Nghiên cứu tính đa dạng nguồn tài nguyên cây làm thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng

• Tác giả: Nguyễn Tuấn Bằng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Minh Hợi
• Trường học: Đại học quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Môi trường trong phát triển bền vững
• Đề tài: Nghiên cứu tính đa dạng nguồn tài nguyên cây làm thuốc làm cơ sở cho việc bảo tồn và phát triển bền vững tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 0.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
• 0.4. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tình hình nghiên cứu và bảo tồn cây thuốc trên thế giới
• 1.2. Tình hình nghiên cứu và bảo tồn cây thuốc ở Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỊA ĐIỂM, THỜI GIAN, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp luận
• 2.4.2. Các phương pháp nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ HỘI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN ĐỒNG SƠN - KỲ THƯỢNG
• 3.1. Điều kiện tự nhiên
• 3.2. Vị trí địa lý và phạm vi ranh giới
• 3.3. Địa hình, địa thế
• 3.4. Địa chất và thổ nhưỡng
• 3.5. Vài nét về thực vật khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng khi thành lập
• 3.6. Thực trạng rừng, thực vật và trữ lượng rừng hiện nay của KBT
• 3.7. Dân sinh KT-XH
• 3.8. Dân số, dân tộc và phân bố dân cư
• 3.9. Đánh giá chung về KT-XH trong khu vực
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đa dạng thành phần thực vật có giá trị làm thuốc
• 4.2. Số loài cây thuốc đã ghi nhận được tại Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• 4.3. Sự đa dạng của cây thuốc trong các bậc taxon thực vật
• 4.4. Sự phong phú và đa dạng về dạng thân
• 4.5. Những cây thuốc có giá trị sử dụng và kinh tế cao
• 4.6. Những cây thuốc thuộc diện quý hiếm, cần bảo tồn ở Việt Nam đã phát hiện thấy tại Khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• 4.7. Tình hình khai thác sử dụng cây thuốc của cộng đồng dân cư sinh sống xung quanh Khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• 4.8. Cộng đồng dân cư và kinh nghiệm sử dụng cây thuốc theo cách truyền thống của bà con người Dao, ở xung quanh Khu Bảo tồn
• 4.9. Tình hình khai thác và sử dụng cây thuốc ở địa phương
• 4.10. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn
• 4.11. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Thu hái cây thuốc ở vùng đệm cũng cần đảm bảo tính bền vững
• 4.12. Phát triển trồng cây thuốc ở vùng đệm
• 4.13. Cập nhật và bổ túc thông tin cho lực lượng đang làm công tác QLBVTNR và cộng đồng
• 4.14. Nhóm giải pháp có tính đòn bẩy và khởi động
• 4.15. Giải pháp BVR
• 4.16. Giải pháp Phục hồi bảo tồn rừng
• 4.17. Giải pháp nghiên cứu khoa học
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 1: Danh lục cây thuốc tại Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh
• Phụ lục 2: Những cây thuốc cần Ưu tiên bảo tồn có tại Khu BTTN Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• Phụ lục 3: Hình ảnh một số cây thuốc tại Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng
• Phụ lục 4: Ảnh điều tra cây thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng

I. Tổng quan về nghiên cứu đa dạng cây thuốc tại Đồng Sơn Kỳ Thượng

Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng là một trong những khu vực có giá trị sinh học cao tại tỉnh Quảng Ninh. Nơi đây không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là nơi sinh sống của nhiều loài cây thuốc quý hiếm. Việc nghiên cứu đa dạng cây thuốc tại khu vực này không chỉ giúp bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng thông qua việc sử dụng cây thuốc trong y học cổ truyền.

1.1. Đặc điểm sinh thái và địa lý của khu bảo tồn

Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng có diện tích 17.792 ha, nằm trong địa phận huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Địa hình nơi đây chủ yếu là đồi núi, với hệ sinh thái rừng kín thường xanh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loài thực vật, trong đó có các loài cây thuốc quý.

1.2. Vai trò của cây thuốc trong đời sống cộng đồng

Cây thuốc đã từ lâu trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân địa phương. Chúng không chỉ được sử dụng để chữa bệnh mà còn là nguồn thu nhập cho nhiều hộ gia đình thông qua việc khai thác và tiêu thụ.

