Kiến Thức, Thái Độ và Thực Hành Vệ Sinh Tay của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Đa Khoa Hòe Nhai

• Tác giả: Hoàng Thị Hiền
• Người hướng dẫn: TS. Lã Ngọc Quang
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Kiến Thức, Thái Độ, Thực Hành Về Vệ Sinh Tay Thường Quy Và Một Số Yếu Tố Liên Quan Của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Đa Khoa Hoè Nhai
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Lịch sử vệ sinh bàn tay
• 1.2. Tầm quan trọng của rửa tay
• 1.3. Bàn tay là vật trung gian truyền bệnh
• 1.4. Hiệu quả của rửa tay và mối liên quan với nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.5. Nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.5.1. Định nghĩa nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.5.2. Tác nhân gây nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.5.3. Đường lây truyền nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.5.4. Hậu quả của nhiễm khuẩn bệnh viện
• 1.6. Các nghiên cứu về kiến thức, thái độ và tỷ lệ tuân thủ rửa tay của nhân viên y tế
• 1.6.1. Các nghiên cứu trên thế giới
• 1.6.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 1.7. Địa điểm nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Nghiên cứu định lượng
• 2.3. Nghiên cứu định tính
• 2.4. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.4.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.4.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.1. Nghiên cứu định lượng
• 2.5.2. Nghiên cứu định tính
• 2.6. Phương pháp chọn mẫu
• 2.6.1. Nghiên cứu định lượng
• 2.6.2. Nghiên cứu định tính
• 2.7. Phương pháp và công cụ thu thập số liệu
• 2.7.1. Thu thập số liệu định lượng
• 2.7.2. Thu thập số liệu định tính
• 2.7.3. Công cụ thu thập số liệu
• 2.8. Các chỉ số, biến số nghiên cứu
• 2.8.1. Nghiên cứu định lượng
• 2.8.2. Nghiên cứu định tính
• 2.9. Tiêu chuẩn, cách đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành rửa tay thường quy
• 2.9.1. Đánh giá kiến thức, thái độ tuân thủ rửa tay thường quy
• 2.9.2. Đánh giá thực hành rửa tay thường quy
• 2.10. Các yếu tố liên quan đến tuân thủ rửa tay thường quy
• 2.11. Phân tích số liệu
• 2.11.1. Số liệu định lượng
• 2.11.2. Số liệu định tính
• 2.12. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 2.13. Hạn chế trong nghiên cứu, sai số và các biện pháp khắc phục
• 2.13.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 2.13.2. Sai số và biện pháp khắc phục sai số
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kiến thức về vệ sinh bàn tay của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Thái độ của nhân viên y tế về rửa tay thường quy
• 3.4. Thực trạng tuân thủ rửa tay thường quy của nhân viên y tế
• 3.5. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, thực hành rửa tay thường quy của nhân viên y tế
• 3.5.1. Mối liên quan đến kiến thức, thái độ rửa tay thường quy của nhân viên y tế
• 3.5.2. Mối liên quan giữa tuân thủ rửa tay thường quy và một số yếu tố
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng kiến thức, thái độ về rửa tay thường quy của bác sỹ và điều dưỡng tại 6 khoa lâm sàng của Bệnh viện Hoè Nhai
• 4.2. Thực trạng tuân thủ các cơ hội rửa tay thường quy của bác sỹ, điều dưỡng của 6 khoa lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Hoè Nhai
• 4.3. Các yếu tố liên quan đến việc tuân thủ rửa tay thường quy của bác sỹ và điều dưỡng 6 khoa lâm sàng bệnh viện Hoè Nhai
• 4.4. Mối liên quan đến kiến thức, thái độ rửa tay thường quy của nhân viên y tế
• 4.5. Mối liên quan giữa tuân thủ rửa tay thường quy và một số yếu tố
• 4.6. Bàn luận về phương pháp nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Các biến số sử dụng trong nghiên cứu
• Phụ lục 2: Phiếu điều tra kiến thức, thái độ và thực hành rửa tay thường quy
• Phụ lục 3: Cách chấm điểm đánh giá kiến thức về rửa tay thường quy
• Phụ lục 4: Cách chấm điểm phần đánh giá thái độ rửa tay thường quy
• Phụ lục 5: Giấy đồng ý tham gia trả lời phỏng vấn
• Phụ lục 6: Phiếu đánh giá tuân thủ rửa tay thường quy
• Phụ lục 7: Hướng dẫn thảo luận nhóm
• Phụ lục 8: Hướng dẫn phỏng vấn sâu
• Phụ lục 9: Biên bản giải trình chỉnh sửa luận văn
• Phụ lục 10: Biên bản của hội đồng chấm luận văn thạc sỹ quản lý bệnh viện

