I. Tổng Quan Nghiên cứu sự hài lòng khách du lịch di sản
Du lịch di sản đang trở thành xu hướng quan trọng, thu hút sự quan tâm của cả giới học thuật và doanh nghiệp. Loại hình du lịch này không chỉ tạo ra doanh thu mà còn góp phần vào việc duy trì các thành phố và hệ sinh thái (Poria và cộng sự, 2003). Từ việc giảm bất bình đẳng thu nhập, phục hồi đô thị, đến thúc đẩy giáo dục và bảo vệ môi trường, du lịch di sản đóng góp vào 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc. Việt Nam, với nền văn hóa đa dạng, có tiềm năng lớn để phát triển du lịch di sản. Tính đến tháng 5/2023, Việt Nam có 8 di sản thế giới được UNESCO công nhận, cùng với nhiều di sản văn hóa phi vật thể, di sản tư liệu, khu dự trữ sinh quyển và công viên địa chất toàn cầu. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu sự hài lòng của khách du lịch đối với du lịch di sản tại Việt Nam là vô cùng quan trọng, giúp định hướng phát triển bền vững và bảo tồn các giá trị văn hóa di sản.
1.1. Vai trò của du lịch di sản trong phát triển kinh tế xã hội
Du lịch di sản không chỉ là ngành kinh tế mà còn là công cụ để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Loại hình du lịch này tạo ra việc làm, tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương, và góp phần vào việc bảo tồn các di tích lịch sử và văn hóa. Nghiên cứu chỉ ra rằng khách du lịch di sản thường có xu hướng chi tiêu nhiều hơn và lưu trú lâu hơn so với các loại hình du lịch khác (Đoàn Vũ Cương, 2023). Do đó, việc phát triển du lịch di sản một cách bền vững có thể mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn.
1.2. Tiềm năng và thách thức của du lịch di sản Việt Nam
Việt Nam có tiềm năng du lịch di sản lớn với nhiều di sản thế giới được UNESCO công nhận và các di tích lịch sử văn hóa phong phú. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch di sản cũng đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm: sự thương mại hóa quá mức, quá tải khách du lịch, lạm dụng di sản, và phục dựng không đúng cách (Hà Văn Siêu, 2018). Nếu không có sự đầu tư, khai thác và bảo tồn hiệu quả, các di sản văn hóa này có nguy cơ mất dần đi giá trị vốn có.
II. Thách Thức Du lịch di sản và sự hài lòng của khách du lịch
Phát triển du lịch di sản tại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến sự hài lòng của du khách. Một số du khách có thể cảm thấy e ngại về tình trạng quá đông đúc tại các địa điểm di sản, làm giảm trải nghiệm du lịch. Lo ngại về việc trải nghiệm không đáp ứng được kỳ vọng, hoặc các địa điểm di sản không được bảo quản tốt cũng là những vấn đề cần quan tâm (Phan Huy Xu và Võ Văn Thành, 2018). Các nhà quản lý điểm đến cần phải giải quyết những thách thức này để đảm bảo sự phát triển bền vững của du lịch di sản và nâng cao sự hài lòng của khách du lịch.
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách du lịch di sản
Sự hài lòng của khách du lịch đối với du lịch di sản bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm: chất lượng dịch vụ, giá cả, cơ sở hạ tầng, thái độ phục vụ, và trải nghiệm văn hóa. Khách du lịch mong muốn có một trải nghiệm du lịch đích thực, được tìm hiểu về lịch sử và văn hóa địa phương, và được tương tác với cộng đồng địa phương. Việc đáp ứng những mong đợi này là chìa khóa để nâng cao sự hài lòng của khách du lịch.
2.2. Sự cần thiết của nghiên cứu về sự hài lòng khách du lịch nội địa
Sau đại dịch Covid-19, số lượng khách du lịch quốc tế giảm mạnh. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã tập trung vào phát triển du lịch nội địa. Khách du lịch nội địa đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp sự sụt giảm của khách du lịch quốc tế. Do đó, các nghiên cứu về sự hài lòng của khách du lịch nội địa tại các điểm đến du lịch di sản là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.
2.3. Thiếu hụt nghiên cứu về du lịch di sản so với các loại hình khác
Nhiều nghiên cứu về du lịch và sự hài lòng của khách du lịch tập trung vào du lịch biển, các công viên quốc gia và điểm thu hút thiên nhiên (Bernini và cộng sự, 2015; Hassan và Shahnewaz, 2014; Daud và Rahman, 2011). Nghiên cứu về sự hài lòng của khách tại các khu di sản còn hạn chế (Chen, 2010; Gidey và Sharma, 2017). Cần có thêm nghiên cứu chuyên sâu về du lịch di sản, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam.
III. Nghiên Cứu sự hài lòng Mô hình lý thuyết và phương pháp
Để hiểu rõ hơn về sự hài lòng của khách du lịch đối với du lịch di sản tại Việt Nam, cần xây dựng một mô hình lý thuyết toàn diện và sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp. Các nghiên cứu trước đây đã tập trung vào hình ảnh điểm đến, lòng trung thành và chất lượng trải nghiệm (Nguyễn Thị Kim Thanh và Nguyễn Trọng Tuấn, 2022). Tuy nhiên, các yếu tố như gắn kết điểm đến và tính xác thực cũng có tác động quan trọng đến sự hài lòng của khách du lịch (González-Rodríguez et al., 2020). Việc kết hợp các yếu tố này vào một mô hình nghiên cứu sẽ giúp cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về sự hài lòng của khách du lịch.
