I. Tổng Quan Vệ Sinh Tay NVYT Tầm Quan Trọng Định Nghĩa
Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nhức nhối. WHO ước tính, ở các nước đang phát triển, tỉ lệ NKBV lên tới 15%. Vệ sinh tay nhân viên y tế được xem là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa NKBV, cắt đứt chuỗi lây nhiễm. Mặc dù kỹ thuật đơn giản, việc tuân thủ còn kém. WHO đã đưa ra “Năm thời điểm vệ sinh tay” năm 2009, tập trung vào các thời điểm quan trọng như trước khi chạm vào bệnh nhân, trước quy trình vô trùng, sau khi tiếp xúc với máu và dịch cơ thể, sau khi tiếp xúc với người bệnh và sau khi chạm vào đồ vật xung quanh bệnh nhân. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá kiến thức, thái độ, thực hành về vệ sinh tay của nhân viên y tế tại Trung Tâm Y Tế Lạc Sơn, Hòa Bình năm 2024. Mục tiêu là tìm ra các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe. Việc đảm bảo chất lượng vệ sinh tay đã trở thành trọng tâm trong nỗ lực cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam.
1.1. Khái niệm vệ sinh tay và các phương pháp thực hiện
Vệ sinh tay bao gồm rửa tay bằng nước và xà phòng (có hoặc không có chất sát khuẩn) hoặc chà tay khử khuẩn. Rửa tay với nước và xà phòng trung tính là phương pháp không có chất khử khuẩn. Rửa tay khử khuẩn là rửa tay với nước và xà phòng khử khuẩn. Chà tay khử khuẩn là chà toàn bộ bàn tay bằng một chế phẩm vệ sinh tay chứa cồn (không dùng nước) nhằm giảm lượng vi khuẩn. Các chế phẩm cồn thường chứa 60-90% cồn Ethanol hoặc Isopropanol hoặc kết hợp với chất khử khuẩn khác. Theo tài liệu gốc, việc làm sạch tay đúng cách giúp loại bỏ cả vi khuẩn thường trú và vi khuẩn vãng lai, ngăn ngừa lây nhiễm.
1.2. Tác động của vệ sinh tay lên nhiễm khuẩn liên quan chăm sóc
Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản và tiết kiệm, đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát nhiễm trùng. Việc thiếu thực hành vệ sinh tay đúng cách dẫn đến lây lan các bệnh nhiễm trùng, ảnh hưởng đường tiết niệu, hô hấp, tiêu hóa, và vị trí phẫu thuật. CDC khuyến nghị sử dụng dung dịch gốc cồn để khử trùng tay khi tay không có chất bẩn nhìn thấy và sử dụng xà phòng và nước khi có chất bẩn nhìn thấy. Nghiên cứu của Girou cho thấy chất chà tay chứa cồn hiệu quả hơn rửa tay bằng xà phòng trong việc giảm ô nhiễm vi khuẩn. Rửa tay thường xuyên với xà phòng, giữ gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân là biện pháp hiệu quả phòng chống dịch bệnh.
II. Hướng Dẫn 5 Thời Điểm Vàng Vệ Sinh Tay Theo Tiêu Chuẩn WHO
WHO đã đưa ra 5 thời điểm vệ sinh tay nhằm tăng cường sự tuân thủ và giảm gánh nặng nhiễm trùng. Các thời điểm này hướng đến việc bảo vệ cả bệnh nhân và nhân viên y tế. Việc tuân thủ đúng 5 thời điểm này giúp ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh trong môi trường bệnh viện. Thực hiện vệ sinh tay đúng thời điểm là một phần quan trọng trong kiểm soát nhiễm khuẩn và đảm bảo an toàn cho cả người bệnh và đội ngũ y tế. Việc phổ biến và đào tạo về 5 thời điểm này là cần thiết để cải thiện thực hành vệ sinh tay trong các cơ sở y tế.
2.1. Trước khi tiếp xúc người bệnh Bảo vệ bệnh nhân khỏi vi khuẩn
Thời điểm này nhằm ngăn ngừa lây truyền vi khuẩn từ khu vực chăm sóc sang bệnh nhân, bảo vệ bệnh nhân khỏi sự xâm lấn của vi khuẩn thường trú và chống lại nhiễm khuẩn ngoại sinh. Cụ thể, cần thực hiện trước khi thăm khám, hỗ trợ bệnh nhân trong các hoạt động cá nhân và thực hiện các thao tác không xâm lấn khác. Theo WHO, việc vệ sinh tay trước khi tiếp xúc bệnh nhân là một bước quan trọng để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu.
2.2. Trước khi làm thủ thuật vô trùng Giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn
Thời điểm này thực hiện ngay trước khi tiếp cận vị trí quan trọng có nguy cơ nhiễm khuẩn cho bệnh nhân. Áp dụng cho bất kỳ thủ thuật nào liên quan đến tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với niêm mạc, vùng da không lành lặn hoặc dụng cụ y tế xâm lấn. Cụ thể, cần thực hiện trước khi thay băng vết thương, tiêm, chọc dò qua da, thăm khám âm đạo hoặc trực tràng, đặt thủ thuật xâm lấn. Thực hiện đúng quy trình này sẽ giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện.
