I. Tổng Quan Nhu Cầu Tin Tại TT Thư Viện ĐH Kỹ Thuật
Trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, việc nắm bắt và đáp ứng nhu cầu tin của người dùng tin (NDT) trở nên vô cùng quan trọng, đặc biệt tại các trung tâm thông tin thư viện trường đại học. Nhu cầu tin là một trong những nhu cầu cơ bản của con người, xuất phát từ lòng ham hiểu biết và khám phá thế giới khách quan. Bài viết này tập trung vào việc phân tích nhu cầu tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên, một đơn vị đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ công tác đào tạo và nghiên cứu của trường. Mục tiêu là đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả đáp ứng thông tin, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
1.1. Khái niệm Nhu Cầu Thông Tin và Người Dùng Tin
Theo luận văn, thông tin là sự phản ánh của tự nhiên và xã hội bằng ngôn từ, ký hiệu, hình ảnh, hoặc bằng tất cả các phương tiện tác động lên giác quan của con người. Thông tin được coi là nguồn lực phát triển xã hội và là nguồn tài nguyên quan trọng hơn mọi nguồn tài nguyên thiên nhiên. Người dùng tin (NDT) có thể là cá nhân, nhóm, tập thể, cơ quan, tổ chức sử dụng thông tin thông qua các sản phẩm và dịch vụ của các cơ quan thông tin - thư viện để thỏa mãn nhu cầu tin của mình, trích dẫn từ luận án của Trần Thị Thanh Vân (2018).
1.2. Vai trò của Thư Viện Trường Đại học trong đáp ứng NCT
Thư viện trường đại học đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp nguồn lực thông tin cho sinh viên, giảng viên và cán bộ. Thư viện không chỉ cung cấp tài liệu gốc mà còn cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thông tin khác, đáp ứng nhu cầu thông tin đa dạng của người dùng. Việc nắm bắt và đáp ứng nhu cầu tin sinh viên và nhu cầu tin giảng viên là nhiệm vụ quan trọng của các trung tâm thông tin thư viện.
II. Phân Tích Thực Trạng Nhu Cầu Tin Tại TĐHCN Thái Nguyên
Chương này đi sâu vào phân tích thực trạng nhu cầu tin của người dùng tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên. Việc khảo sát các nhóm người dùng tin khác nhau (sinh viên, giảng viên, cán bộ nghiên cứu) giúp xác định rõ nhu cầu tin về nội dung, ngôn ngữ, hình thức và thời gian xuất bản của tài liệu. Ngoài ra, chương này cũng đánh giá tập quán khai thác thông tin của người dùng tin và các yếu tố tác động đến nhu cầu tin.
2.1. Nhu cầu tin chuyên ngành ngôn ngữ và hình thức tài liệu
Luận văn cho thấy nhu cầu về nội dung thông tin trong tài liệu phụ thuộc vào chuyên ngành đào tạo. Mức độ sử dụng tài liệu bằng các ngôn ngữ khác nhau cũng được khảo sát. Người dùng tin có nhu cầu đa dạng về loại hình tài liệu, bao gồm sách, tạp chí, báo cáo khoa học, tài liệu điện tử,... Luận văn có bảng 2.2 minh họa mức độ sử dụng các ngôn ngữ tài liệu khác nhau.
2.2. Tập quán khai thác thông tin học thuật của người dùng
Người dùng tin có nhiều kênh khai thác thông tin khác nhau, bao gồm thư viện, internet, đồng nghiệp, hội thảo khoa học,... Mức độ sử dụng các dịch vụ thông tin - thư viện cũng khác nhau. Luận văn cho thấy nhu cầu về địa điểm khai thác thông tin của người dùng tin phân bố khác nhau, có biểu đồ 2 thể hiện nhu cầu này.
2.3. Các yếu tố tác động đến nhu cầu tin của người dùng
Hoạt động thông tin thư viện, chính sách của lãnh đạo, năng lực thông tin của cán bộ, vốn thông tin tài liệu, cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin, các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện đều ảnh hưởng đến nhu cầu tin. Cơ cấu đội ngũ cán bộ theo độ tuổi, giới tính và trình độ cũng tác động đến khả năng đáp ứng nhu cầu tin.
III. Đánh Giá Hiệu Quả Đáp Ứng Nhu Cầu Tin tại TĐHCN
Chương này đánh giá hiệu quả đáp ứng nhu cầu tin cho người dùng tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên. Đánh giá dựa trên các tiêu chí như sự đầy đủ của thông tin tài liệu, sự cập nhật của thông tin tài liệu, sự phù hợp của thông tin với nhu cầu. Ngoài ra, chương này cũng chỉ ra những điểm yếu và nguyên nhân của những hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu tin.
