Thực Trạng Kiến Thức, Thái Độ và Thực Hành Về Phòng Ngừa Chuẩn Của Sinh Viên Điều Dưỡng Trường Cao Đẳng Y Tế Hà Nội Năm 2024

• Tác giả: Lương Thị Hương
• Người hướng dẫn: TS. Trương Quang Trung
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Thực Trạng Kiến Thức và Thực Hành Phòng Ngừa Chuẩn của Sinh Viên Điều Dưỡng 2024
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm và vai trò về phòng ngừa chuẩn
• 1.2. Cơ sở khoa học hoạt động phòng ngừa chuẩn
• 1.3. Các nội dung của phòng ngừa chuẩn
• 1.4. Vai trò của phòng ngừa chuẩn tới kiểm soát nhiễm khuẩn
• 1.5. Thực trạng của thực hiện phòng ngừa chuẩn
• 1.5.1. Kiến thức, thái độ và thực hành về phòng ngừa chuẩn của viên y khoa trên thế giới
• 1.5.2. Kiến thức, thái độ và thực hành về phòng ngừa chuẩn của viên y khoa tại Việt Nam
• 1.5.3. Các yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và thực hành về phòng ngừa chuẩn của sinh viên y khoa
• 1.5.4. Đặc điểm của sinh viên y khoa
• 1.5.5. Nội dung kiểm soát nhiễm khuẩn trong chương trình đào tạo
• 1.5.6. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu, thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu
• 2.2.3. Phương pháp chọn mẫu
• 2.2.4. Biến số nghiên cứu
• 2.2.4.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 2.2.4.2. Biến số về kiến thức của sinh viên về các biện pháp phòng ngừa chuẩn
• 2.2.4.3. Biến số về thái độ của sinh viên về các biện pháp phòng ngừa chuẩn
• 2.2.4.4. Biến số về thực hành
• 2.2.4.5. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, thực hành về phòng ngừa chuẩn của sinh viên
• 2.3. Công cụ và phương pháp thu thập số liệu
• 2.3.1. Công cụ thu thập số liệu
• 2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.3.3. Các tiêu chuẩn đánh giá sử dụng trong nghiên cứu
• 2.3.3.1. Kiến thức phòng ngừa chuẩn của sinh viên
• 2.3.3.2. Thái độ phòng ngừa chuẩn của sinh viên
• 2.3.3.3. Thực hành phòng ngừa chuẩn của sinh viên
• 2.4. Quản lí và phân tích số liệu
• 2.5. Đạo đức nghiên cứu
• 2.6. Sai số trong nghiên cứu
• 2.6.1. Biện pháp hạn chế sai số
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Kiến thức về phòng ngừa chuẩn của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.1. Kiến thức về vệ sinh tay của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.2. Kiến thức về phòng hộ cá nhân của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.3. Kiến thức về tiêm an toàn và phòng ngừa tổn thương do vật sắc nhọn
• 3.2.4. Kiến thức về vệ sinh khi ho và hô hấp của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.5. Kiến thức về sắp xếp người bệnh thích hợp của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.6. Kiến thức về xử lý dụng cụ y tế của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.7. Kiến thức về xử lý đồ vải
• 3.2.8. Kiến thức về vệ sinh môi trường của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.9. Kiến thức về quản lý chất thải y tế của đối tượng nghiên cứu
• 3.2.10. Kiến thức chung của sinh viên về phòng ngừa chuẩn
• 3.3. Thái độ của sinh viên về chương trình đào tạo phòng ngừa chuẩn
• 3.4. Thực hành của sinh viên về phòng ngừa chuẩn
• 3.5. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, thực hành về phòng ngừa chuẩn ở sinh viên
• 3.5.1. Kiểm tra liên quan giữa đặc điểm chung của sinh viên với kiến thức phòng ngừa chuẩn
• 3.5.2. Kiểm tra liên quan giữa đặc điểm chung của sinh viên với thái độ phòng ngừa chuẩn
• 3.5.3. Kiểm tra liên quan giữa đặc điểm chung của sinh viên với thực hành phòng ngừa chuẩn
• 3.5.4. Kiểm tra liên quan giữa đặc điểm học tập của sinh viên với kiến thức về phòng ngừa chuẩn
• 3.5.5. Kiểm tra mối liên quan giữa đặc điểm học tập của sinh viên với thái độ phòng ngừa chuẩn
• 3.5.6. Kiểm tra liên quan giữa đặc điểm sinh viên với thực hành phòng ngừa chuẩn
• 3.5.7. Kiểm tra mối liên quan giữa kiến thức, thái độ và thực hành về phòng ngừa chuẩn
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Kiến Thức Phòng Ngừa Chuẩn Cho SV Điều Dưỡng

