I. Tổng Quan Nghiên Cứu Quản Lý Thu Ngân Sách Huyện Trảng Bom
Công tác quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN) đóng vai trò then chốt trong mọi hoạt động kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của quốc gia. Vai trò này luôn gắn liền với vai trò của Nhà nước qua từng giai đoạn. Trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập, thu ngân sách là công cụ điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, định hướng phát triển sản xuất, điều tiết thị trường và bình ổn giá cả. Tại huyện Trảng Bom, công tác này đã được chú trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và đảm bảo an ninh trật tự. Tuy nhiên, với những khó khăn và thách thức hiện tại, việc quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đặc biệt là ngân sách nhà nước huyện Trảng Bom, trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nghiên cứu này nhằm tìm ra các giải pháp hiệu quả để quản lý ngân sách trên địa bàn huyện.
1.1. Sự Cần Thiết Nghiên Cứu Quản Lý Thu Ngân Sách
Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, sức cạnh tranh thấp ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, việc đảm bảo nguồn lực cho phát triển hạ tầng và an sinh xã hội trở nên khó khăn hơn. Do đó, cần tiếp tục đảm bảo quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là nguồn ngân sách nhà nước. Các yếu tố và điều kiện mới tác động đến sự phát triển kinh tế của địa phương đòi hỏi vấn đề quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn được đặt ra với tầm quan trọng đặc biệt và có tính cấp bách. Tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai” làm đề tài bảo vệ luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Quản Lý Thu Ngân Sách
Nghiên cứu này hướng đến mục tiêu hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện. Đánh giá thực trạng công tác quản lý thu ngân sách nhà nước tại huyện Trảng Bom giai đoạn 2013-2017. Xác định các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến công tác quản lý thu ngân sách nhà nước ở huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai. Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách nhà nước tại huyện Trảng Bom đến năm 2025.
II. Thực Trạng Thu Ngân Sách Phân Tích Tại Huyện Trảng Bom
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Trảng Bom giai đoạn 2013-2017. Các yếu tố ảnh hưởng và các mối quan hệ tác động đến hiệu quả của công tác quản lý thu ngân sách được phân tích kỹ lưỡng. Từ đó, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện đến năm 2025. Số liệu thứ cấp được thu thập trong giai đoạn 2013-2017, số liệu sơ cấp được thu thập trong năm 2017. Nội dung nghiên cứu bao gồm cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện.
2.1. Phạm Vi Nghiên Cứu Quản Lý Thu Ngân Sách
Đề tài tập trung nghiên cứu về thực trạng quản lý ngân sách trên địa bàn huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai. Về nội dung, đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Trảng Bom giai đoạn 2013-2017, các yếu tố ảnh hưởng, các mối quan hệ tác động đến hiệu quả của công tác quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện, qua đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện đến năm 2025.
2.2. Nội Dung Nghiên Cứu Quản Lý Thu Ngân Sách
Nội dung nghiên cứu bao gồm cơ sở lý luận và thực tiễn về ngân sách nhà nước và quản lý thu ngân sách nhà nước cấp huyện; Thực trạng công tác quản lý thu ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Trảng Bom giai đoạn 2013 – 2017; Các yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến công tác quản lý thu ngân sách nhà nước ở huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai; Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách trên địa bàn huyện Trảng Bom tỉnh Đồng Nai đến năm 2025.
III. Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Thu Ngân Sách Nhà Nước Cấp Huyện
Luật NSNN được Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt nam khóa XI, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 16/12/2002 đã xác định: “NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”.[9] NSNN có thể hiểu là một kế hoạch tài chính quốc gia bao gồm chủ yếu các khoản thu và chi của Nhà nước được mô tả dưới hình thức cân đối bằng giá trị tiền tệ. Phần thu thể hiện các nguồn tài chính được huy động vào NSNN; phần chi thể hiện chính sách phân phối các nguồn tài chính đã huy động được để thực hiện mục tiêu KT-XH.
3.1. Khái Niệm Ngân Sách Nhà Nước
Ngân sách nhà nước (NSNN) là một phạm trù kinh tế khách quan, ra đời, tồn tại và phát triển trên cơ sở sự ra đời, tồn tại và phát triển của Nhà nước. NSNN là một kế hoạch tài chính quốc gia bao gồm chủ yếu các khoản thu và chi của Nhà nước được mô tả dưới hình thức cân đối bằng giá trị tiền tệ. Phần thu thể hiện các nguồn tài chính được huy động vào NSNN; phần chi thể hiện chính sách phân phối các nguồn tài chính đã huy động được để thực hiện mục tiêu KT-XH.
