Nghiên cứu tác dụng của gây tê tủy sống ngoài màng cứng và an thần bằng TCI Propofol trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi

• Tác giả: Nguyễn Mạnh Hồng
• Người hướng dẫn: Công Quyết Thắng
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sang
• Chuyên ngành: Gây mê hồi sức
• Đề tài: Nghiên Cứu Tác Dụng Gây Tê Tủy Sống Ngoài Màng Cứng Kết Hợp An Thần Bằng TCI Propofol Trong Phẫu Thuật Bụng Dưới Cho Người Cao Tuổi
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1. CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Những thay đổi về giải phẫu, sinh lý ở người cao tuổi liên quan đến gây mê hồi sức
• 1.1.1. Thế nào là người cao tuổi
• 1.1.2. Những thay đổi ở hệ thần kinh
• 1.1.3. Những thay đổi ở chức năng hô hấp
• 1.2. Những thay đổi ở chức năng t im mạch
• 1.3. Những thay đổi ở chức năng thận
• 1.4. Những biến đổi ở cột sống, hệ thống dây chằng và dịch não tủy
• 1.5. Xương và da
• 1.6. Một số ảnh hưởng khác
• 1.7. Ảnh hưởng về dược lý của các loại thuốc ở ngư ời cao tuổi
• 1.8. Phương pháp gây tê tủy sống kết hợp ngoài màng cứng cho phẫu thuật bụng dưới
• 1.8.1. Kỹ thuật chỉ dùng một kim
• 1.8.2. Kỹ thuật kim luồn qua kim
• 1.8.3. Kỹ thuật dùng h ai k im khác nh au
• 1.8.4. Kỹ thuật dùng k im kết hợp
• 1.8.5. Kỹ thuật luồn h ai catheter
• 1.8.6. Ưu điểm kỹ thuật gây tê kết hợp TS-NMC
• 1.9. Tác dụng của hỗn hợp bupivacain – sufentanil tr ong khoang ngoài màng cứng
• 1.10. Các phương pháp đánh giá và kiểm soát độ an thần và độ mê
• 1.11. Phương pháp an thần TCI propofol phối hợp trong gây tê vùng
• 1.12. Dược lý các thuốc dùng trong gây tê và an thần
• 1.13. Các nghiên cứu trong và ngoài nước về phương pháp gây tê tủy sống- ngoài màng cứng phối hợp an thần TCI propofol
• 2. Chương 2 : ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.1.3. Tiêu chuẩn loại khỏi nhóm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Chọn cỡ mẫu
• 2.2.3. Phân n hóm nghiên cứu
• 2.3. Phương tiện nghiên cứu
• 2.4. Cách thức tiến hành
• 2.4.1. Chuẩn bị bệnh nh ân trước mổ
• 2.4.2. Bệnh nh ân vào phòng m ổ
• 2.4.3. Các bước tiến hành chọc tủy sống và ngoài màng cứng
• 2.4.4. Thuốc và liều lư ợng
• 2.5. Các tiêu chí nghiên cứu
• 2.5.1. Đặc đ iểm bệnh nh ân và phẫu thuật
• 2.5.2. Đánh giá tác dụng vô cảm của gây tê tủy sống bằng bupivacain 0,5% phối hợp gây tê ngoài màng cứng bằng hỗn hợp bupivacain 0,2%- sufentanil 0,5mcg/ml trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi
• 2.6. Đánh giá tác dụng an thần của T CI-propofol trên điện não số hóa PSI
• 2.7. Nhận xét ảnh hưởng của gây tê tủy sống - ngoài m àng cứng kết hợp an thần bằng propof ol - TCI tr ên hô hấp, tuần hoàn, và một số tác dụng không mong muốn trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi
• 2.8. Đánh g iá sự hài lòng của phẫu thuật viên
• 2.9. Đánh g iá sự hài lòng của người bệnh
• 2.10. Các định nghĩa, tiêu chuẩn áp dụng trong nghiên cứu
• 2.10.1. Phát hiện và xử lý các tác dụng khô ng mong muốn
• 2.10.2. Các t iêu chuẩn áp dụng trong ng hiên cứu
• 2.11. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.12. Xử lý số liệu
• 3. Chương 3 : KẾT Q UẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Kết quả chung về tuổi giới, cân nặng, chiều cao và loại phẫu thuật tiêu thụ các thuốc và dịch truyền, số bệnh nhân phải thêm thuốc lidocain của hai nhóm
• 3.1.1. Tuổi, cân nặng, chiều cao
• 3.1.2. Các loại phẫu thuật
• 3.1.3. Phân b ố các bệnh lý kết hợp
• 3.1.4. Thời g ian phẫu thuật