Phòng ngừa chuẩn (PNC) là nền tảng trong kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Nó bao gồm các biện pháp cơ bản áp dụng cho mọi người bệnh, không phụ thuộc vào chẩn đoán hay tình trạng nhiễm trùng. Nguyên tắc cốt lõi là coi máu, chất tiết, và chất bài tiết của người bệnh đều có nguy cơ lây nhiễm. Việc tuân thủ PNC giúp giảm nguy cơ lây nhiễm cho cả người bệnh và nhân viên y tế, bao gồm cả sinh viên điều dưỡng. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) tại Việt Nam dao động từ 3,5% đến 10% số người nhập viện. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp PNC. Sinh viên điều dưỡng là lực lượng nòng cốt trong tương lai của ngành y, do đó kiến thức và thực hành PNC của họ có ảnh hưởng lớn đến chất lượng chăm sóc người bệnh và an toàn trong môi trường bệnh viện.

1.1. Khái niệm và vai trò của phòng ngừa chuẩn

Nhiễm khuẩn bệnh viện là những nhiễm khuẩn phát sinh trong quá trình người bệnh được chăm sóc tại cơ sở y tế. Phòng ngừa chuẩn là tập hợp các biện pháp cơ bản nhằm ngăn chặn sự lây lan của các tác nhân gây bệnh. Thực hiện tốt phòng ngừa chuẩn góp phần giảm đáng kể tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện. Các hoạt động phòng ngừa chuẩn bao gồm vệ sinh tay, sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân, quản lý chất thải y tế và xử lý vật sắc nhọn đúng cách. Các hoạt động này đã được quy định rõ ràng trong Thông tư 16/2018/TT-BYT.

1.2. Tầm quan trọng của thực hành điều dưỡng trong phòng ngừa chuẩn

Sinh viên điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và điều trị người bệnh. Họ tiếp xúc trực tiếp với người bệnh và thực hiện nhiều thủ thuật xâm lấn. Do đó, kiến thức và kỹ năng về PNC là vô cùng quan trọng. Việc thiếu kiến thức hoặc thực hành không đúng cách có thể dẫn đến nguy cơ lây nhiễm cho cả người bệnh và chính bản thân sinh viên. Các nghiên cứu cho thấy sinh viên điều dưỡng cần được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng về PNC để đảm bảo an toàn trong quá trình thực hành.

II. 2024 Thách Thức Kiến Thức và Thực Hành Của SV Điều Dưỡng

Mặc dù phòng ngừa chuẩn là một phần quan trọng trong chương trình đào tạo điều dưỡng, nhiều nghiên cứu cho thấy sinh viên điều dưỡng vẫn còn thiếu hụt kiến thức và kỹ năng thực hành liên quan. Điều này có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm phương pháp giảng dạy chưa hiệu quả, thiếu cơ hội thực hành lâm sàng, hoặc sự không tuân thủ các quy trình PNC trong môi trường bệnh viện. Nghiên cứu của Lương Thị Hương năm 2024 chỉ ra rằng nhiều sinh viên điều dưỡng chưa có hiểu biết đầy đủ về các biện pháp PNC. Hơn nữa, thái độ và hành vi của sinh viên trong việc tuân thủ các quy định PNC cũng cần được cải thiện. Điều này đặt ra một thách thức lớn đối với các trường điều dưỡng và bệnh viện trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và thực hành PNC cho sinh viên điều dưỡng.

2.1. Thực trạng kiến thức phòng ngừa chuẩn của sinh viên

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn sinh viên điều dưỡng khi thực tập lâm sàng chưa có hiểu biết đầy đủ về các biện pháp PNC. Tỷ lệ sinh viên có kiến thức đạt về PNC chỉ chiếm khoảng 5,9% đến 15,3%. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải thiện chương trình đào tạo và tăng cường các buổi huấn luyện thực hành về PNC. Đặc biệt, cần chú trọng đến việc truyền đạt kiến thức về vệ sinh tay, sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân và xử lý vật sắc nhọn.

