Các Nhân Tố Cấu Thành Năng Lực Cạnh Tranh Doanh Nghiệp Phân Phối Bán Lẻ Tại TP. Hồ Chí Minh

• Tác giả: Nguyễn Thành Phú Quý
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Ngọc Hòa
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kinh doanh Thương mại
• Đề tài: Năng Lực Cạnh Tranh Doanh Nghiệp Phân Phối Bán Lẻ Tại TP. Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH DOANH NGHIỆP PHÂN PHỐI BÁN LẺ HIỆN ĐẠI TẠI TP HỒ CHÍ MINH
• 1.1. Hoạt động Phân phối bán lẻ
• 1.2. Kênh phân phối bán lẻ hiện đại
• 1.3. Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp Phân phối bán lẻ
• 1.4. Tiêu chí đánh giá NLCT
• 1.5. Kinh nghiệm từ các tập đoàn PPBL nước ngoài
• 1.6. Lược khảo các nghiên cứu trước có liên quan đến lĩnh vực PPBL
• 1.6.1. Nghiên cứu của Ashok K. Lalwani và cộng sự (năm 2000)
• 1.6.2. Nghiên cứu Eleonora Pantano và Harry Timmermans (2014)
• 1.6.3. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Hường (2017)
• 1.6.4. Nghiên cứu của Nguyễn Trung Hiếu (2014)
• 1.7. Nhân tố cấu thành NLCT sử dụng trong luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH DOANH NGHIỆP PHÂN PHỐI BÁN LẺ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM TẠI TP HỒ CHÍ MINH
• 2.1. Giới thiệu chung về tình hình kinh tế xã hội TP Hồ Chí Minh
• 2.1.1. Đóng góp của ngành dịch vụ vào tăng trưởng kinh tế TPHCM
• 2.1.2. Lợi thế của Thành phố Hồ Chí Minh so với cả nước
• 2.1.3. Kết cấu kênh PPBL tại thành phố Hồ Chí Minh
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Nghiên cứu định tính
• 2.2.2. Nghiên cứu định lượng
• 2.2.3. Kết quả kiểm định
• 2.3. Phân tích các nhân tố cấu thành NLCT Doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP. Hồ Chí Minh
• 2.3.1. Năng lực Tài chính
• 2.3.2. Năng lực máy móc Thiết bị Công nghệ
• 2.3.3. Năng lực tổ chức, quản lý nhân sự
• 2.3.4. Năng lực động của Doanh nghiệp
• 2.3.5. Năng lực vận dụng trải nghiệm mua sắm thông minh
• 2.3.6. Năng lực vận dụng Chất lượng Giá cả SPDV
• 2.4. Đánh giá các nhân tố cấu thành NLCT của Doanh nghiệp PPBL hiện đại
• 2.4.1. Những kết quả khả quan
• 2.4.2. Những hạn chế
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH DOANH NGHIỆP PHÂN PHỐI BÁN LẺ HIỆN ĐẠI TẠI TP HỒ CHÍ MINH
• 3.1. Quan điểm phát triển và mục tiêu nâng cao NLCT đến năm 2020
• 3.2. Giải pháp nâng cao NLCT
• 3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao Năng lực tài chính
• 3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực động của Doanh nghiệp
• 3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực chất lượng giá cả SPDV
• 3.2.4. Nhóm giải pháp nâng cao Năng lực tổ chức quản lý Nhân sự
• 3.2.5. Nhóm giải pháp nâng cao trải nghiệm mua sắm thông minh cho Khách hàng
• 3.2.6. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực máy móc thiết bị Công nghệ
• 3.3. Kiến nghị với Nhà nước
• 3.4. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Năng Lực Cạnh Tranh Trong Bán Lẻ Tại TP

Thành phố Hồ Chí Minh đóng vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước, với ngành dịch vụ phân phối bán lẻ đóng góp đáng kể vào tăng trưởng. Sự phát triển của bán lẻ hiện đại không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng mà còn mang lại trải nghiệm mua sắm tốt hơn. Tuy nhiên, thị phần kênh bán lẻ hiện đại vẫn còn khiêm tốn so với kênh truyền thống. Theo một báo cáo của Nielsen năm 2018, thị phần kênh bán lẻ hiện đại chỉ chiếm 26% tổng thị trường. Năng lực cạnh tranh là yếu tố then chốt giúp các doanh nghiệp phân phối bán lẻ tại TP.HCM phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định và đánh giá các nhân tố cấu thành năng lực cạnh tranh, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh. Đây là một vấn đề quan trọng trong bối cảnh kinh tế TP.HCM đang phát triển mạnh mẽ.