• 3.1.5. Đánh g iá tiêu t hụ các thuốc và dịch truyền trong 2 nhóm
• 3.1.6. Số bệnh nh ân phải thêm th uốc lidocain của hai nhóm
• 3.2. Đánh giá tác dụng vô cảm của gây tê tủy sống bằng bupivacain 0,5% phối hợp gây tê ngoài màng cứng bằng hỗn hợp bupivacain 0,2% - sufentanil 0,5mcg/ml trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi
• 3.2.1. Kết quả ức chế cảm giác
• 3.2.2. Kết quả về ức chế vận động
• 3.3. Đánh giá tác dụng an thần của TCI propofol trên điện não số hóa PSI trong phẫu thuật của hai nhóm, xác định các nồng độ Ce, Cp của propofol qua các lần chuẩn độ để cho 70 ≤ PSI≤80 và OAA/S = 3 điểm và mối tương quan giữa các chỉ số Ce, Cp này với chỉ số PSI và OAA/S
• 3.3.1. Mức an thần của hai nh óm ở từng lần chuẩn độ
• 3.3.2. Nồng độ Cp của ở các mức của OAA/S qua các lần chuẩn độ
• 3.3.3. Nồng độ Ce ở các mức của OAA/S qua các lần chuẩn độ
• 3.3.4. Chỉ số PSI ở các mức của OAA/S qu a các lần chuẩn độ
• 3.3.5. Mối tương quan của chỉ số PSI với thang điểm an thần OAA/S
• 3.3.6. Xác định mối tương giữa chỉ số PSI với đậm độ Ce, Cp propofol ở hai nh óm
• 3.4. Ảnh hưởng của gây tê tủy sống - ngoài màng cứng kết hợp an thần TCI propofol trên hô hấp và tuần hoàn và một số tác dụng không mong muốn trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi (mục tiêu 3)
• 3.4.1. Ảnh hưởng tr ên hô hấp
• 3.4.2. Ảnh hưởng tr ên tuần hoàn
• 3.5. Đánh giá độ mê theo thang điểm của Evans ở một số thời điểm
• 3.6. Đánh giá sự hợp tác của bệnh nhân trong phẫu thuật theo bảng điểm của Rodrigo
• 3.7. Đánh giá chất lượng hồi tỉnh của bệnh nhân sau mổ. Dựa vào bảng điểm của Aldrete
• 3.8. Tác dụng giảm đau trong 24 giờ sau mổ khi nghỉ và vận động
• 3.9. Bến chứng trong và sau mổ của cả hai nhóm
• 3.10. Đánh giá sự hài lòng của phẫu thuật viên
• 3.11. Đánh giá sự hài lòng của người bệnh
• 4. CHƯƠNG 4 : BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm bệnh nhân và đặc điểm phẫu thuật
• 4.1.1. Chiều cao, cân nặng
• 4.1.2. Tình trạng sức khỏ e của bệnh nhân phân theo hiệp h ội các n hà gây mê Mỹ
• 4.1.3. Đặc đ iểm phân bố phẫu thuật
• 4.1.4. Các bệnh lý p hối h ợp
• 4.1.5. Thời g ian phẫu thuật
• 4.2. Đánh g iá tr ên tiêu th ụ thuốc và dịch truyền tr ong 2 nhóm
• 4.3. Đánh giá tác dụng vô cảm của gây tê tủy sống bằng bupivacain 0,5% phối hợp gây tê ngoài màng cứng bằng hỗn hợp bupivacain 0,2%-sufentanil 0,5mcg/ml trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi
• 4.3.1. Kết quả ức chế cảm giác
• 4.3.2. Thời g ian xuất hiện ức chế vận độn g
• 4.4. Đánh giá tác dụng an thần của TCI propofol trên điện não số hóa PSI trong mổ của hai nhóm
• 4.4.1. Mức an thần của hai nh óm qua các lần chuẩn độ
• 4.4.2. Bàn luận về mối tương qu an giữ a Cp, Ce v à PSI
• 4.4.3. Bàn luận về nồng độ Ce, Cp và chỉ số PSI chung cho các lần chuẩn độ và độ t in cậy trên lâm sàng
• 4.5. Bàn luận về độ mê trong ph ẫu thuật theo thang điểm P RST
• 4.6. Ảnh hưởng của gây tê tủy sống – ngoài màng cứng kết hợp an thần TCI propofol trên hô hấp, tuần hoàn và các tác dụng không mong muốn trong phẫu thuật bụng dưới ở người cao tuổi
• 4.6.1. Ảnh hưởng tr ên hô hấp
• 4.6.2. Ảnh hưởng tr ên tuần hoàn
• 4.6.3. Một số t ác dụng phụ kh ác của GTTS và NMC
• 4.7. Sự hài lòng của phẫu thuật viên về phương pháp vô cảm
• 4.8. Sự hài lòng của bệnh nhân
• 5. KI ẾN NGHỊ
• 6. NHỮNG ĐÓ NG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
• 7. MỘT SỐ CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BI ỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH

I. Giới thiệu về nghiên cứu

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá tác dụng của gây tê tủy sống kết hợp với gây tê ngoài màng cứng và an thần bằng TCI Propofol trong phẫu thuật bụng dưới cho người cao tuổi. Sự gia tăng số lượng bệnh nhân cao tuổi cần phẫu thuật đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cải thiện các phương pháp gây mê hồi sức. Gây mê truyền thống thường gặp nhiều biến chứng, đặc biệt là trong việc thông khí và hồi phục sau phẫu thuật. Do đó, nghiên cứu này nhằm tìm ra phương pháp an toàn và hiệu quả hơn cho nhóm bệnh nhân này.

1.1. Tác dụng của gây tê tủy sống

Gây tê tủy sống là một phương pháp vô cảm hiệu quả, giúp giảm đau trong phẫu thuật bụng dưới. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng bupivacain 0,5% kết hợp với sufentanil 0,5mcg/ml trong khoang ngoài màng cứng có thể cải thiện đáng kể hiệu quả giảm đau. Phương pháp này không chỉ giúp giảm đau mà còn giảm thiểu nhu cầu sử dụng thuốc giảm đau opioid, từ đó giảm thiểu các tác dụng phụ không mong muốn.

1.2. An thần bằng TCI Propofol

Việc sử dụng TCI Propofol trong nghiên cứu này cho thấy khả năng kiểm soát an thần hiệu quả, giúp bệnh nhân duy trì trạng thái tỉnh táo trong suốt quá trình phẫu thuật. Propofol cho phép điều chỉnh nồng độ thuốc một cách linh hoạt, từ đó giảm thiểu rủi ro về hô hấp và tuần hoàn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc an thần bằng TCI Propofol có thể đạt được mức độ an thần tối ưu mà không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện trên một nhóm bệnh nhân cao tuổi, với tiêu chí lựa chọn và loại trừ rõ ràng. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc đánh giá tác dụng của gây tê tủy sống và gây tê ngoài màng cứng kết hợp với an thần TCI Propofol. Các chỉ số như PSI và OAA/S được sử dụng để theo dõi mức độ an thần và cảm giác đau của bệnh nhân trong suốt quá trình phẫu thuật. Kết quả cho thấy sự kết hợp này không chỉ mang lại hiệu quả giảm đau mà còn đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là những bệnh nhân cao tuổi từ 60 tuổi trở lên, có chỉ định phẫu thuật bụng dưới. Tiêu chí lựa chọn bao gồm tình trạng sức khỏe tổng quát, không có bệnh lý nặng kèm theo. Tiêu chí loại trừ bao gồm các bệnh lý về hô hấp, tim mạch nghiêm trọng, và các rối loạn tâm thần. Việc lựa chọn đối tượng nghiên cứu cẩn thận giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của kết quả.