2.2. Thực trạng thực hành phòng ngừa chuẩn của sinh viên

Bên cạnh kiến thức, thực hành đúng cách các biện pháp PNC cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Nhiều sinh viên điều dưỡng gặp khó khăn trong việc tuân thủ các quy trình PNC trong môi trường bệnh viện. Điều này có thể do áp lực công việc, thiếu sự giám sát hoặc thiếu trang thiết bị cần thiết. Cần có các biện pháp hỗ trợ và khuyến khích sinh viên điều dưỡng thực hành đúng các quy trình PNC để đảm bảo an toàn cho bản thân và người bệnh.

2.3. Ảnh hưởng của thái độ đến kiến thức và thực hành

Thái độ của sinh viên điều dưỡng đối với PNC cũng đóng vai trò quan trọng. Thái độ tích cực sẽ thúc đẩy việc học hỏi kiến thức và tuân thủ các quy trình thực hành. Tuy nhiên, một số sinh viên có thể có thái độ thờ ơ hoặc xem nhẹ tầm quan trọng của PNC. Việc thay đổi thái độ của sinh viên đòi hỏi sự nỗ lực từ cả phía nhà trường và bệnh viện. Cần tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích sự tuân thủ PNC và tôn trọng sự an toàn.

III. Phương Pháp Nâng Cao Kiến Thức và Thực Hành PNC

Để giải quyết các thách thức trên, cần có những phương pháp đào tạo và can thiệp hiệu quả. Một số phương pháp có thể được áp dụng bao gồm: Tăng cường thực hành lâm sàng có hướng dẫn, sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực (ví dụ: mô phỏng, trò chơi), cung cấp tài liệu và hướng dẫn dễ hiểu, xây dựng các chương trình đào tạo trực tuyến, và tạo ra môi trường làm việc khuyến khích tuân thủ PNC. Ngoài ra, việc đánh giá định kỳ kiến thức và thực hành PNC của sinh viên điều dưỡng là rất quan trọng để xác định các điểm yếu và điều chỉnh phương pháp đào tạo cho phù hợp.

3.1. Tăng cường đào tạo lý thuyết và thực hành PNC

Chương trình đào tạo điều dưỡng cần được thiết kế để cung cấp kiến thức toàn diện về PNC, bao gồm các biện pháp cơ bản và nâng cao. Cần có đủ thời gian cho thực hành lâm sàng có hướng dẫn để sinh viên điều dưỡng có cơ hội áp dụng kiến thức vào thực tế. Các buổi thực hành nên được tổ chức trong môi trường mô phỏng để sinh viên có thể làm quen với các tình huống khác nhau và rèn luyện kỹ năng.

3.2. Sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực

Các phương pháp giảng dạy truyền thống có thể không hiệu quả trong việc truyền đạt kiến thức và thay đổi hành vi. Nên sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực như mô phỏng, trò chơi, thảo luận nhóm và nghiên cứu tình huống. Các phương pháp này giúp sinh viên chủ động tham gia vào quá trình học tập và ghi nhớ kiến thức lâu hơn. Các chương trình đào tạo trực tuyến cũng có thể là một lựa chọn hiệu quả để cung cấp kiến thức về PNC cho sinh viên.

3.3. Tạo môi trường làm việc an toàn và khuyến khích PNC

Môi trường làm việc có ảnh hưởng lớn đến thực hành PNC của sinh viên điều dưỡng. Bệnh viện cần tạo ra một môi trường an toàn, nơi sinh viên được khuyến khích tuân thủ các quy trình PNC. Cần đảm bảo có đủ trang thiết bị cần thiết và cung cấp sự hỗ trợ và giám sát cho sinh viên. Giảng viên và điều dưỡng hướng dẫn cần làm gương trong việc tuân thủ PNC và khuyến khích sinh viên làm theo.