1.1. Vai trò của doanh nghiệp phân phối bán lẻ trong kinh tế TP.HCM

Doanh nghiệp phân phối bán lẻ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối nhà sản xuất với người tiêu dùng, thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ, góp phần vào tăng trưởng kinh tế. TP.HCM, với vị trí địa lý thuận lợi và kinh tế năng động, là trung tâm phân phối lớn nhất cả nước. Theo Sở Công Thương TPHCM, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tại TP.HCM đạt 1.789 tỷ đồng, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm 2017. Sự phát triển của thương mại điện tử cũng đang tạo ra những thay đổi lớn trong kênh phân phối.

1.2. Sự khác biệt giữa kênh bán lẻ truyền thống và hiện đại

Kênh bán lẻ truyền thống (chợ, cửa hàng tạp hóa) vẫn chiếm ưu thế về số lượng và doanh thu, đặc biệt đối với hàng tiêu dùng nhanh (FMCG). Tuy nhiên, kênh bán lẻ hiện đại (siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi) ngày càng được ưa chuộng nhờ sự tiện lợi, đa dạng sản phẩm và dịch vụ tốt hơn. Sự cạnh tranh giữa hai kênh ngày càng gay gắt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược cạnh tranh phù hợp.

1.3. Tác động của đại dịch COVID 19 đến thị trường bán lẻ

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến thị trường bán lẻ, đặc biệt là kênh truyền thống. Tuy nhiên, nó cũng thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử và các hình thức bán hàng trực tuyến. Các doanh nghiệp cần thích ứng với những thay đổi này để duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh.

II. Phân Tích Yếu Tố Cạnh Tranh Chủ Chốt Của Doanh Nghiệp Bán Lẻ

Các yếu tố cạnh tranh trong ngành bán lẻ rất đa dạng, bao gồm: Giá cả, chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng, kênh phân phối, vị trí địa lý, nguồn nhân lực, và khả năng ứng dụng công nghệ. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thành Phú Quý, có 6 nhân tố cấu thành năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp phân phối bán lẻ hiện đại tại TP.HCM, bao gồm: Năng lực Tài chính, Năng lực Máy móc thiết bị Công nghệ, Năng lực Tổ chức quản lý nhân sự, Năng lực động, Năng lực vận dụng Chất lượng Giá cả SPDV và Năng lực vận dụng trải nghiệm mua sắm thông minh. Việc phân tích kỹ lưỡng các yếu tố này giúp doanh nghiệp xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT), từ đó xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả. Phân tích PEST cũng cần được thực hiện để đánh giá tác động của các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội và công nghệ đến thị trường bán lẻ.

2.1. Tầm quan trọng của trải nghiệm khách hàng trong bán lẻ

Trải nghiệm khách hàng ngày càng trở thành yếu tố quan trọng trong việc tạo dựng lợi thế cạnh tranh. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc cải thiện dịch vụ khách hàng, tạo ra môi trường mua sắm thoải mái và tiện lợi, và ứng dụng công nghệ để cá nhân hóa trải nghiệm cho từng khách hàng. Bán hàng đa kênh và Omnichannel cũng là những xu hướng quan trọng giúp cải thiện trải nghiệm khách hàng.

2.2. Ứng dụng chuyển đổi số bán lẻ để tăng hiệu quả kinh doanh

Chuyển đổi số bán lẻ mang lại nhiều cơ hội để tăng hiệu quả kinh doanh, từ việc quản lý kho hàng, tối ưu hóa kênh phân phối đến việc phân tích dữ liệu khách hàng và cải thiện marketing bán lẻ. Các ứng dụng công nghệ bán lẻ như app bán hàng, hệ thống thanh toán điện tử, và phần mềm quản lý quan hệ khách hàng (CRM) giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.

2.3. Vai trò của quản trị chuỗi cung ứng trong năng lực cạnh tranh

Quản trị chuỗi cung ứng hiệu quả giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng tính linh hoạt và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường. Việc xây dựng mối quan hệ tốt với các nhà cung cấp và tối ưu hóa logistics là rất quan trọng. Đồng thời, việc sử dụng các công cụ quản lý chuỗi cung ứng tiên tiến cũng giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.