2.3. Sau khi tiếp xúc với máu và dịch cơ thể Ngăn ngừa lây lan
Vệ sinh tay cần thực hiện ngay sau khi kết thúc thao tác có nguy cơ phơi nhiễm dịch tiết và sau khi tháo găng. Mục đích là bảo vệ nhân viên y tế tránh sự xâm nhập của vi khuẩn và bảo vệ môi trường chăm sóc y tế khỏi lây lan tiềm ẩn. Cần thực hiện sau khi tiếp xúc với da không lành lặn, tháo bỏ dụng cụ xâm lấn, tháo tã lót, làm sạch chất bài tiết và bất kỳ dịch cơ thể nào khác. Việc này giúp ngăn chặn sự lây lan của các tác nhân gây bệnh.
III. Cách Vệ Sinh Tay Đúng Chuẩn Hướng Dẫn 6 Bước Từ Chuyên Gia
Việc vệ sinh tay đúng cách đòi hỏi tuân thủ một quy trình cụ thể. Quy trình này bao gồm 6 bước cơ bản, được thiết kế để đảm bảo toàn bộ bề mặt bàn tay được làm sạch hiệu quả. Thời gian tối thiểu cho mỗi lần rửa tay là 30 giây. Việc thực hiện đúng và đủ các bước này giúp loại bỏ tối đa các vi khuẩn gây bệnh. Nhân viên y tế cần được đào tạo kỹ lưỡng về quy trình này và thực hiện thường xuyên để đảm bảo an toàn cho bản thân và bệnh nhân.
3.1. Chi tiết quy trình 6 bước vệ sinh tay thường quy
Bước 1: Làm ướt tay bằng nước và xà phòng/3 ml chế phẩm chứa cồn. Chà hai lòng bàn tay vào nhau. Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu và kẽ ngoài các ngón tay của bàn tay kia và ngược lại. Bước 3: Chà hai lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ ngón tay. Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay này vào lòng bàn tay kia. Bước 5: Xoay ngón tay cái của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại (làm sạch ngón tay cái). Bước 6: Xoay các đầu ngón tay của tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Lưu ý, vệ sinh tay bằng nước và xà phòng cần làm sạch tay dưới vòi nước chảy đến cổ tay và lau khô. Chà sát tay đến khi tay khô đối với vệ sinh tay bằng chế phẩm chứa cồn. Mỗi bước lặp lại tối thiểu 5 lần và thời gian tối thiểu 30 giây.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Vệ Sinh Tay Tại Trung Tâm Y Tế Lạc Sơn
Nghiên cứu tại Trung Tâm Y Tế Lạc Sơn, Hòa Bình năm 2024 đã đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành của nhân viên y tế về vệ sinh tay. Kết quả cho thấy cần có những can thiệp cụ thể để nâng cao nhận thức và cải thiện thực hành vệ sinh tay. Việc hiểu rõ các yếu tố liên quan đến vệ sinh tay sẽ giúp xây dựng các chương trình đào tạo và kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả hơn. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan trọng để Trung Tâm Y Tế Lạc Sơn có thể đưa ra các biện pháp cải thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.
4.1. Đánh giá kiến thức nhân viên y tế về vệ sinh tay
Nghiên cứu đánh giá kiến thức của nhân viên y tế về 5 thời điểm vệ sinh tay, quy trình rửa tay và tác dụng của vệ sinh tay trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện. Kết quả cho thấy vẫn còn tồn tại những lỗ hổng trong kiến thức, đặc biệt về thời điểm sử dụng dung dịch vệ sinh tay phù hợp nhất. Cần có các buổi tập huấn, đào tạo để củng cố kiến thức cho nhân viên y tế.
4.2. Thái độ của nhân viên y tế đối với công tác vệ sinh tay
Nghiên cứu cũng khảo sát thái độ của nhân viên y tế đối với công tác vệ sinh tay. Kết quả cho thấy đa số nhân viên y tế nhận thức được tầm quan trọng của vệ sinh tay trong việc phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít nhân viên y tế chưa thực sự coi trọng việc này. Cần có các biện pháp để nâng cao nhận thức và thay đổi thái độ của nhóm nhân viên y tế này.
4.3. Thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế
Nghiên cứu quan sát thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế tại Trung Tâm Y Tế Lạc Sơn. Kết quả cho thấy tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở một số thời điểm còn thấp, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với các bề mặt xung quanh người bệnh. Ngoài ra, tỷ lệ nhân viên y tế tuân thủ đúng đủ các bước của quy trình vệ sinh tay còn chưa cao. Cần tăng cường giám sát và nhắc nhở nhân viên y tế để cải thiện thực hành vệ sinh tay.
