Phân tích biến động tỷ giá USD/VND giai đoạn 2015-2021 và ứng dụng mô hình ARIMA dự báo ngắn hạn

• Tác giả: Nguyễn Thị Linh Thư
• Người hướng dẫn: ThS. Đào Bùi Kiên Trung
• Trường học: Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Toán Tài Chính
• Đề tài: Phân tích biến động tỷ giá USD/VND giai đoạn 2015 - 2021 và ứng dụng mô hình ARIMA dự báo tỷ giá trong ngắn hạn
• Loại tài liệu: chuyên đề thực tập
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5. Kết cấu đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TỶ GIÁ VÀ LÝ THUYẾT MÔ HÌNH DỰ BÁO TỶ GIÁ
• 1.1. KHÁI NIỆM, CHỨC NĂNG VÀ VAI TRÒ CỦA TỶ GIÁ
• 1.1.1. Khái niệm
• 1.1.2. Chức năng của tỷ giá
• 1.1.3. Vai trò của tỷ giá trong nền kinh tế mở
• 1.2. PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO TỶ GIÁ
• 1.2.1. Phân tích cơ bản
• 1.2.1.1. Khái niệm
• 1.2.1.2. Phương pháp
• 1.2.2. Phân tích kỹ thuật
• 1.2.2.1. Khái niệm
• 1.2.3. Dự báo bằng phương pháp chuỗi thời gian
• 1.2.3.1. Quá trình tự hồi quy (AR), trung bình trượt (MA) và mô hình ARIMA
• 1.2.3.2. Mô hình hồi quy kết hợp trung bình trượt ARIMA (p,d,q)
• 1.2.3.3. Phương pháp Box-Jenkins (BJ)
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ USD/VND TỪ THÁNG 1 NĂM 2015 ĐẾN THÁNG 3 NĂM 2021
• 2.1. Diễn biến tỷ giá USD/VND trên thị trường chính thức và phi chính thức từ tháng 01 năm 2015 đến tháng 03 năm 2021
• 2.2. Nhận xét
• 3. CHƯƠNG 3: DỰ BÁO TỶ GIÁ BQLNH USD/VND
• 3.1. Thống kê mô tả số liệu
• 3.2. Kiểm định tính dừng
• 3.3. Lựa chọn mô hình ARIMA (p,d,q) phù hợp
• 3.4. Kết quả dự báo
• 3.5. Nhận xét
• KẾT LUẬN, HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỀ TÀI
• 0.6. Hạn chế của đề tài
• 0.7. Hướng mở rộng đề tài
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• 0.8. Tài liệu tham khảo trong nước
• 0.9. Tài liệu tham khảo nước ngoài
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC BẢNG BIỂU

I. Phân tích biến động tỷ giá USD VND 2015 2021

Biến động tỷ giá USD/VND trong giai đoạn 2015-2021 được phân tích dựa trên dữ liệu từ thị trường chính thức và phi chính thức. Thị trường ngoại hối Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố kinh tế vĩ mô như lạm phát, lãi suất, và chính sách tiền tệ. Giai đoạn này chứng kiến sự biến động mạnh của tỷ giá do tác động từ khủng hoảng kinh tế toàn cầu và đại dịch COVID-19. Tỷ giá hối đoái USD/VND tăng đáng kể trong các năm 2018 và 2020, phản ánh sự mất giá của đồng VND so với USD. Phân tích chi tiết cho thấy, tình hình kinh tế Việt Nam và thế giới là yếu tố chính ảnh hưởng đến biến động tỷ giá.

1.1. Diễn biến tỷ giá trên thị trường chính thức

Trên thị trường chính thức, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng dần từ năm 2015 đến 2021. Năm 2018, tỷ giá tăng mạnh do chính sách tiền tệ thắt chặt của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Năm 2020, đại dịch COVID-19 khiến tỷ giá tăng đột biến, phản ánh sự bất ổn của thị trường ngoại hối. Dữ liệu từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, tỷ giá trung bình năm 2020 đạt mức cao nhất trong giai đoạn nghiên cứu.

1.2. Diễn biến tỷ giá trên thị trường phi chính thức

Trên thị trường phi chính thức, tỷ giá USD/VND biến động mạnh hơn so với thị trường chính thức. Sự chênh lệch tỷ giá giữa hai thị trường phản ánh tác động của tỷ giá đến hoạt động kinh tế. Giai đoạn 2018-2020, tỷ giá trên thị trường phi chính thức tăng nhanh do nhu cầu USD tăng cao từ các doanh nghiệp và cá nhân. Điều này cho thấy sự phụ thuộc của nền kinh tế Việt Nam vào đồng USD.

II. Ứng dụng mô hình ARIMA dự báo tỷ giá ngắn hạn

Mô hình ARIMA được sử dụng để dự báo tỷ giá USD/VND trong ngắn hạn. Mô hình này kết hợp quá trình tự hồi quy (AR), trung bình trượt (MA), và sai phân (I) để dự đoán xu hướng biến động của tỷ giá. Dữ liệu tỷ giá từ năm 2015 đến 2021 được sử dụng để huấn luyện mô hình. Kết quả dự báo cho thấy, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng nhẹ trong ngắn hạn, phản ánh sự ảnh hưởng của chính sách tiền tệ và tình hình kinh tế toàn cầu.

2.1. Lựa chọn mô hình ARIMA phù hợp

Quá trình lựa chọn mô hình ARIMA phù hợp bao gồm kiểm định tính dừng của chuỗi dữ liệu và xác định các tham số p, d, q. Kết quả kiểm định ADF cho thấy chuỗi tỷ giá USD/VND không dừng, do đó cần sai phân bậc 1 để đạt tính dừng. Mô hình ARIMA(1,1,6) được lựa chọn do có giá trị AIC và BIC thấp nhất, đảm bảo độ chính xác cao trong dự báo.

2.2. Kết quả dự báo và nhận xét

Kết quả dự báo từ mô hình ARIMA(1,1,6) cho thấy, tỷ giá USD/VND có xu hướng tăng nhẹ trong 6 tháng tiếp theo. Điều này phù hợp với dự đoán về sự ảnh hưởng của lạm phát và lãi suất toàn cầu. Mô hình ARIMA được đánh giá là công cụ hiệu quả trong dự báo tỷ giá ngắn hạn, hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong việc ra quyết định kinh tế.

III. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu về biến động tỷ giá USD/VND và dự báo ngắn hạn bằng mô hình ARIMA có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin chi tiết về xu hướng biến động của tỷ giá, giúp các doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược xuất nhập khẩu. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần nâng cao hiểu biết về tác động của tỷ giá đến nền kinh tế Việt Nam.

3.1. Ứng dụng trong hoạch định chính sách

Kết quả nghiên cứu được sử dụng để hỗ trợ chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Dự báo tỷ giá giúp điều chỉnh lãi suất và tỷ giá hối đoái nhằm ổn định thị trường ngoại hối. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động mạnh.

3.2. Ứng dụng trong kinh doanh

Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thể sử dụng kết quả dự báo để điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Việc dự đoán chính xác xu hướng biến động tỷ giá giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tối ưu hóa lợi nhuận. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.