Tổng quan nghiên cứu

Ngành dệt may tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, với ưu thế nguồn nhân công dồi dào và khả năng thu hồi vốn nhanh. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, các doanh nghiệp dệt may phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt, đòi hỏi nâng cao năng lực quản trị và ra quyết định kịp thời, chính xác. Công ty cổ phần may Trường Giang, một doanh nghiệp lớn tại Quảng Nam, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất và gia công sản phẩm may mặc xuất khẩu và nội địa, đã và đang khẳng định vị thế trên thị trường. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công ty chưa khai thác hiệu quả thông tin kế toán trong quá trình ra quyết định quản trị, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và sức cạnh tranh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại Công ty cổ phần may Trường Giang, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác này. Nghiên cứu tập trung vào các quyết định quản trị ngắn hạn và dài hạn trong năm 2014, với phạm vi khảo sát tại trụ sở công ty tại Quảng Nam. Việc sử dụng thông tin kế toán hiệu quả được kỳ vọng góp phần nâng cao chất lượng quyết định, tăng lợi nhuận và cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Theo báo cáo năm 2014, công ty có quy mô lớn với nhiều chuyền may và lao động, tuy nhiên công tác phân tích thông tin kế toán chủ yếu dừng ở mức độ khái quát, chưa ứng dụng các kỹ thuật phân tích chi tiết như phân tích điểm hòa vốn, mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi nhuận (CVP). Nghiên cứu này sẽ cung cấp số liệu cụ thể về các dạng quyết định, mức độ sử dụng thông tin kế toán và hiệu quả của chúng, góp phần làm rõ vai trò của kế toán quản trị trong doanh nghiệp dệt may.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị kinh doanh liên quan đến quyết định quản trị và kế toán quản trị. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết quyết định quản trị: Nhấn mạnh quá trình ra quyết định gồm các bước xác định vấn đề, nghiên cứu phương án, thu thập và phân tích thông tin, lựa chọn phương án, thực thi và kiểm tra, điều chỉnh quyết định. Quyết định được phân loại thành quyết định ngắn hạn (tác động trong vòng một năm) và dài hạn (đầu tư vốn dài hạn).

  • Lý thuyết thông tin kế toán phục vụ ra quyết định: Thông tin kế toán được xem là nguồn dữ liệu quan trọng, cung cấp các báo cáo tài chính, dự toán chi phí, phân tích chi phí – sản lượng – lợi nhuận, giúp nhà quản trị lựa chọn phương án tối ưu. Khái niệm thông tin thích hợp (relevant information) được nhấn mạnh, bao gồm các chi phí và thu nhập có sự khác biệt giữa các phương án, liên quan đến tương lai và có thể kiểm soát được.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng gồm: chi phí khả biến, chi phí bất biến, chi phí hỗn hợp, chi phí chìm, chi phí cơ hội, điểm hòa vốn, tỷ suất sinh lời nội bộ (IRR), hiện giá thuần (NPV), số dư đảm phí, phân tích CVP.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn sâu các nhà quản lý và nhân viên kế toán tại Công ty cổ phần may Trường Giang nhằm xác định nhu cầu và thực trạng sử dụng thông tin kế toán trong ra quyết định. Dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo tài chính, dự toán chi phí, bảng phân tích lợi nhuận, báo cáo tồn kho, và các tài liệu nội bộ năm 2014.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích định lượng với cỡ mẫu gồm các bộ phận quản lý và kế toán chủ chốt, áp dụng kỹ thuật phân tích chi phí – sản lượng – lợi nhuận, phân tích điểm hòa vốn, phân tích chi phí chênh lệch, và phương pháp hiện giá thuần, tỷ suất sinh lời nội bộ để đánh giá các phương án đầu tư. Phân tích định tính được thực hiện qua phỏng vấn để hiểu rõ nhận thức và thực trạng vận dụng thông tin kế toán.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào dữ liệu và hoạt động của năm 2014, với quá trình thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong vòng 6 tháng, từ khảo sát thực tế đến tổng hợp kết quả và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng sử dụng thông tin kế toán trong ra quyết định: Công ty chủ yếu sử dụng thông tin kế toán ở mức độ tổng quát, chưa khai thác sâu các kỹ thuật phân tích như phân tích điểm hòa vốn hay CVP. Ví dụ, bảng dự toán chi phí sản xuất 3.500 chiếc áo Dick’s năm 2014 cho thấy công ty chưa phân tích chi tiết chi phí biến đổi và chi phí cố định để tối ưu hóa sản lượng.

