Nghiên Cứu Về Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Quận 11, TP.HCM

• Tác giả: Trương Thị Chuyên
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thanh Hà
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Thường Quy Của Nhân Viên Y Tế Tại Bệnh Viện Quận 11, TP.HCM
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Một số khái niệm về vệ sinh tay
• 3.2. Vai trò của vệ sinh tay thường quy trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện
• 3.3. Phổ vi khuẩn trên bàn tay của nhân viên y tế
• 3.4. Bằng chứng lan truyền tác nhân gây bệnh qua bàn tay của nhân viên y tế
• 3.5. Nội dung thực hành vệ sinh tay
• 3.5.1. Phương tiện vệ sinh tay
• 3.5.2. Thời điểm vệ sinh tay thường quy
• 3.5.3. Kỹ thuật vệ sinh tay thường quy
• 3.5.4. Quy trình vệ sinh tay thường quy
• 3.6. Thực trạng tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế
• 3.7. Một số yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ vệ sinh tay thường quy của nhân viên y tế
• 3.7.1. Yếu tố cá nhân
• 3.7.2. Yếu tố bệnh viện
• 3.7.2.1. Phương tiện vệ sinh tay thường quy
• 3.7.2.2. Quy trình, quy định
• 3.7.2.3. Đào tạo, tập huấn
• 3.7.2.4. Kiểm tra, giám sát
• 3.7.2.5. Thi đua, thưởng phạt
• 3.7.2.6. Khối lượng công việc
• 3.8. Giới thiệu tóm tắt về địa bàn nghiên cứu
• 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đối tượng của nghiên cứu định lượng
• 4.3. Đối tượng của nghiên cứu định tính
• 4.4. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.5. Thiết kế nghiên cứu
• 4.6. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 4.7. Nghiên cứu định lượng
• 4.8. Nghiên cứu định tính
• 4.9. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu
• 4.9.1. Công cụ thu thập số liệu
• 4.9.2. Công cụ thu thập số liệu định lượng
• 4.9.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 4.9.4. Thu thập số liệu định tính
• 4.10. Biến số nghiên cứu
• 4.11. Cách đánh giá thực hành vệ sinh tay thường quy
• 4.12. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.12.1. Phân tích số liệu định lượng
• 4.12.2. Phân tích số liệu định tính
• 4.13. Sai số và hạn chế sai số
• 4.14. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 5. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 6. THỰC TRẠNG TUÂN THỦ VỆ SINH TAY CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ
• 7. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUÂN THỦ VỆ SINH TAY THƯỜNG QUY CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ
• 7.1. Các yếu tố cá nhân
• 7.2. Kiến thức, thái độ về vệ sinh tay của nhân viên y tế
• 7.3. Các yếu tố bệnh viện
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Vệ Sinh Tay Tại Bệnh Viện Quận 11

Nghiên cứu về vệ sinh tay nhân viên y tế đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Tại Bệnh viện Quận 11, TP.HCM, việc đánh giá tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện. Bài viết này sẽ đi sâu vào thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng, và giải pháp cải thiện thực hành vệ sinh tay tại bệnh viện, góp phần phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện và đảm bảo an toàn cho cả nhân viên y tế và bệnh nhân. Theo một nghiên cứu, khi tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay tăng từ 48% lên 66%, tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện giảm từ 16,9% xuống còn 9,9%.

1.1. Tại Sao Nghiên Cứu Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Lại Quan Trọng

Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện. Bàn tay là phương tiện lây truyền vi khuẩn chính, việc tuân thủ vệ sinh tay giúp loại bỏ vi sinh vật gây bệnh, bảo vệ cả nhân viên y tế và bệnh nhân. Đánh giá và cải thiện tuân thủ vệ sinh tay là một phần không thể thiếu trong chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Nghiên cứu này sẽ làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ, từ đó đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Thực Trạng Tại Bệnh Viện Quận 11

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả thực trạng tuân thủ vệ sinh tay thường quy của nhân viên y tế tại các khoa điều trị nội trú của Bệnh viện Quận 11, TP.HCM. Nghiên cứu cũng nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ, bao gồm kiến thức, thái độ, điều kiện làm việc và các yếu tố liên quan đến bệnh viện. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để xây dựng các chương trình can thiệp cải thiện tuân thủ vệ sinh tay và giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện.