I. Tóm Tắt Nghiên Cứu Vệ Sinh Tay NVYT tại Hòe Nhai 2015

Nghiên cứu cắt ngang kết hợp định lượng và định tính tại Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai năm 2015 nhằm đánh giá kiến thức vệ sinh tay, thái độ, và thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế. Đối tượng nghiên cứu là 87 nhân viên y tế. Phương pháp thu thập số liệu bao gồm phỏng vấn và quan sát thực hành vệ sinh tay theo các cơ hội. Phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm được thực hiện với lãnh đạo bệnh viện, cán bộ kiểm soát nhiễm khuẩn, bác sĩ và điều dưỡng. Kết quả cho thấy 70.1% NVYT có kiến thức đạt yêu cầu về vệ sinh tay, nhưng chỉ 39.1% trả lời đúng 6 bước của quy trình. Tỷ lệ NVYT có thái độ tích cực và tuân thủ đúng quy định là 52.9%. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết tăng cường tập huấn về vệ sinh tay và bổ sung phương tiện rửa tay.

1.1. Mục tiêu Nghiên cứu Đánh Giá Kiến Thức và Thực Hành VSBT

Mục tiêu chính là mô tả kiến thức về vệ sinh tay, thái độ, và thực hành vệ sinh tay của NVYT tại bệnh viện. Đồng thời, xác định các yếu tố liên quan đến vệ sinh tay thường quy. Nghiên cứu này đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, đặc biệt là trong bối cảnh kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả.

1.2. Phương Pháp Nghiên Cứu Định Lượng và Định Tính VSBT

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định lượng (khảo sát bằng bảng hỏi) và định tính (phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm). Điều này cho phép thu thập dữ liệu đa chiều, từ đó có cái nhìn toàn diện về vệ sinh tay tại bệnh viện. Phương pháp quan sát trực tiếp được sử dụng để đánh giá thực hành vệ sinh tay của NVYT, đảm bảo tính khách quan của dữ liệu.

II. Tổng Quan Tầm Quan Trọng của Vệ Sinh Tay trong Y Tế

Bàn tay là trung gian chính truyền mầm bệnh trong bệnh viện. Theo thống kê của WHO, cứ 10 người bệnh điều trị nội trú thì có một người bị sự cố y khoa, trong đó có nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV). Bàn tay không được rửa sạch là vật chủ trung gian truyền tác nhân gây bệnh. TCYTTG khuyến cáo “vệ sinh tay là kháng sinh tốt nhất, là biện pháp đơn giản, rẻ tiền nhưng lại phòng chống NKBV hiệu quả nhất”. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ giữa tuân thủ vệ sinh tay và giảm tỷ lệ NKBV. Điều 1 của Thông tư số 18/2009/TT-BYT quy định NVYT và người bệnh phải rửa tay theo quy định.

2.1. Lịch Sử Vệ Sinh Tay Từ Semmelweis Đến Chiến Dịch Toàn Cầu

Từ những năm 1840, các bác sĩ như Oliver Wendell Holmes và Ignaz Semmelweis đã nhận ra tầm quan trọng của vệ sinh tay trong việc ngăn ngừa lây nhiễm. Tuy nhiên, ý tưởng này ban đầu gặp phải sự phản đối. Đến nay, WHO đã phát động chiến dịch toàn cầu về vệ sinh tay, chứng minh sự thay đổi nhận thức và tầm quan trọng của hành động này trong y tế.