III. Chiến Lược Cạnh Tranh Hiệu Quả Cho Doanh Nghiệp Phân Phối Bán Lẻ

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp phân phối bán lẻ cần xây dựng chiến lược cạnh tranh rõ ràng, phù hợp với đặc điểm của thị trường bán lẻ TP.HCM. Chiến lược này cần tập trung vào việc tạo dựng lợi thế cạnh tranh bền vững, dựa trên các yếu tố như chất lượng sản phẩm, dịch vụ khách hàng, giá cả, và khả năng đổi mới sáng tạo. Chiến lược cũng cần tính đến các yếu tố bên ngoài như đối thủ cạnh tranh, khách hàng mục tiêu, và các quy định pháp luật. Phân tích SWOT và phân tích PEST là những công cụ hữu ích để xây dựng chiến lược cạnh tranh.

3.1. Xây dựng thương hiệu và marketing bán lẻ hiệu quả

Thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp tạo dựng lòng tin với khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh. Marketing bán lẻ hiệu quả cần tập trung vào việc xây dựng câu chuyện thương hiệu hấp dẫn, sử dụng các kênh truyền thông phù hợp và tạo ra các chương trình khuyến mãi hấp dẫn. Marketing trên mạng xã hội và marketing nội dung cũng là những công cụ quan trọng.

3.2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bán lẻ

Nguồn nhân lực có kỹ năng và thái độ tốt là yếu tố quan trọng để cung cấp dịch vụ khách hàng xuất sắc. Doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực, tạo ra môi trường làm việc tốt và khuyến khích tinh thần sáng tạo. Quản lý nhân sự hiệu quả cũng giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng năng suất lao động.

3.3. Tối ưu hóa kênh phân phối và logistics

Kênh phân phối và logistics hiệu quả giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tăng tốc độ giao hàng và mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng. Việc sử dụng các giải pháp logistics tiên tiến và xây dựng mạng lưới phân phối rộng khắp là rất quan trọng. Doanh nghiệp cũng cần xem xét việc kết hợp các kênh truyền thống và hiện đại để tối ưu hóa kênh phân phối.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Đánh Giá Năng Lực Cạnh Tranh Bán Lẻ TP

Nghiên cứu của Nguyễn Thành Phú Quý đã đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp phân phối bán lẻ hiện đại tại TP.HCM dựa trên 6 nhân tố chính. Kết quả cho thấy, các doanh nghiệp có thế mạnh về năng lực tổ chức quản lý nhân sự và năng lực vận dụng trải nghiệm mua sắm thông minh. Tuy nhiên, còn hạn chế về năng lực tài chính, năng lực động và năng lực vận dụng chất lượng giá cả SPDV. Dựa trên kết quả này, nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp.

4.1. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố cạnh tranh

Nghiên cứu định lượng sử dụng các phương pháp thống kê để đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố cạnh tranh đến năng lực cạnh tranh tổng thể của doanh nghiệp. Kết quả cho thấy các yếu tố như trải nghiệm khách hàng, chất lượng sản phẩm, và giá cả có ảnh hưởng lớn đến sự hài lòng của khách hàng và hiệu quả kinh doanh.

4.2. Xác định điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp

Dựa trên kết quả đánh giá, nghiên cứu giúp doanh nghiệp xác định được điểm mạnh (những yếu tố mà doanh nghiệp đang làm tốt) và điểm yếu (những yếu tố cần cải thiện). Thông tin này rất quan trọng để xây dựng chiến lược cạnh tranh tập trung vào việc khai thác điểm mạnh và khắc phục điểm yếu.

4.3. Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh dựa trên kết quả

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực cạnh tranh dựa trên kết quả đánh giá và phân tích. Các giải pháp này có thể bao gồm việc cải thiện dịch vụ khách hàng, tối ưu hóa kênh phân phối, tăng cường marketing bán lẻ, hoặc đầu tư vào công nghệ mới.

V. Giải Pháp Đột Phá Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Bán Lẻ TP

Để thực sự tạo ra sự khác biệt và bứt phá trong thị trường bán lẻ đầy cạnh tranh tại TP.HCM, các doanh nghiệp cần những giải pháp mang tính đột phá. Không chỉ dừng lại ở việc cải thiện các yếu tố hiện có, các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm những hướng đi mới, sáng tạo và phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại. Việc tận dụng triệt để chuyển đổi số, nâng cao trải nghiệm khách hàng, và xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng là những yếu tố then chốt.