3.1. Mức độ hài lòng về tính đầy đủ cập nhật của TL thư viện
Luận văn có bảng 2. Khả năng đáp ứng về tính đầy đủ của nguồn lực thông tin và tính cập nhật của nguồn lực thông tin. Mức độ hài lòng của người dùng tin về sự đầy đủ và cập nhật của thông tin tài liệu là một tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu quả của thư viện.
3.2. Sự phù hợp của thông tin kỹ thuật với nhu cầu người dùng
Mức độ phù hợp của thông tin với nhu cầu cũng là một tiêu chí quan trọng. Thông tin cần phải phù hợp về nội dung, thời điểm và hình thức.Luận văn có bảng 2. Khả năng đáp ứng về tính phù hợp của nguồn lực thông tin.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Nguồn Lực Thông Tin tại Thư Viện
Chương này đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả đáp ứng nhu cầu tin tại Trung tâm Thông tin Thư viện Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp Thái Nguyên. Các giải pháp tập trung vào việc phát triển vốn tài nguyên thông tin, phát triển các sản phẩm dịch vụ thông tin, chú trọng nâng cao năng lực thông tin cho cán bộ, hiện đại hóa cơ sở vật chất trang thiết bị và đẩy mạnh ứng dụng thành tựu công nghệ thông tin hiện đại.
4.1. Phát triển nguồn tin khoa học công nghệ và học liệu
Cần tăng cường bổ sung vốn tài liệu, đa dạng hóa các loại hình tài liệu (sách, tạp chí, báo cáo khoa học, tài liệu điện tử), tăng cường truy cập các cơ sở dữ liệu trực tuyến và tài nguyên trực tuyến khác. Cần phát triển vốn tài nguyên thông tin phù hợp với nhu cầu của từng nhóm người dùng tin.
4.2. Phát triển dịch vụ thư viện số và sản phẩm thông tin
Cần phát triển các dịch vụ thông tin hiện đại, cung cấp dịch vụ tư vấn thông tin, dịch vụ đào tạo kỹ năng tìm kiếm thông tin, dịch vụ cung cấp thông tin theo yêu cầu. Các sản phẩm thông tin như bản tin thông báo tài liệu mới, thư mục chuyên đề, báo cáo tổng quan cũng cần được phát triển.
4.3. Nâng cao năng lực quản lý thông tin cho cán bộ
Cần đào tạo và bồi dưỡng cán bộ thư viện về kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và ứng dụng công nghệ thông tin. Cán bộ cần có khả năng tư vấn thông tin, hướng dẫn người dùng tin tìm kiếm và sử dụng thông tin hiệu quả.
V. Ứng Dụng CNTT và Phát Triển Thư Viện Số Hiện Đại
Việc ứng dụng công nghệ thông tin đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện. Cần xây dựng và phát triển thư viện số, số hóa tài liệu, xây dựng hệ thống quản lý thư viện tích hợp, cung cấp dịch vụ truy cập thông tin trực tuyến. Đồng thời, cần tăng cường hạ tầng công nghệ thông tin, trang bị máy tính, kết nối internet tốc độ cao.
5.1. Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong tra cứu thông tin
Xây dựng và phát triển hệ thống tìm kiếm thông tin hiệu quả, cung cấp giao diện thân thiện và dễ sử dụng. Cần tích hợp các công cụ tìm kiếm tiên tiến, cho phép người dùng tìm kiếm thông tin theo nhiều tiêu chí khác nhau.
5.2. Phát triển thư viện số và dịch vụ trực tuyến
Số hóa tài liệu quý hiếm, xây dựng kho tài liệu số phong phú. Cung cấp các dịch vụ trực tuyến như mượn trả tài liệu trực tuyến, gia hạn tài liệu trực tuyến, tư vấn thông tin trực tuyến.
VI. Phát Triển Kỹ Năng Tìm Kiếm và Nghiên Cứu Thông Tin
Việc phát triển kỹ năng tìm kiếm thông tin cho người dùng tin là một giải pháp quan trọng. Cần tổ chức các khóa đào tạo, hướng dẫn người dùng tin về cách tìm kiếm thông tin hiệu quả, cách đánh giá thông tin và cách sử dụng thông tin một cách có đạo đức. Đồng thời, cần tăng cường sự phối hợp giữa thư viện và các khoa, bộ môn trong việc đào tạo kỹ năng tìm kiếm thông tin.
6.1. Đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập
Luận văn nhấn mạnh sự cần thiết đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập. Chú trọng hoạt động đào tạo người dùng tin, triển khai hoạt động nghiên cứu nhu cầu tin hàng năm và phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường.
6.2. Chú trọng hoạt động đào tạo người dùng tin
Tổ chức các buổi hướng dẫn sử dụng thư viện, hướng dẫn tìm kiếm thông tin trên các cơ sở dữ liệu. Cần cung cấp tài liệu hướng dẫn sử dụng thư viện và các nguồn thông tin khác nhau.