2.2. Bàn Tay Vật Trung Gian Lây Truyền Nhiễm Khuẩn Bệnh Viện

Bàn tay của NVYT tiếp xúc thường xuyên với da, máu, dịch tiết của người bệnh, trở thành nguồn chứa vi khuẩn gây bệnh. Vi khuẩn có thể tồn tại trên tay và lây lan sang người bệnh khác hoặc bề mặt xung quanh. Việc rửa tay đúng cách giúp loại bỏ vi khuẩn và giảm nguy cơ lây nhiễm chéo.

2.3. 5 thời điểm vệ sinh tay theo WHO

Việc xác định thời điểm vệ sinh tay giúp chuẩn hóa quy trình và đảm bảo tuân thủ. Theo WHO, 5 thời điểm quan trọng cần vệ sinh tay là: Trước khi tiếp xúc với người bệnh; Trước khi thực hiện thủ thuật vô khuẩn; Sau khi tiếp xúc với dịch tiết của người bệnh; Sau khi tiếp xúc với người bệnh; Sau khi tiếp xúc với môi trường xung quanh người bệnh.

III. Thực Trạng Kiến Thức và Thái Độ Về Vệ Sinh Tay tại Hòe Nhai

Nghiên cứu cho thấy phần lớn NVYT (70,1%) có kiến thức về vệ sinh tay đạt yêu cầu, nhưng tỷ lệ trả lời đúng 6 bước của quy trình rửa tay chỉ là 39,1%. Tỷ lệ NVYT có thái độ tích cực với vệ sinh tay và tuân thủ đúng quy định là 52,9%. Cần có các biện pháp nâng cao nhận thức và cải thiện thái độ của NVYT đối với vệ sinh tay.

3.1. Đánh Giá Kiến Thức về Quy Trình Vệ Sinh Tay Chuẩn

Nghiên cứu tập trung đánh giá kiến thức về vệ sinh tay của NVYT thông qua việc kiểm tra hiểu biết về quy trình rửa tay 6 bước theo khuyến cáo của WHO. Kết quả cho thấy còn nhiều NVYT chưa nắm vững quy trình này, đặc biệt là các bước quan trọng như chà xát các ngón tay và kẽ ngón tay.

3.2. Phân Tích Thái Độ của NVYT về Tầm Quan Trọng của VSBT

Thái độ tích cực đối với vệ sinh tay là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự tuân thủ. Nghiên cứu đánh giá thái độ của NVYT thông qua các câu hỏi về vai trò của vệ sinh tay trong phòng ngừa NKBV và bảo vệ sức khỏe người bệnh. Kết quả cho thấy cần có các hoạt động truyền thông để nâng cao nhận thức và thay đổi thái độ của NVYT.

IV. Đánh Giá Thực Hành Vệ Sinh Tay của NVYT tại Bệnh Viện

Tỷ lệ NVYT tuân thủ vệ sinh tay cao nhất sau khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể (100%) và thấp nhất sau khi động chạm vào các đồ vật, bề mặt xung quanh người bệnh (66,2%). Cần tăng cường giám sát và nhắc nhở NVYT tuân thủ vệ sinh tay trong mọi tình huống, đặc biệt là khi tiếp xúc với môi trường xung quanh người bệnh. Các yếu tố thúc đẩy tuân thủ rửa tay bao gồm: tập huấn về vệ sinh bàn tay, kiểm tra giám sát tuân thủ rửa tay. Các yếu tố cản trở như quá tải công việc, phương tiện rửa tay thiếu/không phù hợp.

4.1. Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Theo Các Cơ Hội Thực Trạng và Giải Pháp

Nghiên cứu phân tích tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay của NVYT theo các cơ hội khác nhau, ví dụ trước khi tiếp xúc với người bệnh, sau khi tiếp xúc với dịch tiết, sau khi chạm vào bề mặt xung quanh người bệnh. Kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa các cơ hội, cho thấy cần có các giải pháp cụ thể để cải thiện tuân thủ trong từng tình huống.

