Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành xây dựng Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, công tác quản lý dự án thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả đầu tư. Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng Hòa Bình, một trong những nhà thầu uy tín thuộc top 10 ngành xây dựng Việt Nam trong ba năm liên tiếp 2017, 2018 và 2019, đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật với năng lực tài chính vững mạnh, khả năng thực hiện các dự án quy mô lớn, đảm bảo tiến độ và an toàn lao động. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các dự án, công ty vẫn gặp phải một số khó khăn như hệ thống quản lý phòng ban còn bất cập, vận hành phần mềm chưa thông suốt, hạn chế về kỹ năng nhân lực và quy trình quản lý dự án chưa thực sự hiệu quả.

Luận văn tập trung nghiên cứu hoàn thiện công tác quản lý dự án xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng Hòa Bình, nhằm nâng cao năng lực quản lý dự án, tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo hiệu quả đầu tư. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án thi công xây dựng của công ty tại thành phố Hồ Chí Minh và khu vực Nam Bộ trong giai đoạn gần đây. Mục tiêu cụ thể là phân tích thực trạng quản lý dự án, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống quản lý dự án phù hợp với đặc thù của công ty và quy định pháp luật hiện hành. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dự án, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý dự án và mô hình quản lý rủi ro trong dự án xây dựng. Lý thuyết quản lý dự án được hiểu là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các công việc, nguồn lực nhằm hoàn thành mục tiêu dự án trong giới hạn thời gian, chi phí và chất lượng. Mô hình quản lý dự án bao gồm năm nhóm quy trình: khởi tạo, hoạch định, thực hiện, giám sát và kết thúc dự án.

Mô hình quản lý rủi ro được áp dụng nhằm nhận diện, đánh giá và kiểm soát các rủi ro tiềm ẩn trong quá trình thi công xây dựng, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội phát sinh. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý phạm vi dự án, quản lý tiến độ, quản lý chi phí, quản lý chất lượng, quản lý nguồn lực, quản lý thông tin và quản lý rủi ro. Ngoài ra, các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001:2015 về quản lý chất lượng, ISO 45001:2018 về an toàn lao động và tiêu chuẩn LEED về xây dựng xanh cũng được tham khảo để nâng cao hiệu quả quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu ứng dụng kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo thống kê các dự án thi công xây dựng của Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng Hòa Bình, các văn bản pháp luật liên quan như Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, Nghị định 59/2015/NĐ-CP, Thông tư 24/2016/TT-BXD và các tài liệu chuyên ngành. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm các dự án thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh và khu vực Nam Bộ trong giai đoạn 2017-2019.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp phi xác suất, lựa chọn các dự án tiêu biểu có quy mô và tính chất đa dạng để phân tích. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS nhằm xử lý số liệu thống kê, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian gần 2 năm, từ năm 2018 đến năm 2020, dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia trong lĩnh vực quản lý xây dựng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quản lý dự án còn nhiều hạn chế: Khoảng 65% dự án được khảo sát cho thấy hệ thống quản lý phòng ban chưa đồng bộ, gây khó khăn trong phối hợp và kiểm soát tiến độ. Việc vận hành phần mềm quản lý dự án chưa thông suốt, dẫn đến chậm trễ trong cập nhật tiến độ và báo cáo.

  2. Nhân lực quản lý dự án còn yếu về kỹ năng chuyên môn: Khoảng 58% cán bộ quản lý dự án chưa được đào tạo bài bản về kỹ năng quản lý dự án hiện đại, ảnh hưởng đến hiệu quả điều phối và xử lý các tình huống phát sinh.

  3. Quy trình quản lý dự án chưa tối ưu: Chỉ có khoảng 40% dự án áp dụng đầy đủ các bước quản lý dự án theo chuẩn quốc tế, còn lại chủ yếu thực hiện theo kinh nghiệm và quy trình nội bộ chưa chuẩn hóa, dẫn đến rủi ro về chi phí và tiến độ.

  4. Ứng dụng công nghệ quản lý còn hạn chế: Mặc dù công ty đã triển khai hệ thống ERP, BIM và Portal Office, nhưng chỉ khoảng 55% dự án thực sự khai thác hiệu quả các công cụ này, gây lãng phí nguồn lực và giảm khả năng kiểm soát.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc hệ thống quản lý chưa được đồng bộ và thiếu sự liên kết chặt chẽ giữa các phòng ban. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các nước phát triển, việc áp dụng công nghệ quản lý dự án và đào tạo nhân lực chuyên sâu là yếu tố quyết định nâng cao hiệu quả quản lý. Ví dụ, các nhà thầu tại Singapore và Hàn Quốc đã áp dụng thành công hệ thống BIM và ERP để kiểm soát tiến độ và chi phí dự án với tỷ lệ thành công trên 80%.

Việc quy trình quản lý dự án chưa chuẩn hóa cũng làm tăng nguy cơ phát sinh chi phí ngoài dự toán và chậm tiến độ. Điều này phù hợp với báo cáo của ngành xây dựng Việt Nam, cho thấy khoảng 30-40% dự án gặp khó khăn trong kiểm soát chi phí và tiến độ do thiếu quy trình quản lý chặt chẽ.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống quản lý dự án, nâng cao năng lực nhân sự và ứng dụng công nghệ hiện đại để đảm bảo các dự án xây dựng dân dụng và công nghiệp đạt hiệu quả cao nhất. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ áp dụng các công cụ quản lý và biểu đồ tròn phân bổ kỹ năng nhân lực quản lý dự án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện bộ máy quản lý dự án và cơ cấu tổ chức: Đề xuất tái cấu trúc phòng ban quản lý dự án theo hướng chuyên môn hóa, phân công rõ ràng trách nhiệm và tăng cường phối hợp liên phòng ban. Mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ và chi phí trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Quản lý dự án chủ trì thực hiện.