II. Thách Thức Vấn Đề Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Của NVYT TP

Mặc dù vệ sinh tay là biện pháp đơn giản, nhưng việc đảm bảo tuân thủ đầy đủ vẫn là một thách thức lớn. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế, từ khối lượng công việc lớn, thiếu trang thiết bị, đến kiến thức và thái độ. Việc xác định và giải quyết những thách thức này là rất quan trọng để cải thiện thực hành vệ sinh tay và giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện. Theo khảo sát, tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay ở NVYT thường không cao, đặc biệt là vào các thời điểm bận rộn hoặc khi thiếu trang thiết bị.

2.1. Các Yếu Tố Cản Trở Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Thường Gặp

Nhiều yếu tố có thể cản trở tuân thủ vệ sinh tay của nhân viên y tế. Khối lượng công việc lớn, thiếu thời gian, thiếu trang thiết bị (như bồn rửa tay, dung dịch sát khuẩn), kích ứng da do sử dụng thường xuyên các sản phẩm vệ sinh tay, và thiếu kiến thức về tầm quan trọng của vệ sinh tay đều có thể góp phần làm giảm tuân thủ. Ngoài ra, sự thiếu giám sát và phản hồi từ cấp quản lý cũng có thể làm giảm động lực tuân thủ.

2.2. Hậu Quả Của Việc Không Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Trong Bệnh Viện

Việc không tuân thủ vệ sinh tay có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm tăng tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị, và thậm chí gây tử vong. Ngoài ra, việc lây lan vi khuẩn kháng thuốc cũng là một nguy cơ lớn khi nhân viên y tế không tuân thủ vệ sinh tay đúng cách. Kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện kém ảnh hưởng đến uy tín của bệnh viện và gây ra lo ngại cho bệnh nhân và người nhà.

III. Cách Đánh Giá Mức Độ Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Hiệu Quả Nhất

Để đánh giá mức độ tuân thủ vệ sinh tay, có nhiều phương pháp khác nhau, từ quan sát trực tiếp, sử dụng bảng kiểm, đến phỏng vấn và khảo sát. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu và nguồn lực của nghiên cứu. Điều quan trọng là phải sử dụng một phương pháp khách quan, đáng tin cậy, và có thể cung cấp thông tin chi tiết về thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế. WHO khuyến cáo sử dụng phương pháp quan sát trực tiếp để đánh giá tuân thủ.

3.1. Phương Pháp Quan Sát Trực Tiếp Ưu Điểm Hạn Chế

Quan sát trực tiếp là phương pháp phổ biến nhất để đánh giá tuân thủ vệ sinh tay. Ưu điểm của phương pháp này là cung cấp thông tin chính xác về thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế trong thời gian thực. Tuy nhiên, phương pháp này tốn kém về thời gian và nhân lực, và có thể bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng Hawthorne (người được quan sát thay đổi hành vi khi biết mình đang bị quan sát). Để giảm thiểu hiệu ứng này, cần thực hiện quan sát một cách kín đáo và ngẫu nhiên.

3.2. Sử Dụng Bảng Kiểm Vệ Sinh Tay Tiện Lợi Đơn Giản

Bảng kiểm là một công cụ đơn giản và tiện lợi để đánh giá tuân thủ vệ sinh tay. Bảng kiểm liệt kê các bước của quy trình vệ sinh tay và cho phép người quan sát đánh dấu các bước được thực hiện đúng cách. Phương pháp này giúp chuẩn hóa quá trình đánh giá và dễ dàng thu thập dữ liệu. Tuy nhiên, bảng kiểm có thể không cung cấp thông tin chi tiết như quan sát trực tiếp, và vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi tính chủ quan của người quan sát.