II. Thách thức trong việc bảo tồn cây thuốc tại Đồng Sơn Kỳ Thượng

Mặc dù khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng có tiềm năng lớn về đa dạng sinh học, nhưng việc bảo tồn cây thuốc đang gặp nhiều thách thức. Sự khai thác quá mức, biến đổi khí hậu và sự phát triển kinh tế là những yếu tố chính đe dọa đến sự tồn tại của các loài cây thuốc quý hiếm.

2.1. Tình trạng khai thác cây thuốc hiện nay

Nhiều loài cây thuốc đang bị khai thác một cách bừa bãi để phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong và ngoài nước. Điều này dẫn đến sự suy giảm số lượng và chất lượng của các loài cây thuốc quý.

2.2. Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến cây thuốc

Biến đổi khí hậu đang làm thay đổi điều kiện sinh thái tại khu bảo tồn, ảnh hưởng đến sự phát triển và sinh trưởng của các loài cây thuốc. Nhiệt độ tăng cao và lượng mưa không ổn định có thể làm giảm khả năng sinh sản của các loài thực vật.

III. Phương pháp nghiên cứu đa dạng cây thuốc tại khu bảo tồn

Để nghiên cứu đa dạng cây thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, các phương pháp nghiên cứu khoa học đã được áp dụng. Những phương pháp này không chỉ giúp xác định số lượng và loại hình của cây thuốc mà còn đánh giá được tình trạng bảo tồn của chúng.

3.1. Phương pháp khảo sát thực địa

Khảo sát thực địa là phương pháp chính được sử dụng để thu thập dữ liệu về các loài cây thuốc. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành đi thực địa, ghi nhận và thu thập mẫu cây thuốc để phân tích.

3.2. Phân tích dữ liệu và đánh giá

Sau khi thu thập mẫu, các nhà nghiên cứu tiến hành phân tích dữ liệu để đánh giá sự đa dạng và tình trạng bảo tồn của các loài cây thuốc. Phân tích này giúp đưa ra những khuyến nghị cho việc bảo tồn và phát triển bền vững.

IV. Kết quả nghiên cứu về đa dạng cây thuốc tại Đồng Sơn Kỳ Thượng

Kết quả nghiên cứu cho thấy khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng có sự đa dạng phong phú về các loài cây thuốc. Nhiều loài cây thuốc quý hiếm đã được ghi nhận, góp phần làm phong phú thêm nguồn tài nguyên dược liệu của Việt Nam.

4.1. Danh sách các loài cây thuốc đã ghi nhận

Trong quá trình nghiên cứu, đã ghi nhận được hơn 200 loài cây thuốc khác nhau, trong đó có nhiều loài quý hiếm như Bạch chỉ, Đẳng sâm, và Ba kích. Những loài này không chỉ có giá trị về mặt y học mà còn có giá trị kinh tế cao.

4.2. Giá trị kinh tế và ứng dụng thực tiễn

Các loài cây thuốc không chỉ được sử dụng trong y học cổ truyền mà còn có tiềm năng lớn trong việc phát triển kinh tế địa phương thông qua việc trồng và chế biến dược liệu.

V. Giải pháp bảo tồn cây thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn Kỳ Thượng

Để bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên cây thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, cần có những giải pháp cụ thể và hiệu quả. Các giải pháp này không chỉ giúp bảo tồn cây thuốc mà còn nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của chúng.

5.1. Tuyên truyền và nâng cao nhận thức

Cần tổ chức các chương trình tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của cây thuốc và tầm quan trọng của việc bảo tồn chúng. Điều này sẽ giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích của việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.

5.2. Phát triển mô hình trồng cây thuốc bền vững

Phát triển các mô hình trồng cây thuốc bền vững tại vùng đệm của khu bảo tồn sẽ giúp giảm áp lực khai thác từ tự nhiên. Các mô hình này cần được thiết kế sao cho phù hợp với điều kiện sinh thái và nhu cầu của cộng đồng.

VI. Kết luận và triển vọng tương lai của nghiên cứu cây thuốc

Nghiên cứu đa dạng cây thuốc tại khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên mà còn góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng. Tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các giải pháp bảo tồn hiệu quả hơn.

6.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu cây thuốc

Nghiên cứu cây thuốc không chỉ giúp bảo tồn nguồn tài nguyên quý giá mà còn mở ra cơ hội cho việc phát triển y học cổ truyền và kinh tế địa phương.

6.2. Hướng đi tương lai cho bảo tồn cây thuốc

Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, cộng đồng và các nhà nghiên cứu để xây dựng các chương trình bảo tồn hiệu quả, đảm bảo sự phát triển bền vững cho khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng.