẫn điều trị phù hợp với điều kiện thực tế. Việc sử dụng thuốc generic, thuốc sản xuất trong nước cũng cần được khuyến khích để giảm chi phí thuốc.

5.1. Đánh giá và so sánh với các nghiên cứu khác

So sánh kết quả nghiên cứu này với các nghiên cứu tương tự tại các trung tâm y tế khác cho thấy ... Có thể học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị khác để cải thiện quản lý thuốc.

5.2. Giải pháp cải thiện danh mục thuốc và sử dụng thuốc

Cần rà soát và loại bỏ các thuốc không cần thiết trong danh mục thuốc, đồng thời tăng cường sử dụng thuốc generic và thuốc sản xuất trong nước. Xây dựng các hướng dẫn điều trị dựa trên bằng chứng khoa học và phù hợp với mô hình bệnh tật tại địa phương.

5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế, như ... Cần thực hiện các nghiên cứu sâu hơn về ... để có cái nhìn toàn diện hơn về thực trạng sử dụng thuốc và tìm ra các giải pháp tối ưu.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu Dược Lâm Sàng Tại Trung Tâm Y Tế

Việc nghiên cứu và phân tích danh mục thuốc không chỉ là một công việc định kỳ mà còn là một quá trình liên tục để cải thiện chất lượng dịch vụ y tế. Trong tương lai, cần tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuốc, xây dựng hệ thống theo dõi và đánh giá hiệu quả sử dụng thuốc, và tăng cường vai trò của dược sĩ lâm sàng trong việc tư vấn và hướng dẫn sử dụng thuốc cho bệnh nhân.

6.1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuốc

Xây dựng phần mềm quản lý danh mục thuốc, theo dõi sử dụng thuốc, và báo cáo thống kê. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu và đưa ra các khuyến nghị về quản lý thuốc.

6.2. Vai trò của dược sĩ lâm sàng trong tư vấn và sử dụng thuốc

Dược sĩ lâm sàng cần tham gia tích cực vào quá trình xây dựng danh mục thuốc, tư vấn cho bác sĩ về lựa chọn thuốc hợp lý, và hướng dẫn bệnh nhân về cách sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả.

6.3. Đề xuất cải tiến danh mục thuốc

Từ kết quả nghiên cứu đề xuất cho Hội đồng thuốc và điều trị loại bỏ thuốc, nhóm thuốc không cần thiết chiếm giá trị sử dụng cao, lựa chọn ưu tiên thuốc sản xuất trong nước đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu và giảm chi phí điều trị nhằm tăng cường việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường thuốc ngày càng đa dạng về số lượng và chủng loại, việc xây dựng danh mục thuốc (DMT) hợp lý tại các cơ sở khám chữa bệnh trở thành yếu tố then chốt để đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và tiết kiệm chi phí. Tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, chưa có nghiên cứu nào đánh giá thực trạng sử dụng thuốc, dẫn đến việc dự trù thuốc chưa sát với thực tế, chưa phù hợp với nguồn kinh phí và mô hình bệnh tật (MHBT) địa phương. Năm 2022, tổng số 248 số khoản mục (SKM) thuốc đã được sử dụng với tổng giá trị sử dụng (GTSD) khoảng 16.593 triệu đồng, trong đó thuốc hóa dược chiếm 80,6% về số lượng và giá trị.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải năm 2022, phân tích theo các phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để phát hiện ưu nhược điểm trong quản lý và sử dụng thuốc. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2022 tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải, với phạm vi toàn bộ thuốc đã sử dụng trong năm. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tư vấn Hội đồng thuốc và điều trị (HĐT&ĐT) loại bỏ thuốc không cần thiết, ưu tiên thuốc sản xuất trong nước, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc, tiết kiệm chi phí và đáp ứng nhu cầu điều trị phù hợp với MHBT địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dược phẩm trong bệnh viện, bao gồm:

• Chu trình cung ứng thuốc: Bao gồm các hoạt động chẩn đoán, kê đơn, cấp phát và tuân thủ điều trị, nhằm cung cấp thuốc đúng và kịp thời cho bệnh nhân.
• Phân tích ABC: Phân loại thuốc theo giá trị sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách, từ đó ưu tiên quản lý và thương lượng giá.
• Phân tích VEN: Phân loại thuốc theo mức độ cần thiết gồm Vital (V), Essential (E) và Non-essential (N), giúp ưu tiên mua sắm và dự trữ thuốc thiết yếu.
• Ma trận ABC/VEN: Kết hợp hai phương pháp trên để xác định các thuốc có giá trị cao nhưng không cần thiết, từ đó đề xuất cắt giảm hoặc thay thế.

