Các Nhân Tố Tác Động Đến Việc Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Chi Phí Tại Doanh Nghiệp Đá Xây Dựng Ở Đông Nam Bộ

• Tác giả: Nguyễn Thị Đức Loan
• Người hướng dẫn: PGS. Mai Ngọc Anh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Những Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Chi Phí Tại Doanh Nghiệp Đá Xây Dựng Ở Đông Nam Bộ
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ
• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔ̉NG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔ̉NG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÔNG BỐ Ở NƯỚC NGOÀI
• 1.1.1. Các nghiên cứu về lợi ích và sự cần thiết khi vận dụng KTQTCP
• 1.1.2. Nghiên cứu các nhân tố tác động đến việc vận dụng KTQTCP tại các DN
• 1.2. TỔ̉NG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC
• 1.2.1. Tổng hợp những nghiên cứu về KTQTCP
• 1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCP trong DN
• 1.3. NHẬN XÉT VỀ CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
• 1.3.1. Đối với các công trình ở nước ngoài
• 1.3.2. Đối với công trình nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.4. Xác định khe hổng nghiên cứu
• 1.5. ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KTQTCP TRONG DN SẢN XUẤT
• 2.1.1. Khái niệm về chi phí và quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất
• 2.1.2. Khái niệm về KTQT, KTQTCP, vai trò của KTQTCP
• 2.2. LÝ THUYẾT NỀN TẢNG
• 2.2.1. Lý thuyết ngẫu nhiên (Contigency Theory)
• 2.2.2. Lý thuyết đại diện (Agency theory)
• 2.2.3. Lý thuyết quan hệ lợi ích – chi phí (Cost benefit theory)
• 2.2.4. Lý thuyết hợp pháp (Legitimacy theory)
• 2.2.5. Lý thuyết các bên liên quan (Stakeholder theory)
• 2.3. TỔNG HỢP CÁC NHÂN TỐ DỰ KIẾN TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG KTQTCP TRONG CÁC DNKTCBKD ĐÁ XÂY DỰNG Ở CÁC TỈNH ĐÔNG NAM BỘ
• 2.3.1. Khái niệm về các nhân tố tác động
• 2.3.2. Tổng hợp các nhân tố dự kiến tác động đến vận dụng KTQTCP trong các DNKTCBKD đá xây dựng ở các tỉnh Đông Nam Bộ
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Nghiên cứu định lượng
• 3.3. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 3.3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.3.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.3.3. Nguyên tắc xây dựng thang đo
• 3.3.4. Thang đo đo lường các nhân tố tác động việc vận dụng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp
• 3.4. ĐỐI TƯỢNG, KÍCH THƯỚC MẪU
• 3.4.1. Đối tượng khảo sát
• 3.4.2. Kích thước mẫu nghiên cứu
• 3.5. PHƯƠNG PHÁP THU THẬP, XỬ LÝ DỮ LIỆU
• 3.5.1. Thu thập dữ liệu
• 3.5.2. Xử lý dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÁC DN TRONG LĨNH VỰC KTCBKD ĐÁ XÂY DỰNG Ở CÁC TỈNH ĐÔNG NAM BỘ
• 4.1.1. Sản phẩm đá xây dựng
• 4.1.2. Quy trình khai thác, chế biến và kinh doanh đá xây dựng
• 4.1.3. Các chất thải và ảnh hưởng từ KTCBKD đá xây dựng đến môi trường
• 4.1.4. Một số kết quả đạt được của ngành KTCBKD đá xây dựng ở các tỉnh Đông Nam Bộ
• 4.1.5. Đặc điểm của ngành KTCBKD đá xây dựng ở các tỉnh Đông Nam Bộ ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCP trong DN
• 4.2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH
• 4.2.1. Kết quả nội dung khảo sát thực trạng vận dụng KTQTCP vào các DNKTCBKD đá xây dựng ở các tỉnh Đông Nam Bộ
• 4.2.2. Về nhân tố ảnh hưởng đến việc vận dụng KTQTCP trong các DN
• 4.2.3. So sánh với các nghiên cứu trước
• 4.2.4. Về thang đo đánh giá các nhân tố tác động đến việc vận dụng KTQTCP vào DN
• 4.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHÍNH THỨC
• 4.3.1. Thống kê mô tả
• 4.3.2. Đánh giá độ tin cậy của thang đo
• 4.3.3. Kiểm định lại thang đo sau khi loại các biến có hệ số tương quan biến tổng < 0
• 4.3.4. Đánh giá giá trị thang đo – Phân tích nhân tố khám phá
• 4.3.5. Thực hiện kiểm định lại chất lượng thang đo mới
• 4.3.6. Phân tích hồi quy đa biến
• 4.4. BÀN LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.4.1. Các nhân tố ảnh hưởng
• 4.4.2. Bàn luận về các nhân tố
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1.1. Hàm ý thực tiễn
• 5.1.2. KHUYẾN NGHỊ
• 5.1.2.1. Đối với Nhà nước
• 5.1.2.2. Đối với các doanh nghiệp khai thác, chế biến và kinh doanh đá xây dựng
• 5.2. HẠN CHẾ CỦA LUẬN ÁN VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• 5.2.1. Hạn chế của Luận án
• 5.2.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Chi Phí KTQTCP

Hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực khai thác, chế biến và kinh doanh (KTCBKD) đá xây dựng ở các tỉnh Đông Nam Bộ đang có nhiều thuận lợi và phát triển mạnh mẽ. Tổng nhu cầu đá xây dựng từ năm 2020 đến 2030 dự kiến tăng trưởng nhanh, căn cứ theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch tổng thể ngành vật liệu xây dựng. Dự kiến sản lượng vào năm 2020 của cả nước là 181 triệu m3, trong đó Đông Nam Bộ chiếm 45 triệu m3. Các mỏ đá khu vực phía Nam dần cạn kiệt sau nhiều năm khai thác, trong khi chi phí vận chuyển từ miền Bắc vào lại quá cao. Chính phủ cũng đang thắt chặt cấp phép khai thác mỏ đá, tạo áp lực lớn về nguồn cung. Điều này dự báo giá đá xây dựng sẽ tăng, mang lại kết quả kinh doanh khả quan cho các doanh nghiệp. Khu vực Đông Nam Bộ được hưởng lợi từ sự phục hồi của thị trường bất động sản và ít chịu sự cạnh tranh từ đối thủ nước ngoài.

1.1. Tầm quan trọng của KTQTCP trong ngành đá xây dựng

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và sự biến động của thị trường đá xây dựng, việc vận dụng kế toán quản trị chi phí (KTQTCP) trở nên vô cùng quan trọng. KTQTCP cung cấp thông tin chi tiết về chi phí sản xuất đá xây dựng, giúp doanh nghiệp kiểm soát và ra quyết định hiệu quả hơn. Từ đó, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện lợi nhuận.

1.2. Đặc điểm ngành đá xây dựng và ảnh hưởng đến KTQTCP

Ngành đá xây dựng có những đặc thù riêng như quy trình khai thác, chế biến phức tạp, công nghệ sản xuất đa dạng, và sự ảnh hưởng lớn của các yếu tố môi trường. Những đặc điểm này đòi hỏi KTQTCP phải được thiết kế và vận dụng một cách linh hoạt và phù hợp. Hiểu rõ đặc điểm ngành giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống kế toán quản trị chi phí hiệu quả hơn.

II. Cách Xác Định Yếu Tố Ảnh Hưởng Vận Dụng KTQTCP Hiệu Quả

Việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến vận dụng KTQTCP là bước quan trọng để các doanh nghiệp đá xây dựng có thể cải thiện hiệu quả quản lý. Các yếu tố này có thể bao gồm: Môi trường bên ngoài (thị trường đá xây dựng, chính sách kế toán), môi trường bên trong (nguồn lực doanh nghiệp, năng lực quản lý, trình độ nhân viên kế toán), và đặc điểm của quy trình sản xuất đá xây dựng. Việc phân tích kỹ lưỡng các yếu tố này giúp doanh nghiệp đưa ra các giải pháp phù hợp để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Đức Loan (2019), sự tác động của các nhân tố có thể được đo lường và định lượng thông qua các phương pháp nghiên cứu khoa học.

