Luận Văn Thạc Sĩ: Ảnh Hưởng Của Biện Pháp Kỹ Thuật Đến Năng Suất Và Chất Lượng Cam Sành Lục Yên, Yên Bái

• Tác giả: Vũ Lê Chung Anh
• Người hướng dẫn: PGS. Đào Thanh Vân
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu ảnh hưởng biện pháp kỹ thuật đến năng suất và chất lượng cam sành Lục Yên, Yên Bái
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.2. Nguồn gốc và phân loại cam quýt
• 1.2.1. Nguồn gốc
• 1.2.2. Phân loại cam quýt
• 1.3. Đặc điểm thực vật học và yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh của cam quýt
• 1.3.1. Đặc điểm thực vật học
• 1.3.1.1. Đặc điểm rễ cam quýt
• 1.3.1.2. Đặc điểm thân, cành
• 1.3.2. Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh
• 1.4. Dinh dưỡng của cây cam quýt. Một số nguyên tố khác
• 1.5. Các nghiên cứu về phân bón lá và bọc quả cho cam quýt
• 1.5.1. Các nghiên cứu về phân bón lá
• 1.5.2. Một số nghiên cứu và tác dụng của việc bọc quả cho cây ăn quả
• 1.6. Tình hình sản xuất cam quýt trên thế giới và Việt Nam
• 1.6.1. Tình hình sản xuất cam quýt trên thế giới
• 1.6.2. Tình hình sản xuất cam quýt ở Việt Nam
• 1.6.2.1. Tình hình sản xuất cam quýt tại tỉnh Yên Bái
• 1.6.2.2. Tình hình sản xuất cam quýt tại huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái
• 1.7. Tóm tắt tổng quan
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu. Vật liệu nghiên cứu
• 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 2.2. Nội dung nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu. Phương pháp bố trí thí nghiệm. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi. Biện pháp kỹ thuật áp dụng cho thí nghiệm (theo hướng dẫn kỹ thuật thâm canh cam sành - Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên)
• 2.4. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Ảnh hưởng của một số loại phân bón qua lá và bọc quả đến thời gian ra lộc và một số chỉ tiêu chất lượng các đợt lộc của cam sành tại Lục Yên, năm 2015
• 3.2. Ảnh hưởng của một số loại phân bón qua lá và bọc quả đến thời gian ra hoa, số hoa và tỷ lệ đậu quả của cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015
• 3.3. Ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả đến kích thước quả của cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015
• 3.4. Ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả đến các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015
• 3.5. Ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả đến một số chỉ tiêu về mầu sắc, thành phần cơ giới và chất lượng quả cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015-2016
• 3.6. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá và bọc quả đến sâu bệnh hại cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015
• 3.7. Ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả đến hiệu quả kinh tế cam sành tại huyện Lục Yên, năm 2015-2016
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về cam sành Lục Yên và kỹ thuật trồng cam

Cam sành Lục Yên là một trong những cây trồng đặc sản của tỉnh Yên Bái, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân địa phương. Tuy nhiên, việc áp dụng kỹ thuật trồng cam truyền thống đã dẫn đến nhiều hạn chế về năng suất cam sành và chất lượng cam sành. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật như sử dụng phân bón lá và bọc quả để cải thiện hiệu quả canh tác. Mục tiêu chính là xác định các phương pháp tối ưu nhằm nâng cao năng suất và chất lượng cam sành tại Lục Yên Yên Bái.

1.1. Kỹ thuật canh tác và phương pháp trồng cam

Kỹ thuật canh tác hiện đại đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện năng suất cam sành. Các phương pháp như phun phân bón lá và bọc quả đã được nghiên cứu và chứng minh là có hiệu quả trong việc tăng cường sức sống của cây, giảm thiểu sâu bệnh, và nâng cao chất lượng quả. Nghiên cứu này áp dụng các phương pháp trồng cam tiên tiến để đánh giá tác động của chúng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây cam sành.

II. Ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả đến năng suất cam sành

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng phân bón lá và bọc quả có tác động tích cực đến năng suất cam sành. Cụ thể, các loại phân bón lá như NPK và vi lượng giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, từ đó tăng cường khả năng ra hoa và đậu quả. Bọc quả cũng giúp bảo vệ quả khỏi sâu bệnh và cải thiện chất lượng cam sành thông qua việc duy trì độ ẩm và nhiệt độ ổn định. Kết quả thí nghiệm cho thấy năng suất tăng đáng kể khi áp dụng các biện pháp này.

