## Tổng quan nghiên cứu

Ngành công nghiệp xây dựng kết cấu thép tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa với sự đầu tư lớn từ cả vốn trong nước và nước ngoài. Theo ước tính, các dự án kết cấu thép áp dụng mô hình Design and Build (D&B) kết hợp với công nghệ hỗ trợ Building Information Modeling (BIM) ngày càng phổ biến, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và thi công công trình. Tuy nhiên, việc xác định các yếu tố dẫn đến thành công của dự án D&B kết cấu thép có sự hỗ trợ của BIM vẫn còn nhiều thách thức do tính phức tạp và đa chiều của dự án.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích, đánh giá và xếp hạng các yếu tố ảnh hưởng đến thành công của dự án D&B kết cấu thép với sự hỗ trợ của BIM, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và triển khai dự án. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi các công ty xây dựng kết cấu thép tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận trong giai đoạn 2018-2020. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý dự án trong việc tập trung nguồn lực, áp dụng công nghệ BIM hiệu quả, từ đó nâng cao tỷ lệ thành công dự án, giảm thiểu rủi ro và tối ưu chi phí.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lý thuyết các yếu tố thành công then chốt (Critical Success Factors - CSFs) trong quản lý dự án và mô hình Building Information Modeling (BIM) trong xây dựng hiện đại. CSFs giúp xác định các yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả dự án, trong khi BIM cung cấp nền tảng công nghệ số hóa, mô hình hóa thông tin công trình 3D, hỗ trợ quản lý và phối hợp hiệu quả giữa các bên liên quan.

Các khái niệm chính bao gồm:

- **Design and Build (D&B):** Mô hình tích hợp thiết kế và thi công trong một hợp đồng, giúp rút ngắn thời gian và giảm xung đột giữa các bên.
- **Building Information Modeling (BIM):** Mô hình thông tin công trình, cho phép tạo lập và quản lý dữ liệu kỹ thuật số trong suốt vòng đời dự án.
- **Yếu tố thành công then chốt (CSFs):** Các yếu tố quyết định sự thành công của dự án, bao gồm quản lý chi phí, tiến độ, chất lượng, phối hợp giữa các bên.
- **Phân tích nhân tố khám phá (EFA):** Phương pháp thống kê dùng để xác định các nhóm yếu tố chính từ dữ liệu khảo sát.
- **Mô hình ANP (Analytic Network Process):** Phương pháp đánh giá và xếp hạng các yếu tố dựa trên mối quan hệ phức tạp giữa chúng.

### Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ khảo sát 187 mẫu ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý, nhà thầu và chủ đầu tư tham gia các dự án D&B kết cấu thép sử dụng BIM tại khu vực TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Cỡ mẫu được lựa chọn dựa trên tiêu chuẩn thống kê đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện.

Phương pháp phân tích bao gồm:

- **Thống kê mô tả:** Tổng hợp đặc điểm mẫu khảo sát về kinh nghiệm, vai trò, quy mô dự án.
- **Phân tích EFA:** Khám phá cấu trúc nhóm các yếu tố thành công, xác định 8 nhóm yếu tố chính.
- **Kiểm định ANOVA và Kruskal-Wallis:** So sánh sự khác biệt đánh giá giữa các nhóm đối tượng khảo sát.
- **Mô hình ANP:** Xác định mức độ ưu tiên và ảnh hưởng của các nhóm yếu tố đến tiêu chí thành công dự án.

Quá trình nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, từ tháng 9/2019 đến tháng 8/2020, đảm bảo thu thập và phân tích dữ liệu đầy đủ, chính xác.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Xác định 8 nhóm yếu tố thành công chính:** Qua phân tích EFA, nghiên cứu đã nhóm các yếu tố thành công thành 8 nhóm chính, bao gồm: Quản lý tiến độ, Quản lý chi phí, Kỹ thuật và công nghệ, Năng lực nhà thầu, Hỗ trợ BIM, Quản lý chất lượng, Phối hợp các bên và Môi trường dự án. Mức độ ảnh hưởng của từng nhóm được đánh giá với điểm trung bình từ 3.8 đến 4.5 trên thang điểm 5.

2. **Ảnh hưởng của BIM đến thành công dự án:** BIM được xác định là yếu tố hỗ trợ quan trọng, giúp giảm thiểu sai sót thiết kế, tăng cường phối hợp và kiểm soát tiến độ. Khoảng 85% người tham gia khảo sát đánh giá BIM có tác động tích cực rõ rệt đến hiệu quả dự án.

3. **Sự khác biệt đánh giá giữa các nhóm đối tượng:** Kết quả kiểm định ANOVA cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p < 0.05) trong đánh giá các yếu tố thành công giữa chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn, phản ánh các góc nhìn và ưu tiên khác nhau trong quản lý dự án.

