Luận án tiến sĩ về địa hóa môi trường và phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên tại vịnh Tiên Yên, Quảng Ninh

• Tác giả: Trần Đăng Quy
• Người hướng dẫn: GS. Mai Trọng Nhuận
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Địa hóa học
• Đề tài: Nghiên Cứu Địa Hóa Môi Trường Cho Phát Triển Bền Vững Tài Nguyên Thiên Nhiên Tại Vịnh Tiên Yên, Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU. MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG VŨNG VỊNH
• 1.1.1. Trên thế giới
• 1.1.2. Ở Việt Nam và trong khu vực vịnh Tiên Yên
• 1.2. KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.3. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 1.3.1. Cách tiếp cận
• 1.3.2. Các phương pháp nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐẶC TRƯNG ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG NƯỚC VÀ TRẦM TÍCH KHU VỰC VỊNH TIÊN YÊN
• 2.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN
• 2.1.1. Đặc điểm địa hình, địa mạo
• 2.1.2. Đặc điểm khí hậu
• 2.1.3. Đặc điểm thủy văn - hải văn
• 2.1.4. Đặc điểm địa chất
• 2.1.5. Đặc điểm trầm tích tầng mặt
• 2.1.6. Đặc điểm các tập trầm tích bãi triều
• 2.2. ĐẶC ĐIỂM TÀI NGUYÊN
• 2.2.1. Tài nguyên khoáng sản
• 2.2.2. Tài nguyên đất ngập nước
• 2.2.3. Tài nguyên sinh vật
• 2.3. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI
• 2.3.1. Dân cư và lao động
• 2.3.2. Khai thác, nuôi trồng thủy sản
• 2.3.3. Hoạt động cảng biển và giao thông thủy
• 3. CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG TRONG NƯỚC VÀ TRẦM TÍCH KHU VỰC VỊNH TIÊN YÊN
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG TRONG NƯỚC BIỂN
• 3.1.1. Nguyên tố Cu
• 3.1.2. Nguyên tố Sb
• 3.1.3. Nguyên tố Mn
• 3.1.4. Nguyên tố As
• 3.1.5. Nguyên tố Zn
• 3.1.6. Nguyên tố Cd
• 3.1.7. Nguyên tố Hg
• 3.1.8. Nguyên tố Pb
• 3.1.9. Nhận xét chung
• 3.2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG TRONG TRẦM TÍCH TẦNG MẶT
• 3.2.1. Nguyên tố Ni
• 3.2.2. Nguyên tố Co
• 3.2.3. Nguyên tố Cu
• 3.2.4. Nguyên tố Cd
• 3.2.5. Nguyên tố Mn
• 3.2.6. Nguyên tố Mo
• 3.2.7. Nguyên tố Cr
• 3.2.8. Nguyên tố Pb
• 3.2.9. Nguyên tố Zn
• 3.2.10. Nguyên tố As
• 3.2.11. Nguyên tố Hg
• 3.2.12. Nguyên tố Sb
• 3.2.13. Nhận xét chung
• 3.3. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG TRONG CÁC TẬP TRẦM TÍCH BÃI TRIỀU
• 3.3.1. Bãi triều Đồng Rui
• 3.3.2. Bãi triều cửa sông Đầm Hà
• 3.3.3. Bãi triều cửa sông Đường Hoa
• 4. CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ Ô NHIỄM CÁC NGUYÊN TỐ VI LƯỢNG
• 4.1. Đánh giá mức độ ô nhiễm các nguyên tố vi lượng trong nước biển
• 4.2. Đánh giá mức độ ô nhiễm các nguyên tố vi lượng trong trầm tích
• 5. CHƯƠNG 5: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA HỮU CƠ TRẦM TÍCH KHU VỰC VỊNH TIÊN YÊN
• 5.1. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA HỮU CƠ TRẦM TÍCH TẦNG MẶT
• 5.1.1. Phân bố tổng carbon hữu cơ và tổng nitơ
• 5.1.2. Nguồn gốc vật chất hữu cơ và vai trò cung cấp của rừng ngập mặn
• 5.2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÓA HỮU CƠ CÁC TẬP TRẦM TÍCH BÃI TRIỀU
• 5.2.1. Phân bố tổng carbon hữu cơ và tổng nitơ
• 5.2.2. Biến đổi vật chất hữu cơ trong mối liên hệ với sự dao động mực nước biển tương đối
• 6. CHƯƠNG 6: ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG BỀN VỮNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN KHU VỰC VỊNH TIÊN YÊN TRÊN CƠ SỞ NGHIÊN CỨU ĐỊA HÓA MÔI TRƯỜNG
• 6.1. BỐI CẢNH VẤN ĐỀ
• 6.2. ĐỊNH HƯỚNG PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG MÔI TRƯỜNG
• 6.3. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG BỀN VỮNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
• 6.3.1. Tăng cường luật pháp, chính sách
• 6.3.2. Quản lý tài nguyên môi trường dựa vào cộng đồng
• 6.3.3. Quản lý tổng hợp đới bờ
• 6.3.4. Giải pháp khoa học và công nghệ
• 6.3.5. Giải pháp tuyên truyền, giáo dục và nâng cao năng lực của cộng đồng
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC: CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ MINH HỌA