3.3. Phỏng Vấn Khảo Sát Thu Thập Thông Tin Về Kiến Thức Thái Độ

Phỏng vấn và khảo sát là phương pháp hữu ích để thu thập thông tin về kiến thức, thái độ và hành vi tự báo cáo liên quan đến vệ sinh tay. Phương pháp này có thể cung cấp thông tin về lý do tại sao nhân viên y tế không tuân thủ vệ sinh tay và các yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở tuân thủ. Tuy nhiên, thông tin thu thập được có thể không chính xác do thiên vị xã hội (người tham gia báo cáo hành vi theo cách được chấp nhận). Để giảm thiểu thiên vị này, cần đảm bảo tính bảo mật và ẩn danh của thông tin thu thập được.

IV. Giải Pháp Cải Thiện Nâng Cao Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Tại Quận 11

Để cải thiện tuân thủ vệ sinh tay, cần có một chiến lược toàn diện bao gồm nhiều biện pháp khác nhau, từ giáo dục và đào tạo, cung cấp trang thiết bị đầy đủ, đến thiết lập quy trình và chính sách rõ ràng, và tăng cường giám sát và phản hồi. Điều quan trọng là phải tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích và hỗ trợ vệ sinh tay, và phải có sự tham gia của tất cả các cấp quản lý và nhân viên y tế. Cần có những can thiệp cải thiện tuân thủ vệ sinh tay phù hợp với điều kiện thực tế của Bệnh viện Quận 11.

4.1. Đào Tạo Giáo Dục Về Vệ Sinh Tay Cho Nhân Viên Y Tế

Đào tạo và giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kiến thức và thay đổi thái độ về vệ sinh tay. Các chương trình đào tạo nên bao gồm thông tin về tầm quan trọng của vệ sinh tay trong việc ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, kỹ thuật vệ sinh tay đúng cách, và các thời điểm cần vệ sinh tay. Nên sử dụng các phương pháp đào tạo đa dạng, như bài giảng, thực hành, và các hoạt động tương tác, để tăng cường hiệu quả học tập. Đào tạo cần được thực hiện định kỳ và cập nhật với các hướng dẫn mới nhất.

4.2. Cung Cấp Đầy Đủ Trang Thiết Bị Vệ Sinh Tay Dễ Tiếp Cận

Việc cung cấp đầy đủ trang thiết bị vệ sinh tay là điều kiện tiên quyết để đảm bảo tuân thủ. Cần đảm bảo có đủ bồn rửa tay, dung dịch sát khuẩn, và khăn lau tay ở tất cả các khu vực cần thiết, đặc biệt là gần giường bệnh và các khu vực chăm sóc bệnh nhân. Các sản phẩm vệ sinh tay nên được lựa chọn cẩn thận để đảm bảo hiệu quả diệt khuẩn và không gây kích ứng da. Cần có quy trình kiểm tra và bảo trì trang thiết bị thường xuyên để đảm bảo hoạt động tốt.

4.3. Giám Sát Phản Hồi Thường Xuyên Về Thực Hành Vệ Sinh Tay

Giám sát và phản hồi là công cụ quan trọng để cải thiện tuân thủ vệ sinh tay. Cần thiết lập một hệ thống giám sát định kỳ, sử dụng các phương pháp khách quan và đáng tin cậy để đánh giá thực hành vệ sinh tay của nhân viên y tế. Kết quả giám sát nên được phản hồi cho nhân viên y tế một cách xây dựng và kịp thời, và nên được sử dụng để xác định các lĩnh vực cần cải thiện. Có thể sử dụng các biện pháp khen thưởng để khuyến khích tuân thủ vệ sinh tay.

V. Ứng Dụng Thực Tế Nghiên Cứu Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Tại BV Quận 11

Nghiên cứu tại Bệnh viện Quận 11, TP.HCM, sẽ cung cấp những thông tin cụ thể về thực trạng tuân thủ vệ sinh tay và các yếu tố ảnh hưởng tại bệnh viện. Kết quả nghiên cứu sẽ được sử dụng để xây dựng các chương trình can thiệp phù hợp, nhằm cải thiện tuân thủ vệ sinh tay và giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện. Việc ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tế là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả của các chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện.