5.1. Tập trung vào khách hàng mục tiêu và cá nhân hóa trải nghiệm

Thay vì cố gắng phục vụ tất cả mọi người, hãy tập trung vào khách hàng mục tiêu và hiểu rõ nhu cầu, mong muốn của họ. Cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng bằng cách cung cấp các sản phẩm, dịch vụ và chương trình khuyến mãi phù hợp với từng cá nhân. Sử dụng dữ liệu khách hàng để phân tích hành vi mua sắm và đưa ra các quyết định marketing thông minh hơn.

5.2. Tạo sự khác biệt thông qua sản phẩm và dịch vụ độc đáo

Đừng chỉ bán những sản phẩm và dịch vụ mà ai cũng có thể tìm thấy ở bất cứ đâu. Hãy tạo ra sự khác biệt bằng cách cung cấp những sản phẩm độc đáo, chất lượng cao, hoặc những dịch vụ mang tính cá nhân hóa cao. Tìm kiếm những thị trường ngách và khai thác những xu hướng tiêu dùng mới.

5.3. Xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng thông qua CRM

Đừng chỉ coi khách hàng là những người mua hàng một lần. Hãy xây dựng mối quan hệ bền vững với họ bằng cách cung cấp dịch vụ khách hàng xuất sắc, lắng nghe ý kiến phản hồi của họ, và tạo ra các chương trình khách hàng thân thiết hấp dẫn. Sử dụng hệ thống CRM để quản lý thông tin khách hàng và cá nhân hóa giao tiếp.

VI. Kết Luận và Triển Vọng Phát Triển Bán Lẻ TP

Nâng cao năng lực cạnh tranh là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp phân phối bán lẻ tại TP.HCM. Nghiên cứu này đã xác định các yếu tố cạnh tranh chủ chốt và đề xuất các giải pháp cụ thể để giúp doanh nghiệp cải thiện hiệu quả kinh doanh. Trong tương lai, thị trường bán lẻ TP.HCM sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với sự gia tăng của thương mại điện tử và các hình thức bán lẻ mới. Các doanh nghiệp cần chủ động thích ứng với những thay đổi này và liên tục đổi mới sáng tạo để duy trì lợi thế cạnh tranh.

6.1. Dự báo xu hướng tiêu dùng và hành vi mua sắm trong tương lai

Để chuẩn bị cho tương lai, doanh nghiệp cần dự báo các xu hướng tiêu dùng và hành vi mua sắm mới. Nghiên cứu thị trường, theo dõi các xu hướng toàn cầu, và lắng nghe khách hàng là những cách hiệu quả để dự đoán tương lai. Các xu hướng như tiêu dùng xanh, tiêu dùng có trách nhiệm, và tiêu dùng cá nhân hóa sẽ ngày càng trở nên quan trọng.

6.2. Tác động của chính sách và quy định pháp luật đến thị trường bán lẻ

Chính sách và quy định pháp luật có thể tác động lớn đến thị trường bán lẻ. Doanh nghiệp cần theo dõi chặt chẽ các thay đổi trong chính sách và quy định, và tuân thủ các quy định pháp luật. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ, và chính sách bảo vệ người tiêu dùng là những yếu tố quan trọng.

6.3. Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam trong bối cảnh hội nhập

Hội nhập kinh tế quốc tế mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam, nhưng cũng đi kèm với những thách thức không nhỏ. Doanh nghiệp cần tận dụng cơ hội để mở rộng thị trường, tiếp cận công nghệ mới, và học hỏi kinh nghiệm từ các doanh nghiệp nước ngoài. Đồng thời, cần chuẩn bị đối phó với các thách thức như cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp quốc tế, yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, và các rào cản thương mại.

Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) là trung tâm kinh tế, thương mại và dịch vụ lớn nhất Việt Nam, đóng góp 21,3% GDP và 29,38% tổng thu ngân sách nhà nước. Năm 2018, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tại TP.HCM ước đạt 1.789 tỷ đồng, tăng 13,2% so với năm trước. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, hoạt động phân phối bán lẻ (PPBL) hiện đại tại TP.HCM ngày càng trở nên quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng. Tuy nhiên, kênh bán lẻ hiện đại mới chiếm khoảng 26% thị phần, còn kênh truyền thống vẫn chiếm ưu thế với 83% doanh thu ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), tạo ra sự cạnh tranh gay gắt và thách thức lớn cho các doanh nghiệp PPBL hiện đại.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các nhân tố cấu thành năng lực cạnh tranh (NLCT) của doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM, đo lường mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, làm rõ những hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao NLCT nhằm giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội, vượt qua thách thức trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp PPBL hiện đại như cửa hàng tiện lợi, siêu thị, trung tâm thương mại trên địa bàn TP.HCM trong giai đoạn gần đây, với trọng tâm là các yếu tố tài chính, công nghệ, quản lý nhân sự, tính năng động, chất lượng sản phẩm dịch vụ và trải nghiệm mua sắm thông minh.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp PPBL hiện đại nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc xây dựng các chính sách phát triển ngành bán lẻ hiện đại tại TP.HCM và các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực phân phối bán lẻ hiện đại. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết năng lực cạnh tranh của Michael Porter: NLCT được hiểu là khả năng tạo ra giá trị vượt trội thông qua giảm chi phí hoặc khác biệt hóa sản phẩm, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. NLCT được phân tích ở cấp độ quốc gia, ngành, doanh nghiệp và sản phẩm/dịch vụ.

2. Mô hình chất lượng dịch vụ bán lẻ (SERVQUAL) và các nghiên cứu về trải nghiệm mua sắm thông minh: Các yếu tố cấu thành chất lượng dịch vụ bán lẻ gồm phương tiện hữu hình, tương tác nhân viên, độ tin cậy, giải quyết khiếu nại và chính sách cửa hàng. Ngoài ra, trải nghiệm mua sắm thông minh được xem là nhân tố mới, bao gồm khả năng tùy biến, dự đoán nhu cầu khách hàng, ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo trong bán lẻ.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

• Năng lực tài chính: Khả năng huy động, sử dụng vốn hiệu quả, đảm bảo thanh toán và sinh lời.
• Năng lực máy móc thiết bị công nghệ: Ứng dụng công nghệ mới, thương mại điện tử, phương tiện vận chuyển phù hợp.
• Năng lực tổ chức quản lý nhân sự: Bộ máy linh hoạt, chiến lược phát triển, lãnh đạo và đầu tư cho người lao động.
• Năng lực động của doanh nghiệp: Tính sáng tạo, chấp nhận rủi ro, đổi mới tư duy.
• Năng lực vận dụng trải nghiệm mua sắm thông minh: Ứng dụng công nghệ để nâng cao trải nghiệm khách hàng.
• Năng lực vận dụng chất lượng giá cả sản phẩm dịch vụ (SPDV): Đảm bảo chất lượng, giá cả hợp lý, dịch vụ khách hàng tốt.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

• Nghiên cứu định tính: Phỏng vấn sâu 7 chuyên gia, lãnh đạo ngành bán lẻ hiện đại tại TP.HCM để xác định các nhân tố cấu thành NLCT và điều chỉnh thang đo phù hợp với thực tiễn địa phương.

• Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát với cỡ mẫu khoảng 300 doanh nghiệp PPBL hiện đại, bao gồm cửa hàng tiện lợi, siêu thị và trung tâm thương mại. Phân tích dữ liệu sử dụng các kỹ thuật thống kê như kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố và mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

• Timeline nghiên cứu: Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong vòng 12 tháng, từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2018, đảm bảo cập nhật các biến động thị trường và xu hướng công nghệ mới nhất.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu thống kê từ Tổng cục Thống kê, Sở Công Thương TP.HCM, báo cáo ngành và khảo sát thực tế tại các doanh nghiệp PPBL hiện đại trên địa bàn TP.HCM.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Xác định 6 nhân tố cấu thành NLCT doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM: Năng lực tài chính, năng lực máy móc thiết bị công nghệ, năng lực tổ chức quản lý nhân sự, năng lực động của doanh nghiệp, năng lực vận dụng trải nghiệm mua sắm thông minh và năng lực vận dụng chất lượng giá cả SPDV. Trong đó, năng lực tài chính, năng lực động và năng lực vận dụng chất lượng giá cả SPDV được đánh giá là những nhân tố hạn chế nhất.

2. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố: Năng lực tổ chức quản lý nhân sự và năng lực máy móc thiết bị công nghệ có mức điểm trung bình trên 4,0 (thang điểm 5), cho thấy đây là thế mạnh của các doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM. Ngược lại, năng lực tài chính và năng lực động doanh nghiệp có điểm trung bình dưới 3,5, phản ánh khó khăn trong huy động vốn và đổi mới sáng tạo.

3. So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước: Kết quả tương đồng với nghiên cứu của Nguyễn Thị Hường (2017) và Nguyễn Trung Hiếu (2014) về vai trò quan trọng của năng lực tài chính và tính năng động trong nâng cao NLCT. Đồng thời, nghiên cứu cũng khẳng định xu hướng ứng dụng công nghệ và trải nghiệm mua sắm thông minh là yếu tố mới nổi, phù hợp với xu thế toàn cầu.

4. Tình hình thực tế tại TP.HCM: Mặc dù TP.HCM có lợi thế về vị trí địa lý, nguồn nhân lực chất lượng cao và thị trường tiêu thụ lớn, các doanh nghiệp PPBL hiện đại vẫn gặp khó khăn về cơ sở hạ tầng, thủ tục hành chính phức tạp và cạnh tranh gay gắt với kênh bán lẻ truyền thống chiếm 83% thị phần.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân hạn chế năng lực tài chính chủ yếu do quy mô vốn tự có của doanh nghiệp còn nhỏ, khả năng huy động vốn chưa hiệu quả, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng quy mô và đầu tư công nghệ. Tính năng động doanh nghiệp thấp phản ánh sự e dè trong đổi mới sáng tạo và chấp nhận rủi ro, làm giảm khả năng thích ứng với thị trường biến động nhanh.

So với các tập đoàn bán lẻ nước ngoài như Walmart và Amazon, các doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM còn thiếu sự đầu tư bài bản vào công nghệ và trải nghiệm khách hàng thông minh, dẫn đến mất lợi thế cạnh tranh. Biểu đồ phân tích điểm trung bình các nhân tố cấu thành NLCT có thể minh họa rõ sự chênh lệch giữa các yếu tố mạnh và yếu, từ đó làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là giúp doanh nghiệp nhận diện rõ điểm mạnh, điểm yếu trong năng lực cạnh tranh, từ đó tập trung nguồn lực cải thiện các nhân tố hạn chế, đồng thời tận dụng thế mạnh để gia tăng thị phần và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường năng lực tài chính

   • Hành động: Xây dựng chiến lược huy động vốn đa dạng, bao gồm vay ngân hàng, phát hành trái phiếu và kêu gọi đầu tư từ các quỹ đầu tư.
   • Mục tiêu: Tăng quy mô vốn tự có lên ít nhất 20% trong vòng 2 năm.
   • Chủ thể: Ban lãnh đạo doanh nghiệp phối hợp với các tổ chức tài chính.

2. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và đổi mới máy móc thiết bị

   • Hành động: Đầu tư vào hệ thống quản lý kho, vận chuyển tự động và thương mại điện tử.
   • Mục tiêu: Nâng cao hiệu quả vận hành, giảm chi phí logistics ít nhất 15% trong 18 tháng.
   • Chủ thể: Bộ phận công nghệ thông tin và quản lý vận hành doanh nghiệp.

3. Nâng cao năng lực tổ chức quản lý nhân sự

   • Hành động: Đào tạo kỹ năng quản lý, xây dựng văn hóa doanh nghiệp linh hoạt và sáng tạo.
   • Mục tiêu: Tăng chỉ số hài lòng nhân viên và giảm tỷ lệ nghỉ việc dưới 10% trong 1 năm.
   • Chủ thể: Phòng nhân sự và ban lãnh đạo.

4. Phát triển năng lực động và đổi mới sáng tạo

   • Hành động: Khuyến khích sáng kiến đổi mới, áp dụng mô hình quản trị tinh gọn và thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới.
   • Mục tiêu: Tăng số lượng dự án đổi mới thành công lên 3 dự án/năm.
   • Chủ thể: Ban điều hành và các phòng ban nghiên cứu phát triển.

5. Tăng cường trải nghiệm mua sắm thông minh cho khách hàng

   • Hành động: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu khách hàng để cá nhân hóa dịch vụ và quảng cáo.
   • Mục tiêu: Tăng tỷ lệ khách hàng trung thành lên 25% trong 2 năm.
   • Chủ thể: Bộ phận marketing và công nghệ.