IV. Vệ Sinh Tay Bí Quyết Phòng Ngừa Nhiễm Khuẩn Cho SV Điều Dưỡng

Vệ sinh tay là biện pháp phòng ngừa chuẩn đơn giản nhưng hiệu quả nhất. Sinh viên điều dưỡng cần nắm vững kỹ thuật vệ sinh tay đúng cách và tuân thủ các thời điểm vệ sinh tay quan trọng. Việc vệ sinh tay thường xuyên giúp loại bỏ các vi khuẩn gây bệnh và giảm nguy cơ lây nhiễm cho cả người bệnh và bản thân sinh viên. Theo hướng dẫn của WHO, vệ sinh tay nên được thực hiện trước khi tiếp xúc với người bệnh, trước khi thực hiện các thủ thuật vô khuẩn, sau khi tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể, sau khi tiếp xúc với người bệnh và sau khi tiếp xúc với môi trường xung quanh người bệnh. Vệ sinh tay đúng cách là chìa khóa để ngăn chặn sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm.

4.1. Kỹ thuật vệ sinh tay thường quy và ngoại khoa

Có hai kỹ thuật vệ sinh tay chính: vệ sinh tay thường quy bằng xà phòng và nước, và vệ sinh tay ngoại khoa bằng dung dịch chứa cồn. Vệ sinh tay thường quy được sử dụng trong hầu hết các tình huống lâm sàng, trong khi vệ sinh tay ngoại khoa được sử dụng trước khi thực hiện các thủ thuật xâm lấn. Sinh viên điều dưỡng cần được đào tạo về cả hai kỹ thuật và biết khi nào nên sử dụng kỹ thuật nào.

4.2. Các thời điểm vệ sinh tay quan trọng

Việc xác định đúng các thời điểm vệ sinh tay là rất quan trọng. Các thời điểm quan trọng bao gồm trước khi tiếp xúc với người bệnh, trước khi thực hiện các thủ thuật vô khuẩn, sau khi tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể, sau khi tiếp xúc với người bệnh và sau khi tiếp xúc với môi trường xung quanh người bệnh. Sinh viên điều dưỡng cần được nhắc nhở thường xuyên về các thời điểm này và được khuyến khích vệ sinh tay đúng cách.

4.3. Lựa chọn và sử dụng các sản phẩm vệ sinh tay

Có nhiều loại sản phẩm vệ sinh tay khác nhau, bao gồm xà phòng thường, xà phòng diệt khuẩn và dung dịch chứa cồn. Việc lựa chọn sản phẩm phù hợp phụ thuộc vào tình huống cụ thể. Dung dịch chứa cồn thường được ưu tiên hơn vì hiệu quả diệt khuẩn nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, xà phòng và nước vẫn là một lựa chọn tốt trong nhiều trường hợp. Sinh viên điều dưỡng cần được hướng dẫn về cách lựa chọn và sử dụng các sản phẩm vệ sinh tay một cách an toàn và hiệu quả.

V. Nghiên Cứu Kiến Thức SV Điều Dưỡng Các Yếu Tố Liên Quan

Nghiên cứu của Lương Thị Hương năm 2024 đã khảo sát kiến thức, thái độ và thực hành về phòng ngừa chuẩn của sinh viên điều dưỡng trường Cao đẳng Y tế Hà Nội. Nghiên cứu này cũng phân tích một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và thực hành của sinh viên. Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên điều dưỡng có kiến thức khá tốt về phòng ngừa chuẩn, tuy nhiên vẫn còn một số lỗ hổng. Thái độ của sinh viên đối với phòng ngừa chuẩn là tích cực, nhưng thực hành vẫn còn nhiều hạn chế. Các yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ và thực hành bao gồm năm học, kinh nghiệm thực hành lâm sàng và nhận thức về nguy cơ lây nhiễm.

5.1. Kết quả khảo sát kiến thức phòng ngừa chuẩn

Nghiên cứu cho thấy sinh viên điều dưỡng có kiến thức tốt về các biện pháp phòng ngừa chuẩn cơ bản như vệ sinh tay, sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân và xử lý vật sắc nhọn. Tuy nhiên, kiến thức về các biện pháp phòng ngừa chuẩn nâng cao như phòng ngừa lây nhiễm qua đường không khí và phòng ngừa lây nhiễm qua tiếp xúc vẫn còn hạn chế. Cần tăng cường đào tạo về các biện pháp phòng ngừa chuẩn nâng cao để đảm bảo sinh viên điều dưỡng có đủ kiến thức để đối phó với các tình huống phức tạp.