2.1. Quản lý năng suất và chăm sóc cam sành

Quản lý năng suất là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả canh tác. Các biện pháp chăm sóc cam sành như tưới tiêu hợp lý, cắt tỉa cành, và phòng trừ sâu bệnh đã được áp dụng để tối ưu hóa năng suất. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp các kỹ thuật nông nghiệp hiện đại với kinh nghiệm truyền thống để đạt được kết quả tốt nhất.

III. Cải thiện chất lượng và hiệu quả kinh tế của cam sành Lục Yên

Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật không chỉ giúp tăng năng suất cam sành mà còn cải thiện đáng kể chất lượng cam sành. Các chỉ tiêu như độ ngọt, màu sắc, và kích thước quả đều được nâng cao nhờ sử dụng phân bón lá và bọc quả. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu. Nghiên cứu cũng đánh giá hiệu quả kinh tế của các biện pháp này, cho thấy lợi nhuận tăng đáng kể khi áp dụng đúng kỹ thuật.

3.1. Canh tác cam sành và phát triển bền vững

Canh tác cam sành bền vững là mục tiêu quan trọng của nghiên cứu. Việc sử dụng các kỹ thuật nông nghiệp thân thiện với môi trường như phân bón hữu cơ và quản lý sâu bệnh bằng phương pháp sinh học đã được khuyến khích. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp để duy trì và phát triển cam sành Lục Yên trong tương lai, đảm bảo lợi ích kinh tế lâu dài cho người dân địa phương.

Tổng quan nghiên cứu

Cam sành Lục Yên, Yên Bái là một trong những cây ăn quả đặc sản có giá trị kinh tế cao tại miền núi phía Bắc Việt Nam. Đến năm 2015, diện tích cây ăn quả tỉnh Yên Bái đạt khoảng 6.617 ha, trong đó diện tích cam quýt chiếm 957 ha với năng suất trung bình 5,32 tấn/ha. Huyện Lục Yên có diện tích cam quýt lớn thứ hai tỉnh với 339 ha, trong đó diện tích cho thu hoạch là 286 ha. Tuy nhiên, năng suất và chất lượng cam sành tại đây còn thấp do kỹ thuật canh tác chủ yếu dựa trên kinh nghiệm truyền thống, chưa áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật hiện đại như phun phân bón lá và bọc quả.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định ảnh hưởng của một số loại phân bón lá và kỹ thuật bọc quả đến năng suất và chất lượng cam sành Lục Yên, từ đó đề xuất quy trình thâm canh phù hợp để nâng cao giá trị kinh tế cây trồng. Nghiên cứu được thực hiện tại xã Khánh Hòa, huyện Lục Yên trong giai đoạn từ tháng 11/2014 đến tháng 2/2016, tập trung đánh giá các chỉ tiêu sinh trưởng, năng suất, chất lượng quả và hiệu quả kinh tế. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển bền vững cây cam sành tại địa phương, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, an toàn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về sinh lý cây cam quýt, đặc biệt là vai trò của dinh dưỡng qua lá và kỹ thuật bọc quả trong việc nâng cao năng suất và chất lượng quả. Các khái niệm chính bao gồm:

• Phân bón lá: Cung cấp dinh dưỡng đa lượng, trung lượng và vi lượng qua lá, giúp cây hấp thu nhanh, tăng sức đề kháng và cải thiện chất lượng quả.
• Bọc quả: Kỹ thuật bao phủ quả bằng túi giấy chuyên dụng nhằm bảo vệ quả khỏi sâu bệnh, tăng màu sắc và kéo dài thời gian bảo quản.
• Sinh trưởng phát triển của cam sành: Bao gồm các đợt lộc Xuân, Hè, Thu ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng quả.
• Chất lượng quả cam: Đánh giá qua các chỉ tiêu như độ Brix, hàm lượng vitamin C, tỷ lệ phần ăn được, màu sắc và thành phần cơ giới quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được tiến hành trên vườn cam sành 8 tuổi tại xã Khánh Hòa, huyện Lục Yên, với 40 cây được bố trí theo thiết kế Split-plot gồm 8 công thức, 5 lần nhắc lại. Nhân tố chính là kỹ thuật bọc quả (bọc và không bọc), nhân tố phụ là loại phân bón lá (Thiên Nông, Đầu Trâu 901, Komic và đối chứng nước lã). Phân bón lá được phun định kỳ 15 ngày/lần, tổng 8 lần/năm, bắt đầu từ khi quả hình thành. Bọc quả được thực hiện khi quả đạt 45 ngày tuổi, sau khi phun thuốc bảo vệ thực vật phòng trừ sâu bệnh.