  2. Mức độ nhận thức về vai trò thông tin kế toán: Qua phỏng vấn, khoảng 70% nhà quản lý nhận thức được tầm quan trọng của thông tin kế toán trong ra quyết định, nhưng chỉ 40% trong số đó thường xuyên sử dụng các báo cáo phân tích chi tiết để hỗ trợ quyết định. Điều này dẫn đến việc ra quyết định dựa nhiều vào kinh nghiệm và thông tin không đầy đủ.

  3. Hiệu quả của các quyết định dựa trên thông tin kế toán: Các quyết định về giá bán, sản lượng sản xuất và đầu tư thiết bị mới chưa được tối ưu. Ví dụ, phân tích chênh lệch lợi nhuận giữa phương án quảng cáo và giảm giá cho mặt hàng Vest nam quý 2 năm 2014 cho thấy phương án giảm giá mang lại lợi nhuận cao hơn 15% so với phương án quảng cáo, nhưng công ty chưa áp dụng triệt để.

  4. Khó khăn trong tổ chức và cung cấp thông tin kế toán: Bộ máy kế toán chưa hoàn thiện, việc phân quyền và báo cáo kế toán giữa các bộ phận còn lỏng lẻo, dẫn đến thông tin không được cập nhật kịp thời và thiếu tính chính xác. Bảng phân quyền ra quyết định và báo cáo kế toán năm 2014 cho thấy sự phân công chưa rõ ràng giữa các phòng ban.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc sử dụng thông tin kế toán chưa hiệu quả là do hạn chế về tổ chức bộ máy kế toán, thiếu kỹ năng phân tích và nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của thông tin kế toán trong ra quyết định. So sánh với các nghiên cứu trong ngành dệt may và các doanh nghiệp sản xuất khác, kết quả tương đồng về việc chưa khai thác triệt để các kỹ thuật phân tích kế toán quản trị.

Việc không áp dụng phân tích điểm hòa vốn và CVP làm giảm khả năng dự báo và lựa chọn phương án sản xuất phù hợp, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và khả năng cạnh tranh. Các biểu đồ phân tích chi phí – sản lượng – lợi nhuận và bảng phân tích chênh lệch lợi nhuận có thể được sử dụng để minh họa rõ hơn hiệu quả các phương án kinh doanh, giúp nhà quản trị dễ dàng so sánh và lựa chọn.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của thông tin kế toán trong việc nâng cao chất lượng quyết định quản trị, đồng thời chỉ ra những điểm yếu cần khắc phục để phát huy tối đa hiệu quả của hệ thống thông tin kế toán tại Công ty cổ phần may Trường Giang.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Xây dựng cơ cấu tổ chức kế toán rõ ràng, phân quyền và trách nhiệm cụ thể giữa các phòng ban để đảm bảo thông tin kế toán được thu thập, xử lý và báo cáo kịp thời, chính xác. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc và phòng kế toán.

  2. Nâng cao năng lực phân tích thông tin kế toán: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật phân tích chi phí – sản lượng – lợi nhuận, phân tích điểm hòa vốn, hiện giá thuần và tỷ suất sinh lời nội bộ cho đội ngũ kế toán và quản lý. Mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng báo cáo phân tích chi tiết lên 80% trong vòng 1 năm.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý kế toán: Đầu tư hệ thống phần mềm kế toán quản trị hiện đại, tích hợp các công cụ phân tích và báo cáo tự động, giúp giảm thời gian xử lý và nâng cao độ chính xác của thông tin. Thời gian triển khai: 12 tháng; Chủ thể: Ban quản lý dự án CNTT và phòng kế toán.