2.1. Nhóm yếu tố thuộc môi trường kinh doanh bên ngoài

Môi trường kinh doanh bên ngoài tác động đáng kể đến vận dụng KTQTCP. Các yếu tố như: Biến động của thị trường đá xây dựng, quy định pháp luật về khai thác tài nguyên, và chính sách kế toán của nhà nước. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các yếu tố này để có thể điều chỉnh hệ thống KTQTCP một cách kịp thời và hiệu quả. Sự thay đổi của môi trường kinh doanh có thể tạo ra cơ hội hoặc thách thức cho doanh nghiệp.

2.2. Nhóm yếu tố thuộc về đặc điểm nội tại doanh nghiệp

Các yếu tố nội tại của doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc vận dụng KTQTCP. Các yếu tố đó bao gồm: Nguồn lực doanh nghiệp (tài chính, nhân lực, vật lực), năng lực quản lý, trình độ nhân viên kế toán, và ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống thông tin kế toán. Doanh nghiệp cần đầu tư vào các yếu tố này để xây dựng hệ thống KTQTCP mạnh mẽ và hiệu quả. Theo Loan (2019), sự đầu tư đúng mức vào nguồn lực sẽ tạo nền tảng vững chắc cho vận dụng KTQTCP.

III. Phương Pháp Vận Dụng KTQTCP Chi Phí Sản Xuất Đá Xây Dựng

Việc vận dụng kế toán quản trị chi phí hiệu quả đòi hỏi doanh nghiệp đá xây dựng phải lựa chọn và áp dụng các phương pháp kế toán quản trị chi phí phù hợp. Các phương pháp phổ biến bao gồm: Phân bổ chi phí theo hoạt động (ABC), phương pháp chi phí mục tiêu (Target Costing), và phương pháp kiểm soát chi phí (Cost Management). Việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào đặc điểm của quy trình sản xuất đá xây dựng, cơ cấu chi phí đá xây dựng, và mục tiêu quản lý của doanh nghiệp. Hiệu quả vận dụng kế toán quản trị chi phí được đánh giá dựa trên khả năng kiểm soát chi phí và cải thiện lợi nhuận.

3.1. Ứng dụng phương pháp ABC để quản lý chi phí

Phương pháp ABC giúp doanh nghiệp xác định chính xác chi phí của từng hoạt động trong quy trình sản xuất đá xây dựng. Từ đó, doanh nghiệp có thể tập trung vào việc tối ưu hóa chi phí cho các hoạt động quan trọng và loại bỏ các hoạt động không hiệu quả. Việc áp dụng ABC đòi hỏi doanh nghiệp phải có hệ thống theo dõi và phân tích dữ liệu chi tiết.

3.2. Sử dụng Target Costing để kiểm soát chi phí sản xuất

Target Costing là phương pháp xác định chi phí mục tiêu dựa trên giá bán dự kiến và lợi nhuận mong muốn. Doanh nghiệp sẽ cố gắng thiết kế quy trình sản xuất và lựa chọn công nghệ sản xuất đá xây dựng sao cho đạt được chi phí mục tiêu. Target Costing đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp.

3.3. Các biện pháp kiểm soát chi phí trong sản xuất đá

Các biện pháp kiểm soát chi phí bao gồm: Thiết lập dự toán chi tiết, theo dõi và so sánh chi phí thực tế với dự toán, và phân tích nguyên nhân gây ra sự chênh lệch. Doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến việc kiểm soát chi phí nguyên vật liệu đá xây dựng, chi phí nhân công, và chi phí sản xuất chung. Việc kiểm soát chi phí hiệu quả giúp doanh nghiệp nâng cao lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.

IV. Phân Tích Tác Động của Công Nghệ Đến KTQTCP Chi Phí

Công nghệ sản xuất đá xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc vận dụng KTQTCP. Công nghệ hiện đại giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, giảm thiểu chi phí nhân công, và cải thiện chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, việc đầu tư vào công nghệ cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải quản lý chi phí đầu tư và chi phí vận hành một cách hiệu quả. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống thông tin kế toán giúp doanh nghiệp thu thập và phân tích dữ liệu chi phí một cách nhanh chóng và chính xác.

4.1. Tác động của tự động hóa đến quy trình sản xuất

Tự động hóa giúp doanh nghiệp giảm thiểu sự can thiệp của con người trong quy trình sản xuất, từ đó giảm thiểu chi phí nhân công và sai sót. Tuy nhiên, việc tự động hóa cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân viên để vận hành hệ thống. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và chi phí trước khi quyết định đầu tư vào tự động hóa. Theo Loan (2019), tự động hóa có thể làm thay đổi đáng kể cơ cấu chi phí đá xây dựng.