3.1. Xây dựng mô hình lý thuyết về sự hài lòng của khách du lịch
Mô hình lý thuyết cần xem xét các yếu tố: tính xác thực (xác thực khách quan và xác thực hiện sinh), gắn kết điểm đến, chất lượng trải nghiệm, và sự hài lòng của khách du lịch. Cần kiểm định mô hình này bằng các phương pháp thống kê để xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. Mô hình nghiên cứu sự hài lòng phải có tính mới.
3.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính kết hợp
Nghiên cứu có thể sử dụng cả phương pháp định lượng và định tính. Phương pháp định lượng (khảo sát bằng bảng hỏi) được sử dụng để thu thập dữ liệu từ một mẫu lớn khách du lịch. Phương pháp định tính (phỏng vấn sâu) được sử dụng để hiểu sâu hơn về trải nghiệm và quan điểm của khách du lịch. Kết hợp cả hai phương pháp sẽ giúp cung cấp một cái nhìn toàn diện về sự hài lòng của khách du lịch.
3.3. Phân tích thống kê để đánh giá mức độ hài lòng
Sử dụng các kỹ thuật phân tích thống kê như phân tích hồi quy, phân tích nhân tố, và phân tích phương sai để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự hài lòng của khách du lịch. Phân tích thống kê giúp xác định các yếu tố quan trọng nhất cần tập trung vào để nâng cao sự hài lòng của khách du lịch. Cần sử dụng phần mềm phân tích hiện đại (SPSS, SmartPLS).
IV. Ứng Dụng Du lịch di sản Việt Nam và Gợi ý chính sách
Kết quả nghiên cứu về sự hài lòng của khách du lịch đối với du lịch di sản tại Việt Nam có thể được sử dụng để đưa ra các gợi ý chính sách cho các nhà quản lý điểm đến, doanh nghiệp lữ hành và cộng đồng địa phương. Các chính sách cần tập trung vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản, nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện cơ sở hạ tầng, và tạo ra những trải nghiệm du lịch đích thực cho khách du lịch. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để đảm bảo sự phát triển bền vững của du lịch di sản.
4.1. Gợi ý chính sách cho cơ quan quản lý nhà nước về du lịch
Các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch cần xây dựng các chính sách khuyến khích bảo tồn và phát huy các giá trị di sản. Chính sách cần tập trung vào việc kiểm soát chặt chẽ các hoạt động du lịch tại các khu di sản, đảm bảo không gây ảnh hưởng tiêu cực đến di sản. Đồng thời, cần có các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức cho cộng đồng địa phương về vai trò của du lịch di sản trong việc bảo tồn văn hóa.
4.2. Gợi ý chính sách cho doanh nghiệp lữ hành
Các doanh nghiệp lữ hành cần xây dựng các sản phẩm du lịch di sản chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu và mong đợi của khách du lịch. Sản phẩm cần tập trung vào việc cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về lịch sử và văn hóa địa phương. Cần đảm bảo chất lượng dịch vụ, an toàn và tiện nghi cho khách du lịch. Doanh nghiệp cần có trách nhiệm với cộng đồng và môi trường.
4.3. Gợi ý chính sách cho cộng đồng địa phương
Cộng đồng địa phương cần tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch di sản. Cần tạo điều kiện cho cộng đồng địa phương hưởng lợi từ du lịch. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng địa phương về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản. Cộng đồng cần có trách nhiệm bảo vệ môi trường và duy trì sự thân thiện với khách du lịch.
V. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu và Phát Triển Du Lịch Di Sản
Nghiên cứu về sự hài lòng của khách du lịch đối với du lịch di sản tại Việt Nam là một lĩnh vực quan trọng và cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành du lịch. Việc xây dựng một mô hình lý thuyết toàn diện, sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp, và đưa ra các gợi ý chính sách cụ thể sẽ giúp nâng cao chất lượng du lịch di sản và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan để phát triển du lịch di sản một cách bền vững và hiệu quả.
5.1. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu trong tương lai
Nghiên cứu này có thể có một số hạn chế, chẳng hạn như: phạm vi nghiên cứu giới hạn, mẫu nghiên cứu chưa đủ lớn, hoặc các yếu tố chưa được xem xét đầy đủ. Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc mở rộng phạm vi nghiên cứu, tăng kích thước mẫu, và xem xét các yếu tố khác ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách du lịch. Cần nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng hành vi của khách.
5.2. Tầm quan trọng của du lịch di sản trong bối cảnh toàn cầu
Du lịch di sản đóng vai trò ngày càng quan trọng trong bối cảnh toàn cầu. Du lịch di sản không chỉ là một ngành kinh tế mà còn là một công cụ để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa. Việc phát triển du lịch di sản một cách bền vững có thể mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và văn hóa to lớn cho các quốc gia và cộng đồng địa phương.