6. Cải thiện chất lượng và giá cả sản phẩm dịch vụ

   • Hành động: Kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, xây dựng chính sách giá cạnh tranh và chương trình khuyến mãi hấp dẫn.
   • Mục tiêu: Tăng doanh thu sản phẩm chủ lực ít nhất 15% mỗi năm.
   • Chủ thể: Bộ phận kinh doanh và quản lý chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Doanh nghiệp phân phối bán lẻ hiện đại

   • Lợi ích: Hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.
   • Use case: Chuỗi siêu thị, cửa hàng tiện lợi muốn nâng cao hiệu quả kinh doanh và mở rộng thị phần.

2. Nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp

   • Lợi ích: Nắm bắt các giải pháp nâng cao năng lực tài chính, công nghệ và quản lý nhân sự.
   • Use case: Ban giám đốc doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM và các vùng lân cận.

3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước

   • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành bán lẻ hiện đại, cải thiện môi trường kinh doanh.
   • Use case: Sở Công Thương, Bộ Công Thương, các tổ chức xúc tiến thương mại.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kinh tế, thương mại

   • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả thực tiễn về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực bán lẻ hiện đại.
   • Use case: Nghiên cứu luận văn, đề tài khoa học liên quan đến kinh doanh thương mại và quản trị doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

1. Năng lực tài chính ảnh hưởng thế nào đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp PPBL hiện đại?
   Năng lực tài chính quyết định khả năng huy động vốn, đầu tư mở rộng quy mô và ứng dụng công nghệ mới. Doanh nghiệp có tài chính vững mạnh dễ dàng duy trì hoạt động và cạnh tranh hiệu quả hơn. Ví dụ, doanh nghiệp có vốn lớn có thể đầu tư hệ thống kho bãi hiện đại, giảm chi phí vận hành.

2. Tại sao năng lực động của doanh nghiệp lại quan trọng trong ngành bán lẻ hiện đại?
   Tính năng động giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với biến động thị trường, đổi mới sáng tạo và chấp nhận rủi ro để phát triển bền vững. Một doanh nghiệp năng động sẽ tiên phong áp dụng công nghệ mới và mô hình kinh doanh sáng tạo, tạo lợi thế cạnh tranh.

3. Trải nghiệm mua sắm thông minh là gì và nó tác động ra sao đến khách hàng?
   Trải nghiệm mua sắm thông minh là việc ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn để cá nhân hóa dịch vụ, giúp khách hàng mua sắm thuận tiện, nhanh chóng và chính xác hơn. Điều này tăng sự hài lòng và trung thành của khách hàng, từ đó nâng cao doanh thu.

4. Làm thế nào để doanh nghiệp PPBL hiện đại cải thiện chất lượng và giá cả sản phẩm dịch vụ?
   Doanh nghiệp cần kiểm soát nghiêm ngặt chất lượng sản phẩm, xây dựng chính sách giá hợp lý và thực hiện các chương trình khuyến mãi phù hợp với nhu cầu khách hàng. Đồng thời, đào tạo nhân viên phục vụ chuyên nghiệp để tạo niềm tin và sự hài lòng cho khách hàng.

5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá năng lực cạnh tranh trong luận văn này?
   Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp định tính (phỏng vấn chuyên gia) và định lượng (khảo sát bảng hỏi). Phân tích dữ liệu bằng kiểm định Cronbach’s Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo và phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố và mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

Kết luận

• Luận văn đã xác định 6 nhân tố cấu thành năng lực cạnh tranh doanh nghiệp phân phối bán lẻ hiện đại tại TP.HCM, trong đó năng lực tài chính, năng lực động và năng lực vận dụng chất lượng giá cả SPDV là những hạn chế cần khắc phục.
• Nghiên cứu kết hợp các lý thuyết kinh điển và xu hướng công nghệ mới, đồng thời áp dụng phương pháp nghiên cứu khoa học chặt chẽ với dữ liệu thực tế tại TP.HCM.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở để doanh nghiệp xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý và hoạch định chính sách phát triển ngành bán lẻ hiện đại.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm cải thiện năng lực tài chính, công nghệ, quản lý nhân sự, tính năng động và trải nghiệm khách hàng trong vòng 1-2 năm tới.
• Khuyến khích các doanh nghiệp PPBL hiện đại tại TP.HCM áp dụng nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả kinh doanh, mở rộng thị phần và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Hành động tiếp theo: Các doanh nghiệp và nhà quản lý nên triển khai đánh giá nội bộ dựa trên các nhân tố nghiên cứu, đồng thời phối hợp với các chuyên gia để xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh phù hợp.