Đánh Giá Hiệu Quả Sử Dụng Tài Liệu Điện Tử Tại Thư Viện Trường Quốc Tế Liên Hợp Quốc Hà Nội

Theo nguồn gốc, tài liệu điện tử được phân loại thành sách điện tử, báo điện tử, tạp chí điện tử, cơ sở dữ liệu điện tử, luận văn, luận án điện tử (Padval Librarian et al., 2022). Xét theo khía cạnh nội dung và định dạng, Popoola và Haliso (2013) định nghĩa tài liệu điện tử là những tài liệu có định dạng điện tử như sách giáo khoa, tạp chí, chỉ mục, tóm tắt, báo và tạp chí, báo cáo, cơ sở dữ liệu CD-ROM, internet, băng video/cassette, đĩa từ, máy tính, biểu mẫu vi mô,…Cách tiếp cận đa dạng này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự phong phú của tài liệu điện tử trong môi trường học thuật và nghiên cứu. Sự phong phú về loại hình và định dạng cho thấy tiềm năng lớn của tài liệu điện tử trong việc hỗ trợ học tập và nghiên cứu.

Tài liệu điện tử đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống thông tin hiện đại. Nguyễn Huy Chương (2015) nhấn mạnh rằng thư viện điện tử và tài nguyên số không còn là xu thế mà đã trở thành nhu cầu cấp thiết. Khả năng truy cập toàn cầu là một trong những đặc điểm nổi bật nhất, cho phép người dùng tiếp cận thông tin từ bất kỳ đâu. Điều này đặc biệt hữu ích đối với học sinh, giáo viên và nhà nghiên cứu. Bùi et al nhấn mạnh rằng với đặc tính tiện lợi, tiết kiệm thời gian và khắc phục trở ngại về không gian, người dùng tin có thể dễ dàng sử dụng tài liệu điện tử để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học.

Phương pháp định lượng sử dụng các chỉ số cụ thể như số lượt truy cập, số lượt tải xuống, số lượt mượn trả, và thời gian sử dụng để đánh giá hiệu quả sử dụng tài liệu điện tử. Các chỉ số này có thể được thu thập từ hệ thống quản lý thư viện, cơ sở dữ liệu, hoặc các công cụ phân tích web. Ưu điểm của phương pháp này là cung cấp dữ liệu khách quan, dễ dàng so sánh và phân tích. Tuy nhiên, phương pháp định lượng không thể cung cấp thông tin chi tiết về lý do tại sao người dùng sử dụng hoặc không sử dụng tài liệu điện tử.

Phương pháp định tính tập trung vào việc thu thập ý kiến, đánh giá và nhận xét của người dùng tin thông qua các cuộc khảo sát, phỏng vấn, hoặc thảo luận nhóm. Các câu hỏi thường xoay quanh mức độ hài lòng, tính hữu ích, và dễ sử dụng của tài liệu điện tử. Ưu điểm của phương pháp này là cung cấp thông tin chi tiết về trải nghiệm của người dùng, giúp thư viện hiểu rõ hơn về nhu cầu và mong muốn của họ. Tuy nhiên, phương pháp định tính đòi hỏi nhiều thời gian và công sức để thu thập và phân tích dữ liệu.

Nghiên cứu cần xác định các tiêu chí đánh giá cụ thể như: chất lượng nguồn tin (uy tín, độ tin cậy, tính cập nhật); mức độ hài lòng của người dùng; thống kê sử dụng (số lượt truy cập, tải về, mượn); chi phí (giá thành/lượt truy cập, giá trung bình/người dùng). Các tiêu chí này giúp cung cấp cái nhìn toàn diện về hiệu quả sử dụng tài liệu điện tử. Việc kết hợp các tiêu chí này với các phương pháp định lượng và định tính giúp đưa ra đánh giá chính xác và đầy đủ.

Thư viện UNIS Hà Nội được biết đến với sự đầu tư mạnh mẽ vào tài nguyên điện tử. Với ngân sách hàng năm đáng kể dành cho việc mua sắm và duy trì tài liệu điện tử, thư viện UNIS Hà Nội đã xây dựng một bộ sưu tập phong phú. Các khoản đầu tư này giúp thư viện cung cấp cho học sinh, giáo viên và nhân viên quyền truy cập vào nhiều nguồn tài liệu chất lượng cao.

Thư viện UNIS Hà Nội cung cấp một loạt các tài liệu điện tử đa dạng, bao gồm sách điện tử, tạp chí điện tử, và cơ sở dữ liệu trực tuyến. Sách điện tử bao gồm nhiều thể loại và chủ đề khác nhau, từ văn học đến khoa học. Tạp chí điện tử cung cấp các bài viết học thuật và tin tức từ các nguồn uy tín trên thế giới. Cơ sở dữ liệu trực tuyến bao gồm các nguồn tài liệu tham khảo, dữ liệu thống kê và thông tin chuyên ngành.

Đối tượng người dùng tin của thư viện UNIS Hà Nội rất đa dạng, bao gồm học sinh từ các cấp lớp khác nhau, giáo viên và nhân viên của trường. Mỗi đối tượng có nhu cầu thông tin khác nhau. Học sinh cần tài liệu điện tử để hỗ trợ việc học tập và làm bài tập. Giáo viên cần tài liệu điện tử để chuẩn bị bài giảng và nghiên cứu. Nhân viên cần tài liệu điện tử để thực hiện công việc hành chính và quản lý.