Các chỉ tiêu theo dõi gồm thời gian ra lộc, số lượng và kích thước lộc, thời gian ra hoa, số hoa, tỷ lệ đậu quả, kích thước quả, năng suất, chất lượng quả (độ Brix, vitamin C, axit tổng số), tỷ lệ sâu bệnh và hiệu quả kinh tế. Số liệu được thu thập theo phương pháp định kỳ, xử lý thống kê bằng phần mềm Excel và Irristat 4 với mức ý nghĩa 95%.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng đến thời gian ra lộc và chất lượng lộc: Thời gian ra lộc Xuân đồng nhất ở tất cả công thức (từ 26/2 đến 25/3/2015, kéo dài 28 ngày). Phân bón lá không ảnh hưởng đến số lượng và kích thước lộc Xuân, nhưng có tác động rõ rệt đến số lượng, chiều dài lộc Hè và Thu. Công thức sử dụng phân bón lá Đầu Trâu 901 cho số lộc Hè cao nhất (13,6 lộc/cành) và chiều dài lộc Hè đạt 17,9 cm, vượt trội so với đối chứng không phun phân bón lá (11,3 lộc/cành, 14,1 cm). Đường kính lộc không biến động đáng kể giữa các công thức.

2. Ảnh hưởng đến thời gian ra hoa, số hoa và tỷ lệ đậu quả: Thời gian bắt đầu nở hoa đồng nhất giữa các công thức, nhưng phân bón lá và bọc quả làm tăng số lượng hoa và tỷ lệ đậu quả. Công thức phun phân bón lá Đầu Trâu 901 kết hợp bọc quả đạt tỷ lệ đậu quả cao hơn khoảng 10% so với đối chứng.

3. Ảnh hưởng đến kích thước và năng suất quả: Phân bón lá và bọc quả làm tăng kích thước quả (đường kính và chiều cao) và trọng lượng trung bình quả. Năng suất thực thu cam sành tăng từ khoảng 5,0 tấn/ha ở đối chứng lên đến 6,5 tấn/ha ở công thức kết hợp phân bón lá Đầu Trâu 901 và bọc quả, tương đương tăng 30%.

4. Ảnh hưởng đến chất lượng quả: Độ Brix và hàm lượng vitamin C của quả cam sành được cải thiện rõ rệt khi áp dụng phân bón lá và bọc quả. Độ Brix tăng trung bình từ 9,5% lên 11,2%, vitamin C tăng từ 35 mg/100g lên 42 mg/100g. Tỷ lệ phần ăn được của quả cũng tăng lên 85% so với 75% ở đối chứng.

5. Ảnh hưởng đến sâu bệnh và hiệu quả kinh tế: Kỹ thuật bọc quả giảm tỷ lệ gây hại của sâu vẽ bùa và bệnh loét từ 15% xuống còn khoảng 5%. Hiệu quả kinh tế tính theo lãi thuần tăng khoảng 25% so với đối chứng, nhờ tăng năng suất và giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy phân bón lá đặc biệt là loại Đầu Trâu 901 có tác dụng kích thích sinh trưởng lộc Hè và Thu, góp phần tăng số lượng hoa và tỷ lệ đậu quả, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò của dinh dưỡng qua lá trong cây có múi. Kỹ thuật bọc quả giúp bảo vệ quả khỏi tác động cơ học và sâu bệnh, đồng thời cải thiện màu sắc và chất lượng quả, phù hợp với các báo cáo về hiệu quả của bao quả trong sản xuất cây ăn quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh số lộc, năng suất và độ Brix giữa các công thức, cũng như bảng tổng hợp tỷ lệ sâu bệnh và hiệu quả kinh tế. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy việc kết hợp phân bón lá và bọc quả là biện pháp kỹ thuật hiệu quả, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng cam sành, đồng thời giảm thiểu tác động môi trường do giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng phân bón lá Đầu Trâu 901 kết hợp bọc quả: Khuyến khích nông dân huyện Lục Yên sử dụng phân bón lá Đầu Trâu 901 phun định kỳ 15 ngày/lần và bọc quả khi quả đạt 45 ngày tuổi để tăng năng suất và chất lượng cam sành. Thời gian áp dụng từ đầu vụ đến khi thu hoạch.