4. **Ưu tiên các yếu tố theo mô hình ANP:** Mô hình ANP cho thấy nhóm yếu tố Quản lý tiến độ và Quản lý chi phí có trọng số cao nhất, lần lượt chiếm khoảng 28% và 25% ảnh hưởng đến thành công dự án, tiếp theo là nhóm Hỗ trợ BIM và Năng lực nhà thầu.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về CSFs trong dự án D&B và ứng dụng BIM, đồng thời làm rõ đặc thù trong bối cảnh Việt Nam. Việc BIM hỗ trợ trực quan hóa mô hình 3D giúp các bên liên quan nhận thức rõ hơn về tiến trình và chất lượng công trình, từ đó giảm thiểu rủi ro và chi phí phát sinh. Sự khác biệt trong đánh giá giữa các nhóm đối tượng phản ánh nhu cầu phối hợp chặt chẽ hơn trong quản lý dự án.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhóm yếu tố và bảng so sánh điểm trung bình đánh giá giữa các nhóm đối tượng khảo sát, giúp minh họa rõ nét các ưu tiên và khác biệt trong quản lý dự án.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Tăng cường đào tạo và ứng dụng BIM:** Đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu về BIM cho các bên liên quan nhằm nâng cao năng lực sử dụng công nghệ, hướng tới mục tiêu tăng 30% hiệu quả phối hợp trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: các công ty xây dựng và tổ chức đào tạo chuyên ngành.

2. **Cải tiến quản lý tiến độ và chi phí:** Áp dụng các công cụ quản lý dự án hiện đại kết hợp BIM để kiểm soát tiến độ và chi phí chặt chẽ, giảm thiểu sai lệch xuống dưới 5%. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và nhà thầu chính.

3. **Tăng cường phối hợp đa bên:** Thiết lập quy trình phối hợp rõ ràng, sử dụng BIM làm nền tảng trao đổi thông tin, nhằm giảm 20% các xung đột phát sinh trong dự án trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn.

4. **Nâng cao năng lực nhà thầu D&B:** Lựa chọn và phát triển năng lực nhà thầu có kinh nghiệm và khả năng ứng dụng BIM, đảm bảo tỷ lệ dự án thành công đạt trên 90% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư và các tổ chức đánh giá năng lực.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà quản lý dự án xây dựng:** Nắm bắt các yếu tố thành công và ứng dụng BIM để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro và chi phí.
- **Nhà thầu D&B kết cấu thép:** Hiểu rõ vai trò của BIM và các yếu tố ảnh hưởng đến thành công dự án, từ đó cải tiến quy trình thi công và phối hợp.
- **Chuyên gia tư vấn xây dựng:** Áp dụng các mô hình phân tích EFA và ANP để đánh giá và đề xuất giải pháp phù hợp cho từng dự án cụ thể.
- **Học viên, nghiên cứu sinh ngành xây dựng và quản lý dự án:** Tham khảo phương pháp nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ BIM và phân tích các yếu tố thành công trong thực tiễn.

## Câu hỏi thường gặp

1. **BIM là gì và tại sao quan trọng trong dự án D&B kết cấu thép?**  
BIM là mô hình thông tin công trình giúp tạo lập mô hình 3D thông minh, hỗ trợ quản lý thiết kế, thi công và vận hành. BIM giúp giảm sai sót, tăng cường phối hợp và kiểm soát tiến độ hiệu quả.

2. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến thành công dự án D&B kết cấu thép?**  
Quản lý tiến độ và quản lý chi phí được đánh giá là hai yếu tố quan trọng nhất, chiếm hơn 50% ảnh hưởng đến thành công dự án theo mô hình ANP.

3. **Phân tích EFA và ANP được sử dụng như thế nào trong nghiên cứu?**  
EFA giúp nhóm các yếu tố thành công thành các nhóm chính, còn ANP đánh giá mức độ ưu tiên và ảnh hưởng tương hỗ giữa các nhóm yếu tố để xếp hạng.

4. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các bên trong dự án?**  
Sử dụng BIM làm nền tảng trao đổi thông tin, thiết lập quy trình phối hợp rõ ràng và đào tạo nâng cao năng lực cho các bên liên quan.

5. **Nghiên cứu có áp dụng cho các dự án ngoài TP. Hồ Chí Minh không?**  
Mặc dù khảo sát tập trung tại TP. Hồ Chí Minh và vùng lân cận, các kết quả và giải pháp có thể áp dụng rộng rãi cho các dự án D&B kết cấu thép sử dụng BIM trên toàn quốc.

## Kết luận

- Nghiên cứu đã xác định 8 nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến thành công dự án D&B kết cấu thép với sự hỗ trợ của BIM.  
- BIM đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu sai sót và tăng cường phối hợp.  
- Mô hình ANP giúp xếp hạng ưu tiên các yếu tố, trong đó quản lý tiến độ và chi phí là quan trọng nhất.  
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào đào tạo BIM, cải tiến quản lý tiến độ, tăng cường phối hợp và nâng cao năng lực nhà thầu.  
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, nhà thầu và chuyên gia trong ngành xây dựng kết cấu thép tại Việt Nam.

**Hành động tiếp theo:** Áp dụng các giải pháp đề xuất trong quản lý dự án, tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và ứng dụng công nghệ mới để nâng cao hiệu quả dự án.

**Kêu gọi:** Các bên liên quan trong ngành xây dựng kết cấu thép nên tích cực ứng dụng BIM và mô hình D&B để nâng cao năng lực cạnh tranh và thành công dự án.