5.1. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Tuân Thủ Vệ Sinh Tay Thực Tế

Kết quả nghiên cứu sẽ cho thấy tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay thực tế của nhân viên y tế tại Bệnh viện Quận 11, TP.HCM. Tỷ lệ này sẽ được so sánh với các tiêu chuẩn và khuyến nghị quốc gia và quốc tế để đánh giá mức độ tuân thủ của bệnh viện. Nghiên cứu cũng sẽ xác định các khoa và bộ phận có tỷ lệ tuân thủ thấp nhất, để tập trung các nỗ lực can thiệp.

5.2. Yếu Tố Ảnh Hưởng Xác Định Các Rào Cản Thúc Đẩy

Nghiên cứu sẽ xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ vệ sinh tay tại Bệnh viện Quận 11, TP.HCM. Các yếu tố này có thể bao gồm kiến thức, thái độ, điều kiện làm việc, trang thiết bị, và các yếu tố liên quan đến bệnh viện. Việc xác định các rào cản và thúc đẩy sẽ giúp xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả.

VI. Kết Luận Tương Lai Vệ Sinh Tay Trong Kiểm Soát Nhiễm Khuẩn

Vệ sinh tay là một phần không thể thiếu trong kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Việc cải thiện tuân thủ vệ sinh tay đòi hỏi một nỗ lực liên tục và toàn diện, với sự tham gia của tất cả các cấp quản lý và nhân viên y tế. Với sự cam kết và nỗ lực không ngừng, chúng ta có thể tạo ra một môi trường làm việc an toàn hơn cho cả nhân viên y tế và bệnh nhân. Nghiên cứu về Vệ sinh tay nhân viên y tế sẽ tiếp tục được đẩy mạnh và nhân rộng.

6.1. Tóm Tắt Các Bài Học Kinh Nghiệm Từ Nghiên Cứu

Các bài học kinh nghiệm từ nghiên cứu về vệ sinh tay có thể được áp dụng cho các bệnh viện khác và các cơ sở y tế khác. Các bài học này bao gồm tầm quan trọng của việc giáo dục và đào tạo, cung cấp trang thiết bị đầy đủ, thiết lập quy trình và chính sách rõ ràng, và tăng cường giám sát và phản hồi. Việc chia sẻ kinh nghiệm và các thực hành tốt nhất là rất quan trọng để cải thiện tuân thủ vệ sinh tay trên quy mô rộng.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Đánh Giá Hiệu Quả Can Thiệp

Hướng nghiên cứu tiếp theo là đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp cải thiện tuân thủ vệ sinh tay. Các nghiên cứu này nên sử dụng các phương pháp nghiêm ngặt, như thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, để đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp khác nhau. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp bằng chứng để lựa chọn các biện pháp can thiệp hiệu quả nhất và có thể được áp dụng rộng rãi.

Tổng quan nghiên cứu

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc sức khỏe và an toàn người bệnh. Bàn tay nhân viên y tế (NVYT) được xác định là phương tiện chính làm lây lan các tác nhân gây NKBV. Vệ sinh tay thường quy (VSTTQ) là biện pháp đơn giản, hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây truyền vi sinh vật trong môi trường bệnh viện. Theo một nghiên cứu tại bệnh viện Chợ Rẫy, khi tỷ lệ tuân thủ VST của NVYT tăng từ 20,5% lên 77,8%, tỷ lệ NKBV giảm từ 9,6% xuống còn 4,3%. Tại Bệnh viện Quận 11, TP. Hồ Chí Minh, năm 2020, tỷ lệ tuân thủ VST được giám sát trực tiếp là 73,5%, tuy nhiên chưa có đánh giá chi tiết về thực trạng tuân thủ và các yếu tố ảnh hưởng.