5.2. Phân tích các yếu tố liên quan đến thực hành

Nghiên cứu đã xác định một số yếu tố liên quan đến thực hành phòng ngừa chuẩn của sinh viên điều dưỡng. Các yếu tố này bao gồm kinh nghiệm thực hành lâm sàng, nhận thức về nguy cơ lây nhiễm và sự hỗ trợ từ điều dưỡng hướng dẫn. Sinh viên có kinh nghiệm thực hành lâm sàng nhiều hơn và nhận thức rõ hơn về nguy cơ lây nhiễm có xu hướng thực hành phòng ngừa chuẩn tốt hơn. Sự hỗ trợ từ điều dưỡng hướng dẫn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện thực hành phòng ngừa chuẩn.

5.3. Đề xuất các giải pháp cải thiện kiến thức và thực hành

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số giải pháp có thể được đề xuất để cải thiện kiến thức và thực hành phòng ngừa chuẩn của sinh viên điều dưỡng. Các giải pháp này bao gồm tăng cường đào tạo thực hành lâm sàng, sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, cung cấp sự hỗ trợ và giám sát cho sinh viên và tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích tuân thủ phòng ngừa chuẩn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và bệnh viện để đảm bảo sinh viên điều dưỡng được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng về phòng ngừa chuẩn.

VI. Tương Lai Nâng Cao PNC Đảm Bảo An Toàn Cho SV Điều Dưỡng

Để đảm bảo an toàn cho sinh viên điều dưỡng và người bệnh, việc nâng cao kiến thức và thực hành phòng ngừa chuẩn cần được tiếp tục đẩy mạnh trong tương lai. Các trường điều dưỡng và bệnh viện cần hợp tác chặt chẽ để xây dựng các chương trình đào tạo chất lượng cao và tạo ra môi trường làm việc an toàn. Việc sử dụng công nghệ thông tin trong đào tạo và giám sát phòng ngừa chuẩn cũng cần được xem xét. Phòng ngừa chuẩn không chỉ là một quy trình, mà còn là một văn hóa cần được xây dựng và duy trì trong toàn ngành y tế.

6.1. Ứng dụng công nghệ trong đào tạo phòng ngừa chuẩn

Công nghệ thông tin có thể đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả đào tạo phòng ngừa chuẩn. Các chương trình đào tạo trực tuyến, mô phỏng thực tế ảo và các ứng dụng di động có thể giúp sinh viên điều dưỡng tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng và thú vị hơn. Các công cụ này cũng có thể được sử dụng để đánh giá kiến thức và kỹ năng của sinh viên một cách khách quan và chính xác.

6.2. Xây dựng văn hóa phòng ngừa chuẩn trong bệnh viện

Phòng ngừa chuẩn không chỉ là trách nhiệm của sinh viên điều dưỡng mà còn là trách nhiệm của tất cả nhân viên y tế. Cần xây dựng một văn hóa phòng ngừa chuẩn trong bệnh viện, nơi mọi người đều nhận thức được tầm quan trọng của phòng ngừa chuẩn và tuân thủ các quy trình một cách nghiêm ngặt. Điều này đòi hỏi sự lãnh đạo từ các nhà quản lý và sự tham gia của tất cả các thành viên trong bệnh viện.

6.3. Hợp tác giữa nhà trường và bệnh viện

Sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà trường và bệnh viện là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo và thực hành phòng ngừa chuẩn. Nhà trường cần cung cấp kiến thức nền tảng về phòng ngừa chuẩn, trong khi bệnh viện cần tạo điều kiện cho sinh viên thực hành lâm sàng và áp dụng kiến thức vào thực tế. Cần có sự trao đổi thông tin thường xuyên giữa nhà trường và bệnh viện để đảm bảo chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế.

Tổng quan nghiên cứu

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong và tàn tật trên toàn cầu, với tỷ lệ NKBV tại các quốc gia châu Âu khoảng 5%, trong khi các nước thu nhập thấp và trung bình có tỷ lệ từ 5,7% đến 19,1%. Tại Việt Nam, tỷ lệ này dao động từ 3,5% đến 10% trên tổng số người nhập viện. NKBV không chỉ ảnh hưởng đến người bệnh mà còn đe dọa sức khỏe của nhân viên y tế (NVYT), trong đó có sinh viên y khoa – những nhân tố tương lai trong ngành điều dưỡng và y tế. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa chuẩn (PNC) được xem là nền tảng quan trọng để kiểm soát và giảm thiểu NKBV, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.