2.2. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp ngẫu nhiên, có đối chứng. Bệnh nhân được chia thành hai nhóm: nhóm sử dụng gây tê tủy sống kết hợp với gây tê ngoài màng cứng và nhóm sử dụng TCI Propofol. Các chỉ số như thời gian phẫu thuật, mức độ đau sau phẫu thuật, và các tác dụng phụ được ghi nhận và phân tích. Kết quả cho thấy sự kết hợp này mang lại hiệu quả cao trong việc giảm đau và an thần cho bệnh nhân cao tuổi.

III. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự kết hợp giữa gây tê tủy sống và gây tê ngoài màng cứng với an thần TCI Propofol mang lại hiệu quả cao trong việc giảm đau và an thần cho người cao tuổi. Các chỉ số như PSI và OAA/S cho thấy mức độ an thần đạt yêu cầu mà không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật cũng được cải thiện đáng kể, cho thấy tính khả thi của phương pháp này trong thực hành lâm sàng.

3.1. Đánh giá tác dụng vô cảm

Tác dụng vô cảm của phương pháp gây tê tủy sống kết hợp với gây tê ngoài màng cứng được đánh giá qua các chỉ số cảm giác và vận động. Kết quả cho thấy thời gian xuất hiện mất cảm giác đau ở các mức độ T12, T10, T6, T4 là nhanh chóng, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn trong suốt quá trình phẫu thuật. Điều này cho thấy tính hiệu quả của phương pháp trong việc giảm đau cho bệnh nhân cao tuổi.

3.2. Đánh giá tác dụng an thần

Tác dụng an thần của TCI Propofol được đánh giá qua các chỉ số PSI và OAA/S. Kết quả cho thấy mức độ an thần của bệnh nhân đạt yêu cầu, với chỉ số PSI duy trì trong khoảng 70-80. Điều này cho thấy TCI Propofol là một lựa chọn an toàn và hiệu quả cho việc an thần trong phẫu thuật bụng dưới cho người cao tuổi, đồng thời giảm thiểu rủi ro về hô hấp và tuần hoàn.

IV. Bàn luận

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc kết hợp gây tê tủy sống và gây tê ngoài màng cứng với an thần TCI Propofol là một phương pháp an toàn và hiệu quả cho người cao tuổi trong phẫu thuật bụng dưới. Các kết quả cho thấy sự cải thiện rõ rệt về mức độ đau và an thần, đồng thời giảm thiểu các tác dụng phụ không mong muốn. Điều này mở ra hướng đi mới trong việc chăm sóc và điều trị cho nhóm bệnh nhân này.

4.1. Ý nghĩa lâm sàng

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi. Việc áp dụng phương pháp này không chỉ giúp giảm đau hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn cho bệnh nhân trong quá trình phẫu thuật. Điều này có thể góp phần nâng cao tỷ lệ thành công và giảm thiểu biến chứng sau phẫu thuật.

4.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu này mở ra nhiều hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về gây tê tủy sống và an thần trong phẫu thuật cho người cao tuổi. Cần có thêm các nghiên cứu lớn hơn để xác định rõ hơn về hiệu quả và độ an toàn của phương pháp này, từ đó có thể áp dụng rộng rãi trong thực hành lâm sàng.