Nghiên cứu “Tuân thủ vệ sinh tay thường quy của nhân viên y tế và một số yếu tố ảnh hưởng tại các khoa điều trị nội trú Bệnh viện Quận 11, TP. Hồ Chí Minh năm 2021” nhằm mục tiêu mô tả thực trạng tuân thủ VSTTQ của NVYT và phân tích các yếu tố cá nhân, bệnh viện ảnh hưởng đến tuân thủ. Nghiên cứu được thực hiện tại 07 khoa điều trị nội trú với 123 NVYT, quan sát 369 cơ hội vệ sinh tay, kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chính sách, chương trình can thiệp nâng cao tuân thủ VST, góp phần giảm thiểu NKBV, đảm bảo an toàn cho người bệnh và NVYT.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết từ Quyết định số 3916/QĐ-BYT năm 2017 của Bộ Y tế về hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn trong các cơ sở khám chữa bệnh, kết hợp tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về tuân thủ vệ sinh tay. Hai nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến tuân thủ VSTTQ được phân tích gồm:

• Yếu tố cá nhân: chức danh, tuổi, giới tính, trình độ học vấn, khoa công tác, thâm niên, kiến thức và thái độ về vệ sinh tay.
• Yếu tố bệnh viện: trang thiết bị, phương tiện vệ sinh tay (bồn rửa, dung dịch sát khuẩn), quy trình, quy định, đào tạo, tập huấn, kiểm tra giám sát, thi đua thưởng phạt, khối lượng công việc.

Ba khái niệm chính được sử dụng là: vệ sinh tay thường quy, 5 thời điểm vệ sinh tay theo WHO, quy trình 6 bước vệ sinh tay đúng kỹ thuật.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, thực hiện từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2021 tại 07 khoa điều trị nội trú Bệnh viện Quận 11, TP. Hồ Chí Minh. Đối tượng định lượng gồm 123 NVYT (bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên, nữ hộ sinh) trực tiếp chăm sóc người bệnh. Cỡ mẫu quan sát 369 cơ hội vệ sinh tay, tương đương 3 cơ hội/nhân viên.

Phương pháp chọn mẫu toàn bộ NVYT đủ tiêu chuẩn, thu thập số liệu định lượng bằng quan sát trực tiếp tuân thủ vệ sinh tay theo 5 thời điểm WHO và quy trình 6 bước. Phân tích số liệu bằng phần mềm SPSS 22, sử dụng kiểm định Chi bình phương để xác định mối liên quan giữa các yếu tố cá nhân và tuân thủ vệ sinh tay (p<0,05).

Phương pháp định tính gồm 2 cuộc phỏng vấn sâu với lãnh đạo khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn và 2 nhóm thảo luận với trưởng khoa, điều dưỡng trưởng và NVYT tại các khoa. Dữ liệu được mã hóa, tổng hợp theo chủ đề để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay theo cơ hội: Tỷ lệ cơ hội có vệ sinh tay thường quy đạt 77,8% (287/369). Trong đó, vệ sinh tay bằng dung dịch chứa cồn chiếm 88,5%, cao hơn nhiều so với rửa tay bằng nước và xà phòng (11,5%).

2. Tuân thủ theo 5 thời điểm vệ sinh tay: Tỷ lệ tuân thủ cao nhất là sau tiếp xúc với máu, dịch cơ thể (94,1%), tiếp theo là sau tiếp xúc người bệnh (84,9%). Tỷ lệ thấp nhất là sau tiếp xúc với vùng xung quanh người bệnh (20,0%). Trước khi tiếp xúc người bệnh và trước thủ thuật vô khuẩn lần lượt là 72,3% và 69,5%.

3. Tuân thủ theo khoa: Khoa Hồi sức tích cực – chống độc và khoa Sản đạt tỷ lệ tuân thủ 100%, khoa Nhi 95%, trong khi khoa Ngoại tổng quát và Ngoại chấn thương thấp hơn nhiều, lần lượt 50% và 75,4%.

4. Tuân thủ quy trình 6 bước: Tỷ lệ cơ hội thực hiện đúng quy trình 6 bước vệ sinh tay chỉ đạt 40,8%. Các bước đầu có tỷ lệ tuân thủ cao (bước 1 đạt 100%, bước 3 đạt 98,3%), nhưng các bước cuối thấp hơn nhiều (bước 5: 48,8%, bước 6: 41,1%).

5. Tỷ lệ NVYT tuân thủ vệ sinh tay thường quy: Chỉ có 24,4% NVYT thực hiện vệ sinh tay đầy đủ và đúng quy trình ở cả 3 cơ hội quan sát.

