I. Tổng quan nghiên cứu liên quan
Chương này tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước về tiền lương và các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương trong doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các nghiên cứu nước ngoài tập trung vào lý thuyết về tiền lương như học thuyết tiền lương đủ sống, tiền lương thỏa thuận, và năng suất lao động. Trong khi đó, các nghiên cứu trong nước chủ yếu phân tích thực trạng tiền lương và các yếu tố tác động trong bối cảnh kinh tế Việt Nam. Khoảng trống nghiên cứu được chỉ ra là thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về tiền lương của lao động trực tiếp trong doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội.
1.1. Nghiên cứu nước ngoài
Các nghiên cứu nước ngoài tập trung vào các lý thuyết cơ bản về tiền lương, bao gồm học thuyết tiền lương đủ sống của W. Petty, học thuyết năng suất giới hạn của David Ricardo, và học thuyết tiền lương thỏa thuận của Alfred Marshall. Các nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò của tiền lương trong việc tạo động lực cho lao động và duy trì hiệu quả sản xuất. Đặc biệt, các nghiên cứu gần đây cũng đề cập đến ảnh hưởng của thị trường lao động và chính sách tiền lương đến mức lương của người lao động.
1.2. Nghiên cứu trong nước
Các nghiên cứu trong nước chủ yếu phân tích thực trạng tiền lương trong bối cảnh kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các nghiên cứu này chỉ ra rằng tiền lương bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như năng suất lao động, chi phí lao động, và điều kiện làm việc. Tuy nhiên, các nghiên cứu này chưa đi sâu vào phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương của lao động trực tiếp trong các khu công nghiệp tại Hà Nội.
II. Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu
Chương này trình bày cơ sở lý luận về tiền lương và các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương trong doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các khái niệm liên quan như lao động trực tiếp, tiền lương, và chính sách tiền lương được định nghĩa rõ ràng. Các lý thuyết nền tảng như lý thuyết tiền lương khác biệt, lý thuyết vốn nhân lực, và lý thuyết tiền lương thỏa thuận được sử dụng để xây dựng mô hình nghiên cứu. Mô hình nghiên cứu đề xuất bao gồm các nhân tố như kết quả sản xuất kinh doanh, triết lý trả lương, môi trường kinh tế - xã hội, và dịch bệnh.
2.1. Khái niệm và bản chất của tiền lương
Tiền lương được định nghĩa là khoản thu nhập mà người lao động nhận được từ người sử dụng lao động để bù đắp công sức bỏ ra. Bản chất của tiền lương là sự phản ánh giá trị lao động và là công cụ để tạo động lực cho người lao động. Các yếu tố như năng suất lao động, chi phí lao động, và điều kiện làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức lương.
2.2. Các lý thuyết nền tảng
Các lý thuyết nền tảng bao gồm lý thuyết tiền lương khác biệt, lý thuyết vốn nhân lực, và lý thuyết tiền lương thỏa thuận. Lý thuyết tiền lương khác biệt nhấn mạnh sự khác biệt về mức lương dựa trên kỹ năng và trình độ của người lao động. Lý thuyết vốn nhân lực coi tiền lương là khoản đầu tư vào con người. Lý thuyết tiền lương thỏa thuận tập trung vào sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về mức lương.
III. Phương pháp nghiên cứu
Chương này trình bày phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án, bao gồm nghiên cứu định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn chuyên gia và tổng hợp lý thuyết để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương. Nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội và phân tích dữ liệu bằng các công cụ thống kê như EFA và SEM.
3.1. Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua phỏng vấn chuyên gia và tổng hợp lý thuyết. Mục tiêu của nghiên cứu định tính là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương của lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các chuyên gia được phỏng vấn bao gồm nhà quản lý, chuyên gia nhân sự, và đại diện công đoàn.
3.2. Nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội. Dữ liệu được phân tích bằng các công cụ thống kê như EFA (Exploratory Factor Analysis) và SEM (Structural Equation Modeling) để kiểm định mô hình nghiên cứu và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tiền lương.
IV. Kết quả nghiên cứu
Chương này trình bày kết quả nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương của lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội. Kết quả nghiên cứu định tính và định lượng cho thấy các nhân tố như kết quả sản xuất kinh doanh, triết lý trả lương, môi trường kinh tế - xã hội, và dịch bệnh có ảnh hưởng đáng kể đến tiền lương. Các phân tích thống kê cũng chỉ ra sự khác biệt về mức lương dựa trên quy mô doanh nghiệp và vị trí công việc.
4.1. Kết quả nghiên cứu định tính
Kết quả nghiên cứu định tính xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương bao gồm kết quả sản xuất kinh doanh, triết lý trả lương, môi trường kinh tế - xã hội, và dịch bệnh. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của công đoàn trong việc thúc đẩy tăng lương cho người lao động.
4.2. Kết quả nghiên cứu định lượng
Kết quả nghiên cứu định lượng sử dụng phương pháp EFA và SEM để kiểm định mô hình nghiên cứu. Các phân tích cho thấy kết quả sản xuất kinh doanh và triết lý trả lương có ảnh hưởng lớn nhất đến tiền lương. Các yếu tố như môi trường kinh tế - xã hội và dịch bệnh cũng có tác động đáng kể nhưng ở mức độ thấp hơn.
V. Kết luận và khuyến nghị
Chương này tổng hợp kết quả nghiên cứu và đưa ra các khuyến nghị nhằm cải thiện tiền lương cho lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội. Các khuyến nghị bao gồm việc cải thiện chính sách tiền lương, tăng cường vai trò của công đoàn, và nâng cao năng suất lao động. Luận án cũng đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo để mở rộng hiểu biết về các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương trong bối cảnh kinh tế hiện đại.
5.1. Kết luận
Luận án kết luận rằng các nhân tố ảnh hưởng đến tiền lương của lao động trực tiếp trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội bao gồm kết quả sản xuất kinh doanh, triết lý trả lương, môi trường kinh tế - xã hội, và dịch bệnh. Các yếu tố này có mức độ ảnh hưởng khác nhau và cần được xem xét trong việc xây dựng chính sách lương thưởng.
5.2. Khuyến nghị
Các khuyến nghị được đưa ra bao gồm việc cải thiện chính sách tiền lương để đảm bảo công bằng và minh bạch, tăng cường vai trò của công đoàn trong việc đàm phán lương, và nâng cao năng suất lao động thông qua đào tạo và phát triển kỹ năng. Các khuyến nghị này nhằm giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội thu hút và giữ chân lao động hiệu quả hơn.