4.2. Ảnh Hưởng của Khối Lượng Công Việc Đến Tuân Thủ Vệ Sinh Tay

Quá tải công việc là một trong những yếu tố cản trở tuân thủ vệ sinh tay. Nghiên cứu xem xét mối liên hệ giữa khối lượng công việc của NVYT và tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay. Kết quả có thể giúp bệnh viện xây dựng các giải pháp giảm tải công việc hoặc cung cấp thêm nguồn lực để đảm bảo NVYT có đủ thời gian thực hiện vệ sinh tay.

4.3. Đánh Giá Việc Sử Dụng Cồn Rửa Tay và Xà Phòng Ưu Nhược Điểm

Nghiên cứu so sánh hiệu quả của việc sử dụng cồn rửa tay và xà phòng trong vệ sinh tay. Cồn rửa tay thường được ưa chuộng vì tính tiện lợi và hiệu quả diệt khuẩn nhanh chóng, trong khi xà phòng vẫn là lựa chọn phù hợp trong một số trường hợp nhất định. Nghiên cứu đánh giá việc sử dụng hai loại sản phẩm này tại bệnh viện.

V. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Kiến Thức Thái Độ và Thực Hành VSBT

Yếu tố tuổi có liên quan đến kiến thức về vệ sinh tay, yếu tố giới có liên quan đến thái độ về vệ sinh tay, yếu tố thái độ có liên quan đến tuân thủ vệ sinh tay. NVYT lớn tuổi có kiến thức chưa đạt cao hơn 4,6 lần so với nhóm trẻ tuổi. NVYT nam có thái độ không tích cực cao hơn 4,3 lần so với NVYT nữ. NVYT có thái độ tích cực tuân thủ cao hơn 2,7 lần so với nhóm có thái độ chưa tích cực.

5.1. Mối Liên Quan Giữa Tuổi Tác và Hiểu Biết Về Vệ Sinh Tay

Nghiên cứu phân tích mối liên hệ giữa tuổi tác của NVYT và mức độ hiểu biết về vệ sinh tay. Kết quả có thể giúp bệnh viện xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp với từng nhóm tuổi, đảm bảo tất cả NVYT đều có đủ kiến thức cần thiết.

5.2. Giới Tính và Ảnh Hưởng Đến Thái Độ Với Vệ Sinh Tay

Nghiên cứu tìm hiểu xem liệu giới tính có ảnh hưởng đến thái độ của NVYT đối với vệ sinh tay. Kết quả có thể giúp bệnh viện xây dựng các thông điệp truyền thông phù hợp với từng giới tính, từ đó thay đổi thái độ và thúc đẩy tuân thủ vệ sinh tay.

VI. Kết Luận và Khuyến Nghị Nâng Cao Vệ Sinh Tay tại Hòe Nhai

Nghiên cứu đưa ra khuyến nghị tăng cường tập huấn về vệ sinh tay, quan tâm giám sát có phản hồi về tuân thủ của NVYT, bổ sung phương tiện phục vụ vệ sinh tay, khuyến khích người bệnh và thân nhân tham gia giám sát NVYT. Cần xây dựng văn hóa vệ sinh tay trong bệnh viện để cải thiện chất lượng dịch vụ y tế và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

6.1. Đề Xuất Giải Pháp Cải Thiện Văn Hóa Vệ Sinh Tay Bệnh Viện

Nghiên cứu đưa ra các đề xuất cụ thể để cải thiện văn hóa vệ sinh tay trong bệnh viện, bao gồm việc xây dựng quy trình chuẩn, cung cấp đủ phương tiện, đào tạo liên tục, và tạo động lực cho NVYT. Việc xây dựng văn hóa vệ sinh tay là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự cam kết của lãnh đạo bệnh viện và sự tham gia của tất cả NVYT.