  4. Xây dựng quy trình ra quyết định dựa trên thông tin kế toán: Thiết lập quy trình chuẩn trong việc sử dụng thông tin kế toán làm cơ sở cho các quyết định quản trị, bao gồm việc phân tích các phương án, đánh giá rủi ro và lợi ích, kiểm tra và điều chỉnh quyết định. Mục tiêu giảm thiểu sai sót trong quyết định xuống dưới 5% trong 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp ngành dệt may: Giúp nâng cao nhận thức về vai trò của thông tin kế toán trong ra quyết định, áp dụng các kỹ thuật phân tích để tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh.

  2. Chuyên viên kế toán quản trị: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về phân loại chi phí, phân tích CVP, điểm hòa vốn và các phương pháp tính toán hiện đại phục vụ công tác kế toán quản trị.

  3. Giảng viên và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo thực tiễn phong phú, giúp hiểu rõ mối quan hệ giữa thông tin kế toán và quyết định quản trị trong doanh nghiệp sản xuất.

  4. Nhà tư vấn quản lý và đầu tư: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả sử dụng thông tin kế toán trong doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả đầu tư.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao thông tin kế toán lại quan trọng trong ra quyết định quản trị?
    Thông tin kế toán cung cấp dữ liệu chính xác về chi phí, doanh thu, lợi nhuận giúp nhà quản trị đánh giá các phương án kinh doanh, từ đó lựa chọn phương án tối ưu, giảm rủi ro và tăng hiệu quả hoạt động.

  2. Phân tích chi phí – sản lượng – lợi nhuận (CVP) giúp gì cho doanh nghiệp?
    CVP giúp xác định điểm hòa vốn, đánh giá tác động của biến động chi phí và sản lượng đến lợi nhuận, hỗ trợ nhà quản trị trong việc lập kế hoạch sản xuất và định giá sản phẩm phù hợp.

  3. Chi phí chìm có ảnh hưởng thế nào đến quyết định?
    Chi phí chìm là chi phí đã phát sinh trong quá khứ và không thể thu hồi, không nên được xem xét trong quá trình ra quyết định vì không ảnh hưởng đến kết quả tương lai.

  4. Làm thế nào để nhận diện thông tin kế toán thích hợp cho quyết định?
    Thông tin thích hợp là thông tin liên quan đến tương lai, có sự khác biệt giữa các phương án và có thể kiểm soát được. Loại bỏ các chi phí không thay đổi hoặc không liên quan để tập trung vào dữ liệu quan trọng.

  5. Phương pháp hiện giá thuần (NPV) và tỷ suất sinh lời nội bộ (IRR) khác nhau thế nào?
    NPV tính giá trị hiện tại của dòng tiền thu và chi để đánh giá dự án, trong khi IRR là tỷ lệ chiết khấu làm cho NPV bằng 0. Cả hai đều dùng để đánh giá hiệu quả đầu tư, nhưng IRR thể hiện tỷ suất sinh lời dự kiến.

Kết luận

  • Thông tin kế toán là công cụ thiết yếu hỗ trợ nhà quản trị trong việc ra quyết định chính xác và kịp thời tại Công ty cổ phần may Trường Giang.
  • Thực trạng sử dụng thông tin kế toán còn hạn chế, chưa khai thác triệt để các kỹ thuật phân tích hiện đại như CVP, điểm hòa vốn, NPV, IRR.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra các điểm yếu về tổ chức bộ máy kế toán, nhận thức và kỹ năng phân tích thông tin kế toán của đội ngũ quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức, nâng cao năng lực phân tích, ứng dụng công nghệ và xây dựng quy trình ra quyết định dựa trên thông tin kế toán.
  • Các bước tiếp theo gồm triển khai đào tạo, đầu tư hệ thống công nghệ thông tin và xây dựng quy trình chuẩn, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thông tin kế toán trong vòng 1-2 năm tới.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực quản trị và sức cạnh tranh của doanh nghiệp bạn!