6. Yếu tố ảnh hưởng: Có mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa khoa làm việc (p=0,000), trình độ học vấn (p=0,047) với tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay. NVYT trình độ sau đại học có tỷ lệ tuân thủ cao nhất (42,9%), trong khi nhóm trung cấp/sơ cấp thấp nhất (5,3%). Không tìm thấy sự khác biệt có ý nghĩa với chức danh, tuổi, giới tính, thâm niên.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay theo cơ hội 77,8% tại Bệnh viện Quận 11 cao hơn nhiều so với mức 13,4% tại các bệnh viện phía Bắc năm 2005, nhưng vẫn thấp hơn so với các bệnh viện lớn như Đại học Y dược Huế (75%) hay Chợ Rẫy (77,8%). Tỷ lệ tuân thủ thấp ở các thời điểm “trước” tiếp xúc người bệnh và thủ thuật vô khuẩn phản ánh nguy cơ lây nhiễm chéo vẫn còn cao, tương tự các nghiên cứu trong nước và quốc tế.

Việc tuân thủ quy trình 6 bước thấp (40,8%) cho thấy NVYT chưa thực hiện đầy đủ kỹ thuật vệ sinh tay, có thể do thiếu kiến thức hoặc áp lực công việc. Tỷ lệ NVYT tuân thủ đầy đủ chỉ 24,4% là cảnh báo cần thiết để tăng cường đào tạo, giám sát.

Sự khác biệt tỷ lệ tuân thủ giữa các khoa phản ánh mức độ nhận thức và nguy cơ nhiễm khuẩn khác nhau. Khoa Hồi sức tích cực – chống độc và Sản có tỷ lệ tuân thủ cao do nhận thức cao và áp dụng nghiêm ngặt quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn. Ngược lại, khoa Ngoại tổng quát và Ngoại chấn thương có tỷ lệ thấp có thể do khối lượng công việc lớn, thiếu phương tiện.

Mối liên quan giữa trình độ học vấn và tuân thủ vệ sinh tay cho thấy kiến thức và đào tạo đóng vai trò quan trọng. Các nghiên cứu khác cũng khẳng định kiến thức và thái độ tích cực giúp tăng tuân thủ. Việc không tìm thấy sự khác biệt theo chức danh có thể do sự khác biệt trong nhận thức và thói quen giữa bác sĩ, điều dưỡng và kỹ thuật viên chưa rõ ràng tại bệnh viện này.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay theo 5 thời điểm và theo từng khoa, bảng so sánh tỷ lệ tuân thủ quy trình 6 bước, biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ NVYT tuân thủ đầy đủ.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường trang thiết bị và phương tiện vệ sinh tay: Bố trí đầy đủ bồn rửa tay, bình đựng dung dịch sát khuẩn chứa cồn tại mỗi buồng bệnh, đặc biệt tại khoa Hồi sức tích cực – chống độc đạt tỷ lệ 1 bồn rửa/4 giường bệnh, các khoa khác đạt 1/10 giường bệnh. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng tới. Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn.

2. Xây dựng và thực hiện chính sách thưởng phạt: Áp dụng khen thưởng cho cá nhân, khoa có tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay cao và xử phạt các trường hợp vi phạm. Thời gian: triển khai trong 3 tháng, duy trì thường xuyên. Chủ thể: Ban Giám đốc, phòng Tổ chức hành chính.

3. Tăng cường đào tạo, tập huấn và đánh giá: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về kiến thức, kỹ thuật vệ sinh tay, có đánh giá trước và sau tập huấn để nâng cao nhận thức và kỹ năng. Thời gian: hàng quý. Chủ thể: khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng Đào tạo.

4. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát đa hình thức: Kết hợp quan sát trực tiếp, giám sát qua camera và phản hồi kết quả thường xuyên để nâng cao ý thức tự giác của NVYT. Thời gian: liên tục. Chủ thể: khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn.