Nghiên cứu này tập trung đánh giá thực trạng kiến thức, thái độ và thực hành về PNC của sinh viên điều dưỡng trường Cao đẳng Y tế Hà Nội trong năm 2024, tại Bệnh viện Giao Thông Vận Tải – một địa điểm thực tập lâm sàng quan trọng. Mục tiêu chính là mô tả mức độ hiểu biết và thực hiện PNC của sinh viên, đồng thời phân tích các yếu tố liên quan như tuổi, giới tính, năm học, thời gian đào tạo và kết quả học tập. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2024, với cỡ mẫu 122 sinh viên điều dưỡng năm thứ 2 và 3.

Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp dữ liệu khoa học để cải thiện chương trình đào tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành PNC cho sinh viên, từ đó góp phần giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm trong môi trường y tế và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về phòng ngừa chuẩn (PNC) được Bộ Y tế Việt Nam và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, bao gồm 9 nội dung cơ bản: vệ sinh tay, sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân (PHCN), tiêm an toàn và phòng ngừa tổn thương do vật sắc nhọn, vệ sinh khi ho và hô hấp, sắp xếp người bệnh thích hợp, xử lý dụng cụ y tế, xử lý đồ vải, vệ sinh môi trường và quản lý chất thải y tế.

Khái niệm PNC được định nghĩa là tập hợp các biện pháp phòng ngừa cơ bản áp dụng cho tất cả người bệnh không phụ thuộc vào chẩn đoán hay tình trạng nhiễm trùng, nhằm ngăn chặn sự lây truyền các tác nhân gây bệnh qua máu, dịch tiết và chất bài tiết. Lý thuyết về chuỗi lây truyền bệnh truyền nhiễm cũng được áp dụng để hiểu và phá vỡ các mắt xích trong quá trình lây nhiễm.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Vệ sinh tay: Là biện pháp hiệu quả nhất trong kiểm soát lây nhiễm.
• Phương tiện phòng hộ cá nhân: Găng tay, khẩu trang, áo choàng, kính bảo hộ... nhằm bảo vệ NVYT và người bệnh.
• Tiêm an toàn: Thực hiện đúng quy trình tiêm và xử lý vật sắc nhọn để tránh tổn thương và lây nhiễm.
• Quản lý chất thải y tế: Thu gom, phân loại và xử lý chất thải đúng quy định để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp cắt ngang mô tả, tiến hành tại Bệnh viện Giao Thông Vận Tải từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2024. Đối tượng nghiên cứu là 122 sinh viên điều dưỡng năm thứ 2 và 3 của trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện có chủ đích, bao gồm toàn bộ sinh viên thực tập tại bệnh viện trong thời gian nghiên cứu.

Dữ liệu được thu thập qua bộ câu hỏi chuẩn gồm 4 phần: thông tin chung, kiến thức về PNC (67 câu hỏi đúng/sai), thái độ (5 câu hỏi theo thang điểm Likert), và thực hành (quan sát 4 quy trình kỹ thuật: rửa tay nhanh, mang găng, đeo khẩu trang, tiêm an toàn). Bộ câu hỏi được xây dựng dựa trên các tài liệu của Bộ Y tế Việt Nam, WHO, CDC và các nghiên cứu trước đây, với độ tin cậy Cronbach’s alpha = 0,821.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 22, áp dụng các thống kê mô tả (tỷ lệ phần trăm, trung bình, độ lệch chuẩn) và phân tích mối liên quan (tương quan Pearson, kiểm định khi bình phương, Odds Ratio với 95% CI). Kết quả có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05.

Đạo đức nghiên cứu được đảm bảo với sự đồng ý tự nguyện của sinh viên, bảo mật thông tin cá nhân và không gây hại cho người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về PNC:

   • Trung bình điểm kiến thức của sinh viên đạt khoảng 70%, trong đó kiến thức về vệ sinh tay đạt cao nhất (trên 80%), còn kiến thức về xử lý dụng cụ y tế và đồ vải thấp hơn 40%.
   • Tỷ lệ sinh viên có kiến thức đạt chuẩn (≥70%) là khoảng 60%, thấp hơn so với một số nghiên cứu quốc tế (đạt đến 88,8%).