Các khái niệm chính bao gồm: danh mục thuốc, nhóm tác dụng dược lý, thuốc hóa dược, thuốc đông y, thuốc đơn thành phần, thuốc đa thành phần, thuốc biệt dược gốc, thuốc generic, đường dùng thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, phân tích dữ liệu sử dụng thuốc năm 2022 tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải.
• Đối tượng nghiên cứu: Toàn bộ 248 SKM thuốc hóa dược và thuốc đông y, thuốc từ dược liệu đã sử dụng trong năm 2022.
• Nguồn dữ liệu: Báo cáo sử dụng thuốc năm 2022 xuất từ phần mềm quản lý dược VNPT-His của Trung tâm.
• Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập dữ liệu chi tiết về tên thuốc, hoạt chất, nhóm tác dụng, đơn giá, số lượng sử dụng, nguồn gốc, phân loại VEN, phân loại ABC.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để phân loại thuốc theo giá trị sử dụng và mức độ cần thiết. Số liệu được xử lý trên phần mềm Microsoft Excel 2016.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2023, dựa trên số liệu sử dụng thuốc năm 2022.

Cỡ mẫu toàn bộ 248 SKM thuốc, phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác trong phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu danh mục thuốc theo loại thuốc: Trong tổng số 248 SKM, thuốc hóa dược chiếm 80,6% về số lượng và GTSD, thuốc đông y và thuốc từ dược liệu chiếm 19,4%. GTSD thuốc hóa dược đạt khoảng 13.993 triệu đồng, thuốc đông y khoảng 3.600 triệu đồng.

2. Phân bố theo nhóm tác dụng dược lý: Thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm 19,8% SKM và 21,6% GTSD; thuốc tim mạch chiếm 10,9% SKM và 14,5% GTSD; nhóm hocmon và các thuốc tác động vào hệ thống nội tiết chiếm 4,4% SKM và 12,3% GTSD; nhóm khoáng chất và vitamin chiếm 8,9% SKM và 12,1% GTSD.

3. Phân tích nhóm kháng sinh: Thuốc nhóm beta-lactam chiếm 40,8% SKM và 68,3% GTSD trong nhóm điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn; nhóm macrolid chiếm 8,2% SKM và 17,5% GTSD.

4. Phân tích ABC: Thuốc nhóm A chiếm khoảng 80% GTSD nhưng chỉ chiếm khoảng 20-37% SKM, thể hiện sự tập trung chi phí vào một số ít thuốc. Thuốc nhóm B và C chiếm phần lớn SKM nhưng giá trị sử dụng thấp hơn nhiều.

5. Phân tích VEN: Thuốc nhóm E (Essential) chiếm tỷ lệ cao nhất về SKM (56,8-69,9%) và GTSD (52,1-65,5%), nhóm V (Vital) chiếm tỷ lệ thấp nhất về GTSD (khoảng 0,6-11%), nhóm N (Non-essential) chiếm tỷ lệ đáng kể về SKM và GTSD, cho thấy cần kiểm soát chặt chẽ nhóm thuốc không thiết yếu.

6. Ma trận ABC/VEN: Nhóm thuốc AN (không thiết yếu, giá trị cao) chiếm tỷ lệ lớn về GTSD (khoảng 16,8-26,2%), cho thấy có thuốc không cần thiết nhưng chiếm ngân sách lớn, cần xem xét loại bỏ hoặc thay thế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy danh mục thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải đã phản ánh tương đối sát với mô hình bệnh tật địa phương, đặc biệt nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn và tim mạch chiếm tỷ trọng lớn phù hợp với tỷ lệ bệnh hô hấp (36%) và tuần hoàn (20,1%) theo mã ICD10. Việc ưu tiên sử dụng thuốc hóa dược chiếm 80,6% GTSD phù hợp với xu hướng chung tại các cơ sở y tế tuyến huyện.

Phân tích ABC cho thấy sự tập trung chi phí vào nhóm thuốc A, tương tự các nghiên cứu tại các trung tâm y tế khác, cho phép tập trung quản lý và thương lượng giá thuốc hiệu quả. Tuy nhiên, tỷ lệ thuốc nhóm N chiếm GTSD đáng kể cho thấy còn tồn tại việc sử dụng thuốc không cần thiết, gây lãng phí ngân sách.

Phân tích VEN và ma trận ABC/VEN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ưu tiên thuốc thiết yếu và quan trọng, đồng thời hạn chế thuốc không thiết yếu, nhất là các thuốc có giá trị sử dụng cao. Kết quả này phù hợp với các quy định của Bộ Y tế về quản lý danh mục thuốc và chính sách thuốc generic.

Việc sử dụng thuốc sản xuất trong nước chiếm tỷ lệ cao (khoảng 68,6-89,7% SKM và 53,2-85,4% GTSD) thể hiện sự ưu tiên chính sách "Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam", góp phần giảm chi phí điều trị và tăng tính chủ động trong cung ứng thuốc.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ SKM và GTSD theo nhóm thuốc, biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ thuốc nhóm A, B, C, và bảng ma trận ABC/VEN để minh họa rõ ràng các nhóm thuốc cần ưu tiên hoặc kiểm soát.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường rà soát và loại bỏ thuốc không cần thiết (nhóm AN): Hội đồng thuốc và điều trị cần xem xét loại bỏ hoặc thay thế các thuốc nhóm AN chiếm tỷ lệ lớn về GTSD trong vòng 6 tháng tới nhằm giảm chi phí không hợp lý.

2. Ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước chất lượng cao: Đẩy mạnh lựa chọn thuốc sản xuất trong nước, đặc biệt các thuốc nhóm V và E, nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định và giảm chi phí điều trị trong 1 năm tới, do Ban Giám đốc và Khoa Dược thực hiện.

3. Tăng cường áp dụng chính sách thuốc generic: Khuyến khích sử dụng thuốc generic thay thế biệt dược gốc, đảm bảo tương đương sinh học, giảm chi phí thuốc cho bệnh nhân, thực hiện trong 12 tháng, do Khoa Dược phối hợp với các khoa lâm sàng.

4. Nâng cao năng lực quản lý và giám sát sử dụng thuốc: Đào tạo nhân viên y tế về phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN, giám sát chặt chẽ việc kê đơn và cấp phát thuốc, đặc biệt nhóm thuốc nhóm A và nhóm V, thực hiện liên tục, do Phòng Quản lý chất lượng và Khoa Dược đảm nhiệm.

5. Xây dựng kế hoạch dự trù thuốc sát với mô hình bệnh tật địa phương: Căn cứ vào số liệu sử dụng thuốc năm liền kề và MHBT ICD10, xây dựng danh mục thuốc phù hợp, đảm bảo đáp ứng nhu cầu điều trị và tiết kiệm chi phí, thực hiện hàng năm, do Ban Giám đốc và HĐT&ĐT chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban Giám đốc và Hội đồng thuốc và điều trị các bệnh viện, trung tâm y tế: Nhận diện các thuốc cần ưu tiên hoặc loại bỏ, tối ưu hóa danh mục thuốc, nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc.

2. Cán bộ quản lý dược và nhân viên khoa dược: Áp dụng phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN trong quản lý thuốc, xây dựng kế hoạch mua sắm và dự trữ thuốc hợp lý.

3. Nhà hoạch định chính sách y tế và cơ quan quản lý dược: Tham khảo dữ liệu thực tế về sử dụng thuốc tại tuyến huyện, làm cơ sở xây dựng chính sách thuốc, thúc đẩy sử dụng thuốc generic và thuốc sản xuất trong nước.

4. Nghiên cứu sinh, học viên cao học chuyên ngành quản lý dược và y tế công cộng: Học tập phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu sử dụng thuốc, áp dụng vào các đề tài tương tự tại các cơ sở y tế khác.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân tích ABC là gì và tại sao quan trọng trong quản lý thuốc?
   Phân tích ABC phân loại thuốc theo giá trị sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách. Qua đó, quản lý tập trung vào nhóm thuốc A để tối ưu chi phí và hiệu quả sử dụng.

2. Phân tích VEN có vai trò gì trong lựa chọn thuốc?
   Phân tích VEN phân loại thuốc theo mức độ cần thiết (Vital, Essential, Non-essential), giúp ưu tiên mua sắm và dự trữ thuốc thiết yếu, tránh lãng phí ngân sách cho thuốc không cần thiết.

3. Tại sao cần kết hợp phân tích ABC và VEN thành ma trận ABC/VEN?
   Ma trận ABC/VEN giúp xác định các thuốc có giá trị sử dụng cao nhưng không cần thiết (nhóm AN), từ đó đề xuất cắt giảm hoặc thay thế, nâng cao hiệu quả quản lý thuốc.

4. Tỷ lệ sử dụng thuốc sản xuất trong nước tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải như thế nào?
   Tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước chiếm khoảng 68,6-89,7% về số lượng và 53,2-85,4% về giá trị sử dụng, thể hiện sự ưu tiên chính sách "Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam".

5. Làm thế nào để xây dựng danh mục thuốc phù hợp với mô hình bệnh tật địa phương?
   Căn cứ vào số liệu sử dụng thuốc năm liền kề và phân loại bệnh theo mã ICD10, kết hợp với phân tích ABC, VEN để lựa chọn thuốc đáp ứng nhu cầu điều trị, tiết kiệm chi phí và phù hợp với mô hình bệnh tật.

Kết luận

• Danh mục thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Ninh Hải năm 2022 gồm 248 SKM, trong đó thuốc hóa dược chiếm 80,6% về số lượng và giá trị sử dụng.
• Nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn và tim mạch chiếm tỷ trọng lớn phù hợp với mô hình bệnh tật địa phương.
• Phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN cho thấy cần kiểm soát chặt chẽ thuốc nhóm N và nhóm AN để giảm chi phí không cần thiết.
• Tỷ lệ sử dụng thuốc sản xuất trong nước cao, thể hiện sự ưu tiên chính sách thuốc quốc gia.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thuốc, xây dựng danh mục thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị và nguồn lực tài chính.

Next steps: Triển khai rà soát danh mục thuốc theo kết quả nghiên cứu, đào tạo nhân viên quản lý thuốc, cập nhật kế hoạch mua sắm thuốc hàng năm.

Call-to-action: Các đơn vị y tế và nhà quản lý cần áp dụng phương pháp phân tích ABC/VEN để tối ưu hóa danh mục thuốc, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và tiết kiệm chi phí điều trị.