Kỹ năng công nghệ và khả năng tiếp cận tài liệu điện tử là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng. Một số học sinh và giáo viên có thể thiếu kỹ năng tìm kiếm, đánh giá và sử dụng tài liệu điện tử. Điều này có thể dẫn đến việc họ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin cần thiết hoặc sử dụng tài liệu điện tử một cách hiệu quả. Khả năng tiếp cận tài liệu điện tử cũng là một vấn đề quan trọng, đặc biệt đối với những người dùng không có điều kiện truy cập internet hoặc thiết bị phù hợp.

Trong môi trường thông tin số, việc xác định nguồn gốc và độ chính xác của thông tin trở nên khó khăn hơn. Tài liệu điện tử có thể được tạo ra và chia sẻ bởi bất kỳ ai, mà không cần phải trải qua quy trình kiểm duyệt nghiêm ngặt như tài liệu truyền thống. Do đó, người dùng cần phải cẩn trọng và đánh giá kỹ lưỡng trước khi sử dụng tài liệu điện tử. Thư viện cần có các biện pháp kiểm soát chất lượng và cung cấp hướng dẫn cho người dùng để đảm bảo rằng họ sử dụng tài liệu điện tử một cách hiệu quả và an toàn.

Việc mua quyền truy cập và duy trì tài liệu điện tử cũng là một thách thức lớn đối với thư viện UNIS Hà Nội. Chi phí mua quyền truy cập các cơ sở dữ liệu trực tuyến và tạp chí điện tử có thể rất cao. Thư viện phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa nhu cầu của người dùng và ngân sách có sẵn để đảm bảo rằng thư viện có thể cung cấp tài liệu điện tử một cách bền vững.

Thư viện UNIS Hà Nội cần tăng cường các hoạt động đào tạo và hướng dẫn cho người dùng để giúp họ nâng cao kỹ năng tìm kiếm, đánh giá và sử dụng tài liệu điện tử. Các khóa học, buổi hội thảo và tài liệu hướng dẫn có thể được tổ chức để cung cấp cho người dùng các kiến thức và kỹ năng cần thiết. Ngoài ra, thư viện có thể cung cấp dịch vụ tư vấn cá nhân để hỗ trợ người dùng giải quyết các vấn đề cụ thể.

Thư viện UNIS Hà Nội cần xây dựng một hệ thống hỗ trợ người dùng trực tuyến và trực tiếp để giải đáp các thắc mắc và hỗ trợ người dùng khi họ gặp khó khăn. Hệ thống hỗ trợ trực tuyến có thể bao gồm các câu hỏi thường gặp (FAQ), diễn đàn thảo luận, và dịch vụ chat trực tuyến. Hệ thống hỗ trợ trực tiếp có thể bao gồm các buổi tư vấn cá nhân, các lớp học nhóm, và các sự kiện đặc biệt.

Thư viện UNIS Hà Nội cần tăng cường các hoạt động quảng bá và tiếp thị để nâng cao nhận thức của người dùng về tài liệu điện tử. Các hoạt động này có thể bao gồm việc tạo ra các tài liệu quảng cáo hấp dẫn, tổ chức các sự kiện giới thiệu tài liệu điện tử, và sử dụng các kênh truyền thông xã hội để tiếp cận người dùng. Mục tiêu của các hoạt động quảng bá và tiếp thị là làm cho người dùng biết đến những lợi ích của tài liệu điện tử và khuyến khích họ sử dụng tài liệu điện tử.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hiệu quả sử dụng tài liệu điện tử tại thư viện UNIS Hà Nội còn nhiều tiềm năng để cải thiện. Người dùng còn gặp một số khó khăn trong việc tìm kiếm, đánh giá và sử dụng tài liệu điện tử. Ngoài ra, một số người dùng chưa nhận thức đầy đủ về những lợi ích của tài liệu điện tử. Tuy nhiên, người dùng có thái độ tích cực đối với tài liệu điện tử và sẵn sàng sử dụng tài liệu điện tử nếu được hỗ trợ và hướng dẫn đầy đủ.

Trong tương lai, nghiên cứu có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của tài liệu điện tử đến kết quả học tập và nghiên cứu của học sinh và giáo viên. Nghiên cứu cũng có thể so sánh hiệu quả sử dụng tài liệu điện tử giữa các thư viện trường học khác nhau để xác định các yếu tố thành công và thất bại. Bên cạnh đó, cần có thêm nghiên cứu về các phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng tài liệu điện tử mới và phù hợp với bối cảnh của các thư viện trường học tại Việt Nam.

Nghiên cứu đề xuất thư viện nên xem xét tăng cường đầu tư vào tài liệu điện tử và các hoạt động đào tạo người dùng để giúp nâng cao khả năng sử dụng tài nguyên. Đồng thời, việc xây dựng chính sách hỗ trợ và quảng bá tài liệu điện tử cần được thực hiện một cách có hệ thống, tập trung vào nhu cầu của người dùng và phù hợp với điều kiện thực tế của từng thư viện.