  2. Nâng cao năng lực nhân sự quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng quản lý dự án, sử dụng phần mềm ERP, BIM và các tiêu chuẩn quốc tế. Mục tiêu đào tạo ít nhất 80% cán bộ quản lý dự án trong 18 tháng, do Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  3. Hoàn thiện quy trình quản lý dự án: Xây dựng và chuẩn hóa quy trình quản lý dự án theo chuẩn quốc tế PMI, bao gồm các bước từ khởi tạo đến kết thúc dự án. Mục tiêu áp dụng đồng bộ cho tất cả dự án mới trong vòng 6 tháng, do Ban Quản lý dự án và Phòng Kỹ thuật chịu trách nhiệm.

  4. Tăng cường ứng dụng công nghệ quản lý: Đẩy mạnh khai thác hệ thống ERP, BIM và Portal Office trong quản lý dự án, đồng thời đầu tư nâng cấp phần mềm và hạ tầng công nghệ thông tin. Mục tiêu đạt tỷ lệ sử dụng hiệu quả trên 90% trong 12 tháng, do Phòng Công nghệ thông tin và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.

  5. Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá dự án: Thiết lập hệ thống báo cáo tiến độ, chi phí và chất lượng dự án theo chu kỳ, kết hợp với kiểm toán nội bộ để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống trong 9 tháng, do Ban Kiểm soát và Ban Quản lý dự án thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án tại các công ty xây dựng: Luận văn cung cấp các giải pháp thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả quản lý dự án, tối ưu hóa nguồn lực và giảm thiểu rủi ro trong thi công xây dựng.

  2. Chuyên gia tư vấn và giám sát xây dựng: Các nội dung về quy trình quản lý dự án, tiêu chuẩn pháp lý và ứng dụng công nghệ quản lý sẽ hỗ trợ chuyên gia trong việc tư vấn và giám sát các dự án xây dựng dân dụng và công nghiệp.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản lý xây dựng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết quản lý dự án, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn áp dụng tại doanh nghiệp xây dựng hàng đầu Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đầu tư: Các phân tích về thực trạng và đề xuất hoàn thiện quản lý dự án sẽ giúp cơ quan quản lý xây dựng hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý dự án xây dựng là gì?
    Quản lý dự án xây dựng là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát các hoạt động thi công nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi chi phí và đạt chất lượng yêu cầu. Ví dụ, quản lý dự án tại Công ty Hòa Bình bao gồm việc sử dụng hệ thống ERP và BIM để theo dõi tiến độ và chi phí.

  2. Những khó khăn phổ biến trong quản lý dự án xây dựng là gì?
    Khó khăn thường gặp gồm thiếu đồng bộ trong hệ thống quản lý, hạn chế kỹ năng nhân lực, quy trình chưa chuẩn hóa và ứng dụng công nghệ chưa hiệu quả. Tại Hòa Bình, khoảng 65% dự án gặp vấn đề về phối hợp phòng ban và 58% cán bộ quản lý chưa được đào tạo bài bản.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu ứng dụng kết hợp thu thập số liệu thực tế từ các dự án, phân tích thống kê bằng phần mềm SPSS và nghiên cứu các văn bản pháp luật liên quan. Cỡ mẫu là các dự án thi công xây dựng tại TP. Hồ Chí Minh và Nam Bộ trong giai đoạn 2017-2019.

  4. Các tiêu chuẩn quốc tế nào được áp dụng trong quản lý dự án xây dựng?
    Các tiêu chuẩn được áp dụng gồm ISO 9001:2015 về quản lý chất lượng, ISO 45001:2018 về an toàn lao động, tiêu chuẩn LEED về xây dựng xanh và tiêu chuẩn CONQUAS về kiểm soát chất lượng công trình. Hòa Bình là nhà thầu đầu tiên tại Việt Nam áp dụng các tiêu chuẩn này.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý dự án tại Công ty Hòa Bình?
    Giải pháp bao gồm hoàn thiện bộ máy quản lý, nâng cao năng lực nhân sự, chuẩn hóa quy trình quản lý, tăng cường ứng dụng công nghệ và xây dựng hệ thống giám sát dự án. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ, chi phí và chất lượng trong vòng 12-18 tháng tới.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng quản lý dự án thi công xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Công ty cổ phần tập đoàn xây dựng Hòa Bình, chỉ ra các hạn chế về hệ thống quản lý, nhân lực và quy trình.
  • Áp dụng khung lý thuyết quản lý dự án và quản lý rủi ro, kết hợp phân tích số liệu thực tế và văn bản pháp luật, nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với đặc thù doanh nghiệp.
  • Các giải pháp tập trung vào tái cấu trúc bộ máy quản lý, đào tạo nhân lực, chuẩn hóa quy trình, ứng dụng công nghệ và xây dựng hệ thống giám sát hiệu quả.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao năng lực quản lý dự án, đảm bảo tiến độ, chất lượng và hiệu quả đầu tư trong ngành xây dựng.
  • Đề xuất các bước tiếp theo gồm triển khai đào tạo, áp dụng quy trình mới và nâng cấp hệ thống công nghệ trong vòng 12-18 tháng, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời.

Quý độc giả và các nhà quản lý dự án được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu và giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án xây dựng trong thực tiễn.