Nghiên Cứu Bệnh Nứt Thân Chảy Nhựa Cây Dưa Hấu (Citrullus lanatus) Do Nấm Didymella bryoniae

• Tác giả: Ngô Thạch Quỳnh Huyên
• Người hướng dẫn: GS. Trần Đăng Hòa
• Trường học: Đại học Huế
• Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
• Đề tài: Nghiên Cứu Bệnh Nứt Thân Chảy Nhựa Cây Dưa Hấu Do Nấm Didymella bryoniae
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Huế

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY DƯA HẤU
• 1.1.1. Nguồn gốc và sự phân bố cây dưa hấu
• 1.1.2. Đặc điểm hình thái và sinh lý cây dưa hấu
• 1.1.3. Giá trị dinh dưỡng và kinh tế của cây dưa hấu
• 1.2. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT DƯA HẤU TRÊN THẾ GIỚI, TẠI VIỆT NAM VÀ PHÚ YÊN
• 1.3. NGHIÊN CỨU VỀ BỆNH NỨT THÂN CHẢY NHỰA TRÊN CÂY DƯA HẤU DO NẤM Didymella bryoniae GÂY RA
• 1.3.1. Vị trí phân loại nấm Didymella bryoniae
• 1.3.2. Đặc điểm hình thái và di truyền nấm Didymella bryoniae
• 1.3.3. Bệnh nứt thân chảy nhựa trên cây dưa hấu do nấm Didymella bryoniae gây ra
• 1.3.4. Các nghiên cứu về nấm Didymella bryoniae trên Thế giới và Việt Nam
• 1.4. BIỆN PHÁP SINH HỌC TRONG PHÒNG TRỪ TÁC NHÂN GÂY BỆNH
• 1.4.1. Vi khuẩn Bacillus và khả năng kiểm soát tác nhân gây bệnh cây trồng
• 1.4.2. Vi khuẩn Bacillus và khả năng kích thích sinh trưởng thực vật
• 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• 2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.4.1. Điều tra, đánh giá tình hình sản xuất và sâu bệnh gây hại trên dưa hấu tại Phú Yên
• 2.4.2. Thu thập, phân lập và định danh tác nhân gây bệnh nứt thân chảy nhựa trên cây dưa hấu
• 2.4.3. Đánh giá khả năng xâm nhiễm, gây bệnh và gây hại cây dưa hấu của các dòng nấm Didymella bryoniae thu thập tại Phú Yên
• 2.4.4. Đánh giá khả năng kiểm soát sự phát triển nấm Didymella bryoniae của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. trong điều kiện in vitro
• 2.4.5. Đánh giá khả năng hạn chế bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. trong điều kiện nhà lưới có lây nhiễm bệnh nhân tạo
• 2.4.6. Hiệu quả hạn chế bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae gây ra và kích thích sinh trưởng cây dưa hấu của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. chọn lọc điều kiện ngoài đồng ruộng
• 2.4.7. Đánh giá khả năng kích thích sự sinh trưởng và phát triển cây dưa hấu của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. trong điều kiện in vitro
• 2.4.8. Đánh giá khả năng kích thích sự tăng trưởng và phát triển của cây dưa hấu của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. chọn lọc trong điều kiện nhà lưới
• 2.4.9. Đánh giá khả năng kích thích sự tăng trưởng và phát triển của cây dưa hấu của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. chọn lọc trong điều kiện ngoài đồng ruộng
• 2.4.10. Phân lập hoạt chất điều hòa tăng trưởng thực vật nội sinh từ chủng vi khuẩn Bacillus spp.
• 2.4.11. Xử lý số liệu