3.2. Vai Trò Của Ngân Sách Nhà Nước
NSNN là khâu tài chính tập trung quan trọng nhất, là kế hoạch tài chính cơ bản, tổng hợp của Nhà nước. Nó giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính và có vai trò quyết định sự phát triển của nền KT-XH. Vai trò của NSNN được xác lập trên cơ sở chức năng và nhiệm vụ cụ thể của nó trong từng giai đoạn cụ thể. Phát huy vai trò của NSNN như thế nào là thước đo đánh giá hiệu quả điều hành, lãnh đạo của Nhà nước.
3.3. Phân Cấp Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước
Khi đã hình thành hệ thống NSNN gồm nhiều cấp thì việc phân cấp ngân sách là một tất yếu khách quan. Thực chất của phân cấp ngân sách là giải quyết mối quan hệ giữa các cấp chính quyền trong toàn bộ hoạt động của NSNN. Thông qua phân cấp NSNN, quyền hạn, trách nhiệm của mỗi cấp chính quyền trong thu chi NSNN được xác định cụ thể; đồng thời, phân cấp NSNN còn phản ánh mối quan hệ về lợi ích kinh tế giữa các cấp ngân sách, giữa các địa phương, giữa địa phương với quốc gia.
IV. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Thu Ngân Sách Trảng Bom
Để nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách tại huyện Trảng Bom, cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng công tác xây dựng dự toán, tăng cường kiểm tra kiểm soát các khoản thu, và nâng cao năng lực quản lý của cán bộ quản lý ngân sách. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các ban ngành liên quan. Các giải pháp này cần được thực hiện đồng bộ và có hệ thống để đạt được hiệu quả cao nhất.
4.1. Nâng Cao Chất Lượng Xây Dựng Dự Toán Thu Ngân Sách
Việc xây dựng dự toán thu ngân sách chính xác và sát với thực tế là yếu tố quan trọng để đảm bảo nguồn thu ổn định và bền vững. Cần có sự phân tích kỹ lưỡng về tình hình kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như dự báo về các yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguồn thu. Đồng thời, cần có sự tham gia của các chuyên gia và các ban ngành liên quan để đảm bảo tính khách quan và khoa học của dự toán.
4.2. Tăng Cường Kiểm Tra Kiểm Soát Các Khoản Thu
Công tác kiểm tra, kiểm soát các khoản thu cần được thực hiện thường xuyên và liên tục để phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận, trốn thuế. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan thuế, hải quan và các cơ quan chức năng khác để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc thu thuế. Đồng thời, cần có các biện pháp xử lý nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm.
4.3. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Quản Lý Ngân Sách
Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách cần được đào tạo và bồi dưỡng thường xuyên để nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghiệp vụ. Cần có sự cập nhật liên tục về các chính sách, quy định mới trong lĩnh vực tài chính - ngân sách. Đồng thời, cần có sự đánh giá và khen thưởng xứng đáng đối với các cán bộ có thành tích xuất sắc.
V. Kiến Nghị Hoàn Thiện Quản Lý Thu Ngân Sách Trảng Bom
Để hoàn thiện công tác quản lý thu ngân sách tại huyện Trảng Bom, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa Trung ương, tỉnh Đồng Nai và huyện Trảng Bom. Cần có các chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh, từ đó tăng nguồn thu cho ngân sách. Đồng thời, cần có sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn để tạo động lực cho sự phát triển của địa phương.
5.1. Kiến Nghị Đối Với Trung Ương Về Thu Ngân Sách
Trung ương cần có các chính sách hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương phát triển kinh tế - xã hội. Cần có sự phân cấp rõ ràng về quyền hạn và trách nhiệm trong việc quản lý ngân sách. Đồng thời, cần có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ đối với việc sử dụng ngân sách của các địa phương.
5.2. Kiến Nghị Đối Với Tỉnh Đồng Nai Về Thu Ngân Sách
Tỉnh Đồng Nai cần có các chính sách ưu đãi và hỗ trợ cho các doanh nghiệp đầu tư vào huyện Trảng Bom. Cần có sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của huyện. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành trong việc quản lý ngân sách.
5.3. Kiến Nghị Đối Với Huyện Trảng Bom Về Thu Ngân Sách
Huyện Trảng Bom cần có các giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả quản lý thu ngân sách. Cần có sự tăng cường kiểm tra, kiểm soát các khoản thu. Đồng thời, cần có sự đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách.