2. Thái độ về PNC:

   • Khoảng 53,3% sinh viên có thái độ tích cực đối với các biện pháp PNC, trong khi còn lại thể hiện thái độ trung tính hoặc chưa tích cực.
   • Sinh viên mong muốn được đào tạo và củng cố kiến thức PNC trước khi thực tập lâm sàng.

3. Thực hành PNC:

   • Tỷ lệ sinh viên thực hành đúng các quy trình PNC đạt khoảng 50%, trong đó thực hành rửa tay và mang găng tay có tỷ lệ tuân thủ cao hơn so với đeo khẩu trang và tiêm an toàn.
   • Có sự khác biệt rõ rệt về thực hành giữa sinh viên năm 2 và năm 3, với sinh viên năm 3 có kết quả tốt hơn.

4. Các yếu tố liên quan:

   • Tuổi và năm học có mối liên quan tích cực với kiến thức và thực hành PNC (p < 0,05).
   • Sinh viên nữ có kiến thức và thái độ tốt hơn sinh viên nam.
   • Đã được đào tạo về PNC làm tăng khả năng thực hành đúng lên gấp 1,7 lần.
   • Có mối tương quan thuận giữa kiến thức, thái độ và thực hành PNC (r > 0,5, p < 0,01).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên điều dưỡng tại trường Cao đẳng Y tế Hà Nội có kiến thức và thực hành PNC ở mức trung bình, tương tự với các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Kiến thức cao về vệ sinh tay phản ánh sự chú trọng trong đào tạo và giám sát tại bệnh viện, tuy nhiên các lĩnh vực như xử lý dụng cụ y tế và đồ vải còn nhiều hạn chế, có thể do thiếu thực hành hoặc chưa được đào tạo chuyên sâu.

Thái độ chưa tích cực của một bộ phận sinh viên có thể do thiếu nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của PNC hoặc do áp lực thực tập lâm sàng. Việc thực hành chưa đồng đều giữa các quy trình cho thấy cần tăng cường giám sát và hướng dẫn thực tế.

Mối liên quan giữa đặc điểm cá nhân và kết quả PNC phù hợp với các nghiên cứu trước đây, nhấn mạnh vai trò của đào tạo liên tục và kinh nghiệm thực tế trong nâng cao năng lực sinh viên. Việc áp dụng các biểu đồ so sánh tỷ lệ kiến thức, thái độ và thực hành theo năm học hoặc giới tính sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo chuyên sâu về PNC

   • Tổ chức các khóa học bổ sung, tập trung vào các nội dung còn yếu như xử lý dụng cụ y tế, đồ vải và tiêm an toàn.
   • Thời gian: Triển khai ngay trong năm học 2024-2025.
   • Chủ thể thực hiện: Nhà trường phối hợp với bệnh viện thực tập.

2. Cải tiến phương pháp giảng dạy và thực hành

   • Áp dụng phương pháp giảng dạy tương tác, mô phỏng tình huống thực tế và đánh giá năng lực định kỳ.
   • Thời gian: Áp dụng từ học kỳ tiếp theo.
   • Chủ thể thực hiện: Giảng viên và cán bộ kiểm soát nhiễm khuẩn.

3. Tăng cường giám sát và hỗ trợ trong thực tập lâm sàng

   • Cán bộ y tế và giáo viên hướng dẫn cần giám sát chặt chẽ việc thực hành PNC của sinh viên, đặc biệt trong các quy trình quan trọng.
   • Thời gian: Liên tục trong suốt kỳ thực tập.
   • Chủ thể thực hiện: Bệnh viện và nhà trường.

4. Nâng cao nhận thức và thái độ của sinh viên

   • Tổ chức các buổi truyền thông, chia sẻ kinh nghiệm và cảnh báo hậu quả của việc không tuân thủ PNC.
   • Thời gian: Hàng quý.
   • Chủ thể thực hiện: Nhà trường, bệnh viện và các tổ chức y tế.

5. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị hỗ trợ PNC

   • Đảm bảo đầy đủ phương tiện vệ sinh tay, PHCN và các dụng cụ cần thiết tại các khu vực thực tập.
   • Thời gian: Trong vòng 6 tháng tới.
   • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý bệnh viện và nhà trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên và cán bộ đào tạo ngành điều dưỡng

   • Lợi ích: Cập nhật thực trạng kiến thức và thực hành PNC của sinh viên, từ đó điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp.
   • Use case: Thiết kế bài giảng, xây dựng kế hoạch đào tạo thực hành.

2. Nhân viên y tế và cán bộ kiểm soát nhiễm khuẩn tại bệnh viện

   • Lợi ích: Hiểu rõ mức độ tuân thủ PNC của sinh viên thực tập, từ đó tăng cường giám sát và hỗ trợ.
   • Use case: Lập kế hoạch giám sát, đào tạo tại chỗ.

3. Sinh viên điều dưỡng và y khoa

   • Lợi ích: Nắm bắt kiến thức, thái độ và kỹ năng cần thiết để thực hiện PNC hiệu quả, bảo vệ bản thân và người bệnh.
   • Use case: Tự học, chuẩn bị cho kỳ thực tập và công việc tương lai.

4. Nhà quản lý giáo dục và y tế

   • Lợi ích: Đánh giá hiệu quả chương trình đào tạo và thực hành PNC, từ đó đề xuất chính sách và đầu tư phù hợp.
   • Use case: Xây dựng chính sách đào tạo, phân bổ nguồn lực.

Câu hỏi thường gặp

1. Phòng ngừa chuẩn là gì và tại sao quan trọng?
   Phòng ngừa chuẩn là tập hợp các biện pháp cơ bản áp dụng cho mọi người bệnh nhằm ngăn ngừa lây truyền bệnh qua máu, dịch tiết và chất bài tiết. Nó quan trọng vì giúp giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện, bảo vệ cả người bệnh và nhân viên y tế.

2. Sinh viên điều dưỡng cần có kiến thức gì về vệ sinh tay?
   Sinh viên cần biết các thời điểm vệ sinh tay quan trọng như trước và sau khi tiếp xúc người bệnh, trước khi thực hiện thủ thuật, sau khi tháo găng tay, và thực hiện đúng kỹ thuật rửa tay 6 bước trong khoảng 20-30 giây.

3. Các phương tiện phòng hộ cá nhân gồm những gì?
   Bao gồm găng tay, khẩu trang, áo choàng, kính bảo hộ, mặt nạ và ủng hoặc bao giày, được sử dụng tùy theo mức độ tiếp xúc với máu, dịch tiết hoặc nguy cơ lây nhiễm.

4. Làm thế nào để đánh giá thực hành PNC của sinh viên?
   Thông qua quan sát trực tiếp các quy trình như rửa tay nhanh, mang găng, đeo khẩu trang và tiêm an toàn, sử dụng bảng kiểm đánh giá theo tiêu chuẩn và thang điểm đã được chuẩn hóa.

5. Yếu tố nào ảnh hưởng đến kiến thức và thực hành PNC của sinh viên?
   Tuổi, giới tính, năm học, thời gian đào tạo, và việc được đào tạo chính thức về PNC đều ảnh hưởng tích cực đến kiến thức, thái độ và thực hành của sinh viên.

Kết luận

• Sinh viên điều dưỡng trường Cao đẳng Y tế Hà Nội có kiến thức và thực hành PNC ở mức trung bình, với một số lĩnh vực còn hạn chế như xử lý dụng cụ y tế và đồ vải.
• Thái độ tích cực về PNC chưa đạt mức cao, cần tăng cường nhận thức và đào tạo.
• Có mối liên quan rõ ràng giữa đặc điểm cá nhân, đào tạo và kết quả kiến thức, thái độ, thực hành PNC.
• Đề xuất các giải pháp đào tạo, giám sát và cải thiện cơ sở vật chất nhằm nâng cao hiệu quả PNC cho sinh viên.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để nhà trường và bệnh viện điều chỉnh chương trình đào tạo, góp phần giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn bệnh viện trong tương lai.

Hành động tiếp theo: Nhà trường và bệnh viện cần phối hợp triển khai các giải pháp đào tạo và giám sát ngay trong năm học 2024-2025 để nâng cao năng lực PNC cho sinh viên điều dưỡng. Các bên liên quan được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm cải thiện chất lượng đào tạo và chăm sóc sức khỏe.