5. Giảm tải khối lượng công việc: Xem xét phân bổ nhân lực hợp lý, hỗ trợ NVYT để có thời gian thực hiện vệ sinh tay đúng quy trình. Thời gian: trong 12 tháng. Chủ thể: Ban Giám đốc, phòng Nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý bệnh viện: Giúp hiểu rõ thực trạng tuân thủ vệ sinh tay, các yếu tố ảnh hưởng để xây dựng chính sách, chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả, nâng cao chất lượng dịch vụ.

2. Nhân viên y tế các khoa điều trị nội trú: Nâng cao nhận thức, kỹ năng thực hành vệ sinh tay đúng quy trình, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm chéo và bảo vệ sức khỏe bản thân, người bệnh.

3. Chuyên gia kiểm soát nhiễm khuẩn: Cung cấp dữ liệu thực tiễn về tuân thủ vệ sinh tay, làm cơ sở cho các nghiên cứu sâu hơn và đề xuất giải pháp can thiệp phù hợp.

4. Cơ quan y tế và đào tạo: Tham khảo để xây dựng chương trình đào tạo, tập huấn, hướng dẫn thực hành vệ sinh tay chuẩn mực, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tương tự.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao vệ sinh tay lại quan trọng trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện?
   Vệ sinh tay giúp loại bỏ vi sinh vật vãng lai trên bàn tay NVYT, ngăn ngừa lây truyền tác nhân gây bệnh từ người bệnh này sang người bệnh khác hoặc sang NVYT, giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện hiệu quả.

2. 5 thời điểm vệ sinh tay theo WHO là gì?
   Bao gồm: trước khi tiếp xúc người bệnh, trước khi làm thủ thuật vô khuẩn, ngay sau tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể, sau tiếp xúc người bệnh, và sau tiếp xúc với bề mặt xung quanh người bệnh.

3. Tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay tại Bệnh viện Quận 11 năm 2021 như thế nào?
   Tỷ lệ cơ hội có vệ sinh tay thường quy đạt 77,8%, nhưng tỷ lệ NVYT tuân thủ đầy đủ và đúng quy trình chỉ là 24,4%, cho thấy còn nhiều hạn chế cần cải thiện.

4. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến việc tuân thủ vệ sinh tay của NVYT?
   Trình độ học vấn và khoa làm việc có ảnh hưởng đáng kể. NVYT có trình độ cao và làm việc tại các khoa có nguy cơ nhiễm khuẩn cao thường tuân thủ tốt hơn.

5. Giải pháp nào hiệu quả để nâng cao tuân thủ vệ sinh tay?
   Kết hợp tăng cường trang thiết bị, đào tạo, kiểm tra giám sát đa dạng, chính sách thưởng phạt và giảm tải công việc giúp NVYT thực hiện vệ sinh tay đúng quy trình và thường xuyên hơn.

Kết luận

• Vệ sinh tay thường quy là biện pháp hiệu quả nhất trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện, tuy nhiên tỷ lệ tuân thủ tại Bệnh viện Quận 11 còn thấp, đặc biệt trong thực hiện đúng quy trình 6 bước.
• Tỷ lệ tuân thủ vệ sinh tay theo cơ hội đạt 77,8%, nhưng chỉ 24,4% NVYT tuân thủ đầy đủ và đúng quy trình.
• Yếu tố ảnh hưởng chính gồm trình độ học vấn và khoa làm việc, trong khi các yếu tố như chức danh, tuổi, giới không có ý nghĩa thống kê.
• Các yếu tố bệnh viện như trang thiết bị, quy trình, đào tạo, kiểm tra giám sát và khối lượng công việc cũng ảnh hưởng đến tuân thủ vệ sinh tay.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao tuân thủ vệ sinh tay, góp phần giảm thiểu nhiễm khuẩn bệnh viện và bảo vệ sức khỏe người bệnh, NVYT.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả qua các đợt giám sát tiếp theo, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các bệnh viện khác để nâng cao chất lượng kiểm soát nhiễm khuẩn toàn ngành.

Call to action: Các nhà quản lý và NVYT cần phối hợp chặt chẽ, coi việc tuân thủ vệ sinh tay là nhiệm vụ bắt buộc và ưu tiên hàng đầu trong chăm sóc sức khỏe an toàn.