I. Giới thiệu về nghiên cứu địa hóa môi trường

Nghiên cứu địa hóa môi trường tại vịnh Tiên Yên, Quảng Ninh, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững tài nguyên thiên nhiên. Vịnh Tiên Yên không chỉ nổi bật với sự đa dạng sinh học mà còn là khu vực có tiềm năng lớn về tài nguyên như thủy sản và khoáng sản. Tuy nhiên, việc khai thác tài nguyên này cần được thực hiện một cách bền vững để bảo vệ môi trường. Nghiên cứu này nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến địa hóa môi trường, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả. Theo nghiên cứu, việc khai thác tài nguyên không bền vững đã dẫn đến sự suy giảm chất lượng môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế. Do đó, việc áp dụng các phương pháp nghiên cứu môi trường là cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.

II. Đặc điểm tự nhiên và tài nguyên khu vực vịnh Tiên Yên

Khu vực vịnh Tiên Yên có đặc điểm địa hình và địa mạo phong phú, với nhiều hệ sinh thái như rừng ngập mặn và thảm cỏ biển. Khí hậu tại đây có sự biến đổi theo mùa, ảnh hưởng đến sự phát triển của các loài sinh vật. Tài nguyên nước và tài nguyên sinh vật tại vịnh Tiên Yên rất phong phú, bao gồm nhiều loài thủy sản quý hiếm. Tuy nhiên, sự khai thác quá mức đã dẫn đến tình trạng suy giảm tài nguyên. Theo nghiên cứu, việc bảo vệ và phát triển bền vững các tài nguyên thiên nhiên là rất cần thiết. Các biện pháp quản lý tài nguyên cần được thực hiện đồng bộ để đảm bảo sự phát triển kinh tế mà không làm tổn hại đến môi trường.

III. Đánh giá ô nhiễm và tác động môi trường

Đánh giá mức độ ô nhiễm các nguyên tố vi lượng trong nước và trầm tích khu vực vịnh Tiên Yên cho thấy có sự gia tăng đáng kể. Các nguyên tố vi lượng như Cu, As, và Hg đã vượt ngưỡng cho phép, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh thái và sức khỏe con người. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc quản lý tài nguyên cần phải dựa trên các dữ liệu khoa học để đưa ra các quyết định chính xác. Các chỉ số ô nhiễm như hệ số nhiễm bẩn (CF) và hệ số tải ô nhiễm (PLI) cho thấy mức độ ô nhiễm ngày càng gia tăng. Điều này đòi hỏi sự can thiệp kịp thời từ các cơ quan chức năng để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

IV. Định hướng sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên

Định hướng sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên tại vịnh Tiên Yên cần phải được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu địa hóa môi trường. Các giải pháp như tăng cường quản lý tài nguyên dựa vào cộng đồng, áp dụng công nghệ mới trong khai thác và bảo vệ môi trường là rất cần thiết. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự bền vững của các tài nguyên thiên nhiên. Các chính sách và quy định cần được thực hiện nghiêm ngặt để đảm bảo rằng các hoạt động khai thác không gây hại cho môi trường. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng là yếu tố quyết định cho sự thành công của các chiến lược phát triển bền vững.