2. Đào tạo kỹ thuật thâm canh hiện đại: Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật phun phân bón lá và bọc quả cho người dân, cán bộ kỹ thuật nông nghiệp trong vòng 6 tháng tới nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành.

3. Xây dựng mô hình trình diễn thâm canh cam sành: Thiết lập các mô hình thí điểm tại các xã trọng điểm như Khánh Hòa, Minh Xuân để nhân rộng biện pháp kỹ thuật trong 2 năm tới, đồng thời thu thập dữ liệu đánh giá hiệu quả.

4. Tăng cường quản lý sâu bệnh và bảo vệ môi trường: Kết hợp sử dụng phân bón lá và bọc quả với biện pháp phòng trừ sâu bệnh tổng hợp, giảm phun thuốc hóa học, hướng tới sản xuất cam sành an toàn, thân thiện môi trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nông dân trồng cam sành tại các vùng miền núi phía Bắc: Nắm bắt kỹ thuật phun phân bón lá và bọc quả để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tăng thu nhập.

2. Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp và khuyến nông: Áp dụng kết quả nghiên cứu để tư vấn, hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp kỹ thuật thâm canh hiệu quả.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành khoa học cây trồng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, kết quả thực nghiệm về ảnh hưởng của phân bón lá và bọc quả trên cây cam sành.

4. Doanh nghiệp sản xuất phân bón và vật tư nông nghiệp: Phát triển sản phẩm phân bón lá phù hợp, hỗ trợ kỹ thuật cho người trồng cam nhằm mở rộng thị trường.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân bón lá có tác dụng gì đối với cây cam sành?
   Phân bón lá cung cấp dinh dưỡng nhanh qua lá, giúp cây tăng sức đề kháng, kích thích ra hoa, đậu quả và cải thiện chất lượng quả. Ví dụ, phân bón lá Đầu Trâu 901 đã làm tăng số lộc Hè và tỷ lệ đậu quả lên khoảng 10%.

2. Kỹ thuật bọc quả có lợi ích gì?
   Bọc quả giúp bảo vệ quả khỏi sâu bệnh, va đập cơ học, tăng màu sắc và kéo dài thời gian bảo quản. Tỷ lệ sâu bệnh giảm từ 15% xuống còn 5% khi áp dụng bọc quả.

3. Khi nào nên bắt đầu phun phân bón lá và bọc quả?
   Phun phân bón lá bắt đầu khi quả hình thành, định kỳ 15 ngày/lần, tổng 8 lần/năm. Bọc quả thực hiện khi quả đạt 45 ngày tuổi, sau khi phun thuốc phòng trừ sâu bệnh.

4. Năng suất cam sành tăng bao nhiêu khi áp dụng biện pháp này?
   Năng suất thực thu tăng từ khoảng 5,0 tấn/ha lên 6,5 tấn/ha, tương đương tăng 30% so với đối chứng không áp dụng phân bón lá và bọc quả.

5. Có cần kết hợp các biện pháp kỹ thuật khác không?
   Có, cần kết hợp bón phân cân đối, cắt tỉa, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh tổng hợp để đạt hiệu quả tối ưu trong sản xuất cam sành.

Kết luận

• Phân bón lá Đầu Trâu 901 kết hợp kỹ thuật bọc quả làm tăng số lượng lộc Hè, Thu, tỷ lệ đậu quả và kích thước quả cam sành tại Lục Yên.
• Năng suất thực thu cam sành tăng khoảng 30%, chất lượng quả được cải thiện rõ rệt về độ Brix và vitamin C.
• Kỹ thuật bọc quả giảm thiểu sâu bệnh, nâng cao tỷ lệ phần ăn được và kéo dài thời gian bảo quản quả.
• Hiệu quả kinh tế tăng khoảng 25% nhờ tăng năng suất và giảm chi phí thuốc bảo vệ thực vật.
• Đề xuất nhân rộng biện pháp kỹ thuật này trong 2 năm tới, kết hợp đào tạo và xây dựng mô hình trình diễn để phát triển bền vững cây cam sành Lục Yên.

Hãy áp dụng ngay các biện pháp kỹ thuật này để nâng cao năng suất và chất lượng cam sành, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp địa phương một cách bền vững!