6.2. Tăng Cường Giám Sát và Đánh Giá Hiệu Quả Vệ Sinh Tay

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát thường xuyên và đánh giá hiệu quả của các biện pháp vệ sinh tay. Việc giám sát có thể được thực hiện thông qua quan sát trực tiếp hoặc sử dụng các công cụ đánh giá trực tuyến. Kết quả giám sát cần được phản hồi kịp thời cho NVYT để cải thiện tuân thủ vệ sinh tay.

Tổng quan nghiên cứu

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những vấn đề y tế nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc và an toàn người bệnh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ NKBV tại khu vực Tây Thái Bình Dương dao động từ 7,7% đến 9%, trong khi tại Việt Nam, các nghiên cứu cắt ngang cho thấy tỷ lệ này nằm trong khoảng 5,6% đến 7,8%. Một trong những con đường lây truyền chính của NKBV là qua bàn tay của nhân viên y tế (NVYT), do đó vệ sinh tay thường quy (RTTQ) được xem là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, đơn giản và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, tỷ lệ tuân thủ RTTQ của NVYT vẫn còn thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ lây nhiễm chéo và sự gia tăng vi khuẩn kháng thuốc.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai, Hà Nội, trong giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 9 năm 2015, nhằm đánh giá kiến thức, thái độ và thực hành về vệ sinh tay thường quy của NVYT tại 6 khoa lâm sàng. Mục tiêu cụ thể là mô tả thực trạng và xác định các yếu tố liên quan đến việc tuân thủ RTTQ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện, góp phần giảm tỷ lệ NKBV, giảm chi phí điều trị và cải thiện chất lượng chăm sóc người bệnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình lý thuyết thay đổi hành vi Precede-Proceed, được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh vệ sinh tay trong bệnh viện. Mô hình này phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ RTTQ gồm:

• Yếu tố cá nhân: tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thâm niên công tác, kiến thức và thái độ về vệ sinh tay.
• Yếu tố tạo điều kiện: sự sẵn có của trang thiết bị, phương tiện rửa tay (nước, xà phòng, dung dịch sát khuẩn), quy định và giám sát thực hiện.
• Yếu tố cản trở: quá tải công việc, thiếu phương tiện phù hợp, thiếu giám sát và đào tạo thường xuyên.

Các khái niệm chính bao gồm: vệ sinh tay thường quy (RTTQ), nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV), tuân thủ rửa tay, kiến thức và thái độ của NVYT về vệ sinh tay.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Đối tượng nghiên cứu là 87 NVYT (bác sĩ và điều dưỡng) tại 6 khoa lâm sàng của Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai. Phương pháp chọn mẫu toàn bộ được áp dụng cho phần định lượng.

• Thu thập số liệu định lượng: sử dụng bộ câu hỏi tự điền đánh giá kiến thức và thái độ về RTTQ, cùng với quan sát không tham gia để đánh giá thực hành tuân thủ rửa tay theo 5 thời điểm quy định của Bộ Y tế. Tổng số 348 lần quan sát thực hành rửa tay được ghi nhận.
• Thu thập số liệu định tính: phỏng vấn sâu lãnh đạo bệnh viện, cán bộ kiểm soát nhiễm khuẩn; thảo luận nhóm với bác sĩ, điều dưỡng trưởng và điều dưỡng viên nhằm khai thác các yếu tố thúc đẩy và cản trở tuân thủ RTTQ.

Số liệu định lượng được phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0, sử dụng kiểm định chi bình phương (χ2) và phân tích Odds Ratio (OR) để xác định mối liên quan giữa các yếu tố cá nhân, kiến thức, thái độ với tuân thủ RTTQ. Số liệu định tính được mã hóa và phân tích theo chủ đề.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về vệ sinh tay: 70,1% NVYT có kiến thức đạt yêu cầu về vệ sinh tay, tuy nhiên chỉ 39,1% nhớ đúng quy trình 6 bước rửa tay thường quy. Kiến thức về thời gian rửa tay đúng (20-30 giây) được biết đến bởi 69% NVYT với nước và xà phòng, và 29,9% với dung dịch sát khuẩn chứa cồn. Tỷ lệ NVYT hiểu đúng về dung dịch sát khuẩn tay chứa cồn là loại diệt vi khuẩn tốt nhất chỉ chiếm 33,3%.