4.2. Vai trò của phần mềm kế toán trong quản lý chi phí

Phần mềm kế toán giúp doanh nghiệp tự động hóa các nghiệp vụ kế toán, từ đó giảm thiểu chi phí và thời gian. Phần mềm kế toán cũng cung cấp các báo cáo kế toán quản trị chi phí chi tiết, giúp doanh nghiệp theo dõi và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả. Việc lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả vận dụng KTQTCP.

V. Hiệu Quả Vận Dụng KTQTCP và Bài Học Kinh Nghiệm Thực Tế

Nghiên cứu về hiệu quả vận dụng kế toán quản trị chi phí mang lại cái nhìn tổng quan về những thành công và thách thức mà các doanh nghiệp đá xây dựng đang đối mặt. Các doanh nghiệp thành công trong việc vận dụng KTQTCP thường có hệ thống kiểm soát chi phí chặt chẽ, đội ngũ nhân viên kế toán có trình độ cao, và năng lực quản lý hiệu quả. Từ những bài học kinh nghiệm thực tế, các doanh nghiệp có thể rút ra những giải pháp để cải thiện hiệu quả vận dụng KTQTCP và nâng cao lợi nhuận. Theo Loan (2019), việc chia sẻ kinh nghiệm giữa các doanh nghiệp là rất quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của ngành.

5.1. Các chỉ số đo lường hiệu quả vận dụng KTQTCP

Các chỉ số đo lường hiệu quả vận dụng KTQTCP bao gồm: Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu, tỷ suất lợi nhuận trên tài sản, và vòng quay vốn. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể sử dụng các chỉ số phi tài chính như mức độ hài lòng của khách hàng và mức độ đáp ứng yêu cầu của pháp luật để đánh giá hiệu quả vận dụng KTQTCP. Việc sử dụng đa dạng các chỉ số giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về hiệu quả vận dụng KTQTCP.

5.2. Chia sẻ kinh nghiệm từ doanh nghiệp thành công

Nhiều doanh nghiệp đá xây dựng đã thành công trong việc vận dụng KTQTCP nhờ vào việc xây dựng hệ thống kế toán quản trị chi phí phù hợp, đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân viên. Các doanh nghiệp này thường có năng lực quản lý tốt và khả năng thích ứng với sự thay đổi của thị trường. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp thành công giúp các doanh nghiệp khác có thêm động lực và giải pháp để cải thiện hiệu quả vận dụng KTQTCP.

VI. Giải Pháp Tối Ưu Hóa Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Chi Phí

Để tối ưu hóa vận dụng kế toán quản trị chi phí, các doanh nghiệp đá xây dựng cần xây dựng chiến lược dài hạn, tập trung vào việc cải thiện năng lực quản lý, nâng cao trình độ nhân viên kế toán, và ứng dụng công nghệ thông tin. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến việc xây dựng văn hóa kiểm soát chi phí trong toàn doanh nghiệp. Việc tối ưu hóa vận dụng kế toán quản trị chi phí giúp doanh nghiệp nâng cao lợi nhuận và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

6.1. Nâng cao trình độ nhân viên kế toán để quản lý chi phí

Trình độ nhân viên kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc vận dụng KTQTCP. Doanh nghiệp cần đầu tư vào việc đào tạo và phát triển nhân viên kế toán để họ có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện các nghiệp vụ kế toán quản trị chi phí một cách hiệu quả. Theo Loan (2019), việc nâng cao trình độ nhân viên kế toán là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công của vận dụng KTQTCP.

6.2. Đầu tư công nghệ thông tin cho kế toán quản trị chi phí

Ứng dụng công nghệ thông tin giúp doanh nghiệp tự động hóa các nghiệp vụ kế toán, thu thập và phân tích dữ liệu chi phí một cách nhanh chóng và chính xác. Doanh nghiệp cần lựa chọn phần mềm kế toán và các công cụ hỗ trợ KTQTCP phù hợp với đặc điểm của quy trình sản xuất đá xây dựng và mục tiêu quản lý của doanh nghiệp.