• 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ CÁC ĐỐI TƯỢNG SINH VẬT GÂY HẠI TRÊN CÂY DƯA HẤU TẠI PHÚ YÊN
• 3.1.1. Thời vụ gieo trồng và cơ cấu giống dưa hấu tại Phú Yên
• 3.1.2. Công thức luân canh dưa hấu ở Phú Yên
• 3.1.3. Tình hình sâu, bệnh hại cây dưa hấu ở Phú Yên
• 3.2. KẾT QUẢ THU THẬP, PHÂN LẬP VÀ ĐỊNH DANH TÁC NHÂN GÂY BỆNH NỨT THÂN CHẢY NHỰA CÂY DƯA HẤU
• 3.2.1. Kết quả đánh giá các triệu chứng bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae gây ra trên cây dưa hấu ngoài đồng ruộng
• 3.2.2. Kết quả khảo sát đặc điểm hình thái của tác nhân gây bệnh nứt thân chảy nhựa cây dưa hấu bằng hình thái
• 3.2.3. Kết quả định danh tác nhân gây bệnh nứt thân chảy nhựa trên cây dưa hấu bằng kỹ thuật sinh học phân tử
• 3.3. KHẢ NĂNG XÂM NHIỄM, GÂY BỆNH VÀ GÂY HẠI CÂY DƯA HẤU CỦA NẤM Didymella bryoniae THU THẬP VÀ PHÂN LẬP TẠI PHÚ YÊN TRONG ĐIỀU KIỆN NHÀ LƯỚI
• 3.3.1. Khả năng xâm nhiễm tự nhiên hay có tác động cơ học của nấm Didymella bryoniae thu thập và phân lập tại Phú Yên trong điều kiện nhà lưới
• 3.3.2. Khả năng gây bệnh và gây hại cây dưa hấu của nấm Didymella bryoniae thu thập và phân lập tại Phú Yên trong điều kiện nhà lưới
• 3.4. KHẢ NĂNG KIỂM SOÁT SỰ PHÁT TRIỂN NẤM Didymella bryoniae CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. TRONG ĐIỀU KIỆN IN VITRO
• 3.5. KHẢ NĂNG HẠN CHẾ BỆNH NỨT THÂN CHẢY NHỰA DO NẤM DIDYMELLA BRYONIAE CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. TRONG ĐIỀU KIỆN NHÀ LƯỚI CÓ LÂY NHIỄM BỆNH NHÂN TẠO
• 3.6. HIỆU QUẢ HẠN CHẾ BỆNH NỨT THÂN CHẢY NHỰA DO NẤM Didymella bryoniae CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. ĐIỀU KIỆN NGOÀI ĐỒNG RUỘNG
• 3.7. KHẢ NĂNG KÍCH THÍCH TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CÂY DƯA HẤU CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. TRONG ĐIỀU KIỆN IN VITRO
• 3.7.1. Ảnh hưởng của vi khuẩn Bacillus spp. đến tỷ lệ nẩy mầm của hạt dưa hấu
• 3.7.2. Ảnh hưởng của vi khuẩn Bacillus spp. đến chiều dài rễ mầm, chiều dài thân mầm
• 3.8. KHẢ NĂNG KÍCH THÍCH TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÂY DƯA HẤU CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. TRONG ĐIỀU KIỆN NHÀ LƯỚI
• 3.9. HIỆU QUẢ KÍCH THÍCH SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CÂY DƯA HẤU CỦA MỘT SỐ CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp. Ở ĐIỀU KIỆN ĐỒNG RUỘNG
• 3.9.1. Ảnh hưởng của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. đến chiều dài cây dưa hấu
• 3.9.2. Ảnh hưởng của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. đến số lá trên cây dưa hấu
• 3.9.3. Ảnh hưởng của một số chủng vi khuẩn Bacillus spp. đến đến sự ra hoa của cây dưa hấu
• 3.10. HOẠT CHẤT LIÊN QUAN ĐẾN KHẢ NĂNG KÍCH THÍCH SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CÂY DƯA HẤU CỦA CHỦNG VI KHUẨN Bacillus spp.
• 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về bệnh nứt thân chảy nhựa cây dưa hấu do nấm Didymella bryoniae

Bệnh nứt thân chảy nhựa trên cây dưa hấu (Citrullus lanatus) do nấm Didymella bryoniae gây ra là một trong những vấn đề nghiêm trọng trong sản xuất nông nghiệp. Bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn làm giảm chất lượng quả. Nấm Didymella bryoniae có thể gây ra thiệt hại lên đến 30% sản lượng trong điều kiện thời tiết thuận lợi. Việc nhận diện sớm và áp dụng biện pháp phòng trừ hiệu quả là rất cần thiết để bảo vệ cây trồng.

1.1. Biểu hiện triệu chứng bệnh nứt thân chảy nhựa

Triệu chứng bệnh nứt thân chảy nhựa trên cây dưa hấu thường bắt đầu bằng các đốm tròn nhỏ màu nâu hoặc đen trên lá. Những đốm này có thể lan rộng và gây héo lá, sau đó phát triển đến thân cây, tạo ra vết nứt và chảy dịch màu nâu. Việc quan sát các triệu chứng này giúp nông dân nhận diện bệnh kịp thời.

1.2. Nguyên nhân gây ra bệnh nứt thân chảy nhựa

Nguyên nhân chính gây ra bệnh nứt thân chảy nhựa là nấm Didymella bryoniae. Nấm này phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ cao, thường xuất hiện trong các vụ mùa ẩm ướt. Việc gieo trồng liên tục cây dưa hấu cũng tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển và lây lan.

II. Thách thức trong việc phòng ngừa bệnh nứt thân chảy nhựa

Việc phòng ngừa bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae gặp nhiều thách thức. Sử dụng thuốc hóa học là phương pháp phổ biến nhưng có thể gây ra dư lượng thuốc trên sản phẩm và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Ngoài ra, việc quản lý đất và cây trồng cũng cần được cải thiện để giảm thiểu sự phát sinh của bệnh.

2.1. Hạn chế của thuốc hóa học trong phòng trừ bệnh

Mặc dù thuốc hóa học có hiệu quả trong việc kiểm soát nấm Didymella bryoniae, nhưng việc sử dụng quá mức có thể dẫn đến ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Nông dân cần cân nhắc giữa hiệu quả và an toàn khi sử dụng thuốc.

2.2. Khó khăn trong việc quản lý cây trồng

Quản lý cây trồng không hiệu quả có thể dẫn đến sự tích lũy của nấm gây bệnh trong đất. Việc luân canh cây trồng và cải thiện sức khỏe đất là cần thiết nhưng thường bị bỏ qua trong thực tiễn sản xuất.

III. Phương pháp điều trị bệnh nứt thân chảy nhựa hiệu quả

Để điều trị bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae, các phương pháp sinh học đang được nghiên cứu và áp dụng. Sử dụng vi khuẩn có ích như Bacillus spp. có khả năng kiểm soát nấm gây bệnh và kích thích sự phát triển của cây dưa hấu. Đây là một giải pháp bền vững và an toàn cho môi trường.

3.1. Sử dụng vi khuẩn Bacillus trong phòng trừ bệnh

Vi khuẩn Bacillus spp. đã được chứng minh có khả năng ức chế sự phát triển của nấm Didymella bryoniae. Việc áp dụng các chủng vi khuẩn này trong điều kiện nhà lưới cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc hạn chế bệnh nứt thân chảy nhựa.

3.2. Kết hợp biện pháp sinh học và hóa học

Kết hợp giữa biện pháp sinh học và hóa học có thể mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát bệnh. Việc sử dụng vi khuẩn Bacillus kết hợp với thuốc hóa học có thể giảm thiểu lượng thuốc cần thiết và tăng cường hiệu quả phòng trừ.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu

Nghiên cứu về bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae đã chỉ ra rằng việc áp dụng các biện pháp sinh học có thể giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra. Các thử nghiệm thực địa cho thấy vi khuẩn Bacillus spp. không chỉ kiểm soát bệnh mà còn thúc đẩy sự phát triển của cây dưa hấu.

4.1. Kết quả thử nghiệm vi khuẩn Bacillus

Các thử nghiệm cho thấy vi khuẩn Bacillus spp. có khả năng giảm tỷ lệ bệnh nứt thân chảy nhựa từ 30% xuống còn 10%. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của phương pháp sinh học trong quản lý bệnh.

4.2. Ảnh hưởng đến năng suất cây dưa hấu

Việc áp dụng vi khuẩn Bacillus không chỉ giúp kiểm soát bệnh mà còn làm tăng năng suất cây dưa hấu. Năng suất trung bình tăng từ 23,33 tấn/ha lên 28 tấn/ha sau khi áp dụng biện pháp sinh học.

V. Kết luận và triển vọng tương lai trong nghiên cứu

Nghiên cứu về bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae đã mở ra hướng đi mới trong việc quản lý bệnh hại cây trồng. Việc áp dụng các biện pháp sinh học không chỉ hiệu quả mà còn bền vững, góp phần bảo vệ môi trường và sức khỏe con người.

5.1. Tương lai của nghiên cứu bệnh nứt thân chảy nhựa

Nghiên cứu cần tiếp tục mở rộng để tìm ra các chủng vi khuẩn mới có khả năng kiểm soát nấm Didymella bryoniae hiệu quả hơn. Việc phát triển các sản phẩm sinh học từ vi khuẩn sẽ là xu hướng trong tương lai.

5.2. Đề xuất các biện pháp quản lý bền vững

Cần xây dựng một hệ thống quản lý tổng hợp, kết hợp giữa biện pháp sinh học và hóa học, nhằm đảm bảo an toàn cho môi trường và nâng cao hiệu quả sản xuất cây dưa hấu.