2. Thái độ về vệ sinh tay: 52,9% NVYT có thái độ tích cực với việc tuân thủ RTTQ. 100% đồng ý rằng rửa tay là biện pháp tốt nhất để giảm lây truyền tác nhân gây nhiễm khuẩn. 92% nhận thức rằng đã mang găng tay vẫn cần rửa tay thường quy.

3. Thực hành tuân thủ rửa tay: Tỷ lệ tuân thủ RTTQ trung bình là 66,2% sau khi tiếp xúc với đồ vật xung quanh người bệnh và đạt 100% sau khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể. Tỷ lệ tuân thủ trước khi tiếp xúc người bệnh thấp hơn, phản ánh sự chưa đồng đều trong thực hành.

4. Các yếu tố liên quan: NVYT tuổi ≥ 30 có khả năng kiến thức chưa đạt cao gấp 4,6 lần so với nhóm dưới 30 tuổi (p < 0,05). Nam giới có thái độ không tích cực cao gấp 4,3 lần so với nữ giới. NVYT có thái độ tích cực có khả năng tuân thủ RTTQ cao gấp 2,7 lần so với nhóm thái độ chưa tích cực.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy kiến thức và thái độ của NVYT về vệ sinh tay có ảnh hưởng rõ rệt đến thực hành tuân thủ RTTQ, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế và trong nước. Tỷ lệ tuân thủ RTTQ tại Bệnh viện Hòe Nhai cao hơn một số nghiên cứu trước đây tại Việt Nam nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là việc nhớ đúng quy trình 6 bước và thực hiện đầy đủ các thời điểm rửa tay.

Nguyên nhân chính được xác định là do quá tải công việc, thiếu phương tiện rửa tay phù hợp và chưa có giám sát thường xuyên, đồng thời nhận thức về hiệu quả của dung dịch sát khuẩn chứa cồn còn hạn chế. Các biểu đồ phân bố kiến thức và thái độ theo khoa cho thấy sự khác biệt rõ rệt, với khoa Gây mê hồi sức có kiến thức tốt nhất (100%) và khoa Đông y – Phục hồi chức năng thấp nhất (47,4%).

Việc tăng cường tập huấn, giám sát và cải thiện điều kiện vật chất được xác định là các yếu tố thúc đẩy quan trọng để nâng cao tuân thủ RTTQ, góp phần giảm tỷ lệ NKBV và chi phí điều trị. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố kiến thức, thái độ và tỷ lệ tuân thủ theo khoa, cũng như bảng so sánh tỷ lệ tuân thủ các thời điểm rửa tay.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tập huấn và đào tạo liên tục: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về kiến thức và kỹ thuật rửa tay thường quy cho toàn bộ NVYT, đặc biệt chú trọng các khoa có tỷ lệ kiến thức thấp. Mục tiêu nâng tỷ lệ kiến thức đạt yêu cầu lên trên 90% trong vòng 12 tháng.

2. Cải thiện điều kiện vật chất và phương tiện rửa tay: Bổ sung đầy đủ bồn rửa, nước sạch, xà phòng và dung dịch sát khuẩn tay chứa cồn tại các khoa lâm sàng, đảm bảo khả năng tiếp cận thuận tiện cho NVYT. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm.

3. Tăng cường giám sát và phản hồi thường xuyên: Thiết lập hệ thống giám sát tuân thủ RTTQ với báo cáo định kỳ và phản hồi trực tiếp cho NVYT nhằm nâng cao ý thức và thực hành. Chủ thể thực hiện là phòng Kiểm soát nhiễm khuẩn phối hợp với lãnh đạo các khoa.

4. Khuyến khích sự tham gia của người bệnh và thân nhân: Tuyên truyền, hướng dẫn người bệnh và người nhà tham gia giám sát và nhắc nhở NVYT thực hiện vệ sinh tay đúng quy định, góp phần tạo áp lực tích cực cho NVYT tuân thủ.

5. Xây dựng chính sách khen thưởng và chế tài: Áp dụng các hình thức khen thưởng cho cá nhân, tập thể có tỷ lệ tuân thủ RTTQ cao và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm nhằm tạo động lực thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo bệnh viện và quản lý y tế: Để xây dựng và điều chỉnh chính sách kiểm soát nhiễm khuẩn, nâng cao chất lượng dịch vụ và an toàn người bệnh thông qua các biện pháp thúc đẩy tuân thủ vệ sinh tay.

2. Cán bộ kiểm soát nhiễm khuẩn: Là tài liệu tham khảo để thiết kế chương trình giám sát, đào tạo và đánh giá hiệu quả các hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn tại bệnh viện.

3. Nhân viên y tế (bác sĩ, điều dưỡng): Nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng thực hành vệ sinh tay thường quy, từ đó cải thiện thái độ và tuân thủ trong công việc hàng ngày.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn và phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng – định tính về vấn đề vệ sinh tay và kiểm soát nhiễm khuẩn trong bệnh viện.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao vệ sinh tay lại quan trọng trong phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện?
   Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản, hiệu quả nhất để loại bỏ vi khuẩn vãng lai trên tay NVYT, ngăn ngừa lây truyền mầm bệnh giữa người bệnh và nhân viên y tế, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện.

2. Tỷ lệ tuân thủ rửa tay hiện nay tại bệnh viện như thế nào?
   Tỷ lệ tuân thủ RTTQ trung bình tại Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai là khoảng 66,2% đến 100% tùy thời điểm, cao nhất sau khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể và thấp hơn trước khi tiếp xúc người bệnh.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng đến việc tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế?
   Các yếu tố bao gồm tuổi tác, giới tính, kiến thức, thái độ, quá tải công việc, sự sẵn có của phương tiện rửa tay và giám sát thực hiện.

4. Làm thế nào để nâng cao tỷ lệ tuân thủ rửa tay trong bệnh viện?
   Tăng cường đào tạo, cải thiện điều kiện vật chất, giám sát và phản hồi thường xuyên, khuyến khích sự tham gia của người bệnh và xây dựng chính sách khen thưởng, chế tài.

5. Quy trình rửa tay thường quy gồm những bước nào?
   Quy trình gồm 6 bước: làm ướt tay, xoa xà phòng, chà xát lòng bàn tay, mu bàn tay, kẽ ngón tay, móng tay và rửa sạch với nước, đảm bảo thời gian từ 20-30 giây để loại bỏ vi khuẩn hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa Hòe Nhai cho thấy 70,1% NVYT có kiến thức đạt yêu cầu về vệ sinh tay, nhưng chỉ 39,1% nhớ đúng quy trình 6 bước.
• Thái độ tích cực về vệ sinh tay chiếm 52,9%, tỷ lệ tuân thủ RTTQ dao động từ 66,2% đến 100% tùy thời điểm rửa tay.
• Tuổi, giới tính và thái độ là các yếu tố liên quan đến kiến thức và thực hành vệ sinh tay của NVYT.
• Các yếu tố thúc đẩy tuân thủ gồm tập huấn, giám sát và sự sẵn có của phương tiện; các rào cản là quá tải công việc và thiếu phương tiện phù hợp.
• Đề xuất tăng cường đào tạo, cải thiện điều kiện vật chất, giám sát thường xuyên và khuyến khích sự tham gia của người bệnh để nâng cao hiệu quả kiểm soát nhiễm khuẩn.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng, đồng thời tiến hành nghiên cứu đánh giá tác động sau can thiệp. Các bệnh viện khác có thể áp dụng mô hình nghiên cứu và giải pháp này để cải thiện công tác vệ sinh tay.

Call to action: Các cơ sở y tế cần ưu tiên đầu tư và thực hiện nghiêm túc công tác vệ sinh tay thường quy nhằm bảo vệ sức khỏe người bệnh và nhân viên y tế, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế toàn diện.